1. ชือ
่ ชุมเห็ดเทศ
ชุ ม เห็ ด เทศ
วิทยาศาสตร์ : Senna alata (L) Roxb.
ชือวงศ์ :
่ LEGUMINOSAE
ชือสามัญ :
่ ชุมเห็ดเทศ
ชือพืนเมือง :
่ ้ ชุมเห็ดใหญ่ (ภาคกลาง, ภาคใต้),
ขี้คาก ลับมืนหลวง หมากกะลิงเทศ
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ลาต ้นมีความสูง 2-3 เมตร
ก ้านใบนันยาวในก ้านหนึงนันจะมีใบแตก
้ ่ ้ นางสาวพัชรี สินงาม
ออกเป็ น 2 ทาง มีลกษณะคล ้ายใบมะยม
ั
แต่จะโตและยาวกว่าประมาณ เลขที่ 18
10-12 ซม. และกว ้างประมาณ 3-6
ชมซม. มีลกษณะทางพฤกษศาสตร์ท ี่
ั
ชั้นมัธยมปีที่ 6/1
สาคัญดังนี้
พืชสมุนไพร

2. การใช้ชมเห็ดเทศรักษาอาการท้องผูก
ุ
1. ใช้ดอก 2-3 ช่อ ต้มกินกับน้าพริก
2. ใช้ใบ 8-12 ใบ ตากแดดให้แห้ง
ลาต้น : ชุมเห็ดเทศ ลาต้นตั้งตรงเมื่อเล็กจะมีสีเขียวสด เมื่อ ป่นเป็นผงชงกับน้าเดือดรินน้าดื่ม
ดอก : ออกเป็น ช่อใหญ่ตั้งตรงตอนปลายกิ่ง กลีบดอกสี 3. ใช้ดอก 1 ช่อ กินสดๆ เป็นยาระบาย
โตเต็มที่จะเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีน้าตาลอมเขียวและเป็นสี
เหลืองทอง ช่อดอกยาว 45 – 60 เซนติเมตร 4. ใช้ใบและก้านขนาดใหญ่ ประมาณ 3-5ช่อ
น้าตาลเข้ม ลาต้นจะมีกิ่งก้านสาขาจานวนมาก เป็นไม้พุ่มลา นามาต้มกับน้าประมาณ 2 ขัน (1500 ซี.ซี.) ต้มให้เดือดเ
ประกอบด้วยดอกจานวนมาก ดอกตูมคล้ายดอกข่า ดอก
ต้น ต้นอ่อนอายุ 7 วัน มีขนาด 0.3 – 0.5 เซนติเมตร หลือน้าประมาณ 1/2 ขัน ใส่เกลือพอมีรสเค็มเล็กน้อย
บานมีสีเหลืองเข้มจะบานจากโคนช่อไปปลายช่อ ดอกย่อย
ต้นอ่อนผิวลาต้นจะเรียบ ส่วนต้นแก่ผิวลาต้นไม่เรียบ เป็นเส้น ดื่มวันละ 1 แก้ว (250 ซี.ซี.)ครั้งต่อไป
มีกลีบดอก 5 กลีบ กลีบเลี้ยง 5 กลีบ สีเหลืองแกม รับประทานดอกครั้งละประมาณ 1 ช่อ
เห็นชัดเจน ลาต้นแข็ง ลาต้นแก่เมื่อวัดจากโคนต้นถึงความสูง
น้าตาล ก้านดอกสั้นมากและเห็นลายชัดเจน เป็นดอก 5. ใช้ใบสดหรือแห้งประมาณ 12 ใบ
ของลาต้น 5 เซนติเมตร มีขนาด 1 – 2 เซนติเมตร มี ต้มกับน้าดื่มครั้งละแก้ว หรือใช้ดอกสดประมาณ 3 ช่อ
สมบูรณ์เพศ เกสรเพศผู้ 7 – 10 อัน ความยาวไม่
ลักษณะกลม โคนลาต้นมีสีน้าตาลจนเกือบถึงกลางลาต้น ลวกรับประทาน
เท่ากัน เกสรเพศผู้อันใหญ่ 2 อัน กว้าง 0.25 – 0.26
ถัดจากนั้นลาต้นจะมีสีเขียวเข้ม แตกกิ่งออกทางด้านข้างใน
เซนติเมตร ยาว 0.80 – 0.83 เซนติเมตร เกสรเพศ
แนวขนานกับพื้น
เมีย 1 อัน ผิวเกลี้ยง
การใช้ชมเห็ดเทศรักษากลาก เกลือน
ุ ้
1. นาใบสดมาตาให้ละเอียดใช้ทาบริเวณที่เป็นกลาก
หรือผื่นคัน
2. นาใบชุมเห็ดเทศ 3-4 ใบมาตาให้ระเอียดเติมน้ามะนาว
ใบ : เป็นใบประกอบแบบขนนก เรียงสลับ ใบย่อย นิดหน่อย ทาบริเวณที่เป็นวันละ 2-3 ครั้ง
8 – 12 คู่ เรียงตรงกันข้าม ก้านใบยาว 30 – 40 3. ใช้ใบสดขยี้ถูนานๆ และบ่อยๆตรงบริเวณที่เป็น
เซนติเมตร มีสีเขียวแกมน้าตาล หูใบเป็นรูปสามเหลี่ยมสี ผล : มีลักษณะเป็นฝัก มีครีบ 4 ครีบ คล้ายถั่วพู ฝัก
น้าตาลเข้ม ใบย่อยรูปขอบขนานหรือรูปวงรีแกมขอบขนาน กว้าง 1 – 1.5 เซนติเมตร ยาว 10 – 18 เซนติเมตร
หรือรูปไข่กลับ ใบหนาแข็ง เนื้อใบสาก เล็กน้อย ปลายใบมน ฝักอ่อนสีเขียว ผิวเรียบ ไม่มขน เมื่อแก่ ฝักมีสีดาและ
ี
และมีติ่งแหลมแข็ง ฐานใบมนและไม่เท่ากันทั้งสองข้าง ขอบใบ เมล็ดมีสีดา ผิวขรุขระ ฝักแตกตามความยาวของครีบ มี
เรียบสีแดง ก้านใบย่อยจะสั้นมาก เมล็ด 50 – 60 เมล็ด