Pag-usbong at Pag-unlad ng mga Klasiko na Lipunan.

1. PAG-USBONG AT PAG-UNLAD NG
MAGA KLASIKO NA LIPUNAN SA
AFRICA, AMERICA, AT MGA PULO SA
PACIFIC
Tagapag-ulat : Esther Joy Castil

2. Ang pag-usbong at pag-unlad ng mga
klasikong kabihasnan sa :
Africa
• Ghana
• Mali
• Songhai
America
• Aztec
• Maya
• Olmec
• Inca
Mga Pulo sa
Pacific
• Polynesia
• Micronesia
• Melanesia

3. AFRICA
 Matatagpuan sa kontinenteng Africa ang iba’t ibang uri ng
behetasyon (vegetation)
 Malapit sa ekwador, matatagpuan ang rainforest o uri ng
kagubatan na may sagana sa ulan, may matataas at malalaking
puno.
 Savannah – ito ay makikita sa hangganan ng rainforest, isang
bukas at malawak na grassland o dmuhang may pumo.
 Sahara – ang disyertong ito ay matatagpuan sa hilagang bahagi
ng Africa, ang pinakmalawak na disyerto sa buong daigdig.
 Oasis – ito ay matatagpuan sa ilang bahagi ng disyerto na
napapalibutan ng matabang lupa at tubig na kayang bumuhay ng
hayop at halaman.

4. Ang Kalakalang Trans-Sahara
 Ito ang namagitang palitan ng mga produkto sa pagitan ng Hilagang
Africa at Kanlurang Sudan na matatagpuan sa Timog ng Sahara.
 Yumabong at umunlad ang kalakalang ito sa panahon ng 3000 BCE at
tumagal hanggang ika-16 na siglo.
 Tinawag itong kalakalang Trans-Sahara dahil tinahak ng mga nomadikong
mangangalakal ang Sahara sa pamamagitan ng caravan bitbit ang samu’t
saring uri ng mga produkto.
 Caravan – tumutukoy sa grupo ng mga taong magkakasamang
naglalakbay upang mangalakal at ang kalimitang kamelyo ang gamit.

5. MGA KABIHASNAN SA AFRICA
1. IMPERYONG GHANA
2. IMPERYONG MALI
3. IMPERYONG SONGHAI

6. 1. IMPERYONG GHANA
 Ghana ang unang estadong naitatag sa kanlurang
Africa. Sumibol ang isang malakas na estado sa
rehiyong ito dulot ng lokasyon nito sa timog na
dulo ng kalakalang Trans-Sahara.
 Nagkaroon sa Ghana ng malaking pamilihan ng
iba-ibang produkto tulad ng ivory, ostrich,
feather, ebony, at ginto.
 Malayang nakapagtatanim ang mga tao dulot ng
matabang lupa sa malawak na kapatagan ng
rehiyon.

7. 2. IMPERYONG MALI
 Nagsimula ang Mali sa estado ng Kangaba, isa sa
mahalagang outpost ng Imperyong Ghana.
 Sa pamumuno ni Sundiata Kieta lumawak ang
imperyo at rutang pangkalakalan.
 Noong 1240 , namatay si Sundiata Kieta na
nagpahina sa uganayang pangkalakalan sa labas ng
imperyo.
 Katulad ng Ghana, ang imperyong Mali ay yumaman
sa pamamagitan ng kalakalan.

8. MANSA MUSA
 Nang namuno siya noong 1312, higit pa niyang
pinalawak ang teritoryo ng imperyo sa pagsapit ng
1325, ang malaking lungsod pangkalakalan tulad ng
Walata, Djenne, Timbukto, at Gao ay naging bahagi ng
imperyong Mali.
 Nagpatayo siya ng mga Mosque o pook dasalan ng
mga Muslim sa mga lungsod ng imperyo sa panahon
ng kanyang paghahari, ang Gao, Timbukto, at Djenne
ay naging sentro ng karnungan at pananampalataya.

9. 3. IMPERYONG SONGHAI
 Simula noong ikawalong siglo, ang Songhai ay
nakikipgkalakalan na sa mga Berber na taon-taon
ay dumarating sa mga ruta ng kalakalan sa Niger
River. Dala-dala rin nito ang relihiyon ng Islam.
 Sa pagsapit ng 1010, tinanggap ni Dia Kossoi,
hari ng mga Songhai ang Islam. Hinikayat niya ang
mga Songhai na tanggapin ito ngunit hindi niya ito
ipinilit.
 Noong 1325, ang Songhai ay sinalakay at binihag ng
imperyong Mali.
 Noong 1335, lumitaw ang bagong dinastiya, ang
Sunni,na matagumpay na binawi ang kalayaan ng
Songhai mula sa Mali.

10. SUNNI ALI
 Sa kanyang paghahari, ang Songhai ay naging
isang malaking imperyo. Hindi niya tinanggap
ang Islam sapagkat naniniwala siyang sapat na
ang kaniyang kapangyarihan at suporta sa
kaniya ng mga katutubong mangingisda at
magsasaka.
 Sa katunayan, hinirang niya ang ilan sa mga
Muslim bilang mga kawani sa pamahalaan.

11. MESOAMERICA AT
SOUTH AMERICA
 Nagsimulang lumakas ang sibilisasyon ng
Mesoamerica sa pamamagitan ng
pagkakatuklas ng agrikultura na nagpaunlad
sa sistema ng kanilang pamumuhay.
 ang maliliit na pamayanang agrikultural na
ito ay nabuo sa Gitna at Timog na bahagi ng
Mesoamerica na naging makapangyarihan
na kalaunan ay naging imperyo.

12. 1. KABIHASNANG MAYA
(250 CE - 900 CE)
 Yucatan Peninsula - ang rehiyon sa Timog Mexico
hanggang Guatemala kung saan naghari ang
Kabihasnang Maya.
 naitatag ang mga pamayanang lungsod ng Maya
tulad ng Uaxactun, Tikal, El Mirador, at Copan.
 naabot ng Maya ang tugatog ng kanilang kabihasnan
sa pagitan ng 300 CE at 700 CE.
 Halach Uinic - “tunay na lalaki” ang tawag sa pinuno.

13.  mayroong malawak at maayos na kalsada at daanang patubig ang mga
lungsod-estado ng Maya.
 matiwasay ang pagkakahati-hati ng mga tao sa lipunan.
 hiwalay ang tirahan ng mahihirap at may kaya sa buhay.
 ang bawat lungsod ay may pyramid na nagsisilbing dambana at bahay-
dasalan para sa mga diyos.
 sa pagitan ng 850 CE at 950 CE ang ilang mga sentro ay iniwan, itinigil ang
paggamit ng kalendaryo, at nawasak ang mga gusaling panrelihiyon at
lungsod.

14. 1. Pagkawasak ng kalikasan
2. Paglaki ng populasyon
3. Patuloy na digmaan
4. Pagbaba ng produksyon ng pagkain - ito ay batay sa mga nakuhang labi
ng tao na nagpapakita ng kakulangan sa sapat na nutrisyon kung kaya’t
payat ang mga buto nito.
Sanhi ng paghina at pagbagsak ng Kabihasnang
Maya ayon sa ilang mananaliksik :

15. Kontribusyon ng Kabihasnang Maya
Ilan sa mga natatanging
kontribusyon ng kabihasnang
Maya ay ang pagpapatayo ng mga
pyramid. Isa na rito ang pyramid
ng Kukulcan na matatagpuan sa
munisipalidad ng Tinum sa
bansang Mexico.

16. 2. KABIHASNANG AZTEC
 Ang salitang Aztec ay nangangahulugang ‘’isang nagmula sa Aztlan,” isang kathang
lugar sa Hilagang Mexico.
 ito ay nomadikong angkan na dahan-dahang pumupumunta sa kapatagan ng Mexico.
 ang mga Aztec ay naging maimpluwensya sa gitnang bahagi ng Mesoamerica na kung
saan dito naitatag ang sinaunang Kabihasnang Olmec.
 Noong 1325, nabuo ang lungsod-estado ng Tenochtitlan, isang maliit na isla sa lawa ng
Texcoco na nasa gitna naman ng Mexico Valley.
 ang lungsod ay naging sentro ng kalakalan kung saan ang pangunahing ikinabubuhay ng
mga tao ay pagtatanim dahil sa matabang lupang sakop nito. mais ang pangunahin
nilang tanim at nag-aalaga rin sila ng mga hayop.
 nagawang mapaunlad ng mga tao ang kanilang kabuhayan sa pamamagitan ng paglikha
ng mga Chinampas o mga artipisyal na pulo na kung tawagin ay floating garden.

17.  ang mga Aztec ay naniniwala sa mga diyos na may kapangyarihang magkontrol sa
kalikasan.
 Huitzilopochtli - ang diyos ng araw, binibigyang-alay at inaalagaan ng mga magsasaka
dahil sa makabuluhan sa kanila ang sikat ng araw.
 Tlaloc - diyos ng ulan
 Quetzalcoatl - diyos ng hangin
 Noong 1519 - natigil ang paghahari ng mga Aztec sa pagdating ng ekspedisyon ng mga
mananakop na Espanyol sa pamumuno ni Hernando Cortes.
 akala ni Montezuma II, ang pinuno ng mga Aztec na ang pagdating ng mga Espanyol ay
ang sinasabing pagbabalik ng kanilang diyos na si Quetzacoatl dahil maputi ang
kaanyuan nito. Hindi nila namalayan na ang pakay ng mga dayuhan ay ang unti-unting
pagsakop ng kanilang nasasakupan na naging dahilan ng kanilang pagbagsak.

18. HEOGRAPIYA NG SOUTH AMERICA
 Matatagpuan dito ang Amazon River sa hilaga na
dumadaloy sa mayayabong na kagubatan, ang praire
at steppe sa bahaging timog ng Andres Mountain.
 Karamihan sa bahagi ng kontinenteng South America
ay may klimang tropikal (mainit at basa).
 samantala, tuyot na mga disyerto ang nasa kanlurang
gulod ng mga bundok na nakaharap sa Pacific Ocean.

19. 1. KABIHASNANG INCA
 Ang salitang Inca ay nangangahulugang “Imperyo”. Halaw ito sa pangalan ng pamilyang
namamahala sa isang grupo ng tao na naninirahan sa andes.
 Cusi Inca Yupagqui o Pachakuti - nabuo niya ang sambayanang Inca sa pamamagitan ng
pagkakaroon ng isang sentralisadong bansa noong 1438.
 Topa Yupanqui (1471-1493) - pinalaki niya ang imperyo hanggang hilagang Argentina,
bahagi ng Bolivia at Chile.
 Chimor o Chimu - pinakamatinding kalaban ng mga Inca sa baybayin ng Peru.
 Huayna Capac - sa pamumuno naman niya ay nakuha ng imperyo ang Ecuador.
 ang imperyo ng Inca ay humina at bumagsak dahil sa kaguluhang politikal at pinalubha
pa ng sakit na bulotong na dala ng mga Espanyol sa pamumuno ni Francisco Pizarro
noong 1532.

20. ANG MGA PULO SA PACIFIC
Ang mga isla sa Pacific o Pacific
Islands ay nahahati sa tatlong
malalaking grupo:
1. Polynesia
2. Micronesia
3. Melanesia

21. 1. POLYNESIA
 Ang Polynesia ay nasa gitna at timog na bahagi ng Pacific Ocean na nasa
silangan ng Melanesia at Micronesia.
 Mayroong 30 pamilya ang bawat pamayanan ng Polynesia.
 Tohua - ang katawagan sa sentro ng pamayanan na nasa gilid ng mga
burol. Dito nagdaraos ng iksibisyon ng mga seremonya at komperensya.
Dito rin makikita ang tahanan ng mga pari at banal na gusali.
 Pagsasaka at pangingisda ang ikinabubuhay ng mga Polynesia.
 naniniwala sila sa dakilang kapangyarihan ng mana na nangangahulugang
‘bisa’ na makikita sa mga istruktura, bato, at bangka.

22. MGA SAKOP NG POLYNESIA
 New Zealand
 Easter Island
 Hawaii
 Tuvalu
 Wallis at Futuna
 Tonga
 Tokelau
 Samoa
 American Samoa
 Niue
 Cook Islands
 French Polynesia
 Austral Islands
 Society Islands
 Tuamotu
 Marquesas at Petcairn

23. 2. MICRONESIA
 Ang Micronesia ay makikita sa hilaga ng Melanesia at silangan ng Asya.
 Ang pamayanan dito ay matatagpuan malapit sa mga dagat-dagatan kaya madali sa mga tao
ang lumuwas at maglayag sa karagatan.
 Pagsasaka at pangingisda ang pangunahin nilang ikinabubuhay.
 Nakikipagpalitan din sila sa mga kalapit-isla gamit ang bato na ginawang pera o (stone
money).
 Animismo- ang tawag sa sinaunang pananampalatay ng mga Micronesian.
 Pag-aalay ng unang ani ang seremonyang ginagawa para sa mga makapangyarihang diyos.
 ang Micronesia ay binubuo ng Caroline Islands, Marianas Islands, Marshall Islands, Gilbert
Islands (ngayon ay Kirabati), at Nauru.

24. 3. MELANESIA
 Ang Melanesia ay nasa hilaga at silangang baybay dagat ng Australia.
 Binubuo ito ng mga pulo tulad ng New Guinea, Bismark Archipelago, Papua New Guinea,
Soloman Islands, Vanuatu, New Caledonia, at Fiji Islands.
 Giyerero o Warriors - pinamumunuan nila ang mga Melanesia na naninirahan sa mga
baybaying-dagat.
 Ang batayan ng paghirang ng isang lider o pinuno ay sa pamamagitan ng bilang o dami ng
mga kalabang napatay at ang pagwawagi sa digmaan.
 Ang pangunahing hanapbuhay ng mga Melanesian ay pagtatanim, pangingisda, at pag-
aalaga ng mga hayop at pangangalakal sa karatig-isla.
 Naniniwala sila sa Animismo (anima ibig sabihin ay espiritu)

25. Maraming Salamat
sa Pakikinig!
References:
https://depedtambayan.net/mga-klasikong-kabihasnan-ng-africa-
america-at-mga-pulo-sa-pacific/
https://www.slideshare.net/direkmj/kabihasnang-maya-67290298