This document about the type of chemical bonding chemical bonds. The new bond consisting of Ionic bond a covalent bond and metal bond. The compounds of the bonds and more

1. พันธะเคมีChemistry Bond
By Natthaporn Kawirads
Program CHEMISTRY
O
H
H

2. พันธะไอออนิก
การเกิดพันธะไอออนิก
พันธะไอออนิก คือ พันธะเคมีที่เกิดขึ้นระหว่าง
อะตอมของโลหะกับอโลหะ โดยโลหะจะเป็นตัวให้อิเล็กตรอน
ส่วนอโลหะจะรับอิเล็กตรอน ยกเว้น Be และ B จะเป็นพันธะ
โลหะที่เกิดโคเวเลนต์ เช่น
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY

3. การเกิดสารประกอบโซเดียมคลอไรด์ (NaCl) จากอะตอม
โซเดียม (Na) และอะตอมคลอรีน (Cl)
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
Na = 2 8 1 Cl = 2 8 7 Cl = 2 8 8Na = 2 8

4. การเกิดสารประกอบแคลเซียมคลอไรด์ () จากอะตอมแคลเซียม
(Ca) และอะตอมคลอรีน (Cl)
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY

5. การเกิดสารประกอบแมกนีเซียมคลอไรด์ (MgCl2) จากอะตอม
แมกนีเซียม (Mg) และอะตอมคลอรีน (Cl)
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY

6. โครงสร้างของสารประกอบไอออนิก
1. ผลึกโซเดียมคลอไรด์
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
ลักษณะคล้ายตาข่าย
อัตราส่วนระหว่างไอออนบวก
: ไอออนลบ เท่ากับ 6 : 6
หรือ 1: 1 สูตรอย่างง่ายจึง
เป็น NaCl

7. 2. ผลึกซีเซียมคลอไรด์
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
โครงสร้างของสารประกอบไอออนิก
(ต่อ)
แต่ละไอออนจะมีไอออนต่าง
ชนิดล้อมรอบอยู่ 8 ไอออน
อัตราส่วนระหว่างไอออนบวก :
ไอออนลบ เท่ากับ 8 : 8 หรือ
1: 1 สูตรอย่างง่ายจึงเป็น CsCl

8. การเขียนสูตรและเรียกชื่อสารประกอบไอออนิก
1. เมื่อโลหะทาปฏิกิริยากับอโลหะ ธาตุทั้งสองจะรวมกันด้วยพันธะไอ
ออนิกเกิดเป็นสารประกอบไอออนิก ก่อนอื่นต้องทราบว่าธาตุที่ทา
ปฏิกิริยากันเกิดเป็นไอออนชนิดใด และมีประจุเท่าใด ดังนี้
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY

9. 2. ชื่อไอออนบวกและ
ไอออนลบที่เป็นกลุ่ม
อะตอม
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
การเขียนสูตรและเรียกชื่อสารประกอบไอออนิก (ต่อ)

10. 1. เขียนไอออนบวกของโลหะหรือกลุ่มไอออนบวกไว้ข้างหน้า
ตามด้วยไอออนลบของอโลหะหรือกลุ่มไอออนลบ ยกเว้น
สารประกอบไอออนิกที่เป็น เกลืออะซิเตต (CH3COO-)
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
การเขียนสูตรสารประกอบไอออนิก
เช่น CH3COONa (CH3COO)2Ca

11. By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
2. ไอออนบวกและไอออนลบ จะรวมกันในอัตราส่วนที่ทาให้ผล
รวมของประจุเป็นศูนย์ ดังนั้นจึงต้องหาตัวเลขมาคูณกับจานวน
ประจุบนไอออนบวกและไอออนลบให้มีจานวนเท่ากัน แล้วใส่
ตัวเลขเหล่านั้นไว้ที่มุมขวาล่างของแต่ละไอออน ซึ่งทาได้โดยใช้
จานวนประจุบนไอออนบวกและไอออนลบคูณไขว้กัน
การเขียนสูตรสารประกอบไอออนิก (ต่อ)

12. 3. ถ้ากลุ่มไอออนบวกหรือไอออนลบมีมากกว่า 1 กลุ่ม ให้ใส่
วงเล็บ ( ) และใส่จานวนกลุ่มไว้ที่มุมล่างขวาล่าง
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
การเขียนสูตรสารประกอบไอออนิก (ต่อ)

13. By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
เช่น จงเขียนสูตรของสารประกอบไอออนิกต่อไปนี้
ก. Na+ กับ O2- ข. Ca2+ กับ Cl- ค. NH4
+ กับ SO4
2-

14. 1. สารประกอบธาตุคู่ ถ้าสารประกอบเกิดจาก ธาตุโลหะที่มีไอออน
ได้ชนิดเดียวรวมกับอโลหะ ให้อ่านชื่อโลหะที่เป็นไอออนบวก แล้วตาม
ด้วยชื่อธาตุอโลหะที่เป็นไอออนลบ โดยเปลี่ยนเสียงพยางค์ท้ายเป็น
ไอด์ (ide) เช่น
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
การอ่านชื่อสารประกอบไอออนิก
อออซิเจน เปลี่ยนเป็น ออกไซด์ (oxide)
คลอรีน เปลี่ยนเป็น คลอไรด์ (chloride)
ไฮโดรเจน เปลี่ยนเป็น ไฮไดรด์ (hydride)
ไอโอดีน เปลี่ยนเป็น ไอโอไดด์ (iodide)

15. ตัวอย่าง
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
การอ่านชื่อสารประกอบไอออนิก (ต่อ)
NaCl อ่านว่า โซเดียมคลอไรด์ (Sodium chloridr)
KBr อ่านว่า โพแทสเซียมโบรไมด์ (Potascium bromide)
CaI2 อ่านว่า แคลเซียมไอโอไดด์ (Calcium iodide)
CaCl2 อ่านว่า แคลเซียมคลอไรด์ (Calcium chloride)

16. ถ้าสารประกอบที่เกิดจากธาตุโลหะเดียวกันที่มีไอออนได้
หลายชนิด รวมตัวกับอโลหะ ให้อ่านชื่อโลหะที่เป็นไอออนบวก
แล้วตามด้วยค่าประจุของไอออนของโลหะโดยวงเล็บเป็นเลข
โรมัน แล้วตามด้วยอโลหะที่เป็นไอออนลบ โดยเปลี่ยนเสียง
พยางค์ท้ายเป็น ไอด์ (ide)
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
การอ่านชื่อสารประกอบไอออนิก (ต่อ)

17. การอ่านชื่อสารประกอบไอออนิก (ต่อ)
เช่น Fe เกิดไอออนได้ 2 ชนิดคือ Fe2+ และ Fe3+ และ Cu เกิด
ไอออนได้ 2 ชนิดคือ Cu+ และ Cu2+ สารประกอบที่เกิดขึ้นและ
การอ่านชื่อ ดังนี้
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
FeCl2 อ่านว่า ไอร์ออน (II) คลอ
ไรด์ ( Iron (II) chloride )
FeCl3 อ่านว่า ไอร์ออน (III) คลอ
ไรด์ ( Iron (III) chloride )

18. By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
การอ่านชื่อสารประกอบไอออนิก (ต่อ)
CuS อ่านว่า คอปเปอร์ (I) ซัลไฟด์ ( Cupper (I) sunfide )
Cu2S อ่านว่า คอปเปอร์ (II) ซัลไฟด์ ( Copper (II) sunfide )

19. 2. สารประกอบธาตุสามหรือมากกว่า ถ้าสารประกอบเกิดจากไอออน
บวกของโลหะ หรือกลุ่มไอออนบวกรวมตัวกับกลุ่มไอออนลบ ให้อ่าน
ชื่อไอออนบวกของโลหะหรือชื่อกลุ่มไอออนบวก แล้วตามด้วยกลุ่ม
ไอออนลบ เช่น
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
การอ่านชื่อสารประกอบไอออนิก (ต่อ)

20. By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
CaCO3 อ่านว่า แคลเซียมคาร์บอนเนต (Calcium carbonat)
Ba(OH)2 อ่านว่า แบเรียมไฮดรอกไซด์ (Barium hydroxide)
การอ่านชื่อสารประกอบไอออนิก (ต่อ)
KNO3 อ่านว่า โพแทสเซียมไนเตรต (Potascium nitrae)
(NH4)3PO4 อ่านว่า แอมโมเนียมฟอสเฟต (Ammomium pospate)

21. พลังงานกับการเกิดพันธะไอออนิก
ในการเกิดพันธะไอออนิกหรือสารประกอบไปออนิก จะ
มีการเปลี่ยนแปลงหลายขั้นตอนด้วยกัน แต่จะมีกี่ขั้นขึ้นอยู่กับ
สมบัติของสารตั้งต้นและแต่ละขั้นตอนย่อยๆจะมีพลังงาน
เกี่ยวข้องอยู่ด้วย ดังตัวอย่าง
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY

22. การเกิดสารประกอบโซเดียมคลอไรด์ (NaCl) มีขั้นตอนดังนี้
1.โลหะโซเดียมที่อยู่ในสถานะของแข็งระเหิดกลายเป็นไอ
(กลายเป็นอะตอมในสถานะก๊าซ) ขั้นนี้ต้องดูดพลังงานเท่ากับ
109 kJ/mol เรียกพลังงานที่ใช้ในขั้นนี้ว่า พลังงานการระเหิด
(Heat of siblimation) สัญลักษณ์ “ Hs" หรือ "S"
Na(s)+ 109 kJ---------------->Na(g).........(1)
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY

23. 2. การสลายโมเลกุลของคลอรีน (Cl2(g)) ซึ่งอยู่ในสถานะก๊าซแตกตัว
ออกเป็นอะตอมในสถานะก๊าซ (Cl(g)) ขั้นนี้ต้องใช้พลังงานหรือดูด
พลังงานเท่ากับ 122 kJ/mol เรียกพลังงานที่ใช้ในขั้นนี้ว่า พลังงาน
สลายพันธะ หรือ พลังงานการแตกตัว (Bond Dissociation
energy) สัญลักษณ์ “ Hdis" หรือ "d”
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
การเกิดสารประกอบโซเดียมคลอไรด์ (NaCl) มีขั้นตอนดังนี้ (ต่อ)
Cl2 (g) + 122kJ -------------------> Cl(g)…..(2)

24. By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
3. การแตกตัวเป็นไอออนของโซเดียม อะตอมของโซเดียมในสถานะก๊าซ
เสีย 1 เวเลนซ์อิเล็กตรอน กลายเป็นโซเดียมไอออนในสถานะก๊าซ ขั้นนี้
ต้องใช้พลังงานหรือดูดพลังงาน 496 kJ/mol เรียกพลังงานที่ใช้ในขั้นนี้
ว่า พลังงานไอออไนเซชั่น (Ionization Energy) สัญลักษณ์ "IE" หรือ
"I”
การเกิดสารประกอบโซเดียมคลอไรด์ (NaCl) มีขั้นตอนดังนี้ (ต่อ)
Na(g)+496 kJ----------------->Na+ (g) + e.........(3)

25. 4. การเกิดคลอไรด์ไอออน คลอรีนอะตอมในสถานะก๊าซรับอิเล็กตรอน
กลายเป็นคลอไรด์ไอออนในสถานะก๊าซ(Cl-(g)) ขั้นนี้คายพลังงาน
ออกมา 349 kJ/mol พลังงานที่คายออกมาในขั้นนี้เรียกว่า
อิเลคตรอนอัฟฟินิตีหรือสัมพรรคภาพอิเลคตรอน (Electron Affinity)
สัญลักษณ์ E หรือ EA
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
การเกิดสารประกอบโซเดียมคลอไรด์ (NaCl) มีขั้นตอนดังนี้ (ต่อ)
Cl(g)+e- -----------------> Cl-(g)+349 kJ...........(4)

26. 5. การเกิดโซเดียมคลอไรด์ โซเดียมไอออนในสถานะก๊าซ และคลอไรด์
ไอออนในสถานะก๊าซรวมตัวกันด้วยพันธะไอออนิกได้ผลึกโซเดียมครอ
ไรด์ (NaCl(s)) ขั้นนี้คายพลังงานออกมา 787 kJ/mol พลังงานที่
คายออกมาในขั้นนี้เรียกว่า พลังงานแลคทิซ หรือพลังงานโครงร่าง
ผลึก (Lattic Energy) สัญลักษณ์ U หรือ Ec
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
การเกิดสารประกอบโซเดียมคลอไรด์ (NaCl) มีขั้นตอนดังนี้ (ต่อ)
Na+(g) + Cl-(g) ---------------------->NaCl(s)+787 kJ.........(5)

27. การเปลี่ยนพลังงานในแต่ละขั้นตอน เขียนแทนด้วย H ลาดับต่างๆ
พลังงานรวมของปฏิกิริยาเขียนแทนด้วย Hf
เครื่องหมาย + แทนการดูดพลังงาน และ
เครื่องหมาย – แทนการคายพลังงาน
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY

28. By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
เมื่อเอาสมการ (1)+(2)+(3)+(4)+(5)
จะได้สมการรวมหรือปฏิกิริยารวมดังนี้
Cl
107 + 122 + 496 – 349 – 787 = -411
ดูด ดูด ดูด คาย คาย
ได้สมการรวมหรือปฏิกิริยารวมเป็น

29. การละลายของสารประกอบไอออนิก
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
สารประกอบไอออนิกบางชนิดจะละลายน้าและไม่
ละลายน้า การที่สารประกอบไอออนิกละลายน้าได้นั้น
เนื่องจาก แรงดึงดูดระหว่างโมเลกุลของน้ากับไอออนมีค่า
มากกว่าแรงยึดเหนี่ยวระหว่างไอออนบวกกับไอออนลบ เช่น
การละลายน้าของโซเดียมคลอไรด์ (NaCl)

30. By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY

31. ในการละลายน้าของสารประกอบไอออนิก จะมีขั้นย่อยๆ
ของการเปลี่ยนแปลง 2 ขั้นตอน ดังนี้
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
ขันที่ 1 ผลึกของสารประกอบไอออนิกสลายตัวออกเป็นไอออนบวก
และลบในภาวะก๊าซ ขั้นนี้ต้องใช้พลังงานเพื่อสลายผลึก พลังงานนี้
เรียกว่า พลังงานโครงร่างผลึก ( latece energy ) , E1
ขันที่ 2 ไอออนบวกและไอออนลบในภาวะก๊าซรวมตัวกับน้า ขั้น
นี้มีการคายพลังงาน พลังงานที่คายออกมาเรียกว่า พลังงานไฮ
เดรชัน (Hydration energy ) , E2

32. พลังงานของการละลาย ( E) มีค่า = E1 + E2 พลังงานของการ
ละลายพิจารณาจากพลังงานโครงร่างผลึก ( E1) และพลังงานไฮเดร
ชัน ( E2 ) ดังนี้
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
1. ถ้าค่า E< 0 ( E1 < E2 ) การละลายจะเป็นแบบ คายพลังงาน
2. ถ้าค่า E > 0 ( E1 > E2 ) การละลายจะเป็นแบบ ดูดพลังงาน
3. ถ้า E = 0 ( E1 = E2 ) การละลายจะไม่คายพลังงาน
4. ถ้า พลังงานโครงร่างผลึกมีค่ามากกว่าพลังงานไฮเดรชันมากๆ
( E1 >>>> E2 ) จะไม่ละลายน้า

33. สภาพการละลายได้ของสาร (solubility)
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
เป็นความสามารถของสารที่จะละลายในสารอื่นจน
เป็นสารละลายอิ่มตัว สภาพการละลายได้ส่วนใหญ่
หมายถึง การละลายของสารในน้า สามารถบอกได้ 3
ระดับ ดังนี้

34. By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
1. ละลายได้ดี หมายถึง ละลายได้มากกว่า 10 กรัมต่อน้า 1,000
cm3 ที่ 25oC
2. ละลายได้เล็กน้อย หมายถึง ละลายได้ 1 - 10 กรัมต่อน้า
1,000 cm3 ที่ 25oC
3. ไม่ละลายน้า หมายถึง ละลายได้น้อยกว่า 10 กรัมต่อน้า
1,000 cm3 ที่ 25oC
สภาพการละลายได้ของสาร (solubility)(ต่อ)

35. การค้านวณการละลายของสาร
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
สูตรที่ใช้ Q = mcΔt
ก้าหนดให้ Q = ปริมาณความร้อน (จูล)
m = น้าหนักของน้า (กรัม)
c = ความจุความร้อนของน้า = 1 แคลอรี/กรัม หรือ 4.2 จูล/
กรัม องศาเซลเซียส)
Δt = อุณหภูมิที่เปลี่ยนแปลง (องศาเซลเซียส)

36. By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
ตัวอย่างที่ 1 การค้านวณการละลายของสาร

37. ตัวอย่างที่ 2 การค้านวณการละลายของสาร
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
ถ้าทาให้โซเดียมคลอไรด์จานวน 1 โมล ละลายในน้า 1 ลิตร
( 1,000 กรัม) อุณหภูมิจะเปลี่ยนแปลงอย่างไร ถ้าความร้อนจาเพาะของ
น้าคือ 1 cal/g หรือ 4.2 J/g และพลังงานของการละลายเป็นดัง
สมการ
NaCl(s) → Na+(aq) + Cl-(aq) ; ΔHsol = +18 kJ/mol

38. วิธีท้า
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
Q (ปริมาณความร้อน) = 18 kJ
= 18 x 1,000 J
= 18,000 J
m (น้าหนักของน้า) = 1,000 กรัม
c (ความจุความร้อนของน้า) = 4.2 จูล/กรัม

39. สารประกอบไอออนิกที่ละลายน้า
และไม่ละลายน้า
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY

40. สมบัติความเป็นไอออนิก (ความแรง) พิจารณาจากค่า EN ใน
โมเลกุล ดังนี
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
1. ถ้า EN ต่างกันมาก จะเป็นไอออนิกมาก
2. ถ้า EN ต่างกันน้อย จะเป็นโคเวเลนต์
3. ถ้า EN เท่ากัน จะเป็นโคเวเลนต์ 100%
เรียงลาดับความเป็นไอออนิกของสารประกอบ ได้ดังนี้

41. พันธะโลหะ (Metallic Bond)
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
พันธะโลหะ คือ แรงดึงดูดระหว่างไอออนบวกที่เรียงชิดกันกับ
อิเล็กตรอนที่ล้อมรอบ หรือ แรงยึดเหนี่ยวที่เกิดจากอะตอมในก้อน
โลหะใช้ VE. ทั้งก้อนร่วมกัน
ทะเลอิเล็กตรอน

42. ***สมบัติของโลหะ
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY
1. เป็นตัวนาไฟฟ้าได้ดี
2. นาความร้อนได้ดี
3. ตีเป็นแผ่นหรือดึงออกเป็นเส้นได้
4. ผิวมันวาว
5. จุดเดือด จุดหลอมเหลวสูง

43. สินสุดการน้าเสนอ
By Natthaporn Kawirads Program CHEMISTRY