Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016
•
0 likes•1,493 views
Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016
Recommended
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016
Similar to Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016 (20)
More from Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Loża Biznesu
More from Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości Loża Biznesu (20)
Raport firmy net nastroje gospodarcze wsrod msp 2015-2016
- 1. JAK W POLSCE PROWADZI SIĘ WŁASNY BIZNES? EDYCJA VI Nastroje gospodarcze wśród mikro- i małych firm w II połowie 2015 r. oraz prognozy na I połowę 2016 r. RAPORT 2015/2016
- 2. Spis treści Organizatorzy badania: Firmy.net Portal biznesowy umożliwiający kompleksową promocję firm w internecie Właścicielem portalu jest NNV AG www.firmy.net Opracowanie: Izabela Bednarczyk, Sylwia Trzeciak Instytut Badań i Analiz, Grupa OSB Redakcja: Alicja Palińska Firmy.net Wstęp Przed Państwem wyniki 6. edycji badania nastrojów gospodarczych wśród mikro- i małych firm w Polsce. Raport zawiera analizę sytuacji w II połowie 2015 r. wraz z prognozami na I połowę 2016 r. Badanie przeprowadzono w grudniu 2015 r. na grupie blisko 1100 mikroprzedsiębiorców. Cyklicznie przeprowadzane badanie ma na celu przedstawienie opinii właścicieli firm z sektora MMŚP na temat warunków prowadzenia własnego biznesu oraz czynników, które na to wpływają. II półrocze 2015 r. zostało ocenione przez przedsiębiorców jako stosunkowo stabilne. Wzrosty w odczuwanym poziomie popytu, poziom sprzedaży zagranicznej ponownie na plusie, brak dalszego spadku w poziomie cen to wskaźniki, które wpływają na zmniejszenie się przewagi liczebnej grupy pesymistów nad optymistami w porównaniu do I półrocza 2015 r. To pozwala zachować przedsiębiorcom umiarkowany spokój w oczekiwaniu na rezultaty z I połowy 2016 r. W raporcie przedstawiono również poziom zaufania do rządu. Bolączki przedsiębiorców dotyczące warunków prowadzenia własnej firmy od lat się nie zmieniają. Pomimo zmiany partii rządzącej w ostatnich wyborach parlamentarnych, przedsiębiorcy nie wykazują większej nadziei na poprawę swojej sytuacji i zmianę przepisów. Podobnie nie zmienia się poziom wykorzystania środków unijnych. W dalszym ciągu skomplikowane procedury powodują niskie zainteresowanie mikroprzedsiębiorców dotacjami z UE. Zachęcam do lektury raportu, który pozwala poznać kondycję firm oraz nastroje panujące wśród przedstawicieli najliczniejszego sektora polskiej gospodarki. Życzę miłej lektury. Wstęp 3 Okiem eksperta 4 Rozdział I Przewidywania vs. realia 6 Rozdział II Małe firmy w II połowie 2015 r. 12 Rozdział III Prognozy na I połowę 2016 r. 22 Rozdział IV Małe firmy a miejsca pracy 30 Rozdział V Rozwój małych firm 36 Rozdział VI Dotacje unijne w małych firmach 42 46 Instytut Badań i Analiz GRUPA Olsztyńska Szkoła Biznesu ul. Warszawska 105/4H 10-701 Olsztyn www.badania-rynku.pl Redakcja naukowa: dr Dariusz Śledź Instytut Badań i Analiz, Grupa OSB Opracowanie graficzne: Łukasz Pieńkowski Firmy.net Rozdział VII Małe firmy a rząd Metodologia i metryczka 52 Michał Kurczycki,dyrektor zarządzający Firmy.net
- 3. Małe firmy w II połowie 2015 r. z ekonomicznego punktu widzenia Prognozy bliskie oczekiwaniom Tak jak prognozowali przedsiębiorcy okres minionego półrocza w gospodarce narodowej charakteryzował się tendencjami spadku poziomu sprzedaży, spadku poziomu cen, niewielkiej redukcji zatrudnienia oraz pogorszenia sytuacji finansowej przedsiębiorstw. Także sytuacja ogólna sektora przedsiębiorstw uległa pogorszeniu, choć przedsiębiorstwa mimo to deklarowały wzmocnienie pozycji konkurencyjnej. Zaskoczeniem był wzrost parametrów sprzedaży zagranicznej. Analiza sytuacji MŚP z ekonomicznego punktu widzenia 5 Budownictwo tym razem w najlepszej sytuacji W poszczególnych sektorach wystąpiły różnice w ocenie kondycji firm. Niespodziewanie, w najlepszej sytuacji znalazły się przedsiębiorstwa z sektora budownictwa, w którym wystąpił znaczny wzrost sprzedaży na rynku krajowym oraz zagranicznych czy poziomu zatrudnienia, co w konsekwencji przełożyło się na poprawę ogólnej kondycji branży oraz pozycji konkurencyjnej wielu firm. Handel i przemysł na minusie W najtrudniejszej sytuacji znalazły się podmioty działające w sektorach handlowym i przemysłowym. Odczuwały one skutki przyjęcia nieskutecznej strategii utrzymania sprzedaży na rynkach zagranicznych i spadkiem poziomu sprzedaży na rynku krajowym, co skutkowało pogorszeniem ogólnej sytuacji w sektorze. W usługach odnotowano dosyć stabilną sytuację z niewielkim spadkiem poziomu cen oraz poprawą pozycji konkurencyjnej. 4 dr Dariusz Śledź Instytut Badań i Analiz, Grupa Olsztyńska Szkoła Biznesu www.badania-rynku.pl Okiem eksperta Podziel się raportem W okresie nadchodzącego półrocza oczekiwać można tendencji poprawy ogólnej sytuacji firm, wzrostu poziomu sprzedaży na rynkach zagranicznych, poprawy konkurencyjnej pozycji przedsiębiorstw oraz wzrostu zatrudnienia. Przewiduje się, że tendencje spadkowe przyjmą natomiast ceny towarów i usług oraz sprzedaż na rynku krajowym, a w konsekwencji tego kondycja finansowa firm się pogorszy. Bez znaczącej zmiany w I połowie 2016 r. Nastroje w branży budowlanej diametralnie zmieniły się w porównaniu z poprzednim półroczem, kiedy to budowlanka była w najgorszej kondycji z całej gospodarki. Ocena przewidywanej tendencji zmiany ogólnych rezultatów przedsiębiorstw wskazuje, że najtrudniejsza sytuacja wystąpi w sektorze handlu, głównie za sprawą spadku wolumenu sprzedaży na rynku krajowym, który przełoży się na niekorzystny wynik finansowy po I półroczu 2016 roku. „Szara” perspektywa może jeszcze bardziej się pogłębić i przybrać „czarny kolor”, jeżeli potwierdzą się obawy przedsiębiorców odnośnie obecnie dyskutowanego podatku obrotowego od sklepów. „Szara” przyszłość handlu
- 4. 01PRZEWIDYWANIA VS. REALIA Ocena zmiany sytuacji okiem przedsiębiorców
- 5. 98 Trudności przedsiębiorców w szacowaniu przyszłych mierników nastrojów gospodarczych Ankietowani - osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą oraz właściciele mikro- i małych przedsiębiorstw - co pół roku oceniają mijające półrocze oraz prognozują najważniejsze wskaźniki wpływające na kondycję ich firm w nadchodzącym półroczu. W czerwcu 2015 r. przedstawiciele sektora MMŚP prognozowali na II półrocze 2015 r. tendencję wzrostową w odczuwanej sytuacji ogólnej, poziomie sprzedaży na rynkach zagranicznych, poziomie zatrudnienia i pozycji na rynku. Stabilizacji oczekiwano w poziomie popytu na rynku krajowym, natomiast dla poziomu cen i kondycji finansowej spodziewano się pomniejszenia tendencji spadkowej. Jednak ostatnie pół roku okazało się okresem znacznie trudniejszym, niż przewidywali przedsiębiorcy. Poziom cen bliski oczekiwaniom Prognozy dotyczące poziomu cen w II połowie 2015 r. prawie się spełniły. Niemniej jednak w dalszym ciągu mniej firm podnosi ceny (choć więcej niż prognozowano) w stosunku do grupy firm je opuszczających (również więcej firm, niż prognozowano je opuściło). Wyniki dotyczące stabilizacji w poziomie sprzedaży niedalekie od prognoz Prognozy zakładały, że tyle samo właścicieli firm oczekiwało spadku poziomu sprzedaży, co jej wzrostu. Realia okazały, że optymistów jest więcej, niż przewidywano, jednak grupa odczuwających spadki popytu również się powiększyła. Przewidywania vs. realiaRozdział I Podziel się raportem Więcej firm gorzej oceniających sytuację ogólną, niż prognozowano Prognozy, dotyczące zmiany tendencji ze spadkowej na wzrostową, odczuwania przez przedsiębiorców sytuacji ogólnej, jaka panuje w ich firmach, nie spełniły się. Choć w porównaniu z deklaracjami z poprzedniego półrocza więcej właścicieli firm zaczęło odczuwać polepszenie swojej sytuacji, to wciąż większa grupa zanotowała pogorszenie ogólnej kondycji. Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rys. Sytuacja ogólna firm – stan przewidywany w czerwcu 2015 r. i ocena po upływie tego okresu – w grudniu 2015 r. Opinie z czerwca 2015 r. na temat przewidywanej sytuacji Deklaracja przedsiębiorców z grudnia 2015 r. poprawi/ła się 0 28,40% pozostaje bez zmian pogorszy/ła się 10% 20% 30% 40% 50% 60% 27,92% 50,04% 41,88% 21,56% 30,20%
- 6. Zwiększenie zatrudnienia w mniejszej grupie firm, niż prognozowano Optymistyczne prognozy, które zakładały spory skok wzrostowy, nie znalazły pokrycia w stanie faktycznym i zwiększenie zatrudnienia miało miejsce w mniejszej grupie firm, niż prognozowano. Potwierdziły się jednak przewidywania odnośnie redukcji zatrudnienia. Zwiększyła się natomiast grupa przedsiębiorców niewprowadzających zmian w poziomie swojego zatrudnienia. 1110 Przewidywania vs. realiaRozdział I Podziel się raportem Pozytywne i negatywne zaskoczenia w sektorach Nie sprawdziły się negatywne odczucia przedsiębiorców z branży budowlanej. Znaczny wzrost sprzedaży na rynku krajowym oraz rynkach zagranicznych w II połowie 2015 r. był miłym zaskoczeniem dla właścicieli firm. Przełożyło się to na poprawę ogólnej kondycji firm z tej branży, na co nie wskazywały prognozy z czerwca 2015 r. W przeciwnej sytuacji znalazły się firmy z branż przemysłu i handlu. Znacznie więcej przedsiębiorców musiała się zmagać z pogorszeniem ogólnej kondycji w stosunku do prognoz z czerwca 2015 r. Oznacza to, że tendencja spadkowa w wielu obszarach działalności pogłębiła się, przynosząc trudny okres w funkcjonowaniu na rynku firm z tych sektorów. Oczekiwania odnośnie silnej pozycji konkurencyjnej sprawdziły się Przewidywania właścicieli firm w zakresie zajmowanej pozycji wśród konkurencji zasadniczo potwierdziły się i zgodnie z prognozami częściej niż u co czwartego przedsiębiorcy zanotowano umocnienie pozycji. Również odsetek odnotowanych spadków ukształtował się na zbliżonym do prognoz poziomie, zaledwie delikatnie od nich odbiegając. Tendencja spadkowa kondycji finansowej tak jak prognozowano Prognozowane na II połowę 2015 roku rezultaty finansowe przedsiębiorstw zostały odnotowane tylko w przypadku firm prognozujących poprawę. Zdecydowanie więcej firm, niż się tego spodziewano, zanotowało pogorszenie wyników finansowych. Miało to związek ze spadkiem cen oraz wolumenu sprzedaży oferowanych towarów i usług, głównie w obrębie rynku krajowego. Wzrosty na rynkach zagranicznych potwierdzone W II półroczu 2015 roku poziom sprzedaży na rynkach zagranicznych był jednym z nielicznych wskaźników, którego wzrosty przeważyły nad spadkami. Ponadto potwierdziły się przewidywania o wzroście sprzedaży, natomiast jej spadki nie były aż tak liczne. Potwierdza to silny potencjał eksportowy, znajdujący się w rękach krajowych przedsiębiorców, stanowiący szansę do budowania przewagi konkurencyjnej. Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rys. Poziom sprzedaży na rynku zagranicznym – stan przewidywany w czerwcu 2015 r. i ocena po upływie tego okresu – w grudniu 2015 r. Opinie z czerwca 2015 r. na temat przewidywanej sytuacji Deklaracja przedsiębiorców z grudnia 2015 r. wzrost 0 24,8% bez zmian spadek 10% 20% 30% 40% 50% 60% 25,1% 54,7% 57,6% 20,5% 17,3%
- 7. 02MAŁE FIRMY W II POŁOWIE 2015 R. Analiza bieżącej sytuacji mikro- i małych firm według branż
- 8. Sytuacja ogólna firm powoli zmierza ku równowadze Ogólna sytuacja firm w okresie II półrocza 2015 r. charakteryzowała się stabilnością, czego dowodem jest fakt, że blisko 42% przedsiębiorstw nie odczuło żadnej zmiany w ogólnej kondycji swojej firmy w stosunku do poprzedniego okresu. W przypadku pozostałej grupy przedsiębiorstw nieznacznie częściej odnotowano pogorszenie sytuacji niż jej poprawę. Tą negatywną zmianą dotknięty został blisko co trzeci przedsiębiorca (30,2%), podczas gdy niewiele mniej przedsiębiorców zauważyło poprawę swojej sytuacji (27,9%). 14 Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rozdział II Podziel się raportem Rys. Sytuacja ogólna firm II połowie 2015 r. 27,90% 30,30% 41,90% pogorszenie poprawa bez zmian Czynniki, które wpłynęły na poprawę sytuacji w firmach w II połowie 2015 r. Poprawa sytuacji ogólnej związana była przede wszystkim z rosnącą pozycją firm na rynku, dzięki rozpoznawalności marki przez klientów u prawie 1/3 firm. Mniejsze znaczenie miało odczuwane ożywienie rynku u co czwartej firmy. Słabnący wpływ na poprawę sytuacji miały inwestycje w rozwój i reklamę. 34,5% rozpoznawalność marki 24,0% ożywienie rynku, wzrost popytu 12,2% inwestycja w rozwój 8,9% inwestycja w reklamę 8,2% zmiany organizacyjne 7,2% poprawa jakości 5,0% inne 15 Czynniki, które wpłynęły na pogorszenie sytuacji w firmach w II połowie 2015 r. Przyczyną pogorszenia się nastrojów u 1/3 firm jest ponowny spadek popytu przez ogólne odczuwanie spowolnienia rynku. W porównaniu do początku 2015 roku mniejszy wpływ na osłabienie kondycji miała walka niską ceną 1/4 firm, natomiast bardziej odczuwalny stał się wzrost kosztów prowadzenia działalności u co piątej firmy. 27,6% spowolnienie rynku, spadek popytu 23,5% konkurencja, zaniżanie cen 22,1% wzrost kosztów prowadzenia firmy 9,6% zmiany w przepisach, zła polityka 7,3% utrata obecnych lub kluczowych klientów 5,5% zatory finansowe 4,4% inne W porównaniu do poprzedniego półrocza zmniejsza się przewaga liczebna grupy pesymistów nad optymistami. Zmalała grupa negatywnie oceniających sytuację swoich firm oraz zwiększyła się grupa z pozytywnym nastawieniem.
- 9. Rozdział II 16 Podziel się raportem Małe firmy w II połowie 2015 r. 17 Budownictwo i usługi na plusie, przemysł i handel na minusie Występująca w II połowie 2015 r. tendencja zachowania stabilności sytuacji ogólnej firmy była charakterystyczna dla sektorów budownictwa i usług. Dodatkowo firmy z tych sektorów charakteryzowały się tendencją wzrostową, czyli odczuwających poprawę ogólnej kondycji było więcej niż tych odczuwających jej pogorszenie. Niestety w firmach z sektorów przemysłu i handlu tendencja negatywna w nastrojach ogólnych przyjęła rolę dominującą. Wyjątkowym optymizmem wykazali się właściciele firm budowlanych, których nastroje diametralnie zmieniły się w porównaniu z poprzednim półroczem, kiedy to ich firmy były w najgorszej kondycji z całej gospodarki. Stabilny złoty hamował wzrost cen w kraju W okresie II półrocza 2015 r. dominowała tendencja stabilności poziomu cen wytwarzanych produktów i świadczonych przez przedsiębiorstwa usług. Blisko 60% przedsiębiorców utrzymało stały poziom cen, jednak wśród pozostałych wciąż znacznie częściej podejmowane były decyzje o ich obniżeniu (24,8%) niż zwiększeniu (15,3%). Istotny wpływ na kształtowanie się cen ma wartość złotego, który w 2015 roku w stosunku do dolara czy euro pozostawał względnie stabilny, tym samym hamując wzrost cen w kraju. Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. 24,80% 15,30% 59,90% Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rys. Sytuacja ogólna firm w II połowie 2015 r. według sektorów ekonomicznych. Rys. Poziom cen oferowanych towarów i usług w II połowie 2015 r. spadek wzrost bez zmian Wzrosty w odczuwanym poziomie popytu W okresie minionego półrocza dominowała tendencja stabilności poziomu sprzedaży na rynku krajowym. Wpływ na to mają głosy grupy blisko 45% przedsiębiorców, którzy utrzymali stały poziom popytu oraz niewielka różnica między liczebnością grupy właścicieli fim odczuwających spadki sprzedaży (29,9%) w stosunku do tych, którzy zanotowali wzrosty (26%). Największe spadki poziomu popytu w minionym półroczu odnotowano w handlu, w którym sytuacja znacznie zdestabilizowała się w stosunku do pierwszej połowy 2015 roku. Ponadto spadki zarysowywały się także w sektorach usług i przemysłu, jednak nie o tak gwałtownym przebiegu. W przeciwieństwie do sytuacji w pozostałych sektorach gospodarki narodowej znaczną tendencję wzrostu poziomu sprzedaży na rynku krajowym odnotowano w budownictwie. 29,90% 26,00% 44,10% Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych.Rys. Poziom sprzedaży na rynku krajowym w II połowie 2015 r. budownictwo handel przemysł usługi 0 10 20 30 40 50 pogorszyła się poprawiła się bez zmian * na wykresie nie zawarto sektora rolnictwo, gdyż w badaniu wzięło udział zbyt mało podmiotów z tej branży Poziom cen we wszystkich sektorach gospodarki narodowej pozostawał w większości stabilny, osiągając przy tym podobną tendencję spadkową w sektorze budowlanym (26,5%), przemyśle (25,4%), handlu (27,9%) oraz w usługach (23,4%). Największą różnicę spadków cen nad ich wzrostami odnotowano w budownictwie, zaś najmniejszą w handlu. spadek wzrost bez zmian 27,1% 44,9% 28,1% 44,1% 27,1% 28,8% 38,3% 36,5% 25,2% 26,5% 41,0% 32,5%
- 10. Rozdział II 18 Podziel się raportem Poziom sprzedaży zagranicznej ponownie na plusie W grupie wszystkich przedsiębiorstw, których przedstawiciele uczestniczyli w badaniu, 24,1% firm w II półroczu 2015 r. konkurowało na rynkach międzynarodowych. Sprzedaż produktów i usług w tych przedsiębiorstwach charakteryzowała się tendencją utrzymania niezmienionej wielkości popytu. Ponad połowa przedsiębiorstw (56,8%) utrzymała stały poziom sprzedaży. W grupie pozostałych częściej odnotowano wzrost (24,6%) niż spadek (18,6%) poziomu sprzedaży na rynkach międzynarodowych. Jest to tendencja odwrotna do tej, która występowała jeszcze w I półroczu 2015 roku. Wyraźna tendencja wzrostu wielkości sprzedaży na rynkach zagranicznych wystąpiła przede wszystkim w sektorze budowlanym, co sugeruje ponowne otwarcie części firm na rynki zagraniczne i potwierdza poprawę koniunktury w tej branży. Natomiast w pozostałych sektorach odsetek firm zwiększających poziom sprzedaży artykułów eksportowych był porównywalny do odsetka firm odnotowujących spadki w tym zakresie. 18,60% 24,60% 56,80% Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych.Rys. Poziom sprzedaży na rynkach zagranicznych w II połowie 2015 r. Małe firmy w II połowie 2015 r. 19 spadek wzrost bez zmian Lekkie odbicie z dołka finansowego w porównaniu do początku 2015 r. W II półroczu 2015 r. w dalszym ciągu sytuacja finansowa przedsiębiorstw charakteryzowała się tendencją spadkową. Choć w ogólnej liczbie przedsiębiorców dominują te nieodnotowujące zmian sytuacji finansowej (41,8%), to zaznacza się większy odsetek firm, u których nastąpiło pogorszenie sytuacji finansowej (35,6%) w stosunku do odsetka firm, które zanotowały wzrosty (22,6%). W najmniejszym stopniu trend pogorszenia sytuacji finansowej firm objął budownictwo, które odnotowało w tym czasie stabilną sytuację finansową, a nawet wzrosty, zwłaszcza w zakresie poziomu sprzedaży na rynkach krajowym i zagranicznych oraz stabilności cen na tle pozostałych sektorów gospodarki narodowej. Pozostałe przedsiębiorstwa zdecydowanie częściej odczuwały pogorszenie niż poprawę sytuacji finansowej, jednak najsilniej sytuacja ta dotknęła przedsiębiorstwa handlowe i przemysłowe, w których wystąpiła również najwyższa tendencja spadku poziomu sprzedaży na rynku krajowym i spadku poziomu cen. 35,60% 22,60% 41,80% Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych.Rys. Sytuacja finansowa w II połowie 2015 r. pogorszenie poprawa bez zmian
- 11. Rozdział II 20 Podziel się raportem Małe firmy w II połowie 2015 r. 21 Poziom konkurencyjności wciąż na niezmiennym, zadowalającym poziomie W minionym półroczu blisko 2/3 przedsiębiorstw utrzymało swoją pozycję wśród konkurencji (61,2%). W grupie pozostałych firm częściej ich konkurencyjna pozycja poprawiła się (26%) niż pogorszyła (12,8%). Tendencja poprawy konkurencyjnej pozycji na rynku najwyższy poziom osiągnęła w sektorach budownictwa, usług i przemysłu, natomiast najniższy w sektorze handlu. 12,80% 26,00% 61,20% Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rys. Deklaracje przedsiębiorców na temat zmiany pozycji na rynku w II połowie 2015 roku. pogorszenie poprawa bez zmian Wzrosty w poziomie zatrudnienia lekko zahamowane Najliczniejsza grupa przedsiębiorstw w II połowie 2015 r. utrzymała stały poziom zatrudnienia (80,5%). W grupie pozostałych firm, niewiele częściej rosła liczba pracowników (10,4%), niż następował jej spadek (9,1%). Różnica między odsetkiem tych przedsiębiorstw była jednak śladowa. Niewielki wzrost odsetka firm podnoszących zatrudnienie wystąpił w sektorach budownictwa i usług. Tendencja spadku poziomu zatrudnienia, wynikająca z większej liczby przedsiębiorstw, które ograniczyły liczbę pracowników, niż ją zwiększyły, wystąpiła w sektorach przemysłu i handlu. 9,10% Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rys. Poziom zatrudnienia w firmach w II połowie 2015 r. 10,40% 80,50% spadek wzrost bez zmian Kondycja firm w zależności od płci osoby zarządzającej Przedsiębiorstwa zarządzane przez kobiety i mężczyzn cechowały się podobną stabilnością poziomu sprzedaży na rynku krajowym i rynkach zagranicznych oraz pozycją konkurencyjną i w zakresie poziomu zatrudnienia, a przez to ogólną stabilnością kondycji. Zarówno w firmach kobiet, jak i mężczyzn odnotowano spadki cen w minionym okresie oraz pogorszenie sytuacji finansowej. Najlepszą sytuacją charakteryzowały się natomiast firmy, w których osobami decyzyjnymi były zarówno kobiety, jak i mężczyźni – odnotowały one wzrosty sprzedaży na rynku krajowym i zagranicznym oraz wzrost zatrudnienia w minionym półroczu. Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rys. Deklaracje przedsiębiorców na temat ogólnej sytuacji firm w II połowie 2015 r. według płci przedsiębiorców. kobieta 0 29,1% mężczyzna kobieta oraz mężczyzna 10% 20% 30% 40% 50% 44,1% 30,8% 41,7% 38,0% 29,9% 26,8% 27,6% 32,1% pogorszenie poprawa bez zmian
- 12. 03 Prognozy na I połowę 2016 r. według branż w sektorze mikro- i małych firm MAŁE FIRMY W I POŁOWIE 2016 R.
- 13. Rozdział III 24 Podziel się raportem Umiarkowany spokój w oczekiwaniu na I połowę 2016 r. W minionym półroczu ogólną sytuację firm charakteryzowała stabilność. Połowa przedsiębiorców przewiduje, że sytuacja ogólna ich firm w najbliższej przyszłości pozostanie bez zmian (50,4%), a wśród pozostałych przedsiębiorców nieznacznie częściej oczekiwana jest jej poprawa (25,5%) niż pogorszenie (24,2%). Tendencja optymistycznych przewidywań poprawy ogólnej sytuacji przedsiębiorstw charakteryzuje właścicieli firm z sektorów przemysłu, usług i budownictwa. Nie można tego jednak powiedzieć o przedstawicielach handlu, w przypadku których przeważały negatywne nastroje i wygląda na to, że nadchodzące półrocze nie przyniesie w tym obszarze żadnych zmian. Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. 25,50% 50,40% Rys. Prognozowana zmiana sytuacji ogólna firm w I połowie 2016 r. 2420% Prognozy na I połowę 2016 r. 25 Bez znaczących zmian w poziomach cen Wśród przedsiębiorców przeważały opinie, że nadchodzące pół roku nie przyniesie znaczących zmian. Ponad 60% badanych oczekuje, że w nadchodzącym półroczu utrzyma taki sam poziom cen, z kolei w grupie pozostałych przedsiębiorców częściej przewiduje się ich obniżenie (20,9%) niż wzrost (17,2%). W porównaniu z okresem minionego półrocza przewidywana tendencja spadku poziomu cen będzie niższa. W sektorze handlu należy spodziewać się utrzymania poziomu cen z niewielką tendencją wzrostu. W pozostałych sektorach przewidywana jest tendencja spadkowa. 20,90% 17,20% 62,00% Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rys. Prognozowana zmiana poziomu cen w I połowie 2016 r. spadek wzrost bez zmian W porównaniu do II połowy 2015 r. mniej firm prognozuje spadki, ale też mniej firm oczekuje wzrostów. Stagnacja w oczekiwaniu na wzrost poziomu popytu w kraju Prognozy przedsiębiorców przewidują większą stabilizację w poziomie sprzedaży na krajowym rynku, lecz wciąż z tendencją zniżkową. Dokładnie połowa badanych przedsiębiorców przewiduje, że w I połowie 2016 r. poziom sprzedaży pozostanie bez zmian, a o 5 p.p. mniej jest firm, które w nadchodzącym półroczu spodziewają się wzrostu sprzedaży (27,5%) w stosunku do grupy prognozującej spadki (22,5%). 27,50% 22,50% 50,00% Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rys. Prognozowana zmiana poziomu sprzedaży na rynku krajowym w I połowie 2016 r. spadek wzrost bez zmian pogorszenie poprawa bez zmian Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rys. Prognozowana sytuacja ogólna firm w I połowie 2016 r. według sektorów ekonomicznych. budownictwo handel przemysł usługi 0 10 20 30 40 50 * na wykresie nie zawarto sektora rolnictwo, gdyż w badaniu wzięło udział zbyt mało podmiotów z tej branży pogorszenie poprawa bez zmian 60 22,1% 52,8% 25,0% 23,7% 44,1% 32,2% 32,0% 42,3% 25,7% 23,1% 53,0% 23,9%
- 14. Rozdział III 26 Podziel się raportem Oczekiwania w zachowaniu wzrostów w poziomie sprzedaży za granicą W nadchodzącym półroczu oczekuje się, że osiągnięte w II półroczu 2015 r. wyniki sprzedażowe zostaną zachowane. Ponad połowa firm eksportujących swoje towary i usługi do odbiorców zagranicznych przewiduje, że poziom sprzedaży w nadchodzącym półroczu pozostanie stabilny (58,1%). W grupie pozostałych przedsiębiorców częściej oczekiwany będzie wzrost (25%) niż spadek wielkości sprzedaży (16,9%). W nadchodzącym półroczu, należy oczekiwać, że tendencja wzrostu sprzedaży na rynkach zagranicznych wystąpi we wszystkich analizowanych sektorach. Wzrostu sprzedaży w największym stopniu spodziewają się przedstawiciele budownictwa i przemysłu, w nieco mniejszym handlu i usług. 16,90% 25,00% 58,10% Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rys. Prognozowana zmiana poziomu sprzedaży na rynku zagranicznym w I połowie 2016 r. spadek wzrost bez zmian Niewątpliwie na optymistyczne prognozy w handlu międzynarodowym wpływ ma znaczny wzrost wartości dolara w stosunku do złotego, który odnotowano w ostatnim czasie. Jego wysoka wartość zachęca zwykle przedsiębiorców do rozwijania eksportu. Prognozy na I połowę 2016 r. 27 Przewaga spadków finansowych nad wzrostami będzie maleć Podobnych wyników, jak w II połowie 2015 r., przedsiębiorcy oczekują w 2016 roku. Najliczniejsza grupa przedsiębiorców prognozuje, że ich sytuacja finansowa pozostanie bez zmian (46,6%), natomiast wśród pozostałych częściej przewiduje się jej pogorszenie (31,1%) niż poprawę (22,3%). Pomimo widocznej tendencji spadkowej w nastojach oceniających kondycję finansową oczekuje się, że przewaga spadków nad wzrostami będzie maleć. Pogorszenia sytuacji finansowej w I półroczu 2016 r. należy oczekiwać w sektorach budownictwa, handlu i usług. Jedyną branżą, w której prognozy poprawy sytuacji finansowej przewyższyły prognozy dotyczące jej pogorszenia, był przemysł, jednak różnica między liczbą sceptyków i optymistów nie przekroczyła 2 p.p. 31,10% 22,30% 46,60% Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rys. Prognozowana zmiana sytuacji finansowej w I połowie 2016 r. Nieustępliwość w budowaniu pozycji na rynku Przedsiębiorcy, oceniając pozycję konkurencyjną swoich firm w I połowie 2016 r., nie spodziewają się zmian w stosunku do poprzednich okresów. W pozytywny sposób odnoszą się do starań wkładanych w budowanie pozycji na rynku w 2016 r. i częściej niż jej pogorszenia spodziewają się tendencji poprawy miejsca zajmowanego na rynku w stosunku do konkurencji. Prawie 2/3 przedsiębiorstw utrzyma zajmowane miejsce wśród konkurentów, jednak w grupie pozostałych 12,00% 25,60% 62,30% Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rys. Prognozowana zmiana pozycji konkurencyjnej firm w I połowie 2016 r. pogorszenie poprawa bez zmian pogorszenie poprawa bez zmian Spadku poziomu sprzedaży na rynku krajowym w I połowie 2016 r. prognozowano w sektorach handlu, przemysłu i usług. Z kolei w sektorze budownictwa, jako jedynym, przewidywany odsetek wzrostu poziomu sprzedaży na rynku krajowym przewyższył odsetek firm prognozujących jej spadek.
- 15. Rozdział III 28 Podziel się raportem Częstsze zatrudnienia niż zwolnienia w 2016 r. Zgodnie z oczekiwaniami przedsiębiorców, pomimo wielu trudności w osiągnięciu pozytywnych rezultatów z działalności, tendencja zmiany poziomu zatrudnienia w I połowie 2016 r. powinna mieć charakter wzrostu. Tym niemniej należy oczekiwać, że najliczniejsza grupa przedsiębiorców, ponad 3/4 badanych, najczęściej nie wprowadzi zmian w polityce kadrowej i utrzyma stały poziom zatrudnienia. W grupie pozostałych częściej planowane jest zwiększenie liczby osób pracujących (13,8%) niż jej zmniejszenie (9,9%). Tendencja zmiany poziomu zatrudnienia w poszczególnych sektorach gospodarki pozwala oczekiwać wzrostu firm zwiększających zatrudnienie w trzech sektorach, tj.: budownictwie, handlu i usługach. Tendencję obniżania poziomu zatrudnienia odnotowano jedynie w sektorze przemysłu, gdzie co piąta firma planuje zwalniać pracowników, a co dziesiąta zatrudniać. 9,90% 13,80% 76,40% Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rys. Prognozowana zmiana wielkości zatrudnienia w I połowie 2016 r. spadek wzrost bez zmian Prognozy na I połowę 2016 r. 29 co czwarte przedsiębiorstwo umocni swoją pozycję, mimo prognozowanych spadków w obszarze sprzedaży czy cen. Należy oczekiwać, że tendencja poprawy konkurencyjnej pozycji na rynku wystąpi we wszystkich sektorach gospodarki. Najlepszych wyników w walce z konkurencją oczekują właściciele firm budowlanych i usługowych. Większy optymizm wśród kobiet na I połowę 2016 r. Ponad 26% kobiet decydujących o losach przedsiębiorstwa uważa, że nadchodzące półrocze przyniesie poprawę sytuacji ogólnej firmy, podczas gdy zdanie to podziela 25,4% mężczyzn na podobnym stanowisku. Co więcej, również co czwarty mężczyzna był zdania, że kolejne 6 miesięcy przyniesie w przedsiębiorstwie pogorszenie sytuacji, a tego samego zdania było 22,2% kobiet. W przypadku prognoz dotyczących ogólnej sytuacji firmy czy kształtowania się poziomu cen, pozytywne nastawienie widoczne było u kobiet bardziej niż u mężczyzn, jednak to mężczyźni częściej prognozowali wzrosty w obszarze wolumenu sprzedaży na rynku krajowym, pozycji konkurencyjnej czy zatrudnienia. Jak się okazuje w firmach zarządzanych przez reprezentantów obu płci stosunek optymistów i pesymistów jest równy i wynosi po 24,1%, pozostała część była zdania, że w najbliższym czasie nie nastąpią znaczące zmiany sytuacji ogólnej firmy. Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rys. Prognozowana sytuacja ogólna firm w I połowie 2016 r. według płci badanych. kobieta 0 22,2% mężczyzna kobieta oraz mężczyzna 10% 20% 30% 40% 50% 51,6% 25,1% 49,5% 51,8% 24,1% 26,1% 25,4% 24,1% pogorszenie poprawa bez zmian 60%
- 16. 04MAŁE FIRMY A MIEJSCA PRACY Poziom zatrudnienia w mikro- i małych firmach
- 17. Rozdział IV 32 Podziel się raportem Poziom zatrudnienia według sektorów ekonomicznych Najliczniejsza grupa przedsiębiorstw w II połowie 2015 r. utrzymała stały poziom zatrudnienia. W grupie pozostałych firm niewiele częściej rosła liczba pracowników, niż następował jej spadek. Niestety taka tendencja nie wystąpiła we wszystkich sektorach polskiej gospodarki. Niewielki wzrost odsetka firm podnoszących zatrudnienie wystąpił w sektorach budownictwa i usług. Tendencja spadku poziomu zatrudnienia wystąpiła w sektorach przemysłu i handlu. Zmiana poziomu zatrudnienia w podziale na województwa Zanotowana w II połowie 2015 r. ogólna zmiana w kierunku wzrostu poziomu zatrudnienia nie wystąpiła we wszystkich województwach. Tendencja wzrostu odnotowana została w województwach: kujawsko-pomorskim (saldo: +15,8%), świętokrzyskim (+13,2%), podlaskim (+12,9%), pomorskim (+11,7%), lubuskim (+8,0%) i śląskim (+2,9%). Równowaga w zakresie zwiększania i zmniejszania poziomu zatrudnienia wystąpiła w województwach: zachodniopomorskim oraz wielkopolskim. Tendencja spadkowa zatrudnienia wystąpiła natomiast w przedsiębiorstwach funkcjonujących na obszarze bardziej licznej grupy województw: łódzkim (saldo: -6,9%), opolskim (-5,9%), mazowieckim (-5,4%), podkarpackim (-4,6%), warmińsko-mazurskim (-3,4%), lubelskim (-2,5%), dolnośląskim (- 0,9%) i małopolskim (-0,8%). W okresie nadchodzących 6 miesięcy oczekiwana tendencja zmiany poziomu zatrudnienia przedsiębiorstw, mająca charakter wzrostu liczby przedsiębiorstw zwiększających zatrudnienie, obejmie niemal wszystkie województwa. Oczekiwać należy, że wystąpi ona we wszystkich województwach, oprócz świętokrzyskiego, gdzie prognozowana jest równowaga w zakresie zwiększania i zmniejszania poziomu zatrudnienia oraz w województwach warmińsko-mazurskim i podlaskim. 0 20% 40% 60% 80% 100% usługi przemysł handel budownictwo 77,0% 8,4% 14,6% 18,6% 11,9% 8,1% 82,0% 9,9% 17,1% 65,0% 17,9% 100,0% Rys. Poziom zatrudnienia w firmach w II połowie 2015 r. według sektorów ekonomicznych. spadek wzrost bez zmian Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Małe firmy a miejsca pracy 33 69,5% Zmiany w poziomie zatrudnienia według wielkości firmy Najkorzystniej tendencja zmiany poziomu zatrudnienia, przyjmująca kierunek wzrostu firm zwiększających liczbę pracowników w II połowie 2015 r., ukształtowała się w przedsiębiorstwach małych - zatrudniających od 10 do 49 pracowników (saldo: 8,2%), znacznie słabiej w firmach mikro - zatrudniających od 1 do pracowników (saldo 2,7%). Natomiast w przypadku osób samozatrudnionych zaobserwować można przewagę redukcji zatrudnienia (saldo: -1,2%). Na podstawie analizy wyników badań należy stwierdzić, że około 3% samozatrudnionych w okresie minionych 6 miesięcy było pracodawcami, którzy zredukowali zatrudnienie. W okresie nadchodzących 6 miesięcy oczekiwać należy, że tendencja wzrostu poziomu zatrudnienia wystąpi we wszystkich typach przedsiębiorstw według klas wielkości, tj.: małych - zatrudniających od 10 do 49 pracowników (saldo: 5,5%), mikro - zatrudniających od 1 do 9 pracowników (saldo: 1,7%), samozatrudnienie (saldo: 5,9%). Oczekiwać należy, że około 70% przedsiębiorców, których działalność klasyfikuje się do tych klas wielkości, utrzyma zatrudnienie na tym samym poziomie, pozostali natomiast znacznie częściej zwiększą, niż zmniejszą liczbę pracowników. * na wykresie nie zawarto sektora rolnictwo, gdyż w badaniu wzięło udział zbyt mało podmiotów z tej branży
- 18. Rozdział IV 34 Podziel się raportem Małe firmy a miejsca pracy 35 Przyczyny braku wzrostów w poziomie zatrudnienia w I połowie 2016 r. Najistotniejszą przyczyną braku planów przedsiębiorców w zakresie zwiększenia liczby etatów w I połowie 2016 r. jest brak takiej potrzeby, wskazujący na optymalny obecnie poziom zatrudnienia w co prawie trzeciej firmie z sektora MMŚP (34,6%). Nieznacznie mniejszy odsetek przedsiębiorców uważa, że barierą wzrostu zatrudnienia są zbyt wysokie koszty pracownicze (29,6%). Niestety również zła sytuacja finansowa nie pozwala na ponoszenie dodatkowych kosztów zwiększenia zatrudnienia w 2016 r. (15,9%). W mniejszym stopniu przedsiębiorcy obawiają się zmienności prawa, co niesie ze sobą niepewność jutra (7,1%). Problemy ze znalezieniem dobrze wykwalifikowanych pracowników (6,1%) oraz przestoje i brak zleceń, spowodowane sezonowością w poszczególnych branżach (4,9%), nie mają istotnego wpływu na decyzje o wzroście zatrudnienia wśród mikroprzedsiębiorców. Do najczęstszych powodów planowanego zmniejszania zatrudniania w 2016 r. należy obawa o wzrost kosztów pracowniczych w niedalekiej przyszłości (26%) i trudna sytuacja finansowa firmy, która nie pozwala na zachowanie dotychczasowego poziomu zatrudnienia (25,2%). Sezonowego spadku zamówień oraz konieczności zaciśnięcia pasa poprzez redukcję zatrudnienia obawia się co czwarty właściciel małej firmy. Zmiany w poziomie zatrudnienia według wielkości firmy 3,20% 2,00% 94,80% spadek wzrost bez zmian Samozatrudnienie 3,00% 8,90% 88,10% Deklaracje przedsiębiorców w II połowie 2015 r. Prognozy przedsiębiorców na I połowę 2016 r. 17,80% 26,00% 56,20% 19,20% 24,70% 56,10% 13,70% 16,40% 69,90% 15,30% 17,00% 67,70% Mikrofirmy (1 - 9 pracowników) Małe firmy (10-49 pracowników) Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. 16,00% 1,60% 34,60% sytuacja finansowa firmy nie pozwala na zwiększenie zatrudnienia (16%) brak takiej potrzeby/obecny poziom zatrudnienia jest optymalny (34,6%) bariera w postaci zbyt wysokich kosztów pracowniczych (29,7%) trudności w znalezieniu odpowiednio wykwalifikowanych pracowników (6,0%) niestabilność prawa, niepewność jutra (7,2%) 29,70% 6,00% Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rys. Powody braku planów przedsiębiorców w zakresie zwiększenia zatrudnienia w I połowie 2016 r. 7,20% 4,90% inne (1,6%) brak zleceń w danym momencie (kwestia sezonowości) (4,9%)
- 19. 05 Czynniki determinujące rozwój sektora mikro- i małych firm ROZWÓJ MAŁYCH FIRM
- 20. Rozdział V 38 Podziel się raportem Rozwój małych firm 39 Wytrwałość w walce o pozycje na rynku Niezmiennie, od dłuższego czasu widoczna jest stałość w budowaniu pozycji konkurencyjnej mikro- i małych firm na rynku. Grupa, która nie odczuwa znaczących zmian w swej pozycji konkurencyjnej, stanowi zdecydowaną większość (ok. 60%), natomiast wśród pozostałych firm notowana jest tendencja wzrostowa, czyli firm wzmacniających swoją pozycję jest więcej niż tych, które tracą pozycję na rzecz konkurencji. W porównaniu z I półroczem 2015 r. delikatnie zwiększyła się liczebność przedsiębiorców, których firmy dominowały na rynku (I półrocze 2015 r.: 25,7%, II półrocze 2015 r.: 26%) oraz nieznacznie mniej właścicieli firm zaczęło odczuwać pogorszenie swojej pozycji w stosunku do konkurencji (I półrocze 2015 r.: 13,7%, II półrocze 2015 r.: 12,8%). Czynniki wzmacniające kondycję sektora MMŚP w II połowie 2015 r. W okresie minionego półrocza tendencją charakterystyczną był wzrost poziomu konkurencyjności uczestniczących w badaniu mikro- i małych firm. Przedsiębiorcy wykorzystywali szereg instrumentów pozwalających osiągnąć sukces w rywalizacji rynkowej. Poprawa pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw związana była przede wszystkim ze wzrostem rozpoznawalności marki, a także warunkowana była lojalnością stałych klientów (34,5%). Duży wpływ miało również odczuwalne przez prawie 1/4 przedsiębiorców ożywienie rynku i wzrost popytu (24,0%). Znacznie mniejszy wpływ na poprawę pozycji w stosunku do konkurencji miały inwestycje w rozwój firm (12,2%). Relatywnie nieduży wpływ na wzrost poziomu konkurencyjności sektora mikro- i małych przedsiębiorstw miały inwestycje w reklamę (8,9%) czy zmiany organizacyjne w firmach (8,2%), bądź poprawa jakości w obszarze obsługi klienta, usług czy produktów (7,2%). Rys. Zmiana w pozycji konkurencyjnej firm w ciągu półrocznych okresów od czerwca 2013 r. do grudnia 2015 r. czerwiec 2013 20% Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. bez zmian pogorszenie poprawa Rys. Czynniki wewnętrzne mające największy wpływ na poprawę pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw w okresie minionych 6 miesięcy. Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. 0 10% 20% 30% wzrost rozpoznawalności marki i lojalności klientów 34,5% 24,0% 12,2% 8,9% 8,2% 7,2% 4,9% odczuwalne ożywienie rynu, ogólny wzrost popytu inwestycje w rozwój inwestycje w reklamę zmiany organizacyjne inne poprawa jakości (obsługi klienta/usług/produktów) Na znaczeniu zyskuje rozpoznawalność marki jako czynnik rozwoju małych firm. Inwestycje w rozwój oraz w reklamę w ciągu minionego roku, choć obecnie tracą na znaczeniu, teraz owocują wzrostem lojalnych klientów. 40% 60% 80% grudzień 2013 czerwiec 2014 grudzień 2014 czerwiec 2015 grudzień 2015 prognoza 2016 40%
- 21. Rozdział V 40 Podziel się raportem Rozwój małych firm 41 Działania mające pomóc w budowaniu przewagi wśród konkurencji w I półroczu 2016 r. Przedsiębiorcy, dostosowując się do zmieniających się warunków rynkowych, dynamicznie wykorzystują różne instrumenty konkurowania. W I półroczu 2016 r. przede wszystkim będą opierać walkę konkurencyjną o wprowadzanie nowych produktów i usług w celu uatrakcyjnienia swojej oferty. Aż 71,8% przedsiębiorców zauważa w tym działaniu szansę na utrzymanie dotychczasowych klientów lub zdobycie nowych. W porównaniu do minionych okresów na znaczeniu traci wykorzystywanie nowych form promocji (47,3%). Rośnie natomiast na znaczeniu zatrudnianie nowych pracowników i wykwalifikowanych specjalistów (33,5%), mimo wzrostów kosztów pracowniczych. Mniejszą wagę niż w poprzednim półroczu przedsiębiorcy nadali inwestycjom w zakup nowych maszyn/sprzętu lub wprowadzeniu nowych metod produkcji (28,1%) czy dywersyfikacji rynku zbytu, np. poprzez zmianę lokalizacji lub objęcie większego zakresu terytorialnego (20,6%). Czynniki mające wpływ na pogorszenie kondycji w II połowie 2015 r. Wśród przedsiębiorców, wskazujących pogorszenie pozycji konkurencyjnej swoich firm w ostatnim półroczu panowało przekonanie, że przyczyną tego są zarówno spowolnienie rynku i spadek popytu na oferowane produkty/ usługi (27,6%), jak również zbyt duża konkurencja cenowa wśród mikro- i małych przedsiębiorstw (23,5%) czy wzrost kosztów prowadzenia firmy (22,1%). Relatywnie mniejszy wpływ na osłabienie pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw miały decyzje rządu niecieszące się popularnością mikro i małych przedsiębiorców i idące za tym zmiany w przepisach (9,6%) oraz utrata stałych lub kluczowych klientów (7,3%) czy zatory płatnicze (5,5%). Rys. Czynniki wewnętrzne mające największy wpływ na pogorszenie pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw w okresie minionych 6 miesięcy. Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. 0 10% 20% 30% odczuwalne spowolnienie rynku, ogólny spadek popytu 27,6% 23,5% 22,1% 9,6% 7,3% 5,5% 4,4% duża konkurencja, walka cenowa wzrost kosztów prowadzenia firmy zmiany w przepisach, zła polityka rządu utrata obecnych lub kluczowych klientów zatory finansowe inne Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. 0 wprowadzenie nowych usług/produktów 71,8% 47,3% 33,5% 28,1% 25,3% 20,6% 10,3% wykorzystanie nowych form promocji/reklamy zatrudnienie nowych pracowników/specjalistów zakup nowych maszyn/sprzętu pozyskanie dodatkowych środków finansowania zmiana lokalizacji/rozszerzenie rynków zbytu obniżenie poziomu cen, np. dzięki niższym kosztom zdobycie nowych źródeł surowców Coraz częściej przedsiębiorcy odczuwają wzrost kosztów prowadzenia firmy przez podniesienie składek ZUS i oskładkowanie umów pracowniczych jako czynnik negatywnie wpływający na ich działalność. Do tego dochodzi wciąż silna walka cenowa i odczuwanie pogłębiającego się spadku zainteresowania klientów. Rys. Działania, jakie planują wdrożyć przedsiębiorcy, mające największy wpływ na poprawę pozycji konkurencyjnej w przedsiębiorstwach w okresie nadchodzących 6 miesięcy 6,0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
- 22. 06 Wykorzystanie funduszy z Unii Europejskiej DOTACJE UNIJNE W MAŁYCH FIRMACH
- 23. Rozdział VI 44 Podziel się raportem Małe firmy a Unia Europejska Środki z Unii Europejskiej mogą być pomocne w budowaniu pozycji konkurencyjnej polskiej gospodarki, w tym również polskich firm. Jednak niewielki procent właścicieli mikro- i małych firm upatruje w tym źródeł rozwoju swoich przedsiębiorstw. W latach finansowania 2007-2013 najliczniejsza grupa przebadanych przedsiębiorców nie skorzystała z dofinansowania (82,8%). Tylko nieliczne przedsiębiorstwa wykorzystały tę formę wsparcia (17,2%). Polscy przedsiębiorcy mają również sceptyczne podejście do włączenia Polski do strefy euro. 53,7% polskich małych i mikro przedsiębiorców jest przeciwnych zastąpieniu złotego przez euro. Za wprowadzeniem euro w Polsce opowiada się 32,3% przebadanych firm, pozostałe 13% nie ma zdania w tym temacie. Jednocześnie ponad połowa przedsiębiorców pozytywnie ocenia zmiany, jakie zaszły w Polsce w ciągu 10 lat naszej obecności w UE. Wśród pozostałych przedsiębiorców częściej dominowały poglądy o braku wpływu UE na działalność biznesową (29,7%) nad głosami o jej negatywnym wpływie (19,8%). Bardzo nieliczna grupa przedstawicieli firm nie potrafiła dokonać takiej oceny. Dotacje unijne w małych firmach 45 Rys. Źródła finansowania w ramach unijnej perspektywy 2014-2020. 0 10% 20% 30% 40% Program Regionalny (właściwy dla danego woj.) 40,7% trudno powiedzieć Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 50% Program Wiedza Edukacja Rozwój Inne Program Inteligentny Rozwój Program Polska Wschodnia Program Pomoc Techniczna Program Polska Cyfrowa Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Niskie zainteresowanie środkami z UE na lata 2014-2020 W przeciągu ostatnich dwóch lat obserwujemy malejące zainteresowanie środkami z funduszy europejskich wśród mikroprzedsiębiorców. Przed startem nowej puli finansowania na lata 2014-2020, w grudniu 2013 r. 13,7% przedsiębiorców miało w planach starania o dotacje unijne. Większa grupa (17,8%) wykazała brak takiego zainteresowania, a prawie 70% jeszcze nie podjęło decyzji w tej kwestii. Z upływem czasu zwiększała się grupa niechętnych wobec środków pomocowych. W badaniu z grudnia 2015 r. jedynie co dziesiąty przedsiębiorca wskazał, że korzystał bądź zamierza korzystać z funduszy unijnych w ramach perspektywy finansowej 2014-2020 (10,3%). Odmiennego zdania jest prawie co drugi badany (44,2%). Prawie połowa (45,4%) wciąż takiej decyzji nie podjęła. Rys. Deklaracje przedsiębiorców odnośnie planów lub wykorzystania środków europejskich w latach 2014-2020. Za główny powód małego wykorzystania dotacji ankietowani za każdym razem wskazywali skomplikowane procedury oraz trudność w dopasowaniu odpowiedniego programu do własnych potrzeb. 0 2013/2014 Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. 20% 40% 60% 80% 100% 2014 2014/2015 2015/2016 nie tak trudno powiedzieć 68,5% 17,8% 13,7% 56,0% 12,6% 31,4% 47,7% 36,1% 16,2% 45,4% 44,1% 10,5% Programy Regionalne najpopularniejszym źródłem finansowania Wśród przedsiębiorstw zamierzających skorzystać ze środków unijnych na lata 2014-2020 ponad 1/4 jeszcze nie wie, z jakich programów będzie korzystała. Ponadto zdecydowana większość zamierza skorzystać z Programów Regionalnych właściwych dla danego województwa (40,7%). Część firm jest skłonna skorzystać także z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014- 2020 (11,5%). Pozostałe wymienione programy nie cieszą się popularnością respondentów. Program Europejska Współpraca Terytorialna i Europejska 26,5% 11,5% 5,3% 5,3% 4,4% 3,5% 0,9% 0,9% 0,9%
- 24. 07 Zaufanie do nowego rządu i decyzji dotyczących sektora MMŚP MAŁE FIRMY A RZĄD
- 25. Rozdział VII 48 Podziel się raportem Bolączki przedsiębiorców dotyczące warunków prowadzenia własnej firmy od lat się nie zmieniają. Pomimo zmiany partii rządzącej w ostatnich wyborach parlamentarnych, przedsiębiorcy nie wykazują większej nadziei na poprawę swojej sytuacji i zmianę przepisów. Niezadowolenie z polityki byłego rządu W grudniu 2014 r., poziom zaufania do ówcześnie rządzącej partii - Platformy Obywatelskiej - był bardzo niski. Zaledwie 10% przedsiębiorców zadeklarowało zaufanie do podejmowanych działań, a ponad połowa (53,1%) negatywnie oceniła decyzje, jakie rząd podjął w sprawach związanych z działalnością gospodarczą w II połowie 2014 r. Małe firmy a rząd 49 Oczekiwania przedsiębiorców dotyczące zmniejszenia obciążeń związanych z składkami ZUS spotkały się z decyzją o ich zwiększeniu w 2015 roku. Nadzieja na poprawę po wyborach parlamentarnych W czerwcu 2015 r. przedsiębiorcy pytani o przychylność wobec ewentualnej zmiany w rządzie w jesiennych wyborach parlamentarnych, wykazali większy optymizm podyktowany oczekiwaniami odnośnie zmian w kierunku poprawy warunków prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce oraz funkcjonowania polskiej gospodarki. Za zmianami w rządzie był co trzeci przedstawiciel sektora MMŚP, jednak w dalszym ciągu ponad połowa (52,7%) nie wykazywała zaufania do przedstawicieli polityki. 53,10% 9,70% 37,20% Źródło: Raport “Nastroje gospodarcze wśród małych firm w grudniu 2014 r.”, s. 48. nie tak trudno powiedzieć Rys. Deklaracje przedsiębiorców z grudnia 2014 r. na temat zaufania do rządu, jeśli chodzi o decyzje w kwestiach związanych z funkcjonowaniem sektora MMŚP. 17,10% 15,60% 31,60% nie mam zdania (17,1%) raczej nie (31,6%) zdecydowanie nie (21,1%) zdecydowanie tak (14,5%) raczej tak (15,6%) 21,10% 14,50% Źródło: Nastroje gospodarcze wśród małych firm w czerwcu 2015 r., s. 47. Rys. Deklaracje przedsiębiorców z czerwca 2015 r.: „Czy ewentualna zmiana partii rządzącej w jesiennych wyborach parlamentarnych wpłynie pozytywnie na funkcjonowanie polskiej gospodarki i prowadzenie własnej firmy?”
- 26. Rozdział VII 50 Podziel się raportem Brak zaufania do obecnej partii rządzącej Badanie z grudnia 2015 r. wykazało, że blisko 60% przedsiębiorców nie ma zaufania do decyzji nowo wybranego rządu w kwestiach związanych z warunkami prowadzenia własnej firmy oraz funkcjonowaniem polskiej gospodarki. Liczba ta nie jest równoważona przez zwolenników nowego rządu, których odsetek wyniósł zaledwie 19,2% ogółu badanych. Pozostała grupa (23,6%) nie wskazała swojego stanowiska. Małe firmy a rząd 51 Obawy o zwiększenie obciążeń finansowych Przedsiębiorcy, niezadowoleni z wyboru nowego rządu, zapytani o powody swoich decyzji, wskazywali dość zróżnicowane odpowiedzi. Najczęściej ankietowani mieli obawy związane ze wzrostem obciążeń finansowych, przede wszystkim wzrostem podatków i kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, szczególnie związanych z zatrudnianiem pracowników. Zwracali również uwagę na swoją niechęć do kolejnych zmian w prawie, powodujących coraz więcej niejasności i zawiłości, a przy tym do wzmożonych kontroli organów skarbowych, które destabilizują pracę w firmach. Przedsiębiorcy martwią się również o stabilizację gospodarczą w kraju z powodu braku ukierunkowanych działań ku rozwojowi i wsparcia sektora małych firm. Podłożem są przeczucia odnośnie wysokich przyszłych wydatków budżetowych, związanych z planami spełnienia kosztownych obietnic wyborczych. 23,60% 7,20% 29,30% nie mam zdania (23,6%) zdecydowanie nie (29,3%) raczej nie (27,9%) zdecydowanie tak (7,2%) raczej tak (12,0%) 27,90% 12,00% Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Rys. Zaufanie do nowo wybranego rządu w kwestiach związanych z warunkami prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce oraz funkcjonowaniem polskiej gospodarki. Wysokie oczekiwania wobec nowego rządu Przedsiębiorcy, którzy przychylnie patrzą na obietnice wyborcze nowego rządu, największe oczekiwania mają odnośnie zmniejszenia wysokości podatków i kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników, które według co czwartego ankietowanego są za wysokie. Uproszczenie przepisów prawnych oraz podatkowych w dalszym ciągu jest życzeniem sporej grupy właścicieli firm. Zwolennicy liczą również na podwyższenie kwoty wolnej od podatku oraz wzmocnienie pozycji konkurencyjnej polskich przedsiębiorców poprzez opodatkowanie zagranicznych koncernów i sklepów wielkopowierzchniowych oraz zwalczanie „szarej strefy”.
- 28. Rozdział VII 54 Badanie nastrojów gospodarczych przeprowadzone zostało w grudniu 2015 r. z zastosowaniem techniki CAWI (ang. Computer Assisted Web Interview - wspomagany komputerowo wywiad przy pomocy www). Do badania zostały zaproszone wszystkie przedsiębiorstwa, których dane są zamieszczone w wyszukiwarce Firmy.net. W badaniu wzięło udział 1096 przedsiębiorców, którzy przesłali wypełnione kwestionariusze ankiet. Z uwagi na liczbę i strukturę respondentów wyniki badania mają charakter reprezentatywny. Zaprezentowane w niniejszym opracowaniu wyniki analizy nastrojów gospodarczych są jednym z cyklicznie realizowanych badań własnych prowadzonych przez Instytut Badań i Analiz, GRUPA Olsztyńska Szkoła Biznesu we współpracy z portalem Firmy.net. Struktura według wielkości zatrudnienia Ponad 93% uczestników badania to przedsiębiorstwa z sektora mikroprzedsiębiorstw. W tej grupie blisko połowę stanowiły przedsiębiorstwa jednoosobowe (46,1%), a w przypadku kolejnych 47,3% firm liczba pracowników nie przekraczała 9 osób. Zdecydowanie mniej licznie reprezentowane były przedsiębiorstwa małe, o liczbie pracowników nieprzekraczającej 49 osób, które w badaniu stanowiły 6,7%. Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. 46,10% 6,70% 47,30% 1-9 pracowników samozatrudnienie (firma jednoosobowa) 10-49 pracowników Metodologia Podziel się raportem Metodologia i metryczka 55 Struktura według branż Rys. Struktura uczestniczących w badaniu przedsiębiorstw według sektorów gospodarki. 5,40% 10,70% Struktura według miejsca prowadzenia działalności 63,00% usługi (63,0%) handel (20,3%) budownictwo (10,7%) przemysł (5,4%) rolnictwo, leśnictwo łowiectwo i rybactwo (0,6%) Rys. Struktura przedsiębiorstw według miejsca prowadzenia działalności. 9,87% Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. Źródło: Opracowanie na podstawie badań własnych. 15,08% 12,8% 8,78% 7,95% 6,67% 7,13% 4,3% 3,75% 4,02% 2,93% 5,76% 2,29% 2,74% 2,83% 3,11% Rys. Struktura uczestniczących w badaniu przedsiębiorstw według liczby pracowników 0,60% 20,30%
- 29. REKLAMA W INTERNECIE rozwiązania dla firm z sektora MŚP Firmy.net tworzy rozwiązania dostosowane do specyfiki oraz potrzeb małego biznesu, dostarczając firmom wartościowy ruch z internetu. Jednym z narzędzi jest prezentacja Business, profesjonalna i prosta strona www, która zoptymalizowana pod wyszukiwarki i wypozycjonowana przez portal Firmy.net, zapewnia wzrost liczby potencjalnych klientów. Prezentacja jest dostępna równiez w aplikacjach mobilnych na smartfony i tablety. TESTUJ REKLAMĘ INTERNETOWĄ