More Related Content Similar to Plaque control53
Similar to Plaque control53 (20) 1. วิช า ทัน ตกรรมป้อ งกัน
เรื่อ ง การควบคุม แผ่น
คราบจุล ิน ทรีย ์
Plaque control
อ.ทพญ.วรยา มณีล ัง กา
วิท ยาลัย การสาธารณสุข สิ
1 น
ริน ธร จ.ขอนแก่
2. วัต ถุป ระสงค์
1. บอกความหมายและส่ว นประกอบของแผ่น คราบ
จุล ิน ทรีย ์ไ ด้อ ย่า งถูก ต้อ ง
2. บอกความสำา คัญ ของแผ่น คราบจุล ิน ทรีย ์ใ นช่อ งปากต่อ
การเกิด โรคฟัน ผุแ ละโรคปริท ัน ต์ไ ด้
4. อธิบ ายมาตรการการควบคุม แผ่น คราบจุล ิน ทรีย ์ท ั้ง ทาง
กลศาสตร์แ ละการใช้ส ารเคมี
5. แปรงฟัน ใช้ไ หมขัด ฟัน และอุป กรณ์ต ่า งๆได้อ ย่า งถูก
ต้อ ง
6. ให้ค ำา แนะนำา วิธ ีก ารทำา ความสะอาดช่อ งปากด้ว ยวิธ ี
ต่า งๆ ให้แ ก่ผ ู้ป ่ว ยในแต่ล ะคนได้อ ย่า งเหมาะสมได้
2
3. แหล่ง ความรู้เ พิ่ม เติม
1. จัน ทน์ค ณา สืบ ณุก ารณ์แ ละคณะ , ปริท ัน ต
วิท ยา. โครงการตำา ราวิท ยาลัย การ
สาธารณสุข สิร ิน ธร, 2545.
2. ชนิน ทร์ เตชะประเสริฐ วิท ยา ,โรคปริท ัน ต์
และกระบวนการรัก ษา. เยีย ร์บ ค พับ ลิช
ุ๊
เชอร์, กรุง เทพฯ, ครั้ง ที่1, 2544.
3
5. ขบวนการเกิด แผ่น
คราบจุล ิน ทรีย ์
•กระบวนการเกิด Acquire
pellicle
•กระบวนการเกิด แผ่น คราบ
จุล ิน ทรีย ์ (Plaque)
โรคฟัน ผุ
โรคปริท น ต์
ั 5
6. กระบวนการเกิด Acquire
pellicle
• Acquire pellicle คือ สารเคลือ บ
บางๆสีใ ส ที่เ กิด ขึ้น บนตัว ฟัน เกิด
จากการดูด ซึม สารโปรตีน ในนำ้า ลาย
มายัง ผิว เคลือ บฟัน
• Acquire pellicle สามารถเกิด ขึ้น
ใหม่ไ ด้ภ ายใน 20 นาทีห ลัง จากที่
ทำา ความสะอาดช่อ งปากแล้ว
6
7. กระบวนการเกิด
Acquire pellicle
•หน้า ทีข อง Acquire pellicle
่
– ช่ว ยในการป้อ งกัน อัน ตรายที่เ กิด จากผิว
เคลือ บฟัน
– เป็น ตัว เลือ กผ่า นของสารต่า งๆเข้า สู่ผ ิว เคลือ บฟัน
– เป็น ที่ย ึด เกาะของเชือ จุล น ทรีย ์ม ายัง ผิว ฟัน
้ ิ
– เป็น แหล่ง อาหารให้ก ับ เชือ จุล น ทรีย ์ใ นแผ่น คราบ
้ ิ
จุล น ทรีย ์
ิ
7
9. กระบวนการเกิด แผ่น คราบ
จุล ิน ทรีย ์ (Plaque)
• Acquire pellicle หรือ แผ่น คราบ
โปรตีน เมือ มีเ ชื้อ แบคทีเ รีย มายึด เกาะ
่
จะกลายเป็น แผ่น คราบจุล ิน ทรีย ห รือ ์
plaque
9
10. แผ่น คราบจุล น ทรีย ์
ิ
(Plaque)
• เป็น แผ่น คราบสีข าวหรือ ขาวขุ่น
เป็น ที่ย ด เกาะของเชื้อ โรค มัก พบ
ึ
อยูบ ริเ วณคอฟัน มีเ ป็น คราบอ่อ น
่
ขูด ออกได้ ความหนาแตกต่า งกัน
ขึ้น กับ ระยะเวลาที่เ กิด
• plaque สามารถกำา จัด ได้โ ดยง่า ย
ด้ว ยการแปรงฟัน ใช้ไ หมขัด ฟัน
10
11. แผ่น คราบจุล ิน ทรีย ์
(Plaque)
• ส่ว นประกอบในแผ่น คราบจุล ิน ทรีย ์
– โปรตีน 40-50 %
– คาร์โ บไฮเดรต 13-18 %
– ไขมัน 10-14 %
– เชื้อ โรคที่ก ่อ ให้เ กิด โรค
– เศษเซลล์ท ี่ต ายแล้ว
11
12. จากแผ่น คราบจุล น ทรีย ์ก ลายเป็น
ิ
หิน นำ้า ลาย (Calculus)
- เกิด การสะสมของแร่ธ าตุ เช่น Ca P
เข้า ไปใน Plaque
- ทำา ให้เ ปลี่ย นแปลงโครงสร้า งของ Plaque
ให้ม ีค วามแข็ง มากขึ้น
- ไม่ส ามารถกำา จัด ออกได้ด ้ว ยการแปรงฟัน
- บนหิน นำ้า ลายก็จ ะกลายเป็น ที่ย ึด เกาะของ
คราบจุล ิน ทรีย ์ไ ด้อ ีก ครั้ง
12
13. คราบจุล ิน ทรีย ์ก ับ การ
เกิด โรคฟัน ผุ
เชื้อ แป้ง + พลัง งาน+ ละลายแร่
จุล ิน ทรี นำ้า ตาล กรด ธาตุใ นฟัน
ย์
E+Acid
• เชื้อ จุล ิน ทรีย ใ นแผ่น คราบจุล ิน ทรีย ์
์
จะเอานำ้า ตาลกลูโ คสที่ก ิน เข้า ไปมาส
ร้า งเป็น พลัง งานของตนและผลิต กรด
13
14. คราบจุล ิน ทรีย ์ก ับ การเกิด
โรคปริท ัน ต์
- เชื้อ โรคในแผ่น คราบจุล ิน ทรีย ส ร้า งสาร
์
พิษ หรือ แอนติเ จนออกมากระตุ้น ให้เ กิด
กระบวนการอัก เสบบริเ วณเหงื14 ้นอ กขึ
15. ข้อ แตกต่า งของ Plaque ต่อ การเกิด
โรคฟัน ผุแ ละโรคปริท ัน ต์
Plaque ที่ท ำา ให้เ กิด โรคฟัน Plaque ที่ท ำา ให้เ กิด โรคปริ
ผุ ทัน ต์
- เป็น เชื้อ กรัม บวก ทีใ ช้
่ - เป็น เชื้อ กรัม ลบ ทีไ ม่ใ ช้
่
ออกซิเ จน ออกซิเ จน
- เชื้อ มีน อ ยชนิด ไม่ซ บ
้ ั - เชื้อ มีห ลายชนิด
ซ้อ น โครงสร้า งซับ ซ้อ น
- สร้า งกรดออกมาทำา ลาย - สร้า งสารพิษ เอนไซม์
โครงสร้า งฟัน กระตุ้น ให้เ กิด การอัก เสบ
- เป็น plaque ทีม อ ายุข ึ้น
่ ี
- เป็น plaque ทีข ึ้น มาไม่
่ มานานแล้ว
15
16. การควบคุม แผ่น คราบ
จุล ิน ทรีย ์
• การควบคุม แผ่น คราบจุล ิน ทรีย ์ท างกล
(Mechanical plaque control)
• โดยผู้ป ่ว ย
• โดยทัน ตบุค ลากร
• การควบคุม แผ่น คราบจุล ิน ทรีย ์ท างเคมี
(Chemical plaque control)
• โดยผู้ป ่ว ย
• โดยทัน ตบุค ลากร
16
17. การควบคุม แผ่น คราบ
จุล ิน ทรีย ์ท างกล
• การบ้ว นปากด้ว ยนำ้า
• การแปรงฟัน (Tooth brushing)
• การทำา ความสะอาดซอก
ฟัน (Interdentally cleaning)
17
18. การแปรงฟัน (Tooth
brushing)
• แปรงสีฟ ัน
• ความถี่ข องการแปรงฟัน
• ลำา ดับ ในการแปรงฟัน
• วิธ ก ารแปรงฟัน
ี
18
19. แปรงสีฟ ัน
(Toothbrush)
• แปรงสีฟ ัน
ไฟฟ้า
•
แปรงสีฟ ัน ที่ 19
20. แปรงสีฟ น ไฟฟ้า
ั
ข้อ บ่ง ใช้
-ผูป ว ยที่ไ ม่ส ามารถกำา จัด
้ ่
plaque ได้ด ้ว ยการแปรง
ฟัน ตามปกติ เช่น ผูป ว ยมือ
้ ่
พิก าร ผูป ว ยเด็ก ผูป ว ยที่
้ ่ ้ ่
ใส่เ ครื่อ งมือ จัด ฟัน แบบติด
แน่น
การเคลื่อ นไหวของ
แปรง
20
23. แปรงสีฟ ัน ที่ใ ช้ม ือ
2. ขนแปรง
- ไนลอน หรือ
ขนสัต ว์
- แปรงขนอ่อ น
ปลายมน
- 2-4 แถว(แนะนำา
3-4 แถว)
-ขนแปรงแต่ล ะ 23
25. การแปรงฟัน
- ความถี่ใ นการแปรงฟัน
แนะนำา ให้แ ปรงอย่า งน้อ ยวัน ละ 2
ครั้ง เช้า -ก่อ นนอน ใช้เ วลาอย่า งน้อ ย
3 -5 นาที
- ลำา ดับ ในการแปรงฟัน
เริ่ม แปรงจาก 1. ด้า นใกล้แ ก้ม
2. ด้า นใกล้เ พดานและ
ใกล้ล ิ้น
3. ด้า นบดเคี25ว
ย
้
26. ตำา แหน่ง ของการ
แปรงฟัน
1. ฟัน หลัง บนขวา
2. ฟัน หน้า บน
3. ฟัน หลัง บนซ้า ย
4. ฟัน หลัง ล่า งซ้า ย
5. ฟัน หน้า ล่า ง
6. ฟัน หลัง ล่า งขวา
7. ด้า นบดเคีย วใน
้
ฟัน บน/ล่า ง
8. แปรงลิ้น 26
28. การดูแ ลแปรงสีฟ ัน
- เปลีย นแปรงสีฟ น ทุก 3 เดือ น
่ ั
- ล้า งทำา ความสะอาดทุก ครั้ง หลัง
ใช้ง าน
- อาจเคาะแปรงกับ ขอบอ่า งเบาๆ
เพื่อ กำา จัด เศษอนุภ าคต่า งๆหรือ นำ้า
ออกจากแปรง
- ตัง แปรงไว้ เก็บ ในที่อ ากาศ
้ 28
30. การจัดตำาแหน่งช่องปากขณะแปรง
ฟัน
1.การหย่อนปาก หรืออ้าปากเล็กน้อย เมื่อแปรง
ฟันหลังด้าน B
2.การยิงฟัน เมื่อแปรงฟันหน้าบนและล่าง
3.การเยื้องคาง ไปด้านไหนเพิ่มพื้นที่ด้านนั้น เมื่อ
แปรงฟันบนด้าน B
30
32. 6.การเอียงศีรษะซ้ายและขวา ทำาให้แปรงคอฟัน
ได้ง่ายขึ้น แปรงด้านไหนให้เอียงหน้าด้านนั้น
-เอียงขวา เมื่อแปรงฟันกรามล่างด้านขวาทั้ง
B, L
7.การก้มและการเงยศีรษะ เมื่อแปรงฟันหน้า บน
และล่าง
-ฟันหน้าบนด้านลิ้น ให้เงยศีรษะ
-ฟันหน้าล่างใกล้ลิ้น ให้ก้มศีรษะ
32
35. เทคนิค การแปรงฟัน
1.วิธสครับ : ถูไปถูมา
ี
2.Rolling stroke technique
3. Modified Bass ,s technique: ขยับ
ปัด
4.วิธแปรงแบบโฟน หรือ แบบหมุนเป็น
ี
วงกลม Fone’s
5.วิธแปรงฟันแบบสติลล์แมนดัดแปร
ี
6.วิธแปรงแบบชาร์เตอร์
ี
35
37. 1.วิธ ีส ครับ คถูไ ปถูม า
เทคนิ : การแปรงฟัน
(Horrizontal Scrubbed ,s
technique)
ข้อ บ่ง ชี้
แนะนำา ใช้ใ นเด็ก เล็ก หรือ ในผู้ใ หญ่ท ี่
ไม่ใ ห้ค วามร่ว มมือ เนื่อ งจาก
- ไม่ย ง ยาก เหมาะกับ พัฒ นาการของ
ุ่
กล้า มเนื้อ ของเด็ก
- ประสิท ธิภ าพในการกำา จัด คราบ
จุล ิน ทรีย พ อใช้
์
- ลัก ษณะของฟัน นำ้า นมที่ม ีค อฟัน ป่อ ง
37
38. เทคนิค การแปรงฟัน
1. วิธ ีส ครับ
(Horrizontal
Scrubbed ,s
technique)
วิธ ก ารแปรง
ี
1.วางขนแปรง
ให้ต ั้ง ฉากกับ
แนวแกนฟัน
ขนแปรงสัม ผัส
ผิว ฟัน และ
ครอบคลุม ไปถึง
บริเ วณคอฟัน 38
39. 1.ธวิธ ีส ครับ
วิ ก ารแปรง
ี (Horizontal Scrubbed’s
technique)
2.ขยับ ไปมาในแนว
หน้า หลัง ประมาณ
15-20 ครั้ง ต่อ
ตำา แหน่ง ทำา ซำ้า ใน
ตำา แหน่ง เดิม 2 ครั้ง
แปรงสั้น ๆ ประมาณ
1-2 ซี่ต ่อ ตำา แหน่ง
3. ด้า นบดเคี้ย วให้ถ ู
ไปมาในแนวหน้า
หลัง สั้น ๆ 39
41. 2. Rolling stroke technique: ปัด
ข้อ บ่ง ชี้
1.ลง
เหมาะกับ การทำา ความสะอาดบริเ วณตัว
ฟัน ไม่เ น้น ร่อ งเหงือ ก
2. ไม่ค วรใช้ใ นผูป ว ยที่ม เ หงือ กบวมโต
้ ่ ี
3. เป็น การสอนวิธ ีน ก ่อ นที่จ ะสอนวิธ อ น ที่
ี้ ี ื่
ยากขึ้น ไป
ข้อ ดี
1. กำา จัด plaque ที่ผ ว ฟัน ได้ด ี
ิ
2. แปรงได้ง า ย ไม่ย ุ่ง ยาก
่
ข้อ เสีย
1. ไม่ส ามารถกำา จัด plaque ที่ร ่อ งเหงือ กได้
ไม่ค วรใช้ใ นผู้ป ่ว ยที่ 41
42. 2. Rolling stroke
technique
วิธ ก ารแปรง
ี
1. วางขนแปรงบริเ วณ
คอฟัน และขอบ
เหงือ ก เอีย งทำา มุม
45 องศากับ แนว
แกนฟัน ปลายขน
แปรงชีไ ปที่เ หงือ ก
้
42
43. 2. Rolling stroke
วิธ ก ารแปรง
ี technique
2. ออกแรงกดขนแปรง
เข้า หาตัว ฟัน พร้อ มบิด
ข้อ มือ เพื่อ ปัด ขนแปรง
จากขอบเหงือ กลงมาที่
ตัว ฟัน ทำา ซำ้า ที่เ ดิม
ประมาณ 5-10 ครั้ง
แล้ว จึง เลื่อ นตำา แหน่ง
3. ด้า น occlusal ให้
แปรงในแนวหน้า หลัง กด บิด
สัน ๆ
้
4. แปรงลิ้น ปัด 43
44. 3. Modified Bass ,s technique:
เทคนิค การแปรงฟัน
ขยับ ปัด
ข้อ บ่ง ชี้
1.เหมาะกับ การทำา ความสะอาดในผู้
ป่ว ยโดยทั่ว ไป
ข้อ ดี
1. มีป ระสิท ธิภ าพสูง ในการทำา ความ
สะอาดบริเ วณคอฟัน
2. การปัด ช่ว ยให้เ ศษคราบจุล ิน ทรีย ์
ออกจากร่อ งเหงือ กได้ด ีข น
ึ้
ข้อ เสีย 44
45. 3. Modified Bass’s technique:
ขยับ ปัดด้า น
วิธ ก ารแปรง
ี
buccal,lingual
1. วางขนแปรงบริเ วณ
คอฟัน และขอบเหงือ ก
เอีย งทำา มุม 45 องศา
กับ แนวแกนฟัน
ปลายขนแปรงชีไ ปที่้
เหงือ ก
45
46. วิธ ีก ารแปรง ด้าBass’s technique:
3. Modified น
buccal,lingual
ขยับ ปัด
2. กดขนแปรงเข้า ไป
ในร่อ งเหงือ กเบาๆ
3. จากนั้น ขยับ ไปมา
ในแนวหน้า หลัง
ไม่เ กิน 1 มม. (ลัก ษณะ
คล้า ยการสั่น )
ประมาณ 15-20 ครั้ง
ต่อ ตำา แหน่ง
แปรงประมาณ 2-3 ซี่ 46
47. 3. Modified Bass’s technique:
วิธ ีก ารแปรง ด้า น
ขยับ ปัด
buccal,lingual
4. จากนั้น ปัด ขนแปรง
มาด้า นบดเคีย ว
้
แปรงซำ้า ในตำา แหน่ง
เดิม ประมาณ 2 ครั้ง
แล้ว จึง เลื่อ นไปยัง
ฟัตำาบนปัง อืลง ฟัน
น แหน่ ด ่น
ล่า งปัด ขึ้น 47
49. แปรงฟัน หลัง ล่า ง แปรงฟัน หน้า ล่า ง
ด้า นใกล้แ ก้ม ด้า นใกล้ร ิม ฝีป าก
49
51. 3. Modified Bass’s technique: ขยับ
วิธปัารแปรง ด้า น lingual ของฟัน
กด
ี
หน้า บนและล่า ง
5. ตั้ง แปรงในแนวดิ่ง กดขนแปรงเข้า ไปใน
ร่อ งเหงือ กทำา มุม 45 องศา
แล้ว ขยับ ในแนวขึ้น ลงประมาณ 10 ครั้ง
แล้ว ปัด ออกมาตรงๆ ทำา ซำ้า
ตำา แหน่ง เดิม ประมาณ 2 ครั้ง
การแปรงทีถ ก
่ ู การแปรงทีไ ม่
51 ่
53. 3. Modified Bass’s technique:
วิธ ก ารแปรง บริเ วณด้า น occlusal
ี
6. ขยับ ปัด
กดขนแปรงลงบนด้า นบดเคี้ย วให้ข น
แปรงเข้า ไปในหลุม ร่อ งฟัน ขยับ ไป
มาในแนวหน้า หลัง ประมาณ 5-10
ครั้ง ต่อ ตำา แหน่ง
53
54. 3. Modified Bass’s technique:
ขยับ ปัด
วิธ ก ารแปรง บริเ วณ
ี
ลิ้น
7. ตั้ง แปรงในแนวดิ่ง
ปัด แปรง
ออกมาตรงๆ ทำา ซำ้า
ตำา แหน่ง เดิม
ห้ประมาณ 5-10ออก
า ม แปรงเข้า ครั้ง
ในแนวหน้า หลัง
เพราะจะกระตุ้น ให้
54
55. 4.วิธีแปรงแบบโฟน แบบหมุนเป็น
วงกลม
Fone’s
• การวางแปรง วางแปรงตั้งฉากกับผิว
ฟัน
• ด้านแก้ม หมุนแปรงเป็นวงกลมใน
ขณะที่ฟนสบกัน
ั
• ด้านลิน เพดาน ถูไปถูมาในแนวราบ
้
• ด้านบดเคี้ยว ถูไปถูมาเป็นช่วงสัน ๆ
้
ระยะ 0-0.5 มม. 55
58. การแปรงฟัน ในผู้ป ่ว ยที่ใ ส่
เครื่อ งมือ จัด ฟัน
• ให้แปรงฟันโดยใช้เทคนิคขยับปัด
(Modified Bass’s technique)
• ให้เ พิ่ม การแปรงฟัน ที่เ หนือ และใต้เ ครื่อ ง
มือ จัด ฟัน (bracket)
58
61. ผลของการแปรงฟัน
ไม่ถ ูก วิธ ี
•เหงือ กและอวัย วะ
ปริท ัน ต์ไ ด้ร ับ
อัน ตราย เกิด
เหงือ กร่น
• คอฟัน สึก
• มีเ ศษคราบ
จุล ิน ทรีย ์เ หลือ ค้า ง 61
62. สาเหตุข องการแปรง
ฟัน ไม่ถ ูก วิธ ี
• ใช้แ รงมากเกิน ไป
• วางมุม ของแปรง
ไม่ถ ูก ต้อ ง
• ใช้ข นแปรงแข็ง
มากเกิน ไป
• ใช้แ ปรงที่ห มด 62
64. การทำา ความสะอาดซอก
ฟัน ( Interdental cleaning)
1.ไหมขัด ฟัน (Dental floss)
2.ไหมขัด ฟัน ชนิด พิเ ศษ (Super
floss)
3.ห่ว งนำา ไหมขัด ฟัน (Floss
threaders)
4.เครื่อ งมือ ช่ว ยนำา ไหมขัด ฟัน (Floss
holder)
5.แปรงซอกฟัน (Interproximal brush,
64
65. การทำา ความสะอาดซอก
ฟัน ( Interdental cleaning)
6.แปรงกระจุก เดีย ว (Single
tufted brush)
7.ผ้า (Gauze strips)
8.ไม้จ ม ฟัน
ิ้ (Toothpicks)
9.Rubber tip/rubber cup
65
66. การเลือ กใช้อ ุป กรณ์ใ ห้
• ขนาดและลัก ษณะของช่อ งว่า ง น
เหมาะสมกับ ซอกฟั
- ประเภทที่ 1 มีเ หงือ ก IDP ปิด อยู่
เต็ม
- ประเภทที่ 2 มีก ารร่น ของเหงือ ก IDP
ระดับ ปานกลาง
- ประเภทที่ 3 มีก ารร่น ของเหงือ ก IDP
ไปหมด
66
67. 1. ไหมขัด ฟัน (Dental floss)
• เพือ กำา จัด คราบจุล น ทรีย ์ใ นร่อ ง
่ ิ
เหงือ ก
• ใช้ไ ด้ด ีใ นบริเ วณที่ เหงือ ก IDP
มีอ ยู่เ ต็ม
• ทำา จากไนลอน มีท ั้ง เคลือ บขี้ผ ึ้ง
และไม่เ คลือ บขี้ผ ึ้ง
• แนะนำา ให้ใ ช้ไ หมขัด ฟัน อย่า ง
67
68. วิธ ก ารใช้ไ หมขัด ฟัน
ี
1.ดึง เส้น ไหมขัด ฟัน ยาว
ประมาณ
12-18 นิ้ว แล้ว พัน
ปลายแต่ล ะข้า ง
กับ นิ้ว กลาง ของมือ
ทั้ง สองข้า ง
2. ใช้น ิ้ว หัว แม่ม อ และ
ื
68
69. วิธ ก ารใช้ไ หมขัด ฟัน
ี
3.จับ เส้น ไหมให้แ น่น แล้ว พาดเส้น
ไหมบนซอกระหว่า งซี่ฟ น ขยับ ไปมา
ั
ให้เ ส้น ไหมผ่า นเข้า ไปในซอกฟัน ระวัง
อย่า กดเส้น ไหมแรงเกิน ไป จะทำา ให้
บาดเหงือ ก
69
70. วิธ ก ารใช้
ี
ไหมขัด ฟัน
4. เมื่อ เส้น ไหม
ผ่า นจุด สัม ผัส
- ดึง ไหมให้แ นบติด
ฟัน ลึก ลงไปในร่อ ง
เหงือ ก และโอบ
ด้า นใดด้า นหนึ่ง
- ขยับ ไหมขึ้น ลง
คล้า ยฟัน ปลา 70
73. หมขัด ฟัน ชนิด พิเ ศษ(Super floss
• เป็น ไหมขัด ฟัน ที่อ อกแบบให้ป ลายด้า นหนึง
่
แข็ง ส่ว นอีก ด้า นจะเป็น พู่ห นา
• ใช้ท ำา ความสะอาด ใต้ส ะพานฟัน ในผูป ว ย
้ ่
จัด ฟัน
• ใช้ไ ด้ใ นบริเ วณที่ม เ หงือ ก IDP ปกติห รือ ร่น
ี
ปานกลาง
73
74. 3. ห่ว งนำา ไหม (Floss
threaders)
• ช่ว ยในการนำา ไหมขัด ฟัน ผ่า นไป
ใต้จ ุด contact ของฟัน
• ในกรณีท ผ ู้ป ่ว ยจัด ฟัน ใส่ส ะพาน
ี่
ฟัน มีฟ ัน ชิด กัน แน่น มาก
74
75. 4.เครื่อ งมือ ตรึง ไหมขัด
ฟัน (Floss holders)
• เป็น ด้า ม รูป ตัว Y ใช้
ขึง ไหมให้ต ึง เพือ ่
ผ่า น proximal ของ
ฟัน ได้ง า ย
่
• แนะนำา ในผูป ่ว ยที่ม ี
้
ความสามารถใน
การใช้ม ือ จำา กัด หรือ
ผูป ่ว ยที่อ าเจีย นง่า ย
้ 75
76. 5.แปรงซอก
ฟัน (Proxa
brush)
• เป็น แปรงขนาดเล็ก คล้า ยแปรงล้า ง
ขวด
• ใช้ท ำา ความสะอาดซอกฟัน ที่ม ีก ารร่น
ของเหงือ กปานกลาง
• ควรเลือ กแปรงให้ม ีข นาดใหญ่ก ว่า
ช่อ งว่า งเล็ก น้อ ย
• แนะนำา ให้ใ ช้ห ลัง แปรงฟัน ในช่อ งปาก
ตามปกติแ ล้ว
76
77. การใช้แ ปรงซอกฟัน
• สอดแปรงเข้า ไปใน
ซอกฟัน โดยให้ป ลาย
ขนแปรงชีข ึ้น ไปด้า น
้
บดเคีย วเล็ก น้อ ย
้
• ขยับ แปรงเข้า -ออก
ประมาณ 5-6 ครั้ง ต่อ
ตำา แหน่ง
• อาจจะใช้ห รือ ไม่ใ ช้
ยาสีฟ ัน ก็ไ ด้
77
78. 6.แปรงกอเดีย ว (Single tufts
brush)
• คล้า ยแปรงสีฟ ัน ปกติแ ต่ม ีข นาดเล็ก กว่า
และมีข นแปรงเพีย งกอเดีย ว
• ใช้ท ำา ความสะอาดฟัน ทีซ ้อ นเก ฟัน ล้ม
่
ด้า น distal ของฟัน ในสุด
78
79. 7. ผ้า ก๊อ ซ (Gauze strips)
• ใช้ข นาดกว้า ง 1 นิว และยาว 6 นิว พับ
้ ้
เข้า หากัน
• ใช้ท ำา ความสะอาดซอกฟัน ที่ห ่า ง ด้า น
Distal ของฟัน ซี่ห ลัง สุด หรือ ฟัน ที่อ ยู่ใ กล้
ช่อ งว่า ง
• วิธ ใ ช้ โอบผ้า ก๊อ ซให้แ นบกับ ฟัน ซีท ี่จ ะ
ี ่
ทำา ความสะอาด ถูผ า ก๊อ ซคล้า ยการขัด
้
รองเท้า เบาๆ ประมาณ 6 ครั้ง
79
80. 8. ไม้จ ิ้ม ฟัน
(Toothpicks)
• อาจทำา จากไม้ห รือ พลาสติก มีห ลายรูป
ร่า ง เช่น สามเหลี่ย ม วงกลม
• ใช้ใ นการกำา จัด เศษอาหาร นวดเหงือ ก
บริเ วณ IDP
80
81. วิธ ีใ ช้ สอดไม้จ ิ้ม ฟัน เข้า ไประหว่า ง
IDP ถูเ ข้า - ออก หลายๆครั้ง
81
82. 9. Rubber tips
• เป็น หัว ยาง รูป โคนเรีย ว
• ใช้ท ำา ความสะอาดบริเ วณ IDP ใช้
นวดเหงือ ก
• วิธ ใ ช้ วาง rubber tips ที่ IDP ปลาย
ี
เอีย งขึ้น ไปด้า นบดเคีย ว 45 องศา
้
จากนัน กด tips เบาๆแล้ว หมุน
้
ประมาณ6 ครั้ง
• แล้ว เบนไปแนบกับ ฟัน
อีก ด้า น
82
83. การควบคุม แผ่น คราบจุล ิน ทรีย ์
ทางเคมี
(Chemical plaque control)
แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ
1. ยาระงับเชื้อ (antiseptics)
2. ยาปฏิชีวนะ (antibiotics)
83
84. ยาระงับเชื้อ
(antiseptics)
2.1.1 กลุมบิสไบคิวไนด์ ได้แก่ คลอเฮกซิ
่
ดีน ,อเลกซิดีน
คลอเฮกซิดีน ฆ่าเชือแบคทีเรีย รา ความเข้
้
นข้น 0.12% 0.2%
2.1.2 สารประกอบฟีนอล ได้แก่ เมนทอล
ไทมอล ยูคาลิปตัส เมทิลซาลิไซเลส
เช่น ลีสเตอร์ลน
ี
2.1.3 สารประกอบควอเตอร์นารี84
