2. = ζύζηεκα επεμεξγαζίαο ζπκβόιωλ κε θάπνηνπο δνκηθνύο
πεξηνξηζκνύο πνπ νθείινληαη ζην λεπξνινγηθό ππόζηξωκα
λήυη αναπαράζηαζη
Σύζηημα επεξεπγαζίαρ Πληποθοπίερ Σύμβολα Επεξεπγαζία
πληποθοπιών
αποηελείηαι οργανώνονηαι
Έννοιερ Εννοιολογικέρ δομέρ

3. Κλαζζική θεωπία
Έννοιες Σύλνιν αλαγθαίσλ θαη επαξθώλ θαζνξηζηηθώλ γλσξηζκάησλ πνπ νξίδνπλ
ζαθώο πνηεο πεξηπηώζεηο αλήθνπλ ζε κηα ελλνηνινγηθή θαηεγνξία θαη πνηεο
όρη
Βαζική προϋπόθεζη όια ηα κέιε ηεο θαηεγνξίαο ζα πξέπεη λα ηελ
αληηπξνζσπεύνπλ εμίζνπ θαιά
Κάπνηεο έλλνηεο δελ κπνξνύλ λα πεξηγξαθνύλ κε βάζε θάπνηα επαξθή γλσξίζκαηα
Wittgenstein (1958)
( )
Τν πόζν αληηπξνζσπεπηηθό είλαη έλα κέινο ζε κηα θαηεγνξία εμαξηάηαη θαη
από ηελ θξίζε ηνπ θάζε αλζξώπνπ
Μalt & Smith (1984)

4. Θεωπία πποηύπων (Rosch, 1977)
Καηηγοριοποίηζη Οκνηόηεηα ηνπ αληηθεηκέλνπ κε ηα πξσηόηππα κέιε ηεο
Εννοιών θαηεγνξίαο
Αδύλαην λα νξγαλσζνύλ όιεο νη έλλνηεο γύξσ από θάπνηα πξσηόηππα κέιε
Σεκαληηθέο δηαθνξέο ζηελ επηινγή πξνηύπσλ από ην έλα άηνκν ζην άιιν ή θαη ζην
ίδην άηνκν ζε δηαθνξεηηθέο πεξηπηώζεηο
Barsalou, 1989
( ) Είλαη δπλαηό λα κεηαβιεζνύλ νη θξίζεηο γηα ηελ νκνηόηεηα ρσξίο λα επεξεαζηνύλ νη
θξίζεηο γηα ηελ θαηεγνξηνπνίεζε
Rips, 1989
H νκνηόηεηα δελ κπνξεί λα εμεγήζεη ηελ ζπλάθεηα κηαο θαηεγνξίαο
Murphy & Medin, 1989

5. Murphy & Medin, 1989
Καηηγοριοποίηζη Πξαγκαηνπνηείηαη κε θάπνην ζύλζεην επεμεγεκαηηθό
πιαίζην ή κηα ζεσξία ζηα πιαίζηα ηεο νπνίαο εξκελεύνληαη
Εννοιών νη πιεξνθνξίεο από ην πεξηβάιινλ
 Καθοριζμός ηφν εννοιών από ηην ζτέζη ηοσς με άλλες έννοιες ζηο πλαίζιο
ενός εννοιολογικού πλέγμαηος ή μιας θεφρίας
 Καθοριζμός καηηγοριοποίηζης από ηην προϋπάρτοσζα θεφρία ζηην οποία
ανήκοσν οι ζτεηικές έννοιες.

7.  Η αξραηόηεξε πξόηαζε ζρεηηθά κε ηελ νξγάλσζε ησλ γλώζεσλ ζε ελλνηνινγηθέο δνκέο
θαη βαζίδεηαη ζηελ ηδέα ηεο ηεξαξρίαο.
οργανώνονηαι
Έννοιες Ιεραρτικές δομές
τφρίζονηαι
Υπερκείμενες Υποκείμενες
 Η πξνζέγγηζε ηνπ ζεκαζηνινγηθνύ δηθηύνπ ζηεξίδεηαη ζηελ θιαζζηθή ζεσξία θαη
άξα ππόθεηηαη ζε όιεο ηηο θξηηηθέο ηεο θξηηηθέο ζεσξίαο

8. Ζών
(ηξώεη, αλαπλέεη..)
Ψάξη
Πηελό (έρεη πηεξύγηα, βξάγρηα)
(έρεη θηεξά, πεηάεη)
Υποκείμενη
Υπερκείμενη
Καλαξίλη Σηξνπζνθάκεινο Καξραξίαο Σνινκόο
(είλαη θίηξηλν, (έρεη κεγάια πόδηα, (είλαη επηθίλδπλνο, (είλαη ξνδ, κπνξείο
θειαεδάεη) δελ πεηάεη) δαγθώλεη ) λα ηνλ θαο)

9. Ελλνηνινγηθέο δνκέο πνπ ζθνπό έρνπλ λα πεξηγξάςνπλ ηελ δνκή
Τα Στήμαηα θαζεκεξηλώλ δξαζηεξηνηήησλ
Καηηγορίες ζτημάηφν Σελάξηα, Σθελέο, Σρέδηα, Πιαίζηα
Κοινά ταρακηηριζηικά: απνηεινύληαη από κεηαβιεηέο πνπ κπνξνύλ λα πάξνπλ
δηάθνξεο ηηκέο
Καιύηεξε πεξηγξαθή δηαδηθαζηώλ κε θαηεύζπλζε από πάλσ πξνο ηα θάησ
(+) Οη άλζξσπνη απαιιάζζνπλ ην γλσζηηθό ηνπο ζύζηεκα από ηελ αλάγθε γηα αλάιπζε
όισλ ησλ πιεπξώλ κηαο νπηηθήο ζθελήο
Η αθακςία
( ) Όρη ζαθέο πσο απνθηώληαη αξρηθά ηα ζρήκαηα

10. Αλαγθαηόηεηα πην ζύλζεησλ, επεμεγεκαηηθώλ, ελλνηνινγηθώλ δνκώλ
από απηέο ησλ ζρεκάησλ, πνπ έρνπλ ηε κνξθή ζεσξίαο.
Θεωπία ραξαθηεξίδεη ηελ ύπαξμε θάπνηνπ επεμεγεκαηηθνύ
πιαηζίνπ πνπ απνζθνπεί ζηελ εξκελεία ελόο ή πεξηζζόηεξσλ
θαηλνκέλσλ.
Αθελείρ θεωπίερ ή θεωπίερ ηος κοινού νος δνκέο
πνπ πεξηέρνπλ αθεξεκέλεο έλλνηεο, πνπ επηηεινύλ κηα επεμεγεκαηηθή
ιεηηνπξγία, δειαδή παξέρνπλ αηηηώδεηο εμεγήζεηο πνπ εξκελεύνπλ
απνδεηθηηθά θαηλόκελα.

11. εκπεηξηθέο γεληθεύζεηο, θαηεγνξηνπνηήζεηο πνπ
ΣΧΗΜΑΤΑ
ηαμηλνκνύλ ηελ εκπεηξία αιιά δελ ηελ
εξκελεύνπλ.
 Καηά ηε δηάξθεηα ηεο νληνγελεηηθήο αλάπηπμεο νη άλζξσπνη δεκηνπξγνύλ
γεληθεύζεηο πνπ βαζίδνληαη ζηελ εκπεηξία ηνπο (ζρήκαηα) θαη πην
αθεξεκέλεο, επεμεγεκαηηθέο δνκέο (ζεσξίεο).

12. Γνωστικές δομές
Οη έλλνηεο νξγαλώλνληαη ζε πην Εμήγεζε θαηλνκέλσλ όπσο ε ηθαλόηεηα
πνιύπινθεο θαηεγνξίεο εθόζνλ νη ησλ παηδηώλ λα ππεξβαίλνπλ ηηο
απόςεηο πνπ βαζίδνληαη ζηελ θαηλνκεληθέο ηνπο εκπεηξίεο, ε
νκνηόηεηα δελ κπνξνύλ λα ηθαλόηεηά ηνπο λα ζρεκαηίδνπλ
εμεγήζνπλ πώο έλα άηνκν ππνζέζεηο πνπ αλζίζηαληαη ζηηο
απνθαζίδεη πνηεο πεξηπηώζεηο ζα αληίζεηεο καξηπξίεο θαη ε ύπαξμε
εληαρζνύλ ζε κηα θαηεγνξία θαη πνηεο ππξήλσλ εμεγεηηθώλ πεπνηζήζεσλ πνπ
όρη. εκθαλίδνληαη ζε πξώηκε ειηθία θαη νη
νπνίεο ιεηηνπξγνύλ πεξηνξηζηηθά ζηε
κάζεζε.

13. Πώρ αποκηώνηαι οι δομέρ πος μοιάζοςν με θεωπίερ; Πώρ εμθανίζονηαι
αςηά ηα εξηγηηικά ζςζηήμαηα;
Υπνζέηνπκε όηη από ηελ αξρή ε βάζε γλώζεσλ απνηειείηαη από επεμεγεκαηηθά
πιαίζηα πνπ έρνπλ ηε δνκή ζεσξίαο.
ηα λήπηα είλαη εθνδηαζκέλα κε βηνινγηθά ηα κηθξά παηδηά έρνπλ βηνινγηθά
πξνθαζνξηζκέλνπο πεξηνξηζκνύο ή αξρέο βαζηζκέλεο πξνδηαζέζεηο λα
πνπ θαηεπζύλνπλ ηελ πνξεία εμέιημεο. νηθνδνκνύλ δηαηζζεηηθέο ζεσξίεο πνπ
κεηέπεηηα δηαθνξνπνηνύληαη θαη
αλαδηνξγαλώλνληαη.

14. Νοητικά μοντέλα
Μηα κνξθή γλσζηηθήο δνκήο, κηα Μεηαβαηηθέο αλαπαξαζηάζεηο πνπ
πξόηαζε γηα ην πώο νη γλώζεηο ζρεκαηίδνληαη ζηε ζηηγκή γηα λα
νξγαλώλνληαη θαη απνζεθεύνληαη αληηκεησπηζηνύλ ζπγθεθξηκέλεο
ζηε κλήκε. θαηαζηάζεηο.
Ννεηηθή αλαπαξάζηαζε
Vosniadou (1994) : είλαη πηζαλό ην λνεηηθό κνληέιν σο κηα κνξθή
κεηαβαηηθήο αλαπαξάζηαζεο λα παίξλεη κηα πην κόληκε κνξθή
ελλνηνινγηθήο δνκήο ζηε καθξόρξνλε κλήκε ζηηο πεξηζηάζεηο πνπ νη
ζπλζήθεο ηεο θαζεκεξηλήο δσήο απαηηνύλ ηε ζπρλή ρξήζε ηνπ.

15. Νοηηικά μονηέλα αλαινγηθέο αλαπαξαζηάζεηο πνπ
δηαηεξνύλ ηε δνκή απηνύ πνπ αλαπαξηζηνύλ. Μπνξεί λα είλαη ρσξηθά θαη
λα ζπιιακβάλνπλ απόςεηο ηνπ θπζηθνύ θόζκνπ ή λα κπνξνύλ λα
αλαπαξηζηάλνπλ κε αλαινγηθό ηξόπν ηε δνκή κηαο αιιεινπρίαο
γεγνλόησλ. Πξόθεηηαη γηα πςεινύ επηπέδνπ λνεηηθά θαηαζθεπάζκαηα
πνπ ζθνπό έρνπλ λα αλαπαξηζηάλνπλ ηε δνκή αληηθεηκέλσλ,
πεπνηζήζεσλ ή ζεσξηώλ πνπ ίζσο λα κελ έρνπλ γίλεη πνηέ νξαηά, όπσο
ην λνεηηθό κνληέιν ηνπ ειηαθνύ ζπζηήκαηνο ή ην λνεηηθό κνληέιν ηεο
κέξαο/λύρηαο.

16. Μονηέλα παπάλληληρ καηανεμημένηρ πεξηγξάθνπλ ηηο λνεηηθέο
επεξεπγαζίαρ ή ζςνδεηιζηικά μονηέλα δηαδηθαζίεο σο
ελεξγνπνηεκέλνπο
ζρεκαηηζκνύο πνπ νξίδνληαη
πάλσ ζηνπο θόκβνπο ελόο
ππθλνύ δηθηύνπ
αιιειεμαξηήζεσλ.
Σηνηρεηώδεο κνλάδεο πνπ δε
ζπλδένληαη άκεζα κε
ζπγθεθξηκέλεο έλλνηεο. Οη
πιεξνθνξίεο κεηαβηβάδνληαη
από ηηο ζηαηηζηηθέο ηδηόηεηεο
ελεξγνπνηεκέλσλ
δηαζρεκαηνπνηήζεσλ πνπ
πεξηιακβάλνπλ ζπιινγέο
κνλάδσλ.

17.  Ο ξόινο κηαο ελόηεηαο νξίδεηαη από ηε δύλακε ησλ ζπλδέζεώλ ηεο κε άιιεο
ελόηεηεο.
 Η γλώζε βξίζθεηαη ζηηο ζπλδέζεηο
 Η κάζεζε είλαη ε αλαζεώξεζε ηεο δύλακεο ησλ ζπλδέζεσλ κεηαμύ ησλ
ελνηήησλ.
 Δηαθέξνπλ από ηα ζπζηήκαηα πνπ βαζίδνληαη ζε θαλόλεο.
 Ίδξπζε λέσλ ηύπσλ ελεξγνπνηεκέλσλ δηαζρεκαηνπνηήζεσλ ζε ζύλνια
ελνηήησλ κέζσ δηαδηθαζηώλ αλαζεώξεζεο.
 Υπνλννύκελε παξαγσγή λέσλ θαλόλσλ πνπ πξνθύπηνπλ από ηελ
αλαζεώξεζε ηεο ηζρύνο ελόο κεγάινπ ζπλόινπ ζπλδέζεσλ πνπ ήδε
ππάξρνπλ.

18. Anderson (1983) : «Αθξηβώο όπσο ππάξρνπλ γιώζζεο ππνινγηζηώλ
αλσηέξνπ θαη θαησηέξνπ επηπέδνπ (έλα πξόγξακκα ζε κηα πςεινύ
επηπέδνπ γιώζζα ζπληάζζεηαη ζ’ έλα θώδηθα κεραλήο αιιά ην γεγνλόο όηη
ν θώδηθαο κεραλήο εθηειεί ην πξόγξακκα δε ζεκαίλεη όηη δελ αληιείηαη από
ηελ πςεινύ επηπέδνπ γιώζζα) έηζη ππάξρνπλ θαη θαλόλεο θαη λεπξώλεο.»
(ζ. 35)
Holland et al. (1989) : ηα ζπλδεηηζηηθά ζπζηήκαηα δελ κπνξνύλ λα
εμεγήζνπλ πσο νη άλζξσπνη ζρεκαηίδνπλ αθνινπζίεο δηόηη δελ είλαη ηθαλά
λα παξάγνπλ ηα πςεινύ επηπέδνπ ζηνηρεία πνπ παίδνπλ θαζνξηζηηθό ξόιν
ζηελ νξγάλσζε θαη επίιπζε πνιύπινθσλ πξνβιεκάησλ. Η ηθαλόηεηα λα
παξάγνληαη λένη θαλόλεο επηηξέπεη λέα ζηνηρεία πνπ αλαπαξηζηάλνπλ
ραξαθηεξηζηηθά πςεινύ επηπέδνπ λα πξνζηίζεληαη ζην ζύζηεκα κέζσ
επαγσγηθώλ κεραληζκώλ.

19. Πξέπεη ηα γλσζηηθά κνληέια λα ελζσκαηώζνπλ ραξαθηεξηζηηθά θαη ηεο
Παράλληλης Καηανεμημένης Διαδικαζίας (ΠΚΔ) θαη ησλ κλαζικών γραμμικών
– ζσμβολικών μονηέλων.
Ήδε βιέπνπκε ηηο πξώηεο απόπεηξεο γηα ηε δεκηνπξγία ηέηνησλ
ζπλδπαζηηθώλ ζπζηεκάησλ