Tijdens de studiedag over familievriendelijke musea op 22 maart 2016 in het MAS blikte Hilde Marichal allereerst terug op de voorbije editie van het evenement Krokuskriebels. De studiedag stond verder ook in het teken van toegankelijkheid van musea voor gezinnen én van museumwerking voor gezinnen met de allerkleinste kinderen van 0 tot 4 jaar.

1. ‘Baby’s en peuters welkom!’
Samen investeren in de
omgeving van jonge
kinderen
22 maart 2016
Tine Rommens, stafmedewerker Gezin en Samenleving, Kind en Gezin

2. Een stoel heet stoel,
een deur heet deur.
Dat is voor het gemak.
Maar wat een blad is
voor een vrouw
is voor een mus een dak.
Een raam heet raam.
Een huis een huis.
Maar wat een spel is
voor een man
is voor een kat een muis.
Wat van zichzelf
het meeste zwijgt, is klein
Een kind heet zo,
maar dat zegt niets.
Een woord is maar een woord.
Daar ding ik niet op af
Wat een kuil is
voor een mens
is voor de dood een graf.
Tijd is zoiets als lucht,
en mensen zijn geen wijn.
Niemand wordt beter
met de jaren,
dus klein verklaren
heeft geen zin.
Begin bij het begin
en leef dan
net als iedereen
eenvoudig
been voor been.
Bart Moeyaert, 2001 - geïnspireerd door de rechten van het kind
Klein

3. • Medewerker Kind en Gezin –
team Gezin en Samenleving
(Kinderrechten, diversiteit,…)
• Kind als volwaardige burger
• Maatschappelijke trend:
‘kindvriendelijkheid’ in opmars
– label ‘kindvriendelijke stad’
– inspiratiegids ‘familievriendelijke
logies’,…
– Musea: al uitgebreid aanbod
voor kinderen vanaf 4 jaar
Ter inleiding

4. Opmerkelijke evoluties voorbije jaren: superdiversiteit!
• Nationaliteit: 25,2% van de kinderen geboren in 2014
heeft een moeder die bij haar geboorte niet de Belgische
nationaliteit had
• Ongeveer 33% van de kinderen jonger dan 12 jaar heeft
een vreemde herkomst (cijfer 2012)
• Kansarmoede: de kansarmoedeindex stijgt elk jaar
verder en bedraagt in 2014 11,4%
• Thuistalen:bij een kwart van de kinderen geboren in
2014 is het Nederlands niet de taal die het kind met de
moeder spreekt. Frans is de meest gebruikte andere taal
(5,3%)
Wie zijn de gezinnen in Vlaanderen?

5. • Eenoudergezinnen: 85% van de kinderen jonger dan 12
jaar groeit op in een tweeoudergezin, 11,6% woont in
een eenoudergezin
Conclusie: rekening houden met die superdiversiteit als we
als voorziening/instelling alle kinderen willen bereiken en
een aanbod op maat willen uitwerken!
Meer cijfers: jaarlijkse publicatie ‘Kind in Vlaanderen’:
http://www.kindengezin.be/img/kind-in-vlaanderen-
2014.pdf

6. • ‘Over het belang van deelnemen van jonge kinderen
aan de samenleving’ – ‘Kom uit uw kot’: Over het
belang van deelnemen van jonge kinderen aan de
samenleving - focus op overgang kinderopvang –
onderwijs
• Film en visietekst ‘Investeren in de omgeving van het
jonge kind - Een betere wereld voor kinderen’ van Kind
en Gezin
• Participatief traject en conferentie ‘De toekomst is jong’:
doelstelling: beleidsaanbevelingen en actievoorstellen
over vier grote thema’s met beleidsmakers, experten en
praktijk
Visieteksten en beleid Kind en Gezin

7. Vier themawerkgroepen:
1. Aanpakken van gezondheidsongelijkheid met onder
meer focus op de pre- peri en postnatale periode, maar
ook later.
2. Rijke omgeving voor alle kinderen- kindvriendelijk
beleid.
3. Hoe kunnen we gepast omgaan met verontrusting en
dit vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid van de
verschillende betrokken actoren in de samenleving?
4. Participatie van gezinnen en kinderen.

8. 1. Hoe kunnen we tot ervaringen en sociale omgevingen
(plekken, diensten, voorzieningen,…) komen voor jonge
kinderen en hun gezin die uitgaan van hoe kinderen en
gezinnen feitelijk zijn, in al hun diversiteit? Welke partners
kunnen hier over samenwerken om dit te realiseren?
2. Hoe kunnen we in elke sociale omgeving, rijke en
gevarieerde ontplooiingskansen koppelen aan aandacht voor
het fysieke en emotionele welbevinden van elk kind en de
samenhang tussen verschillende omgevingen versterken,
met bijzondere aandacht voor de jongste kinderen 0 tot 6
jaar?
Kernvragen themawerkgroep 2 ‘Rijke omgeving
voor alle kinderen - kindvriendelijk beleid’
Voorzitter: Prof. Michel Vandenbroeck

9. Ondersteuning van ouders:
• 0-4 jaar: weinig activiteiten buitenhuis mogelijk – ‘er
eens uit zijn’
• ontmoetingskansen met andere ouders
• plezier van kinderen
nieuwe dingen te zien
ontdekken
• samen met kinderen hun
wereld verruimen
Betekenis musea voor ouders met jonge kinderen

10. • een plek waar ze als evenwaardige burgers elkaar
kunnen ontmoeten en in interactie met elkaar
kunnen gaan
• Een plek waar ze nieuwe dingen kunnen ontdekken,
op onderzoek kunnen gaan
• Waar ze gestimuleerd en uitgedaagd worden, zowel
op intellectueel, creatief, fysiek, communicatief,…
vlak – positief voor ontwikkeling!
Betekenis musea voor (jonge) kinderen

11. 1. Voorzieningen bieden
• Verzorgingskussen
• Potje op toilet
• Borstvoedingsruimte
• Leenbuggy’s
• Peuterspeelhoekje
• Eetstoelen
• Of bv. een geïntegreerd eet-, verzorgings- en
speelhoekje met microgolfoven, eetstoelen,
verzorgingskussen, speelmat, boekjes,…
Hoe musea aantrekkelijk en toegankelijk maken
voor ouders met jonge kinderen?

12. • Aanbod dat baby’s en peuters aanspreekt, uitdaagt,
prikkelt,…
• Doelgroep kinderen 0 tem 3/4 jaar
• Bv: krokuskriebels
2. Gepast aanbod aanbieden

13. Huizen van het Kind
• 123 Huizen van het Kind in Vlaanderen en
Brussel
• Gestart op 1/4/2014
• Samenwerkingsverband met fysiek(e)
punt(en)
• “De Huizen van het Kind worden dé lokale
informatie- en ondersteuningsplaatsen voor
alle gezinnen (doelgroep 0-24 jaar)”
• Samenwerken met verscheidenheid aan
partners (armoedeverenigingen, jeugdzorg,
onderwijs,…): netwerk!
• Belangrijke rol in bestrijden van
kinderarmoede
3. Samenwerking met partners

14. HOE SAMENWERKING OPSTARTEN?
• Samen zitten en kennis maken met elkaar en elkaars
werking
• Mogelijkheden tot samenwerking?
• Samen activiteit organiseren?
• Toeleiden in twee richtingen
• Welke partners nog betrekken?
• …

15. ‘Museumspelstraat’:
Savoyestraat en museumtuin
omgetoverd tot
kindvriendelijke plekken vol
spel en ruimte voor
ontmoeting
Blijvende samenwerking:
voorleessessies, yogasessies,
gezinsdag in de museumtuin,
samenwerking met partners
ifv toeleiden van kwetsbare
gezinnen,…
Goede praktijk: Leuven: Huis van het Kind en
Museum M

17. • Kinderopvang voor baby’s en
peuters
• Buitenschoolse kinderopvang
• Op locatie en/of aanbod in
voorziening zelf
• Met ouders?
• Nieuw decreet in aantocht mbt
buitenschoolse kinderopvang
Kinderopvangvoorzieningen

18. • Samenwerking met culturele
centra
• Samenwerken met opleidingen,
bv. muziek – beeldende kunst
• Samenwerken met organisaties
met eigen aanbod, bv. theater
• Label?
• …
Geïntegreerd lokaal cultuuraanbod voor gezinnen
met jonge kinderen

19. • Welke doelgroepen bereiken we?
• Alle kinderen kansen bieden: via kinderopvang, scholen,
vrijetijdsorganisaties, welzijnsorganisaties,
armoedeverenigingen,…
• Erkennen drempels voor de deur én achter de deur – de
7 B’s voor toegankelijkheid
• Bijvoorbeeld:
– Met vereniging die werkt met oudergroepen op bezoek
komen naar museum
– Activiteit organiseren samen met partnerorganisatie in het
museum
– Kinderen zelf werk laten maken en tentoonstellen in
museum
4. Iedereen mee?

20. • Samenwerking tussen sectoren welzijn en cultuur: op
Vlaams niveau én op lokaal niveau
• Inspiratiegids ‘Baby- en peutervriendelijke musea’?
• Lokale samenwerking met partners: Museum, Huis van
het Kind, kinderopvang, kleuterschool,
armoedevereniging, cultureel centrum,
cultuurpartners,…
• Toekomstig decreet ‘opvang en vrije tijd van
schoolkinderen’: meer mogelijkheden tot samenwerking
tussen sectoren en partners
• Toekomst: brede geïntegreerde centra voor gezinnen
waar vele functies samen komen
Toekomst?

21. BEDANKT VOOR JE AANDACHT!