1. Reklamın Önemi
Reklamın önemini:
A- Genel ekonomik açıdan,
B- Tüketici açısından,
C- İşletmeler açısından, incelemek yerinde olacaktır.
A) GENEL EKONOMİK AÇIDAN REKLAMIN ÖNEMİ:
Marka ve reklamı kullanmaktan vazgeçen sosyalist ülkelerin uygulamasına baktığımızda,
reklamın önemi açıkça göze çarpar. B ülkelerde daha sonra reklam ve marka kullanma
özendirilmiştir. Bu nedenle eski politika terkedilmiş ve reklamın kullanımını içeren yeni
politika uygulamaya konmuştur. Reklamın ekonomik açıdan önemini görmek amacıyla bu
politikaların incelenmesi yararlı olacaktır.
Reklam kullanıldığı takdirde, yeni mamullerle ilgili bilgiler kısa sürede yayılır ve böylece
yenilikler özendirilir. Oysa bu tip ülkelerde eski politikaya göre yeni mallar için genel talebi
reklamla etkilemek mümkün olmadığından, yeni mallar icat etmek için özendirici etmenlerde
oluşamamaktadır.
Tüketicilerin zamanından ve emeğinden tasarruf sağlayacak ve memleketin kıt kaynaklarını
koruyacak etkin bir pazarlama sistemi reklamın kullanılması ile imkan dahiline girer.
Marka kullanım olayının başlaması ile üreticiler kalite kontrolünde daha titiz davranmak
zorunda kalmışlardır. Yukarıda belirttiğimiz nedenlerden dolayı sosyalist ülkeler şimdi “self
service” mağazalarını kullanarak daha fazla malı daha az emekle dağıtmaktadırlar.
Reklamın ekonomik kalkınmaya en büyük yardımı, yeni ve geliştirilmiş mamüllerin ve bunları
üretecek tesislerin meydana çıkması için gerekli araştırma ve geliştirmeye yatırım yapılmasını
özendirmesidir. Yeni bir mamulün piyasaya sürülmesinde önemle gözetilmesi gereken
konulardan biri bu işin karlı olup olmayacağını ve her şeyden evvel yatırımın karlı hale gelmesi
için ne kadar zamana gereksinim duyulduğunu saptamaktır. Özellikle mamulün kitlesel olarak
imal edildiği ve satıldığı durumlarda reklamın rolü son derece önemlidir. Eğer mamul veya
mamülde yapılan değişiklikler iyi ise tüketiciler ya ağızdan ağıza ya da yüzyüze satış veya
tutundurma faaliyetleri aracılığıyla er geç duyulacaktır.
Ancak ulusal bir piyasa yeni bir mamülü bu şekilde tanıtmak pek çok zaman alacak ve bu
sürede de yeni fabrikanın üretim nisbeten az kar getirici olacak dolayısıyla yatırımın
amortismanı gecikecektir. Daha da kötü bir olasılık geçen zamanın rakiplere, benzeri mamülleri
piyasaya sürmeleri fırsatını vermesidir.
Halbuki reklam sayesinde yeni mamul dağıtıma hazır olur olmaz derhal tanıtılabileceği için
üretimi tam kapasitede yürütmek dolayısıyla üretim karlarını azamiye çıkartmak ve yatırımı
sürekli bir şekilde verimli kılmak mümkündür. Bir yatırımı en çok özendiren şey yakın
gelecekte kar vaadetmesidir. Reklamın malı çabuk tanıtması özelliği hem yatırımın yapıldığı
anla, kazanç getirmesi zamanı arasındaki süreyi kısaltmakta hem de kar etme olasılığını
arttırmaktadır.
2. Kitlesel üretimde şiddetli rekabet ve gelişen teknoloji nedeniyle pazarlar ve mamuller gittikçe
daha belirsiz bir niteliğe bürünmekte böylece gerekli reklamın önemi de artmaktadır. Modern
bir sanayi kuruluşuna yapılan yatırımın büyük tutarlara erişmesi kuruluşun tam kapasite ile bir
an evvel çalışmasını gerektirir. Aksi halde tam yatırımcı hem de ulusal kaynaklar etkin bir
biçimde kullanılmadığı için zarar görebilecektir. Sonuç olarak ekonomik sistem ne olursa olsun
reklam her durumda mevcut bütün mal hizmet türlerini tüketicilere tanıtan, bunların ne
olduğunu bildiren ve tüketicilere harcamalarında tutarlı bir seçim yapabilmesi için gerekli olan
diğer bilgileri veren etkin bir haberleşme aracıdır.
B) TÜKETİCİ AÇISINDAN REKLAMIN ÖNEMİ:
Firma açısından olduğu kadar, reklama maruz kalan tüketici açısından da reklamın önemi
büyüktür. Tüketici reklamı bilgi kaynağı olarak kullanılmaktadır. Reklam yoluyla tüketici
pazarda neyin bulunduğunu, satın alma gücünü nasıl değerlendireceğini ve hatta sunulan
seçenekleri kabul veya red özgürlüğünü kullanmayı, öğrenebilmektedir. Ayrıca tüketici
açısından reklam, zaman tasarrufu sağlayan bir araç olarak önem taşır.
Toplumun ekonomik ve sosyal gelişmesine paralel olarak tüketicinin bilgi ihtiyacı ve bu bilgiyi
elde etmek için harcanan zaman gittikçe önem kazanmaktadır. Reklam tüketicinin hızlı ve ucuz
bir biçimde bilgi edinme ihtiyacını karşılayarak hizmet verebilmektedir. Bundan başka tüketici
reklamı yapanın kalite göstergesi olarak da kullanmaktadır.
C) İŞLETMELER AÇISINDAN REKLAMIN ÖNEMİ:
İşletmeler açısından reklamın öneminin üzerinde durmadan önce piyasa mekanizması veya
pazar adını verdiğimiz, alıcı ve satıcının karşılaşabildiği organizasyondan bahsetmek yerinde
olacaktır. Piyasa mekanizması, piyasa koşullarını içine alan kapsayıcı, bir kavramdır. Pazarları
farklılaştıran belirleyici unsun ise rekabettir. Rekabet unsurunu dikkate alarak pazarları
incelendiğimizde iki farklı ekonomik örgütlenme uç örnekler olarak karşımıza çıkar, uç
örnekler olarak karşımıza çıkar. Uç örnekler “tekel” ve “tam rekabet” biçimleridir. Fakat bu
biçimlerin gerçekte çok az örneklerinin yaşandığını görmekteyiz.
Yaşamdaki ekonomik örgütlenmeler ise bu uç örnekler arasında bir yerde bulunmaktadır.
Oligopol adı verilen, bazıları çok büyük olabilen az sayıdaki firmanın egemen olduğu bir
ekonomik örgütlenme başta Amerika’da olmak üzere pek çok ülkede ve Türkiye’de
gözlenmektedir. Geleneksel olarak rekabete yakın koşulların egemen olduğu piyasalarda,
reklam faaliyetlerinin yoğunluğu bir hayli düşüktür. Buna karşın az sayıda firmanın egemen
olduğu oligopol piyasalarında, satış maliyetleri toplam maliyetin önemli bir bölümünü
oluşturmaktadır. Burada reklam faaliyetlerinin yoğunluğu dikkat çekicidir. Böylesi bir piyasada
var olan firmalar satış gayretine ve özellikle reklama büyük meblağlar ödemek
durumundadırlar.
Firmalar, piyasa payını koruma stratejisini benimseyince fiyat dışı rekabet adı verilen bir takım
politikalar önem taşımaktadır. Firmalar büyüdükçe ve piyasa payları arttıkça daha çok reklama
başvurmaktadırlar. Firmalar açısından tüketiciye ulaşmanın en verimli, en hesaplı yoludur.
Reklam rekabet unsurunun en belirgin ögesidir. Ve yine reklam satışları arttırıp üretim
kapasitesini genişletir ki bu da firmaların büyümeleri anlamını taşımaktadır.