Tiềm năng phục hồi rừng ngập mặn tại đồng bằng sông Mekong và cơ chế thương mại carbon Presented by Vien Ngoc Nam (Nong Lam University) at "Policy, Technical and Financial Solutions to Improve the Effectiveness of Mangrove Forest Protection and Development in Vietnam in 2021–2030, with a Vision to 2050" on 15 March 2022

1. Tiềm năng phục hồi rừng ngập mặn tại
đồng bằng sông Mekong và cơ chế
thương mại carbon
PGS.TS. Viên Ngọc Nam (1)
và PGS.TS. Võ Quốc Tuấn (2)
(1)
Đại học Nông Lâm TPHCM và (2)
Đại học Cần Thơ
Các giải pháp chính sách, kĩ thuật và tài chính nâng cao hiệu quả bảo vệ và phát triển rừng ngập mặn tại
Việt Nam giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050
HỘI THẢO QUỐC GIA
Đại học Nông Lâm TP. HCM 15/3/2022

2. Nội dung
•Hiện trạng rừng ngập mặn
•Tiềm năng vùng phục hồi rừng
ngập mặn ở miền Nam Việt Nam
•Cơ chế thương mại carbon

3. Mục tiêu
• Mục tiêu chính của nghiên cứu này là xây dựng bản đồ
rừng ngập mặn có cập nhật để đánh giá các khu vực tiềm
năng phục hồi rừng ngập mặn (ở cấp tỉnh/huyện) bằng
cách sử dụng ảnh viễn thám có độ phân giải cao và phân
tích không gian.
• Mục tiêu cụ thể
- Lập bản đồ độ che phủ rừng ngập mặn từ năm 2016 đến
năm 2020 sử dụng dữ liệu viễn thám có độ phân giải cao
và đánh giá sự thay đổi của rừng ngập mặn sang các mục
đích sử dụng đất khác.
- Xác định và xác định vị trí các khu vực phục hồi tiềm năng
để trồng rừng ngập mặn dựa trên loạt ảnh vệ tinh theo thời
gian và tiến hành rà soát các chính sách hiện có, quy
hoạch sử dụng đất, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội để
xác định liệu các khu vực đã xác định này có thể được xem
xét cho các nỗ lực phục hồi rừng ngập mặn hay không.

4. 2. Phương pháp
• Sử dụng ảnh Sentinel-2 theo thời gian từ năm 2016 đến năm
2020 đã được thu thập để lập bản đồ các khu rừng ngập mặn ở
miền Nam Việt Nam ở cấp huyện.
• Các bước tiền xử lý được thực hiện bằng cách sử dụng nền tảng
Google Earth Engine (GEE) để cho phép phân tích nhanh chóng
bộ sưu tập lớn các hình ảnh vệ tinh.
• Trong nghiên cứu này, ảnh Sentinel-2, một loại ảnh có độ phân giải cao với
bộ sưu tập dữ liệu chuỗi thời gian bao gồm 13 dải quang phổ (Bảng 1). Ở
đây, được sử dụng các dải: 2 (xanh lam), 3 (xanh lục), 4 (đỏ) và 8 (hồng
ngoại gần).

6. Diện tích rừng ngập mặn từ năm 2016 đến năm 2020 theo tỉnh
Kết quả

7. Diện tích rừng ngập mặn thay đổi
từ 2016 - 2020
TT Tỉnh
DT rừng 2016
(ha)
DT rừng 2020
(ha)
Thay đổi DT
rừng (ha)
2016 – 2020
Thay đổi
DTrừng (%)
2016 – 2020
1
Ba
Ria-Vung
Tau
2789.5 1652.3 -1137.2 -40.77
2
Ho Chi
Minh city
33028.6 32403.6 -625 -1.89
3 Tien Giang 1617 1762.5 145.5 9.00
4 Ben Tre 4770.1 5069.2 299.1 6.27
5 Tra Vinh 3246.5 2720.8 -525.7 -16.19
6 Soc Trang 5506.2 6889.1 1382.9 25.12
7 Bac Lieu 2905.3 3510.4 605.1 20.83
8 Ca Mau 53923.8 55743.1 1819.3 3.37
9 Kien Giang 5416.7 5234.4 -182.3 -3.37
Tổng 113203.7 114985.1 1781.4 1.60%

8. Bản đồ rừng ngập mặn 2016-2019

10. So sánh diện tích rừng ngập mặn từ năm
2016 đến năm 2020 theo huyện

12. Diện tích rừng ngập mặn 2016-2020 tăng
theo huyện
TT Tỉnh/Huyện
DT rừng 2016
(ha)
DT rừng 2020
(ha)
Thay đổi DT
rừng (ha) 2016
– 2020
Thay đổi
DTrừng (%)
2016 – 2020
1 Tien Giang
Tan Phu Dong 975.7 1148.9 173.2 17.80%
2 Ben Tre
Binh Dai 1456.5 1847.3 390.8 26.80%
3 Soc Trang
Vinh Chau 3298.2 4677.5 1379.3 41.80%
4 Bac Lieu
Hoa Binh 1408.2 1953.8 545.7 38.80%
5 Ca Mau
Ngoc Hien 32039.2 34092.9 2053.7 6.40%
Phu Tan 2930.4 3058.9 128.6 4.40%
Nam Can 11844.8 12215.9 371.1 3.10%
6 Kien Giang
Rach Gia city 0 16.3 16.3 100.00%

13. Diện tích rừng ngập mặn giảm
2016-2020 theo huyện
TT Tỉnh/Huyện
DT rừng 2016
(ha)
DT rừng 2020
(ha)
Thay đổi DT
rừng (ha) 2016 –
2020
Thay đổi
DTrừng (%)
2016 – 2020
1
Ba Ria-Vung
Tau
Ba Ria City 140.1 57.5 -82.6 -59.00%
Dat Do 325 260 -65 -20.00%
Vung Tau 523 250.7 -272.3 -52.10%
Tan Thanh 1587.9 869.3 -718.6 -45.30%
2 Ho Chi Minh city
Can Gio 33028.6 32403.6 -625.02 -2.00%
3 Tra Vinh
Chau Thanh 224.1 197.9 -26.3 -11.70%
Duyen Hai
District
1619.9 1195.4 -424.5 -26.20%
Duyen Hai Town 411.3 261.4 -149.9 -36.40%
4 Ca Mau
Tran Van Thoi 1136.1 881.8 -254.3 -22.40%
U Minh District 467.9 378.3 -89.7 -19.20%
5 Kien Giang
Ha Tien 934.1 575.6 -358.4 -38.40%

14. Bản đồ thay đổi diện tích rừng ngập mặn
2016-2020

15. Xây dựng bản đồ tiềm năng trồng rừng
•Dựa trên bản đồ quy hoạch sử dụng đất của tỉnh
• Cà Mau thì có 2 vùng có tiềm năng phục hồi là phần bãi
bồi nằm trong đê.
• Tỷ lệ rừng trong vuông có tăng lên theo thời gian, đất
trống trong vuông tôm.
• Thông tin từ thực địa, trao đổi với các đơn vị
•Bản đồ quy hoạch trồng rừng của tỉnh
•Tham khảo ý kiến của các đơn vị
•Những vùng không sạt lở và đất cao, có xuất hiện
tái sinh tự nhiên rãi rác…
•Vùng cửa sông (Cửa ông Trang…)

16. Tỉnh Kế hoạch trồng rừng (ha) (%) so với diện tích hiện có
Ca Mau 1,821 2.3
Tra Vinh 1,320 12.8
Bac Lieu 4,690 94.2
Soc Trang 640 8.4
Ben Tre 745 8.2
Kien Giang 1,700 7.2
Bảng 4. Kế hoạch trồng và bảo vệ rừng ngập mặn giai đoạn 2015-2020 ở Đồng
bằng sông Cửu Long (Nguồn: Quyết định 120 / QĐ-TTg, 2015)

17. Bản đồ Khu vực tiềm năng trồng rừng

18. Bản đồ Khu vực tiềm năng trồng rừng

19. Tiềm năng trồng rừng theo huyện

22. Cơ chế thương mại carbon
•Mua bán tín chỉ carbon,
•Dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng (nội
địa)
•Tận dụng các kết quả từ dự án REDD+ để xây dựng
chính sách chung về dịch vụ hấp thụ và lưu giữ
carbon của rừng và xây dựng quy hoạch tổng thể
quốc gia quy định cụ thể các vùng, miền phát triển
cho các thị trường khác nhau trên thế giới.

23. Tín chỉ các-bon (Carbon Credit)
• Tín chỉ các-bon (tiếng Anh: Carbon Credit) được thiết lập
như một cơ chế định hướng thị trường để làm giảm lượng
khí thải các-bon trên toàn thế giới. Các quốc gia hoặc
doanh nghiệp có thể mua bán tín chỉ các-bon để thu tiền
hoặc tránh bị phạt.
• Tín chỉ các-bon về bản chất là giấy phép do chính phủ hoặc
cơ quan quản lí khác cấp, cho phép chủ sở hữu của nó đốt
một lượng nhiên liệu hydrocacbon xác định trong một
khoảng thời gian được qui định.
(CO2e
)

25. Phân loại thị trường carbon
• Thị trường carbon quốc tế
• Thỏa thuận Paris đã cho phép các quốc gia được sử dụng cơ
chế thương mại quốc tế để trao đổi và mua bán hạn mức
phát thải để thực hiện các mục tiêu cam kết tự nguyện quốc
gia (NDC)
• Thị trường nội địa
- Nhiều quốc gia đang hướng tới việc xây dựng thị
trường carbon nội địa nhằm mục tiêu giảm khí phát
thải cũng như phát triển bền vững
Thị trường carbon quốc tế và Thị trường carbon nội địa

26. Carbon tự nguyện và bắt buộc
•Tiêu chuẩn carbon tự nguyện
- Được tạo ra bởi các công ty và cá nhân tự nguyện mua bù đắp
carbon để giảm phát thải khí nhà kính (KNK)
- Các dự án lâm nghiệp có tiềm năng và tiếp cận dễ dàng hơn đối với
thị trường VCM
- Xây dựng năng lực cho các bên có liên quan để thực hiện
carbon bắt buộc.
•Tiêu chuẩn carbon bắt buộc
- Thị trường carbon bắt buộc được tạo ra cho các bên theo luật định
có nghĩa vụ phải giảm phát thải.

27. Các tiêu chuẩn carbon
(Nguồn: Phạm Thu Thủy và cs,
2021)

28. Giá carbon
Giá bán carbon trên các thị trường carbon tự nguyện
(Nguồn: Phạm Thu Thủy và cs,
2021)

29. - Các quốc gia cũng cần có hệ thống truy xuất, đăng ký và giám sát về tín chỉ
carbon hoặc có hệ thống báo cáo và được thẩm định bởi bên độc lập thứ ba.
- Một tiêu chuẩn nữa rất quan trọng mà mỗi quốc gia, bao gồm có Việt Nam cần
hoàn thiện, là cần làm rõ quyền carbon, trong đó, có quyền sở hữu carbon, quyền
chuyển nhượng, mua bán tín chỉ carbon, quyền hưởng lợi carbon rừng cũng như
trách nhiệm đối với từng quyền này.
- Thương mại carbon rừng là xu thế tất yếu cả ở thị trường trong nước và quốc
tế. Việt Nam có nhiều cơ hội và lợi thế trên các thị trường này.
- Dự báo trong thời gian tới, "nhu cầu mua tín chỉ carbon" sẽ lớn hơn "khả năng
cung cấp", làm cho thị trường carbon trở nên sôi động, cả ở thị trường trong
nước lẫn quốc tế.
- Người sản xuất "tín chỉ carbon" sẽ có động lực quản lý tốt hơn các khu rừng của
mình, trong khi các nhà sản xuất có phát thải sẽ có động lực vào việc thay đổi
công nghệ, đầu tư vào năng lượng tái tạo, sử dụng nhiên liệu sạch, phát triển
carbon thấp, nhằm giảm thiểu độ vượt về hạn ngạch.
- Ngày càng có nhiều người mua hạn ngạch hoặc tín chỉ carbon là dấu hiệu tốt và
khởi sắc của nền kinh tế xanh.
Thực hiện thị trường carbon

31. Khuyến nghị về carbon rừng ngập mặn
• Khả năng phục hồi của rừng ngập mặn ở các tỉnh ở ĐB sông Cửu Long
sẽ góp phần gia tăng trữ lượng carbon rừng đáng kể nhưng diện tích
lớn tập trung không còn nhiều.
• Rừng trong các vuông tôm của các hộ dân cũng góp phần gia tăng
lượng carbon rừng nhưng cần xem xét tính lâu dài, chu kỳ của cây
rừng.
• Những bãi bồi mới hình thành. Đất chưa ổn định, vùng chịu ảnh hưởng
của cửa sông, hướng sóng, gió, dòng chảy thay đổi theo mùa cần hạn
chế trồng, khi đủ thông tin và điều kiện sinh thái phù hợp cho loài cây thì
mới trồng, không nóng vội.
• Carbon của rừng Đước nơi trồng thích hợp như sau các bờ kè sẽ giúp
cây sinh trưởng và gia tăng lượng carbon đáng kể.
• Vùng đất đã ổn định thì cây Đước được ưu tiên vì đây là loài cây có
tiềm năng, trữ lượng carbon cao nếu phục hồi tốt và có chính sách phù
hợp để phục vụ tích tụ carbon.
• Cần cấp hạn ngạch carbon cho các nhà máy để từ đó họ mới xem xét
mua carbon rừng ngập mặn.
• Việc mua bán carbon rừng ngập mặn tập trung carbon trên mặt đất.

33. Kết luận
• Đã nghiên cứu được diện tích các khu rừng ngập
từ 2016 - 2020 qua ảnh vệ tinh Sentinel 2A, qua đó
xác định được thay đổi và các vùng trồng rừng
ngập mặn tiềm năng cho vùng đồng bằng sông
Cửu Long trên cơ sở ở mức độ huyện qua bản đồ.
• Kết quả nghiên cứu sẽ hỗ trợ cho việc xác định
vùng trồng rừng ở thực địa thông qua công nghệ
viễn thám và GIS.
• Cung cấp một số khái quát về cơ chế thị trường
carbon và khuyến nghị về carbon rừng ngập mặn
ở khu vực nghiên cứu.

34. Cám ơn sự lắng nghe của Quý vị