ex-wethouder van Gemert-Bakel en adviseur sociale wetgeving. Zijn onderwerp ging over de ontwikkelingen binnen de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en de wet op jeugdzorg.
1. Zorg voor de toekomst
JHM (Hans) van Dijk
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
1
2. Honderden banen weg bij zorgcentra De Kempen
Geplaatst op 24 oktober 2013
Regelarme zorg leidt tot meer regels
Geplaatst op 23 oktober 2013
Einde nadert voor het verzorgingshuis
Geplaatst op 16 oktober 2013
Steden willen zorg zelf regelen
Geplaatst op 24 oktober 2013
Zorgpremie in 2015 met 50 euro omhoog
Geplaatst op 23 oktober 2013
Verzekerde betaalt voor keuzevrijheid zorg
Geplaatst op 23 oktober 2013
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
2
3. Ik ben gezond en heb gelukkig niks met die zorg te maken ……………
1. We moeten meer naar een samenleving waarin
gezonde en niet gezonde ( jonge en oude, valide en
invalide) mensen hun problemen samen oplossen.
DEN HAAG (ANP In de jeugdzorg en de langdurige zorg verdwijnen in de
periode tot en met 2015 22.000 voltijdbanen.
Dat komt overeen met 36.000 personen. Na 2015 neemt de werkgelegenheid
weer toe door groeiende zorguitgaven en vergrijzing.
2. “Morgen” moet u of moeten uw ouders een beroep
doen op de zorg.
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
3
4. 35
30
25
20
Totale kosten van
de zorg % BBP
15
10
Curatieve zorg +
Verzorging en verpleging
5
0
2000
2012
2040
Groei 2000-2012 ontstaan door vergrijzing en verruiming
zorgaanbod/technologie
CPB: Toekomst voor de zorg
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
4
5. Curatieve zorg
Geïndividualiseerde aanv.
verzekeringen. Geen
solidariteitsbeginsel
Zorg naar
keuze
Consument bepaalt en betaalt
Gedifferentieerde verzekering en
zorg
VS
Australië
Consument
betaalt
Uniforme zorg met eigen
betalingen
Brede collectieve zorg
Ruim verzekerd
Duitsland
Nederland
VK
Singapore
Zwitserland
Verhoging eigen risico
Verzekeraar
betaalt
Uniforme
zorg
CPB: Toekomst voor de zorg
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
5
6. ouderenzorg
Zorg naar
keuze
Zorghotels
Consument bepaalt en betaalt
Gedifferentieerde verzekering en
zorg
VS
Engeland
Duitsland
Consument
betaalt
Uniforme zorg met eigen
betalingen
Brede collectieve zorg
Ruim verzekerd
Verzekeraar
betaalt
Singapore
Australië
Zwitserland
Vermogens en
inkomensafhankelijke
eigen bijdrage
Uniforme
zorg
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
Nederland
Zweden
CPB: Toekomst voor de zorg
6
7. Eigen kracht en kanteling.
Samenleving is doorgeschoten. Zorg was aanbodgericht. “Wat kunnen we voor u
betekenen?
Burgers moeten hun eigen kracht, hun zelfoplossend vermogen herontdekken.
Er moet een kanteling komen in denken en doen.
(Wat kan ik zelf oplossen? Hoe kan ik iets voor een ander betekenen? Waar heb ik
ondersteuning bij nodig? etc.)
De professionals zullen meer ingezet worden bij de organisatie van de sociale cohesie en
de ondersteuning van de vrijwilligers en minder voor de directe zorgverlening.
Die kanteling moet zeker ook (nog) plaatsvinden bij de overheid. De overheid moet niet
alles voorschrijven, optreden als beterweter. Voorwaarde is wederzijds vertrouwen.
Ragetlie: “Overheid wordt tussenheid”
De bestaande landelijke regelgeving past niet bij die nieuwe samenleving.
Voorbeelden: Onderhoud van begraafplaatsen, openhouden van speeltuintjes, zelf
beheren van dorpshuizen.
Maar ook bijvoorbeeld het maken van bestemmingsplannen, organiseren van zorg.
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
7
8. Kanteling en voorzieningen
Samen met de dorpsondersteuner worden aan de “keukentafel” de problemen
besproken en naar oplossingen gezocht. Er wordt gesproken wat de familie, de
buurt, de sociale omgeving kan en wil betekenen.
• Van huisgenoten boven de 18 jaar wordt verantwoordelijkheid geëist.
• Cliënt moet gebruik maken van “voorliggende voorzieningen zoals tafeltje
dekje of strijkservice of vrijwilligersdienst.
• Mantelzorgers worden ondersteund. In herfstakkoord extra geld vrijgemaakt.
• Centraal staat “maatwerk” (Vaak strijdig met in detail uitgewerkte
uitvoeringsregeltjes).
• Gemeente mag niet aan inkomenspolitiek doen
(inkomensgrens/vermogensgrens).
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
8
9. Maatregelen binnen de zorg.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Beperking van de toegang tot de zorg
Beperking van de zorgtoeslagen
Beperking van de fiscale aftrekbaarheid- Herfstakkoord
Ontwikkeling van eigen bijdragen
Scheiden van zorg en wonen
Ontwikkeling van PGB
Bezuiniging van het rijk op het huidige budget van de (gemeentelijke)
WMO.
8. Bezuiniging op individuele ondersteuning voor MEE van totaal 58
miljoen euro.
9. Afschaffen van de uitleen van hulpmiddelen vanuit de AWBZ.
10. Decentralisatie van o.a. AWBZ, Jeugdzorg, (WSW, Passend Onderwijs)
met efficiencykorting.
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
9
10. 1 Beperking van de toegang tot de zorg
• Minder mensen krijgen “zorg met verblijf” (ingewikkeld systeem van
zorgzwaartepakketten).
• Geen verzorgingshuizen meer.
• Minder huishoudelijke zorg (Budget van 100 % naar 60 %).
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
10
11. 2 Beperking van de zorgtoeslagen
Afschaffen van de WTCG en WTCG korting.
Afschaffen TOG in herfstakkoord geannuleerd.
Afschaffen van de compensatieregeling eigen risico.
Op 1 januari 2015 moet de gemeente een
compensatie treffen voor het schrappen van WTCG
en CER.
Motie van Hijum om het rijk een landelijke
compensatieregeling te laten opstellen met het
resterende bedrag van 300 miljoen
Studiekostentoeslag, kinderbijslag, langdurigheidstoeslag, huurtoeslag, zorgtoesla
g, welzijnsbijdrage, wtcg, wtcg korting, 2 compensatietieregelingen
UWV, CER, “voedselpasje”, div. fiscale maatregelen waaronder aftrek specifieke
zorgkosten en vermindering motorrijtuigenbelasting/BPM , kwijtschelding
gemeentelijke belastingen, TOG.
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
11
12. 3 Beperking van de fiscale aftrekbaarheid
Specifieke zorgkosten zoals ; woningaanpassingen of het aanschaffen van
een scootmobiel (kosten die direct voortvloeien uit invaliditeit) zijn vanaf
1 januari 2014 niet langer aftrekbaar.
Bij het herfstakkoord teruggedraaid. Nog niet duidelijk of de oude
regeling gehandhaafd blijft (woningaanpassing).
Behoud van fiscale aftrekbaarheid bevordert de marktwerking binnen de
markt van zorgvoorzieningen.
Overheid moet marktwerking in de markt van voorzieningen stimuleren.
Voorzieningen zijn door de gedwongen winkelnering bij de overheid
(Europese aanbestedingen) veel te duur.
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
12
13. 4 Eigen bijdragen WMO en AWBZ
Extramuraal
Voor alle WMO voorzieningen m.u.v. rolstoelen kan een eigen bijdrage
gevraagd worden. Ook voor AWBZ thuiszorg (2015 naar ZVW?) betaal
je een eigen bijdrage (eigen aandeel).
Maximale eigen bijdrage voor WMO en AWBZ zorg gezamenlijk:
Alleenstaanden, jonger dan 65 jaar: per 4 weken € 18,60 + 15 % van het
inkomen hoger dan € 23.208,Alleenstaanden, ouder dan 65 jaar: per 4 weken € 18,60 + 15 % van het
inkomen hoger dan € 16.257,Meerpersoonshuishoudens, jonger dan 65 jaar: € 26,60 + 15 % van het
inkomen hoger dan € 28.733,Meerpersoonshuishoudens, ouder dan 65 jaar: € 26,60 + 15 % van het
inkomen hoger dan € 22.676,Tot het verzamelinkomen wordt ook gerekend 8 % van het vermogen box 3 ( > € 21.139,-)
Geen inkomensafhankelijke zorgpremie maar wel een inkomensafhankelijke
(verplichte) eigen bijdrage.
Voor voorzieningen in eigendom verstrekt, geldt een maximale bijdragetermijn van
39 x 4 weken.
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
13
14. Rekenvoorbeeld 1: Je vormt een meerpersoonshuishouden en je bent jonger dan
65 jaar. Je inkomen bedraagt € 45.000,-. Je vermogen in box 3 bedraagt € 72.278,€ 26,60 + 15 % van (€ 45.000,- -/- € 28.733,-) + 8% x (€ 72.278,- -/- € 42.278,-) =
€ 277,98 per 4 weken.
Rekenvoorbeeld 2: Je bent alleenstaande ouder dan 65 jaar en je hebt een inkomen
van € 14.000,- (AOW) en een vermogen lager dan € 21.139,Je maximale eigen bijdrage per 4 weken bedraagt € 18,60
Rekenvoorbeeld 3:
Je bent samenwonend en ouder dan 65. Je hebt een inkomen van € 30.000,- (AOW
en pensioen) en een vermogen in box 3 van € 52.278,-
Je eigen bijdrage bedraagt € 26,60 + 15 % van (€ 30.000,- -/- € 22.676,-) + 8 % van
(€ 57.278,- -/- € 42.278,-) = € 124,98
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
14
15. Kabinetsbesluit november 2013
De persoonlijke verzorging (hulp bij wassen, aankleden etc.) gaat niet naar
gemeenten (naar WMO), maar gaat samen met de persoonlijke verpleging naar
de zorgverzekeraar!
Vanaf 2015 geen eigen bijdrage meer voor de persoonlijke verzorging. In
principe enig herstel van de solidariteitsgedachte.
De premie van de zorgverkeringen stijgt in 2015 met € 30,- . Eigen risico gaat
met € 30,- omhoog.
In 2017 gaat is ook de GGZ volledig bij de ZVW ondergebracht………
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
15
17. Eigen bijdrage voor verpleeghuis
Intramuraal
• De lage eigen bijdrage is minimaal € 152,- per
maand en maximaal € 797,80 per maand.
• De hoge eigen bijdrage is minimaal € 0,- per maand
en maximaal € 2.189,20 per maand
Bijdragen zijn afhankelijk van inkomen en vermogen.
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
17
18. 5 Scheiden van zorg en wonen
Er bestaan geen verzorgingshuizen
(bejaardenhuizen) meer.
Je huurt een kamer van de Zorgboog en je
wordt voor een x-aantal uren geïndiceerd
voor zorg.
Trend: Steeds langer zelfstandig wonen en thuiszorg op maat ↔
Vermindering van de professionele zorg.
Cliënten kunnen in ideale situatie kiezen voor een grote (dure)
woning of een kleine (goedkope) woning. Mensen met lage woning
moeten kiezen voor goedkopere huurwoning.
Voordeel van bijv. Ruijschenberghstraat: niet planbare zorg is
vanwege personeel in “huis” beter te realiseren.
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
18
19. 6 Ontwikkeling PGB
•
•
•
•
PGB is een persoonsgebonden budget. I.p.v. zorg in natura
(ZIN) kan de cliënt voor de meeste voorzieningen
(bijvoorbeeld: huish. verzorging, scootmobiel) kiezen voor een
geldbedrag. Het bedrag moet je kunnen verantwoorden.
PGB is vaak lager dan ZIN.
Toekomst: ander budget wanneer je geen professionals
inschakelt.
Trekkingsrecht: geld wordt niet meer direct overgemaakt.
Rekening declareren bij bijvoorbeeld SVB.
In de toekomst waarschijnlijk weer meer ruimte voor PGB.
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
19
20. 7 Bezuiniging op individuele ondersteuning voor MEE
MEE is een organisatie die mensen met een beperking ondersteunt met
hulp aanvragen, het opzetten nieuwe woonvormen etc.
MEE Nederland moet in totaal € 58 miljoen bezuinigen (45 % van het
budget).
AALST/HELMOND - De hulp aan zeker 2000 inwoners met een beperking komt in gevaar
door bezuinigingen op MEE Zuidoost-Brabant. Die waarschuwing komt van directeur
Lucas Middelhoff van de regionale afdeling van de hulpverlener.
Professionele instellingen zullen de stap moeten
maken van cliënt-ondersteuning naar vrijwilligersondersteuning.
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
20
21. 8 Beëindiging van de uitleen AWBZ hulpmiddelen
De uitleen van hulpmiddelen alleen nog via zorgverzekering en gemeente.
De uitleen van hulpmiddelen is per 1 januari 2013 uit de AWBZ verdwenen.
Hulpmiddelen zijn dan alleen nog ondergebracht in de Zorgverzekeringswet (ZVW) en de
Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO).
Bovendien vallen per 1 januari 2013 de eenvoudige loophulpmiddelen (zoals
rollator, looprek, kruk en wandelstok) niet meer onder aanspraak van de ZVW, de AWBZ
en de WMO.
De thuiszorgwinkels in Deurne en Gemert zijn gesloten. Deze regeling
is gemaakt om van drie naar twee loketten te gaan.
In Gemert-Bakel nemen vrijwilligers deze rol over.
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
21
22. 9 Huidige WMO
De gemeente voert de Wet maatschappelijke ondersteuning uit. De WMO is
de opvolger van de WVG (Wet Voorziening Gehandicapten.)
De WMO is geen voorzieningenwet maar een participatiewet. De burger
heeft geen vast recht op een voorziening. Hij heeft het recht, op basis van
het compensatiebeginsel, om als volwaardig burger aan de maatschappij
deel te nemen.
Voorbeeld: iemand kan niet meer met het OV reizen omdat hij
rolstoelafhankelijk is. De gemeente zorgt voor een taxi. De cliënt betaalt het
OV tarief. Hij kan geen auto-aanpassing claimen. De burger wordt adequaat
en op de goedkoopste wijze gecompenseerd.
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
22
23. Regionale Verordening
Artikel 2.2 De te bereiken resultaten
De op basis van artikel 4 eerste lid van de wet, via compenserende maatregelen te bereiken
resultaten zijn:
1.
•
•
•
•
•
Het voeren van een huishouden
a.
een schoon en leefbaar huis;
b.
wonen in een geschikt huis;
c.
beschikken over goederen voor primaire levensbehoeften;
d.
beschikken over schone, draagbare en doelmatige kleding alsook schoon bed- en
linnengoed;
e.
het thuis kunnen zorgen voor kinderen die tot het gezin behoren;
2.
•
•
Verplaatsen:
a. zich verplaatsen in en om de woning;
b. zich lokaal verplaatsen per vervoermiddel;
3.
Daginvulling:
De mogelijkheid om contacten te hebben met medemensen
en deel te nemen aan maatschappelijke, recreatieve en religieuze
activiteiten.
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
23
24. Veranderingen WMO 2015
o.b.v. wetsvoorstel
•
•
•
•
•
•
•
Het beginsel van de compensatieplicht wordt uit de verordening gehaald en vervangen door
een breder omschreven resultaatverplichting.
Meer nadruk op mantelzorgondersteuning.
Algemene voorzieningen moeten toegankelijk zijn voor iedereen.
Gemeenten worden voor 40% gekort op het budget van huishoudelijke verzorging.
(Gemert-Bakel heeft ongeveer 700 cliënten). Door maatwerk alleen maar HV voor mensen
die absoluut niet zonder HV kunnen).
Geen inkomenspolitiek.
Manier van eigen bijdragen blijft.
Er komt een regionale verordening voor Peelland (2014).
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
24
25. Transitie AWBZ
Transitie vindt plaats met
een korting van 25 %
AWBZ is er in de toekomst alleen nog maar voor langdurige intramurale zorg.
(Verpleeghuiszorg) * Intramurale GGZ zorg gaat 1/1 2017 naar ZVW.
De extramurale zorg (zorg, die niet in een verpleeghuis gegeven wordt) gaat over
naar de gemeente of naar de Zorgverzekering.
Naar de gemeente (WMO):
1. Persoonlijke begeleiding b.v. van psychiatrische patiënten .
2. Dagbesteding (voor bijvoorbeeld licht dementerenden).
3. De persoonlijke verzorging van mensen met een zintuiglijke, psychiatrische of
verstandelijke beperking.
4. Kortdurende zorg met verblijf.
Naar de Zorgverzekering:
1. De persoonlijke verpleging (Herinvoering van de “wijkzuster” met korte lijnen
naar de 1e lijns zorg.
2. De persoonlijke verzorging (wassen, aankleden, toezicht op medicijngebruik).
3. In 2017 gaar de GGZ naar ZVW.
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
25
26. Transitie van de jeugdzorg
Overname van de taken en verantwoordelijkheden op het
gebied van jeugd-GGZ, provinciale jeugdzorg, gesloten
jeugdzorg, jeugdreclassering, jeugdbescherming.
Besparing: deze taken moet de gemeente verwezenlijken met
een aanzienlijke besparing; netto € 80 miljoen in 2015, op
lopend tot € 300 miljoen vanaf 2017.
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
26
27. Gevolgen van de decentralisaties
Schaalvergroting:
De decentralisatie van de AWBZ en Jeugdzorg maar ook de invoering van de
participatiewet (Wajong, WSW) maakt verdere samenwerking van de
gemeenten noodzakelijk.
Op andere verwante terreinen als (passend) onderwijs, veiligheid vindt
eveneens schaalvergroting plaats.
Het kabinet denkt aan herindeling.
Binnen Peelland komt er regionale samenwerking . Er wordt een begin
gemaakt met deze samenwerking binnen het sociale domein. Gemeenten
gaan samenwerken op het gebied van welzijn, sociale zaken en
werkgelegenheid, gezondheid, wonen en zorg, jeugdzorg.
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
27
28. Kansen door transities
AWBZ, Jeugdzorg, Participatiewet
Eén mens , één plan.
Een probleem komt zelden alleen. Door de verantwoordelijkheid voor de
domeinen Werk en Inkomen, Welzijn, Wonen en Zorg bij de gemeente neer te
leggen kan de gemeente regie voeren en dus versnipperde zorg tegengaan.
(VNG is dus tegen het onderbrengen van pv bij Zvw).
In het keukentafelgesprek wordt het begin gemaakt van “één mens , één plan.”
Zijn gemeenten daartoe in staat? Hebben ze voldoende kwaliteit en zijn de
budgetten niet veel te krap?
Ontstaat er geen grote rechtsongelijkheid tussen arme en rijke gemeenten?
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
28
30. • http://www.zorghulpatlas.nl/
• https://www.regelhulp.nl
• https://www.youtube.com/watch?feature=pla
yer_embedded&v=RZcFz39qKnU
• http://www.youtube.com/watch?v=j9MHWV
UjSDY&feature=player_embedded
Presentatie "Zorg voor de toekomst"
Seminar John van der Laan, 29 nov. 2013
30