ARALING PANLIPUNAN 8

1. Panuto: Unawain at sagutin ang mga tanong. Isulat ang letra ng tamang sagot sa
sagutang papel o kuwaderno.
1. Ang pinuno ng Inca na namatay sa isang epidemya noong 1525 at nag dulot ng tunggalian sa
kaniyang mga anak na sina Atahuallpa at Huascar.
A. Mansa Musa C. Tupac Amaru
B. Huayna Capa D. Hernando Cortes
2. Namayani ang Kabihasnang Maya sa Yucatan Peninsula, ang relihiyon sa Timog Mexico
hanggang Guatemala. Ang naging katuwang ng mga pinuno sa pamamahala sa lipunan ng Maya
ay tinawag na __________?
A. gobernador C. pari
B. hari D. heneral
3. Ang pyramid na ito ay patunay ng mataas na kaalaman ng mga Mayan sa arkitektura,
inhenyeriya, at matematika.
A. Great Pyramid C. Step Pyramid
B. Pyramid of Kulkulan D. Pyramid of Cheops

2. 4. Nagmula sa “Aztlan” at mga nomadikong tribo na ang orihinal na pinagmulan
ay hindi tukoy.
A. Aztec C. Maya
B. Inca D. Tenochtitlan
5. Itinatag na pamayanan ng mga Aztec noong 1325 na may maliit na isla sa
gitna ng
lawa ng Texcoco.
A. Uaxactun C. El Mirador
B. Tenochtitlan D. Valley of Mexico

3. MGA KABIHASNAN SA MGA
PULO SA PACIFIC

4. Ang mga Pulo sa Pacific
Ang mga pulo sa Pacific o Pacific Islands ay
nahahati sa tatlong malalaking pangkat – ang
Polynesia, Micronesia, at Melanesia. Ang mga
katawagang ito ay iginawad ng mga Kanluranin
matapos nilang makita ang kaayusan ng mga pulo
at ang anyo ng mga katutubo nito.

5. POLYNESIA
Ito ay matatagpuan sa gitna at timog na
bahagi ng Pacific Ocean na nasa silangan ng
Melanasia at Micronesia. Ang Polynesia ay
higit na malaki kaysa pinagsamang lupain ng
Melanasia at Micronesia
Ang Polynesia ay binubuo ng New Zealand,
Easter Island, Hawaii, Tuvalu, Wallis at
Futuna, Tonga, Tokelau, Samoa, American
Samoa, Niue, Cook Islands, French Polynesia,
Austral Islands, Society Islands, Tuamotu,
Marquesas, at Pitcairn.
Mga Natatanging Katangian

6. POLYNESIA
Ang sentro ng pamayanan ay ang tohua na
kadalasang nasa gilid ng mga bundok. Ito ay
tanghalan ng mga ritwal at pagpupulong.
Nakapaligid sa tohua ang tirahan ng mga pari
at mga banal na estruktura.
Ang pangunahing kabuhayan ng mga
Polynesian ay pagsasaka at pangingisda. Sa
pangingisda naman nakakuha ng tuna, hipon,
octopus, at iba pa.
Mga Natatanging Katangian

7. POLYNESIA
Sa larangan ng pananampalataya,
naniniwala sila sa banal na
kapangyarihan o mana. Ang katagang
mana ay nangangahulugang “bisa” o
“lakas.” Sa mga sinaunang Polynesian,
ang mana ay maaaring nasa gusali,
bato, bangka, at iba pang bagay.
Mga Natatanging Katangian

8. MICRONESIA
Ang Micronesia ay binubuo ng
Caroline Islands, Marianas Islands,
Gilbert Islands (ngayon ay Kiribati), at
Nauru.
Ang mga sinaunang pamayanan dito
ay matatagpuan malapit sa mga lawa o
dagat-dagatan. Ito ay upang madali
para sa mga tao ang lumabas at
maglayag sa karagatan.
Mga Natatanging Katangian

9. MICRONESIA
Pagsasaka ang pangunahing kabuhayan ng
mga Micronesian. Pangingisda ang isa pang
ikinabubuhay ng mga Micronesian. May
kaalaman din sa paggawa ng simpleng
palayok ang mga lipunan ng Marianas, Palau,
at Yap.
Ipinagpapalit ng mga high-lying island ang
turmericna ginagamit bilang gamot at
pampaganda. Samantala, ang mga low-lying
coral atoll ay nakipagpalitan ng mga
shellbead, banig na yari sa dahon ng pandan,
at magaspang na tela na galing sa saging at
gumamela
Mga Natatanging Katangian

10. MICRONESIA
Animismo rin ang sinaunang relihiyon
ng mga Micronesian. Ang mga rituwal
para sa mga makapangyarihang diyos
ay kinapapalooban ng pag-aalay ng
unang ani.
Mga Natatanging Katangian

11. MELANESIA
Ang Melanesia ay matatagpuan sa hilaga at
silangang baybay-dagat ng Australia. Ito ay
kasalukyang binubuo ng New Guinea,
Bismarck Archipelago, Papua New Guinea,
Solomon Islands, Vanuatu (dating New
Hebrides), New Caledonia, at Fiji Islands.
Sa maraming grupong Papuan, ang kultura ay
hinubog ng mga alituntunin ng mga
mandirigma tulad ng katapangan, karahasan,
paghihiganti, at karangalan
Mga Natatanging Katangian

12. MELANESIA
Taro at yam ang pangunahing sinasaka
sa Melanesia. Nagtatanim din dito ng
pandan at sago palm na pinagkukunan
ng sago. Pangingisda, pag-aalaga ng
baboy, at pangangaso ng mga
marsupial at ibon ang iba pang
kabuhayan dito.
Karaniwang produktong kinakalakal ng
mga Melanesian ay mga palayok,
kahoy, yam, baboy, asin, apog,
gayundin ang mga gawa nilang bangko
Mga Natatanging Katangian

13. MELANESIA
Naniniwala rin sa animism ang mga
sinaunang Melanesian. Ipinababatid ng
diyos ng kalikasan ang mga
kaganapan tulad ng tagumpay sa
labanan, sakuna, kamatayan, o pag-
unlad ng kabuhayan.
Mga Natatanging Katangian
May sariling katangian at kakanyahan ang mga isla sa Pacific.
Nakabatay ang kanilang pamumuhay sa pakikipagkalakalan sa iba’t ibang isla
at kontinente. Bagama’t hindi ito kasing-unlad, kasing-tanyag at kasingyaman
ng mga kabihasnan at imperyo sa America at Africa, nakaimpluwensiya rin ito
sa mga mamamayang naninirahan sa mga isla sa Pacific at sa mga karatig
bansa nito sa Timog-Silangang Asya sa kasalukuyan.

14. Gawain 5: Suri - Teksto
Panuto: Iugnay ang sagot sa Hanay B sa mga katanungan sa Hanay A. Piliin
ang titik ng tamang sagot at isulat sa papel ang sagot.
Hanay A Hanay B
1. Isang subregion ng Oceania, A. Melanesia
na binubuo ng libu-libong maliit na
isla sa kanlurang Karagatang Pasipiko.
2. Matatagpuan sa gitna at timog na bahagi B. Tohua
ng Pacific Ocean na nasa silangan
ng Melanasia at Micronesia

15. 3. Ang sinaunang relihiyon ng mga Micronesian, C. Animismo
ito ay isang paniniwala na nagsasabing mayroong
puwersang hindi materyal na nagpapakilos
sa kapaligiran.
4. Ang sentro ng pamayanan at kadalasang D. Micronesia
nasa gilid ng bundok.
5. Ang kapuluan na matatagpuan sa bandang E. Polynesia
timog-kanlurang bahagi ng Pasipiko na malapit sa
Papua New Guinea.