Filipino Grade 6: Pagbubuo ng Pang- uri

1. PAGBUBUO NG PANG- URI
Paglalarawan ng mga Pangyayari sa Paligid

2. “Mahiwaga ang balong iyan,” wika ni Eddie. “Iyan daw ay
nagbibigay ng magagandang kapalaran sa mga
humihiling.”
“Siyanga? Paaano ang paghiling? Maaari din ba kaming
humiling? usisa ni Charito.
“Aba, siyempre naman,” sagtot ni Eddie. “Kumuha kayo
ng tigatlong maliliit na bato. Pumikit kayo, ihulog ang
maliliit na bato kasabay ng inyong paghiling.”

3. Nagsikuha sila ng maliliit na bato.
“Ako ang unang hihiling,” sabi ni Annie.
“Balong mahiwaga, balong malalim!
Pakinggan din sana ang aking hiling;
Sana sa paglaki ko maging doktorang ubod- galling
Upang lahat ng maysakit ay gumaling.”
Palakpakan ang magkakaibigan.

4. “Ako naman ang hihiling, “ sabi ni Edward.
“Balong mahiwaga, Balong malalim!
Pakinggan din sana ang aking hiling;
Sana magkaroon din ako ng ganitong looban
Malawak, luntian at sagana sa halaman.”
Natanaw ni Eddie ang lola niya. Dala na ang
kanilang tanghalian.

5. “Matagal pang mangyayari ang mga hiling ninyo.
Ako naman ang inyong pakinggan,” sabi ni Eddie.
“Balong malalim, tubig na malinaw!
Ang aking hiling iyong pakinggan;
Sana kami’y pagkaloban ng mainit- init at masarap
na masarap na pananghalian.”

6. At narinig nila si Lola.
“O, mga bata, halina kayo,” anyaya ni Lola sa mga
bata.
“Nakita na ninyo. Ibigay agad ang hiling ko,”
natatawang sabi ni Eddie. Masayang nagsalo- salo
ang lahat sa payak ngunit masarap na pagkain.”

7.  Ano ang nakita ng mga bata sa bukid?
 Ilarawan ang balon at ang bakuran ng lolo at lola
ni Eddie.
 May karanasan ka rin bang natutulad sa mga bata?
Ilarawan ang nangyari sa inyo.

8. sagana
payak

9.  Sagana sa halaman
 Payak na pagkain
 Mainit- init na pagkain
 Masarap na masarap na pagkain
 Mahiwagang balon
 Malalim na balon
 Hugis- pusong balon
 Ubod- galing na doktora
Ang mga salitang ito ay naglalarawan din. Basahin ang
mga pariralang ginamit ang mga salitang naglalarawan.

10. Ang mga pang- uring panlarawan ay may apat na kayarian o
pag- bubuo. Ang mga ito ay
 Payak- binubuo ng salitang ugat
 Maylapi- nilalagyan ng panlapi ang salitang- ugat
Halimbawa:
maka+tao
puti+an
 Inuulit- inuulit ang salitang- ugat o buong salita
Halimbawa:
Malayo- layo ang buti- buti masayang- masaya ang
liit- liit
 Tambalan- binubuo ng dalawang salitang ugat
Halimbawa: halik- Hudas patay- gutom buong- puso

11. KAYARIAN NG PANG- URING PANLARAWAN
PAYAK MAYLAPI INUULIT TAMBALAN
Hinog Makatao Manipis- nipis Hubog- kandila
Likas Luntian Maliit- liit Lakad- pagong
Berde Putian Tuwang- tuwa Ngiting- aso
Bihira Palatawa Putol- putol Boses- ipia
Sariwa Kay saya Tambak- tambak Batang- lansangan

12. A.Tingnan ang sumusunod na mga salitang naglalarawan.
Sabihin kung ano ang kayarian ng mga ito. Pagkatapos ay
gamitin sa pangungusap ang mga salita.
Halimbawa:
malawak- maylapi
1. Mayaman 6. hinog
2. Payapa 7. sariwang- sariwa
3. Masarap- sarap 8. laking- lansangan
4. Sirang- plaka 9. lakad- pagong
5. Sagana 10. pusong- bato

13. B. Tukuyin ang pang- uring panlarawang ginamit sa pangungusap
at ang kayarian nito.
1. Masisipag ang kabataan sa kabilang nayon.
2. Maraming proyekto ang binabalak nilang ilunsad.
3. Sagana sa pagkain sa mga bukirin.
4. Tahimik ang buhay sa nayon.
5. Payapang pamumuhay ang nais ko.
6. Malawak at luntian ang bakuran.
7. Isang masarap na tanghalian ang iniluto ni Nanay.
8. Tuwang- tuwa ang mga bata.
9. Busog silang lahat.
10. Masaya silang lahat.

14. C. Bumuo ng mga pang- uring maylapi o inuulit mula sa mga
salitang- ugat.
1. Laki
2. Puno
3. Isa
4. Itim
5. Payat
6. Sobra
7. Linis
8. Bilog
9. Lungkot
10.Iba

15. Kaninong Mapagpalang mga Kamay?
Tag- ulan na naman. Heto ako. Naghihintay ng
makapapansin sa akin. Kanina ko pa ibig umalis sa
kinalalagyan ko. Ayaw ko na rito. Ako na lang ang
datihan. Ako na lang ang luma. Ang mga kasama ko’y
pawing maliliit. Iba’t- ibang kulay. Iba’t- ibang
disenyo- may bulaklak, may bilog, may guhit, ngunit
ang karamihan ay wala ni isa mang disenyo. Sila ang
katulad kong napag- iwanan. Ako kasi ang
pinakamahaba.

16. Itim ang kulay at kahoy ang hawakan. Hanggang
kalian kaya ako maghihintay? Itong tag- ulan na
naman ang aking hihintayin para may makapansin.
“Ito ang maganda. Ang daling dalhin. Ang gaan-
gaan pa!” ang sabi ng isang babaing may makinin at
mamula- mulang pisngi, si Liza.

17. “Madali naming masira. Kung ako sa iyo, ito na lang
ang bibilhin ko,” ang sabi ng kasama niyang matabang
babae, sabay hipo sa akin.
“Sa wakas, may nakapansin din sa akin,” ang bulong
ko.
“Matapos magbayad sa counter, hawak- hawak ako ni
Liza. Kaygaan ng aking pakiramdam. Sa

18. wakas, makalalaya na ako. Nasaan na kaya ang dati
kong mga kasama?
“Ang hirap sumakay ng dyip. Mabuti pa, maglakad
na lang tayo,” ang sabi ni Liza. “May payong na naman
tayo.”
“Naku, Liza, ayoko nga. Mahihirapan ako. Ang
mabuti pa, mag- bus tayo, kahit nakatayo,” ang
mungkahi ng matabang babae.

19. Isang bago, maganda at malaking bus ang huminto
sa tapat nila. Sumakay ang dalawa at isinabit ako sa
upuan na nasa harapan ni Liza at ng kasama niyang
matabang babae. Noo’y patila na ang ulan. Walang
tigil sa kwentuhan at tawanan ang dalawang babae.
Hanggang sa…
“Para!” ang sigaw ng nagmamay- ari sa akin.

20. Sabay nanaog ang dalawang babae. At ako? Heto.
Naiwan. Ibig kong sumigaw. Ibig kong tawagin ang
pangalan ng nagmamay- ari sa akin. Gusto ko silang
habulin. Ngunit paano? Hindi ako marunong
magsalita at wala akong mga paa.
Ilang sandali pa, isang lalaking makisig ang umupo.
Aba, napansin ako! Siya pala si Dan.

21. “Tiyak na naiwan ito ng may- ari. Tamang- tama.
Nagpapabili ng payong si Liza. Ito na lang ang ibibigay ko sa
kanya. Bagung- bago pa,” ang sabi ni Dan sa sarili.
Pagbaba ni Dan, bitbit na niya ako. Sa wakas, may
nagmamay- ari na uli sa akin.
Isang maliit ngunit magandang bahay ang lumantad sa
aming harapan. Sa labas ng bahay sa gilid ng pinto ako
isinabit ni Dan. Hanggang sa unti- unting natutuyo ang
katawan ko.

22. Tik! Tak! Tik! Tak! Ay, gumagabi na, Kumusta na kaya ang aking
panginoon?
May humijntong bus. Isang magandang babae ang nagbubukas
ng gate. Aba, kilala ko ito. Kilala ko ang babaing ito. Ah, ito ang
babaing nakaiwan sa akin. Tama, si Liza nga ito.
“Aba, paanong nakarating ito rito? Ito ang payong na naiwan ko sa
bus kanina,” pagtataka ni Liza.
Lumabas si Dan.

23. “Liza, bakit ngayon ka lang? Nahirapan kang sumakay,
ano?”
“Oo, nga, eh” ang sagot ni Liza.
“Ang payong nga pala. Para sa iyo,” sabi ni Dan. “Binili
ko…”
“Mabuti na lang at ikaw ang nakakuha sa bus. Hinayang
na hinayang nga ako,” ang sabi ni Liza.

24. “Anong binili mo, Dan?” tanong ni Liza.
“A, ang tsokolateng paborito mo,” sabay abot kay Liza
habang pumasok sila sa kabahayan.
Isang makahulugang ngiti ang iniukol ko kay Liza.

25. 1. Sino ang nagkukwento?
2. Ano ang kanyang suliranin?
3. Ano ang nangyari sa kanya isang araw?
4. Paano siya nakapunta kay Liza?
5. Ano ang binalak gawin ng lalaking makisig?
6. Paano siya nakapunta sa tunay na nagmamay- ari?
7. Ano ang nadama ni Liza nang makita ang payong na binili
niya?
8. Paano natapos ang buhay ng nagkukwento?
9. Mayroon ka bang alam na pangyayaring katulad ng sa kanya?
10. Kung ikaw ang nagkukwento, ano ang mararamdaman mo?

26. Ang tambalang salita ay dalawang salitang pinagtambal na maaaring
taglay pa rin ang kahulugan ng bawat salita.
Halimbawa:
Tubig- ulan- tubig galling sa ulan
Silid- aralan- silid na pinag- aaralan
May tambalang salita na nawawala ang mga kahulugan ng mga
salitang pinagtambal. Nagkakaroon ito ng ibang kahulugan.
Halimbawa:
Anak- pawis- mahirap
Boses- ipis- mahina

27. Ang ibang salitang inuulit ay nagkakaroon din ng ibang
kahulugan.
Halimbawa:
Mamula- mula- parang pula
Pulang- pula- talagang pula
Sabay- sabay- maraming magkakasama
Unti- unti- may kabagalan
Bagong- bago- talagang bago o napakabago

28. 1. bagung- bago- (pinakabago, di- gaanong bago, lumang- luma)
2. Mahapding- mahapdi- (mahapdi nang bahagya, mas mahapdi,
sobra ang hapdi)
3. Patakbu- takbo- (takbo nang takbo, takbo-hinto-takbo, mabilis
ang pagtakbo)
4. Takang- taka- (labis ang pagtataka, nagtataka, nagtataka nang
kaunti)
5. Malapit- lapit- (lubhang malapit, higit na malapit, malapit nang
kaunti)

31. Basahin ang nakatalang mga salitang inuulit at tambalang salita. Isulat ang kahulugan
nito.
Salitang inuulit Kahulugan Tambalang salita Kahulugan
Paalis- alis Lakad- pagong
Tamang- tama Dalagang- bukid
Hinayang na hinayang Agaw- pansin
Sirang- sira Isip- bata
Babaing- babae Takdang- aralin
Araw- araw Pamatid- uhaw
Puting- puti Abot- kamay
Maliit na maliit Balat- sibuyas
Berdeng- berde Urong- sulong
Pantay- pantay Bigay- tudo
Kaakit- akit Taos- puso