Ang dokumento ay isang paliwanag tungkol sa pangungusap at mga bahagi nito, kabilang ang simuno, panaguri, at iba't ibang uri ng pangungusap tulad ng payak, tambalan, hugnayan, at langkapan. Tinalakay din ang mga anyo ng pangungusap tulad ng paturol, pautos, patanong, pakiusap, at panamdam. Ang bawat uri ng pangungusap ay may kasamang halimbawa upang mas madaling maunawaan ang mga konsepto.

1. Marlon Afable Zafe

2.  ay ang kalipunan ng mga salitang nagsasaad ng isang buong diwa. Ito
ay may patapos na himig sa dulo na nagsasaad ng diwa o kaisipang
nais niyang ipaabot. Ito ay tinatawag na Sentence sa wikang Ingles.

3.  Simuno o Paksa
Ang Simuno o Paksa (Subject sa wikang Ingles) ang bahaging pinag-
uusapan o pinagtutuunan ng pansin sa loob ng pangungusap. Ang
paksa o simuno ay maaaring gumaganap ng kilos o pinagtutuunan ng
diwang isinasaad sa pandiwa at ganapan ng kilos ng pandiwa.
o Halimbawa:
 Naglalaro si Crisanto ng ahedres. (gumanap ng kilos)
 Inihaw ni Wilson ang mga nahuling isda (pinagtutuunan ng diwang isinasaad ng
pandiwa)
 Si Melody ay kumakanta sa liwasan ngayon.

4.  Panaguri
Ang Panaguri (Predicate sa wikang Ingles) ang bahagi ng pangungusap
na nagbibigay ng kaalaman o impormasyon tungkol sa paksa. Ito ay
naglalahad ng mga bagay hinggil sa simuno.
 Ito ay maaaring:
 panaguring pangngalan
 panaguring panghalip
 panaguring pang-uri
 panaguring pandiwa
 panaguring pang-abay
 panaguring pawatas

5.  Bangus ang pambansang isda ng Pilipinas. (pangngalan)
 Sila ang aawit sa misa. (panghalip)
 Malulusog ang anak niyang kambal. (pang-uri)
 Naglalaba ang kanyang ina. (pandiwa)
 Dahan-dahan ang kanyang pag-akyat. (pang-abay)
 Magtanim ng orkidyas ang kinahihiligan niya. (pawatas)

6.  Payak
Ito nagsasaad ng isang diwa at nagtataglay lamang ng iisang sugnay na
makapag-iisa.
o Halimbawa:
 Si Andres Bonifacio ay isang matapang na bayani.

7.  Payak na Simuno at Payak na Panaguri
o Halimbawa:
 Si Jose Rizal ang pambansang bayani ng Pilipinas.
 Tambalang Simuno at Payak na Panaguri
o Halimbawa:
 Si Ding at Dang ay matalino sa matematika.
 Payak na Simuno at Tambalang Panaguri
o Halimbawa:
 Si Toto ay matulungin at madasalin.
 Tambalang Simuno at Tambalang Panaguri
o Halimbawa:
 Ang Pransya at Alemanya ay magkalapit at makaibigang bansa.
 Isang sambitla na may patapos na himig sa dulo
o Halimbawa:
 Umuulan!
 Sunog!

8. Tambalan
 Ito ay binubuo ng dalawa o higit pang sugnay na makapag-iisa at pinag-
uugnay ng mga pangatnig o paggamit ng tuldukwit (;).
o Halimbawa:
 Ang ilan sa mga mag-aaral ay hindi gumagawa ng takdang-aralin;
samantalang ang karamihan ay gumagawa.
Hugnayan
 Ito ay binubuo ng isang sugnay na makapag-iisa at isa o higit pang sugnay na
di-makapag-iisa.
o Halimbawa:
 Ang manggagawang ginantimpalaan dahil sa kanyang kasipagan sa
pagtatrabaho sa kompanya ay nanay ni Randy.

9. Langkapan
 Ito ay binubuo ng dalawa o higit pang sugnay na makapagiisa at isa o higit pang
sugnay na hindi makapagiisa.
o Halimbawa:
 Tayong mga magkakagrupo ay kailangang magtulungan para mabilis
nating matapos ang ating gawain.Dahil sa tayo ang mamamayan ng
Pilipinas, kailangan nating magtulungan upang tumatag ang ekonomiya.

10.  Karaniwang Ayos
Ang panaguri ay nauuna sa simuno.
o Halimbawa:
 Mabilis magsampay ng damit si Nena.
 Di-karaniwang Ayos
Ang simuno ay nauuna sa panaguri. Kapunapuna ang paggamit ng ay
pagkatapos ng simuno sa pangungusap.
o Halimbawa:
 Si Nena ay mabilis na nagsampay ng damit.

11. Batayang Pangungusap: Nag-aral si Engelbert sa math.
 Lagyan ng mga paningit
Kabilang sa mga paningit ay ang mga salitang: daw, kaya, ba, sana, at iba
pa.
o Halimbawa:
 Nag-aral kaya sa math si Engelbert?
 Gumamit ng pang-uri bilang panuring
o Halimbawa:
 Nag-aral ng mabuti sa math ang batang si Engelbert.
 Gumamit ng pang-abay bilang panuring
o Halimbawa:
 Nag-aral ng mabuti sa math si Engelbert para sa darating na
kompetisyon.

12.  Paturol
Ito ay nagsasaad ng katotohanan o isang kaganapan. Nagtatapos sa bantas na
tuldok (.).
o Halimbawa:
 Ang Asya ang pinakamalaking kontinente.Ang mga kabataan ngayon
ay mahilig magbulakbol.Ang EDSA Shrine ay dausan ng mga pag-
aaklas.

13.  Pautos
Ito ay naghahayag ng utos o kahilingan. Nagtatapos din a bantas na tuldok(.)
o Halimbawa:
 Dalhan mo ako ng pasalubong.
Anyo ng Pautos
 Pautos na Pananggi
Pinangungunahan ng salitang "huwag".
o Halimbawa:
 Huwag kang lalabas ng bahay.
 Pautos na Panag-ayon
Ito ang paksa ng pangungusap ay nasa ikalawang panauhan at may pandiwang
nasa anyong pawatas.
o Halimbawa:
 Ipaluto mo si Marissa ng tinola

14.  Patanong
Ito ay nagsasaad ng isang katanungan.
Anyo ng Patanong
 Patanong na masasagot ng OO o Hindi
o Halimbawa:
 Kumain ka na ba?
 Pangungusap na Patanggi ang Tanong
o Halimbawa:
 Hindi ka ba papasok?Hindi ka ba kakain dito?
 Gumagamit ng Panghalip na Pananong
 Ang mga panghalip ay kinabibilangan ng mga salitang: ano, alin, sino, saan
at iba pa.
o Halimbawa:
 Ano ang iyong kinain kanina?Alin ang pipiliin mo?
 Nasa Kabalikang Anyo ng Tanong
o Halimbawa:
 Siya ba ay pupunta rin?Tayo ba ay aalis na?
 Tanong na may Karugtong o Pabuntot
o Halimbawa:
 Kumain ka na, hindi ba?Dumaan ka na dito, hindi ba?

15.  Pakiusap
Ito ay nagsasaad o nagpapahayag ng pakiusap.
o Halimbawa:
 Maaari po kayong umupo.Pakibuksan mo nga itong lata ng
sardinas.Maaari po ba akong lumabas bukas?
 Panamdam
Ito ay nagpapahayag ng matinding damdamin.
o Halimbawa:
 Hala!Aba!Ha!Hoy!Gising!Naku!Magnanakaw!

16.  Pandamdam
Nagpapahayag ng matinding damdamin.
o Halimbawa:
 Ay mali!
 Modal
Nagpapahayag ng kahilingan o pakiusap.
o Halimbawa:
 Pakiabot nga.
 Eksistensyal
Ito ay pahayag na ginagamitan ng may, mayroon o wala.
o Halimbawa:
 May tao sa loob.Mayroon ganyan doon.

17.  Temporal
Ito ay nagsasaad ng sagot tungkol sa panahon.
o Halimbawa:
 Sa Linggo.Mamaya.
 Penomenal
Ito ay nagpapahayag ng pangyayari.
o Halimbawa:
 Lumindol sa Africa.Bumabagyo sa Bikol.
 Pormulasyong Panlipunan
Ito ay nagpapahayag ng paggalang.
o Halimbawa:
 Makikiraan po.Tao po.Salamat po.