Dashzeveg

1. Зайнаас тандан судлал,
агаар, сансрын зургийн
технологи
Ц.Дашзэвгэ, Зөвлөх инженер, магистр

2. Агуулга
• Зайнаас тандах арга
•
•
Идэвхтэй (active)
Идэвхгүй (passive)
• Сансрын зургийн технологи
•
•
Сансрын зургийн тоног төхөөрөмж
Сансрын зургийн боловсруулалтын тоног төхөөрөмж,
програм
• Агаарын зургийн технологи
•
•
Агаарын зураг авалтын тоног төхөөрөмж
Агаарын зургийн боловсруулалтын тоног төхөөрөмж,
програм

3. Зайнаас тандах арга
Объект эсвэл үзэгдлийн талаарх мэдээллийг
тэдгээрт физик байдлаар
хүрэхгүйгээр зайнаас ажиглаж цуглуулахыг
зайнаас тандан судлах
гэдэг.
Зайнаас тандах арга нь аюултай эсвэл физик
байдлаар хүрч үл болох
объектын талаарх өгөгдлийг цуглуулах боломжийг
олгодог.
Зайнаас тандах арга нь цахилгаан соронзон
долгионы шинж чанарт
үндэслэгдсэн.
Зайнаас тандах арга
•
•
•
•
•
•
Идэвхтэй (active)
Идэвхгүй (passive)

4. Цахилгаан соронзон долгионы спектрийн муж

5. Цахилгаан соронзон долгионы урт

6. Цахилгаан соронзон долгионы ойлт
Шилмүүст ба навчит модны ЦСД
ойлгох шинж чанар
Ургамал, хөрс, усны ЦСД ойлгох
шинж чанар

7. Ялгах чадвар- Resolution
•
•
•
•
Spatial Resolution-растерын геометр хэмжээ (pixel, GSD)
Radiometric Resolution-ойсон долгионы эрчим (intensity)-ийн зөрүүг
мэдрэх чадвар
Spectral Resolution-ойсон долгионы уртын зөрүүг мэдрэх чадвар
Temporal Resolution-давтан хэмжих хугацааны зөрүүг илэрхийлэх
чадвар

8. Зайнаас тандах идэвхтэй арга
• Цахилгаан соронзон долгоины ойрын улаан гэрлийн муж (0.01 мкм)-
богино долгоны муж (1 м) –ийг ашигладаг.
•
•
RADAR- RAdio Detection And Ranging эсвэл RAdio Direction And Ranging
богино долгоны (1мм-1м)
LIDAR- Light Detection And Ranging эсвэл Light Imaging, Detection, And
Ranging (0.01-1.5 мкм)

9. Радар систем
РАДАР- Радио долгион ашиглан объектын зай,
чиглэлийн өнцөг, хөдөлгөөний хурдыг
тодорхойлох цогц систем
Бүтэц- Цахилгаан соронзон долгоион үүсгүүр, долгион
цацах антен, хүлээн авах антен,
хүлээн авагч, процессор
Хэрэглээ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Радио астрономи
Агаараас эсэргүүцэн хамгаалах
Нислэгийн удирлага (Нисэх онгоц, Хиймэл дагуул, Залуурт пуужин)
Автомашин
Цаг агаар
Газрын гадаргуу (DEM/DTM)
Газрын гүнийг судлах (дэлхийн гадаргуугийн царцдаст давхарга-геологи хайгуул, ус,
сейсмийн
судалгаа
Үл эвдэх сорил (хатуу биеийн бүтцийн судлал)• Радарын ангилал
•
•
Газрын радар систем
Огторгуйн радар систем (SAR-Synthetic Aperture Radar)

10. Газрын радар систем
• Радио телескоп (VLBI-Very Long Baseline Interferometry)
•
•
Огторгуйн алс зайд орших од, квазерийг ажиглах
Баллстик пуужинг мөрдөх

11. Газрын радар систем
• Эргэдэг радар
• Цэргийн - хөдөлгөөнт объектийг
мөрдөх
• Зөөврийн радар
• Материалын бүтэц, далд гэмтлийг оншлох

12. Огторгуйн радар систем (SAR-Synthetic
Radar)
Aperture
• Хиймэл дагуулын
хөдөлгөөний явцад нэг
объектийг хэд хэдэн
байрлалаас ажиглана.
Хиймэл дагуулын байрлал
бүрийг нэгтгэхэд радарын
нэг том антен үүсэх ба
үүнийг зохиомол апертурт
радар буюу(SAR) гэж
нэрлэсэн.
SAR-ийн сигналыг нэгтгэн
боловсруулснаар өндөр
ялгарал бүхий объектын
дүрсийг үүсгэх боломжийг
•
•

13. Радарын хиймэл дагуул

14. LIDAR Систем
LIDAR- Цахилгаан срорнзон долгоионы хэт ягаан туяа
болон ойрын хэт улаан туяаны
мужийг ашиглан объектын зай, чиглэлийн өнцөг,
хөдөлгөөний хурдыг тодорхойлох,
өндөр ялгарал бүхий дүрс зураг үүсгэх цогц систем
Бүтэц- Цахилгаан соронзон долгоион үүсгүүр, долгион
цацах антен, хүлээн авах
антен, хүлээн авагч, процессор
Хэрэглээ
•
•
•
• Геодези , Геологи, Архилоги, Геоморфлоги, Атмосферийн физик, Газрын гадаргуу (DEM/DTM),
Ой
судлал, Газарзүй, Сейсмийн судалгаа, Лазер чиглүүлэг, Лазерийн өндөр хэмжилт• LIDAR-ын хэмжилтийн зарчим
•
•
Фазын шилжилтийг хэмжих (phase-shift principle)
Нисэлтийн хугацааг хэмжих (time of flight)
• LIDAR-ын төрөл
•
•
•
•
Хиймэл дагуулын
Агаарын
Газрын
Газрын
хөдөлгөөнт

15. LIDAR-ын хэмжилт
Лазер цацралт ба
ойсон долгоиныг
бүртгэх
Лазер нэг цацралт
туссан объектийн
шинж чанараас
хамаарч хэд хэдэн
удаа ойдог

16. LIDAR-ын хиймэл дагуул

17. Агаарын LIDAR
•
•
•
Leica- ALS50
Optech- Titan
Riegl-LMS-Q1560

18. Хөдөлгөөнт, газрын LIDAR
• Optech- ILRIS HD
• Optech - Lynx

19. Газрынлазер сканерийн үр дүн
Мэлхий хад
Optech- ILRIS HD
2012 он

20. Зайнаас тандах идэвхгүй арга
Цахилгаан соронзон долгоины үзэгдэх гэрлийн долгоны муж
(0.4 – 0.7мкм)-
ойрын хэт улаан туяаны болон хэт улааг туяаны долгоны муж
(0.7 – 2.5мкм) –
ийг ашигладаг.
•
Дэлхийн гадаргуугаас ойсон нарны гэрлийг бүртгэх – гэрэл зураг авах
Агаар, сансраас авсан бүх төрлийн фото зураг

21. Сансрын фото зургийн хиймэл дагуул
• Дэлхийн гадаргуу дээр нар туссан үед фото зураг авдаг
бүх хиймэл
дагуулууд• Landsat, Spot, Quikbird, WorldView …

22. Агаарын зургийн онгоц, тоноглол
Агаарын зургийн онгоц Агаарын зургийн
аналоги аппарат
Гиро тогтворжуулагч
GPS системIMU систем Удирдлагын
систем

23. Агаарын зургийн аналоги аппарат
•
•
•
RC10, RC20, RC30 – Leica
RMK TOP15, RMK TOP30 –KarlZeiss
AФА41 - ЗХУ

24. Агаарын зургийн тоон аппарат
•
•
•
ADS40,80,100 – Leica
DMC-II – KarlZeiss
UltraCam D,X

25. Агаарын зургийн нисгэгчгүй төхөөрөмж
Агаараас зураг авах
нисгэгчгүй онгоц

26. Агаар, сансрын зургийн боловсруулалтын тоног
төхөөрөмж,програм
• Тоон фотограмметрийн ажлын
станц•
•
•
•
•
•
ERDAS Imagine -Hexagon
Socet SET – Bae Systems
ZI Imaging – Intergraph
ApplicationsMaster - Inpho
PCI Geomatics - PCI Geomatics
Photomod - Racurs
•
•
•
•
3
D
Socet SET
ZI Imaging
Summit Evolution
Photomod
нүдний шил•
• 3D хулгана