Seminar 13.2020

1. Сэдэв . Үндэсний (хаалттай) ЭЗ-ийн тэнцвэр ба IS-LM агвар.
Сангийн болон мөнгөний бодлогын ЭЗ-т үзүүлэх нөлөө
1. Эдийн засаг дахь ∁ = 0,8 ∙ (1 − 𝑡) ∙ 𝑌, t = 0.25, 𝐼 = 500 − 20 ∙ 𝑟, G=600, 𝐿 = 0.25 ∙ 𝑌 − 30 ∙ 𝑟,
𝑀
𝑃̅
=
455 бол
a. IS, LM муруйнуудын тэгшитгэлийг бич. б. 𝑌∗
, 𝑟∗
-г тооц.
2. Үндэсний ЭЗ-т 𝐺 = 468, 𝐶̅ = 120, 𝑀 𝑆
= 1296, 𝑏 = 26, 𝑃̅ = 3, ℎ = 96, 𝑚𝑝𝑐 = 0.75, 𝑘 = 3, 𝑡 =
0.2, 𝐼̅ = 780 байгаа бол
a. IS ба LM муруйн тэгшитгэлийг бич.
b. ЭЗ-т тогтох тэнцвэрийг дүрсэл. Тэнцвэр тогтох үеийн үйлдвэрлэл ба зээлийн хүү хэд байхыг
тооцож ол.
3. ЭЗ дахь 𝐶 = 0.9 ∙ (1 − 𝑡) ∙ 𝑌, 𝑡 = 0.3, 𝐼 = 300 − 15 ∙ 𝑟, 𝐺 = 550, 𝐿 = 0.21 ∙ 𝑌 − 12 ∙ 𝑟,
𝑀̅
𝑃̅
= 296
функцууд өгөгдсөн бол
a. Тэнцвэрт 𝑌∗
, 𝑟∗
- г тооцож, тэнцвэрийг дүрсэл.
b. Засгийн газар зардлаа 250 - аар нэмэгдүүлсэн бол шинээр тэнцвэр тогтох үеийн 𝑌′
, 𝑟′
- ийг
тодорхойлж, дүрсэл. Үйлдвэрлэл хэдээр нэмэгдсэн бэ?
4. Бүтээгдэхүүний зах зээл дээр: 𝐶 = 200 + 0.96 ∙ (1 − 𝑡) ∙ 𝑌, 𝑡 = 0.25, 𝐼 = 500 − 8 ∙ 𝑟, 𝐺 = 850,
хөрөнгийн зах зээл дээр: 𝐿 = 0.25 ∙ 𝑌 − 12.5 ∙ 𝑟,
𝑀̅
𝑃̅
= 555 байсан бол
a. IS, LM муруйнуудын тэгшитгэлийг бич. b. тэнцвэрт 𝑌∗
, 𝑟∗
-г тооц.
5. Х эдийн засагт 𝐶̅ = 150, 𝑐 = 0.8, 𝑡 = 0.2, 𝐺 = 75, 𝐼 = 60 − 2.2 ∙ 𝑟 бол
a. IS муруйн тэгшитгэлийг бич.
b. 𝑀 𝑆
= 1340, 𝑃 = 2, ℎ = 3, 𝑘 = 2 бол LM муруйн тэгшитгэлийг бич. Тэнцвэрт үйлдвэрлэл ба
зээлийн хүүгийн түвшин тооц.
c. Дээрх нөхцлийн үед ∆𝐺 = 20 болсон бол ∆𝑌-г ол.
6. ЭЗ дараах тэгшитгэлүүдээр тодорхойлогддог: 𝐶 = 48 + 0.85 ∙ (1 − 𝑡) ∙ 𝑌, 𝑡 = 0.2, 𝐼 = 420 − 20 ∙ 𝑟,
𝐺 = 480, 𝐿 = 0.3 ∙ 𝑌 − 25 ∙ 𝑟,
𝑀
𝑃
= 390 бол

2. a. Тэнцвэр тогтох үеийн 𝑌∗
, 𝑟∗
-г тодорхойл.
b. Хэрвээ засгийн газар зардлаа 100 - аар нэмэгдүүлэх бодлого явуулсан бол тэнцвэрт 𝑌∗
, 𝑟∗
хэд болж
өөрчлөгдснийг тодорхойл. Энэ бодлогын үр дүнг графикаар харуул.
7. Засгийн газрын оролцоо байхгүй хаалттай ЭЗ дахь өрх гэрүүдийн хэрэглээний функц 𝐶 = 400 + 0.8 ∙
𝑌 ба пүүсүүдийн хөрөнгө оруулалт нь 𝐼 = 200 − 20 ∙ 𝑟 функциар илэрхийлэгддэг байв. Үнийн
түвшин нь тогтмол 𝑃 = 1 байв. Мөнгөний нэрлэсэн нийлүүлэлтийн хэмжээг нь М = 600 нэгж мөнгө
байв. Мөнгөний эрэлтийн функц нь 𝐿 = 0.4 ∙ 𝑌 + 400 − 40 ∙ 𝑟 байсан бол
a. IS муруйн тэгшитгэлийн бич
b. LM муруйн тэгшитгэлийн бич.
c. Бүтээгдэхүүн болон мөнгөний зах зээл дээр нэгэн зэрэг тэнцвэр тогтож байх үеийн үндэсний
үйлдвэрлэл болон зээлийн хүүгийн хэмжээг ол.
8. Хаалттай ЭЗ дахь макро ЭЗ-ийн үзүүлэлтүүд нь дараах байдлаар өгөгджээ. Хэрэглээ 𝐶 = 170 + 0.6 ∙
(𝑌 − 𝑇), татвар 200, хөрөнгө оруулалт 𝐼 = 100 − 40 ∙ 𝑟, засгийн газрын зардал 350, мөнгөний бодит
эрэлт нь 𝐿 = 0.8 ∙ 𝑌 − 40 ∙ 𝑟, мөнгөний нийлүүлэлт нь М = 680 ба үнийн түвшин Р=2 байв.
a. Тэнцвэрт зээлийн хүү хэд байх вэ?
b. Тэнцвэрт үйлдвэрлэлийн хэмжээг ол.
c. Төв банк мөнгөний нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлсэн бол тэнцвэрт зээлийн хүү ба үйлдвэрлэлийн
хэмжээ хэрхэн өөрчлөгдөх вэ?
9. Үндэсний ЭЗ дахь субъектуудын хувьд 𝐶 = 80 + 0.8 ∙ (1 − 𝑡) ∙ 𝑌, 𝐼 = 100 − 10 ∙ 𝑟, 𝐿 = 0.6 ∙ 𝑌 −
10 ∙ 𝑟 байсан ба 𝑃̅ = 2, 𝑡 = 0.25, 𝐺 = 60, 𝑀̅ = 200 байсан. Хэрэв өрх гэрүүдийн ахиу хэрэглэх
хандлагыг 0.6 болтол бууруулбал, үндэсний үйлдвэрлэлийг хэвээр байлгахын тулд мөнгөний
нийлүүлэлтийн хэмжээг хэдээр өөрчлөх шаардлагатай вэ?

4. 10. Их Уналтын үед юу болсон вэ?
1930 онд дэлхийн ихэнх улс орнуудын ЭЗ-т хамарсан Их хямрал юунаас шалтгаалж гарсан бэ?
Энэхүү хямарлын шалтгааны талаар өнөөдөр 100 шахам жил өнгөрчихөөд байхад өнөөдөр ч гэсэн
ЭЗ-чид маргалдсаар байна. ЭЗ-ийн хэлбэлзлийг шинжлэхэд IS-LM загварыг яаж ашиглаж болохыг
харуулахуйц их хэмжээний тоо материалыг ИХ УНАЛТ үлдээжээ. Их уналттай холбоотой эдгээр
тоо, үзүүлэлтүүдийг
он
Ажилгүйдлийн
түвшин
ҮНБ-ийбодит
хэмжээ
Хэрэглээ
Хөрөнгө
оруулалт
ЗГ-ын
худалданавалт
Зээлийн
хүүгийн
нэрлэсэннорм
Мөнгөний
нийлүүлэлт
Үнийнтүвшин
Инфляцын
хурдац
Мөнгөний
бодитнөөц
Зээлийн
хүүгийнбодит
норм
1929 3.2 203.6 139.6 40.4 22.0 5.9 26.6 50.6 - 52.6
1930 8.9 183.5 130.4 27.4 24.3 3.6 25.8 49.3 -2.6 52.3
1931 16.3 169.5 126.1 16.8 25.4 2.6 24.1 44.8 -
10.1
54.5
1932 24.1 144.2 114.8 4.7 24.2 2.7 21.1 40.2 -9.3 52.5
1933 25.2 141.2 112.8 5.3 23.3 1.7 19.9 39.3 -2.2 50.7

5. 1934 22.0 154.3 118.1 9.4 26.6 1.0 21.9 42.2 7.4 21.8
1935 20.3 169.5 125.5 18.0 27.0 0.8 25.9 42.6 0.9 60.8
1936 17.0 193.2 138.4 24.0 31.8 0.8 29.6 42.7 0.2 62.9
1937 14.3 203.2 143.1 29.9 30.8 0.9 30.9 44.5 4.2 69.5
1938 19.1 192.9 140.2 17.0 33.9 0.8 30.5 43.9 -1.3 69.5
1939 17.2 209.4 148.2 24.7 35.2 0.6 34.2 43.2 -1.6 79.1
1940 14.6 227.2 155.7 33.0 36.4 0.6 39.7 43.9 1.6 90.3
Анхааралтай харна уу. Их уналттай холбоотой маргаан энэ материалын хүрээнд л явагддаг юм.
a. Бодит зээлийн хүүгийн түвшинг тооцоод үйлдвэрлэл, бодит зээлийн хүүгийн хамаарлыг
графикаар харуул.
b. Ажилгүйдэл, инфляци
c. Мөнгөний эрэлт, нийлүүлэлт, инфляци зэрэг үзүүлэлтүүдийг графикаар харуул.
d. Энэхүү их хямрал юунаас шалтгаалж үүссэн бэ?