1. Bộ Công Thƣơng
Trƣờng Đại Học Công Nghiệp Thực
Phẩm TP Hồ Chí Minh
_________________________
Khoa:Công Nghệ Hóa –Sinh-Thực Phẩm và Quản Trị Kinh Doanh
QUY HOẠCH THỰC NGHIỆM
Nhóm 1: SAI SỐ VÀ KHỬ SAI SỐ
Giáo viên hướng dẫn:
Dƣơng Hoàng Kiệt
Tp. HCM,13-10- 2013

2. Danh sách thành viên
Nhóm 1
Mssv
 Nguyễn Thị Thùy Đang
2004120113
 Nguyễn Thị Hồng Đào
2005120124
 Võ Công Kha
2008120144
 Lê Thị Diểm Khanh
2008120182
 Nguyễn Thị Thùy Linh
2005120246
 Lê Thị Ngọc
2005120116
 Lê Thị Hạnh Nhân
2008120129
 Trần Minh Sang
2013120277
 Nguyễn Thị Thanh Tâm
2008120115
 Trần Hoài Thƣơng
2008120165
 Nguyễn Việt Trinh
2005120128
 Phạm Thanh Vấn
2005120219

3. Bảng phân công nhiệm vụ cho thành viên nhóm 1
•Chuẩn bị tài liệu:
Nội dung
Ngƣời thực hiện
Sai số và phân loại sai số Phạm Thanh Vấn, Võ Công Kha, Nguyễn Việt
Trinh.
Phƣơng pháp khử sai số Phạm Thanh Vấn,Lê Thị Ngọc, Nguyễn Thị
Thanh Tâm, Trần Minh Sang.
Xác định phân phối của Nguyễn Thị Thùy Linh, Lê Thị Diểm Khanh,
số liệu thực nghiệm
Lê Thị Hạnh Nhân, Trần Hoài Thương,
Nguyễn Thị Hồng Đào
•Soạn word và ppt: Nguyễn Thị Thuỳ Đang
•Thuyết trình: Nguyễn Việt Trinh
•Kế hoạch thực hiện: Phạm Thanh Vấn

4. - Xử lý bằng toán học các số liệu
thực nghiệm chính là ước lượng các giá
trị của đại lượng thực nghiệm theo kết
quả thu được. Mỗi kết quả chứa sai số
chưa biết nào đó.
Vấn đề
đƣợc
đặt ra:
-Vấn đề đặt ra là tính giá trị của
chúng sao cho sai số đạt nhỏ nhất.
để đạt được điều đó trước hết cần
biết tính chất cơ bản của sai số và
biết cách sử dụng chúng.

5. Chuyên đề nhóm 1:
 Sai số và phân loại
sai số
Sai số và
khử sai
số:
 Phƣơng pháp khử
sai số
 Xác định phân phối
của số liệu thực nghiệm

6. I. SAI SỐ VÀ PHÂN LOẠI SAI SỐ:
a.Mô hình minh hoạ:
Quần
thể
Chọn mẫu
Giá trị thực
SAI
SOÁ
ngoại suy
Mẫu
nguyên
cứu
Ước lượng

7. b. Khái niệm:
- Sai số là sự khác biệt giữa giá trị ước
lượng từ mẫu và giá trị thực từ thực tế.
- Giả sử X là số gần đúng của X* (X*: số đúng)
∆= |X- X*| Gọi là sai số thực của X

8. 1. Phân loại sai số:
Trong quá trình thực nghiệm ta gặp rất nhiều loại
sai số như:
Sai số
phƣơng
pháp, sai
số đo
Sai số
tuyệt
đối
Sai số
hệ
thống
Sai số
giả
thiết
Sai số
thô
Sai số
tƣơng
đối
Sai số
do số
liệu ban
đầu
Sai số
ngẫu
nhiên
Sai số
tính
toán

9. Sai số
tuyệt
- Xét đại lượng đúng A và đại lượng gần
đúng của nó là a Ta nói a ≈ A.
Ta có: Δ a = | a-A | được gọi là sai số
tuyệt đối của a (khi dùng a để xấp xỉ A).
- Trong thực tế ta không biết được số đúng A, do
đó sai số tuyệt đối không tính được.
- Vì vậy ta tìm cách ước lượng sai số tuyệt đối của
a bằng số Ea>0 sao cho| a - A | ≤ Ea

10. 
Số dƣơng Ea được gọi là sai số tuyệt
đối giới hạn của a. Nếu Ea quá lớn hơn Δ a thì
nó không còn có ý nghĩa về phương diện sai số
nữa. Trong những điều kiện cụ thể người ta cố
gắng chọn Ea là số dương bé nhất có thể được
thoã mãn Δa .
Quy ƣớc viết: A = a ± Ea tức là:
a - Ea ≤ A ≤ a + Ea. Sai số tuyệt đối có cùng
đơn vị đo với đại lượng đo.

11. Ví dụ:
Một mẫu có khối lượng thực là 2,12g
và khối lượng đo được là 2,10g.khi đó sai số
tuyệt đối của phép đo là -0,02g.
Nếu giá trị đo được là giá trị trung
bình của nhiều phép đo thì ta sẽ có sai số
trung bình. Ta cũng có thể tính sai số tuyệt
đối trung bình bằng cách lấy giá trị trung
bình các giá trị tuyệt đối của các sai số tuyệt
đối của từng giá trị đo được so với giá trị
thực.

12. Gọi Δa là sai số tuyệt đối của a khi dùng a để
SAI SỐ
TƢƠNG
ĐỐI
xấp xỉ A, khi đó đại lượng: δa = ∆a/|a|
được gọi là sai số tƣơng đối của a. Tuy nhiên
một lần nữa ta thấy rằng A thường không biết,
vì vậy người ta định nghĩa đại lượng:
εa = Ea/|a| là sai số tƣơng đối giới hạn của a. Từ đây ta có:
Ea = | a| εa.Từ đây người ta thường viết:
A = a(1 ± εa)
Người ta thường gọi một cách đơn giản Ea là sai số tuyệt đối, εa
là sai số tương đối. Đôi khi người ta biểu diễn sai số tương đối
dưới dạng %. Ví dụ:
với a =10, Ea = 0.05, khi đó ta có εa =0.5 %

13. Sai số thô
Khái niệm : Là sai số phạm phải do phá vỡ
những điều kiện căn bản của việc chọn mẫu, phép
đo, hoặc do sơ suất của người thực hiện dẫn đến các
lần đo có kết quả khác nhau nhiều.
Ví dụ:
- Người kiểm tra cố ý chọn ra các sản phẩm tốt
để kiểm tra kĩ đánh giá chất lượng.
- Kỹ thuật viên ghi nhầm kết quả đo được

14. - Là sai số còn lại sau khi đã khử sai số
Sai số
thô và sai số hệ thống.
ngẫu
- Không thể khống chế được bằng các kỹ
nhiên
thuật thu thập số liệu
-
Sai số ngẫu nhiên do nhiều yếu tố gây
ra, tác dụng rất nhỏ, không thể tách
riêng ra, vì thế không loại trừ được.
Vd: Điểm thi
Sinh viên số
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Điểm đạt đƣợc
9
8
7
9
6
4
5
8
3

16. - Là sai số không làm thay đổi trong một
loạt phép đo, mà thay đổi theo một quy
luật nhất định.
- Nguyên nhân gây sai số: do không điều
chỉnh chính xác dụng cụ đo, hoặc một đại
lượng luôn thay đổi theo một quy luật
nào đó, như nhiệt độ…
• Sai số dụng
cụ đo
• Sai số cá thể
thực nghiệm
• Sai số
phương pháp
Ví dụ:
Sai số hệ thống thường gặp nhất là khi làm thí
nghiệm mà quên chưa chỉnh về vị trí 0,dẫn đến làm cho
giá tri đo được luôn lớn hơn hoặc nhỏ hơn giá trị cần đo.

18. II.Khử sai số:
1.Phƣơng pháp khử sai số thô:
+ Kiểm tra các điều kiện cơ bản có bị vi
phạm hay không.
+ Sử dụng một phương pháp đánh giá, để
loại bỏ hoặc giữ lại những kết quả không
bình thường. Chủ yếu dựa vào bình phương
trung bình σ.

19. Khử sai số thô khi biết σ :

20. 

22. Ví dụ :
Dạng bảng :
3
2
2
4
4
6
2
3
4
4
6
3
3
1
1
Ta đưa về dạng điểm :
X
1
2
nx
2
3
3
4
4
6
4
2
Dạng khoảng :
X
nX
(X1,X2)
(X3,X4)
………
Ta đưa về dạng điểm lấy x1=(X1+X2 ):2
(Xn,Xn+1)
X2=(X2+X3 ) :2. …

23. 2.Phương pháp khử sai số hệ thống:
- Để khắc phục ngƣời ta đặt một hệ số hiệu chỉnh ứng
với mỗi nguyên nhân CỤ THỂ:
• Hạn chế tối đa việc đối tượng từ chối tham gia
nghiên cứu hoặc bỏ cuộc. giải thích rõ về mục tiêu, ý
nghĩa + hỗ trợ họ một số điều kiện cần thiết
• Lựa chọn chỉ số nghiên cứu và thiết kế
phù hợp.
•
Chọn quần thể nghiên cứu phù hợp.
• Sử dụng quy trình chẩn đoán, theo dõi và đánh
giá giống nhau để hạn chế các sai số chẩn đoán.

24. • Chuẩn hoá công cụ đo lường có độ chính xác
cao và phải đo đi đo lại nhiều lần.
• Sử dụng thống nhất công cụ đo lường,
phương pháp tiến hành giữa các đối tượng nghiên
cứu. Đào tạo thống nhất các nghiên cứu viên, điều
tra viên, người thu thập số liệu để thực hiện quy
trình và phương pháp giống nhau.
• Không nên hỏi về sự kiện xảy ra quá lâu, quá
xa mà đối tượng không thể nhớ được nhật ký .
• Tạo cho đối tượng sự thoải mái khi cung cấp
thông tin
• Sử dụng nhiều nguồn thông tin đối chiếu
• Làm mù, phân bổ đối tượng và NCV ngẫu nhiên.

25. 3.Phương pháp khử sai số ngẫu nhiên:
• Ta cần thực hiện nhiều phép đo
và lấy giá trị trung bình là tốt nhất
• Cách tốt nhất để hạn chế sai số
ngẫu nhiên là đảm bảo cỡ mẫu đủ lớn.

26. III-XÁC ĐỊNH PHÂN PHỐI CỦA KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM:

30. J
1
0
50
5
0,278
11.45
3,71
2
50
100
6
0,200
8,40
0,69
3
100
150
11
0,145
6,10
3,94
4
150
200
8
0,105
4,42
2,90
5
200
250
7
0,075
3,15
4,70
6
250
5
0,107
8,27
1,29
Tổng
17,23

31. Ví dụ2:
Người ta kiểm tra 1000 sản phẩm của mỗi công nhânvà
kiểm tra 200 công nhân tham gia sản xuất, ta có kết quả sau:
Vơi mức p = 0,99,có thể coi phân phối hỏng sản phẩm trên có
tuân theo luật Poisson không?
Số sản phẩm hỏng trong 1000
sản
Số công nhân có số sản phẩm
đó
0
1
2
3
4
109
65
22
3
1

32. 0
109
0
1,5434
108,68
0,001
1
65
65
0,3315
66,30
0,025
2
22
44
0,1011
20,22
0,157
3-4
4
13
0,0233
4,66
0,094
1
122
0,277

33. Các lớp
Chi tiết quan sát được Oi
54,795
54,80 54,805
6
54,805
54,81 54,815
14
54,815 54,82
54,825
33
54,825 54,83
54,83
47
54,835 54,84
54,845
45
54,845 54,85
54,855
33
54,85 54,86
54,865
15
54,865 54,87 54,585
7
n= 200
Ví dụ 3:
Vấn đề đặt ra là các số liệu quan sát đƣợc có tuân
theo phân phối chuẩn không?

34. Giải:

35. Tính tƣơng tự các lớp khác ta có:
Cáclớp

36. Tính X 2
6
6,02
-0,02
0,0004
14
14.74
-0,74
0,5476
33
31,46
1,54
2,3716
47
46,18
0,82
0,6724
45
46,74
-1,74
3,0276
33
32,52
0,48
0,2304
15
15,76
-0,76
0,5776
7
6,58
0,42
0,1764

37. Trong quá trình thực
nghiệm chúng ta có quá
nhiều sai số ảnh hưởng đến
kết quả thực nghiệm. Vì thế
phải nắm rõ từng loại sai số
và cách khắc phục chúng để
có kết quả thực nghiệm hoàn
hảo nhất,

38. Tài liệu tham khảo
1. Xử Lý Số Liệu Thực Nghiệm Trong Kỹ Thuật-Nguyễn Doãn Ý,
chương3. Nhà xuất bản Khoa học Kỹ Thuật
2. Chuyên Đề: Sai số, nhiễu và cách khống chế-Ts Nguyễn Văn
Huy, Đại Học Y Hà Nội
3. Xử lý số liệu và kế hoạch hóa thực nghiệm-Lê Đức Ngọc,
chương 2
Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội
4. Bài giảng: xử lý kết quả thực nghiệm theo phương pháp thống
kê-Ths Trần Thị Phương Thảo, Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
5. Bài giảng Phương Pháp Số -Ts.Phan Đăng Cầu,Ths. Phan Thị Hà
(Học Viện Công Nghệ bưu chính Viễn Thông)

39. Mặc dù nhóm đã cố gắng hết sức
nhưng vẫn còn nhiều hạn chế,mong thầy
và các bạn góp ý để bài tiểu luận của
chúng em được hoàn chỉnh hơn