Paglalarawan- kompleto detalye, mga uri at pamamaraan-- jovelyn valdez
malalaman sa presentasyong ito ang layunin, Kahulugan, dalawang uri ng paglalarawan, mga halimbawa mga tatlong paraan ng paglalarawanmga kahingian sa epektibong paglalarwan, mga katangian ng mabisang paglalarawan, mga salik at elemento ng paglalarawan, mga katangian ng isang mabisang paglalarawan...
Pagtalakay sa Katangian at Kalikasan ng Iba’t Ibang Uri ng Teksto
Tekstong Impormatibo
Ang tekstong impormatibo na kung minsan ay tinatawag na ekspositori, ay isang anyo ng pagpapahayag na naglalayong magpaliwanag at magbigay ng impormasyon.
Kadalasang sinasagot nito ang mga batayang tanong na ano, kailan, saan, sino at paano. Pangunahing layunin ng impormatibong teksto ang magpaliwanag sa mga mambabasa ng anumang paksa na matatagpuan sa tunay na daigdig.
Naglalahad ito ng kwento ng mga tunay na tao o nagpapaliwanag ng mga konseptong nakabatay sa mga tunay na pangyayari. Ang ilang tiyak na halimbawa ng tekstong impormatibo ay biyograpiya, mga impormasyon na matatagpuan sa diksyunaryo, encyclopedia, almanac, papel-pananaliksik, sa mga journal, siyentipikong ulat at mga balita sa radyo at telebisyon.
Tekstong Deskriptibo
o May layuning maglarawan ng tao, bagay, lugar, karanasan at iba pa
o May malinaw at pangunahing impresyon na iniiwan sa mga mambabasa
o Ito ay maaring Obhetibo o Subhetibo
OBHETIBO- may direktang pagpapakita ng katangian ng makatotohanan at di mapasusubaliang paglalarawan
SUBHETIBO- May pagkiling sa sariling damdaming ipinahahayag at kinapapalooban ng matalinhagang paglalarawan.
o Mahalagang maging ispesipiko at naglalaman ng konkretong detalye
Tekstong Naratibo
Ang tekstong naratibo ay pagsasalaysay o pagkukuwento ng mga pangyayari sa isang tao o mga tauhan, nangyari sa isang lugar at panahon o sa isang tagpuan nang may maayos na pagkakasunod-sunod mula simula hanggang katapusan.
Pangunahing layunin ng ganitong uri ng teksto ang makapagsalaysay ng mga pangyayaring nakapanlilibang o nakapagbibigay-aliw o say. Gayundin naman, ang naratibo ay nakapagtuturo ng kabutihang-asal, mahahalagang aral, at mga pagpapahalagang pangkatauhan tulad ng kahalagahan ng pagiging mabuti at tapat, na ang kasamaan ay hindi nagtatagumpay laban sa kabutihan, ang kasipagan at pagtitiyaga ay nagdudulot ng tagumpay, at iba pa
Paglalarawan- kompleto detalye, mga uri at pamamaraan-- jovelyn valdez
malalaman sa presentasyong ito ang layunin, Kahulugan, dalawang uri ng paglalarawan, mga halimbawa mga tatlong paraan ng paglalarawanmga kahingian sa epektibong paglalarwan, mga katangian ng mabisang paglalarawan, mga salik at elemento ng paglalarawan, mga katangian ng isang mabisang paglalarawan...
Pagtalakay sa Katangian at Kalikasan ng Iba’t Ibang Uri ng Teksto
Tekstong Impormatibo
Ang tekstong impormatibo na kung minsan ay tinatawag na ekspositori, ay isang anyo ng pagpapahayag na naglalayong magpaliwanag at magbigay ng impormasyon.
Kadalasang sinasagot nito ang mga batayang tanong na ano, kailan, saan, sino at paano. Pangunahing layunin ng impormatibong teksto ang magpaliwanag sa mga mambabasa ng anumang paksa na matatagpuan sa tunay na daigdig.
Naglalahad ito ng kwento ng mga tunay na tao o nagpapaliwanag ng mga konseptong nakabatay sa mga tunay na pangyayari. Ang ilang tiyak na halimbawa ng tekstong impormatibo ay biyograpiya, mga impormasyon na matatagpuan sa diksyunaryo, encyclopedia, almanac, papel-pananaliksik, sa mga journal, siyentipikong ulat at mga balita sa radyo at telebisyon.
Tekstong Deskriptibo
o May layuning maglarawan ng tao, bagay, lugar, karanasan at iba pa
o May malinaw at pangunahing impresyon na iniiwan sa mga mambabasa
o Ito ay maaring Obhetibo o Subhetibo
OBHETIBO- may direktang pagpapakita ng katangian ng makatotohanan at di mapasusubaliang paglalarawan
SUBHETIBO- May pagkiling sa sariling damdaming ipinahahayag at kinapapalooban ng matalinhagang paglalarawan.
o Mahalagang maging ispesipiko at naglalaman ng konkretong detalye
Tekstong Naratibo
Ang tekstong naratibo ay pagsasalaysay o pagkukuwento ng mga pangyayari sa isang tao o mga tauhan, nangyari sa isang lugar at panahon o sa isang tagpuan nang may maayos na pagkakasunod-sunod mula simula hanggang katapusan.
Pangunahing layunin ng ganitong uri ng teksto ang makapagsalaysay ng mga pangyayaring nakapanlilibang o nakapagbibigay-aliw o say. Gayundin naman, ang naratibo ay nakapagtuturo ng kabutihang-asal, mahahalagang aral, at mga pagpapahalagang pangkatauhan tulad ng kahalagahan ng pagiging mabuti at tapat, na ang kasamaan ay hindi nagtatagumpay laban sa kabutihan, ang kasipagan at pagtitiyaga ay nagdudulot ng tagumpay, at iba pa
Filipino 8 Lesson
Ang tulang romansa ay tulang pasalaysay tungkol sa pakikipagsapalaran at kabayanihan na karaniwang ginagalawan ng mga prinsipe’t prinsesa at mga mahal na tao.
Naging palasak ang mga tulang romansa sa Europa noong Edad Media at maaaring nakarating ito sa Pilipinas mula sa Mexico noong 1610. Ngunit noong dantaon 18 lamang ito naging palasak sa ating bansa kasabay ng pagkakilala sa imprenta at pagkatuto ng mga katutubo ng alpabetong Romano.
Ang panitikan ay isa sa mga paraang ginamit ng mga mananakop na Kastila sa pagpapalaganap ng relihiyong Kristyano, at ang mga tulang romansa ay lumaganap kasabay ng pagdagsa ng mga aklat-dasalan. Layunin ng tulang romansa na mapalaganap ang diwang Kristyano. Karaniwan, kung gayon, ang pagtawag sa Diyos ng mga tauhan at ang gantimpala ng langit sa mga nananalig. Karaniwan ding nagsisimula ang mga ito sa panalangin sa pag-aalay ng akda sa Birhen o ng isang santo.
Nagkasanib sa tulang romansa ang dayuhan at ang katutubo. Dayuhan ang (1) anyong pampanitikan na galing sa Europa at dinala rito ng mga prayle at sundalong Kastila; (2) ang mga tauhan, na may prinsipe at prinsesang may mga pangalang dayuhan; (3) ang tagpuan, na karaniwang isang malayong kaharian sa Europa; at (4) ang paksang relihiyoso na pinalalaganap sa pamamagitan ng anyong pampanitikang ito.
Ngunit binibihisan na ang tulang romansa ng katutubong pagkamalikhain. Katutubo ang (1) wikang ginamit sa mga tulang romansa; (2) ang tradisyon sa pagtula na dati nang ginagamit sa panitikang salimbibig, tulad ng bugtong, sawikain, at iba pa; (3) ang mga talinghagang likas sa wika; at (4) ang mga pagpapahalagang pamana ng ating mga ninuno, tulad ng pagmamahal samagulang, pagtulong sa nangangailangan at iba pa.
Ang tulang romansa, kung gayon, ay dayuhang anyo na binihisan ayon sa katutubong panlasa. Maging ang mga tauhan, bagama’t mga prinsipe at prinsesang may mga dayuhang pangalan, ay nagpapahayag ng mga kaisipan at pagpapahalagang katutubo.
Ang awit ay may
May labindalawang (12) pantig sa bawat taludtod.
Sadyang para awitin, inaawit sa tanging pagtitipon.
Ang himig ay mabagal o banayad, tinatawag na andante.
Nahaharap sa mga pakikipagsapalaran ang mga tauhan sa awit, ngunit higit na makatotohanan o hango sa tunay na buhay ang mga pangyayari. Walang kapangyarihang supernatural ang mga bida.
Maaaring maganap sa tunay na buhay ang mga pangyayari sa isang awit.
Halimbawa nito ang Florante at Laura.
Ang korido ay may
May walong pantig sa bawat taludtod.
Sadyang para basahin, hindi awitin.
Kapag inawit, sa himig na mabilis o allegro, ito ay dahil maikli ang mga taludtod, wawaluhing pantig lamang.
Ang mga tauhan ay may kapangyarihang supernatural o kakayahang magsagawa ng mga kababalaghan na hindi magagawa ng karaniwang tao, tulad ng pagpatag ng bundok, pag-iibang anyo, at iba pa.
Dahil dito, ang mga pakikipagsapalaran ng mga tauhan ay malayong maganap sa tunay na buhay.
Halimbawa ng isang korido ang Ibong Adarna.
- ANO ANG TEKSTONG DESKRIPTIBO?
- LAYUNIN AT KAHALAGAHAN
- PARAAN NG PAGLALARAWAN
- URI NG PAGLALARAWAN
- APAT NA MAHALAGANG KASANGKAPAN NA GINAGAMIT SA MALINAW NA PAGLALARAWAN
- HALIMBAWA
Filipino 8 Lesson
Ang tulang romansa ay tulang pasalaysay tungkol sa pakikipagsapalaran at kabayanihan na karaniwang ginagalawan ng mga prinsipe’t prinsesa at mga mahal na tao.
Naging palasak ang mga tulang romansa sa Europa noong Edad Media at maaaring nakarating ito sa Pilipinas mula sa Mexico noong 1610. Ngunit noong dantaon 18 lamang ito naging palasak sa ating bansa kasabay ng pagkakilala sa imprenta at pagkatuto ng mga katutubo ng alpabetong Romano.
Ang panitikan ay isa sa mga paraang ginamit ng mga mananakop na Kastila sa pagpapalaganap ng relihiyong Kristyano, at ang mga tulang romansa ay lumaganap kasabay ng pagdagsa ng mga aklat-dasalan. Layunin ng tulang romansa na mapalaganap ang diwang Kristyano. Karaniwan, kung gayon, ang pagtawag sa Diyos ng mga tauhan at ang gantimpala ng langit sa mga nananalig. Karaniwan ding nagsisimula ang mga ito sa panalangin sa pag-aalay ng akda sa Birhen o ng isang santo.
Nagkasanib sa tulang romansa ang dayuhan at ang katutubo. Dayuhan ang (1) anyong pampanitikan na galing sa Europa at dinala rito ng mga prayle at sundalong Kastila; (2) ang mga tauhan, na may prinsipe at prinsesang may mga pangalang dayuhan; (3) ang tagpuan, na karaniwang isang malayong kaharian sa Europa; at (4) ang paksang relihiyoso na pinalalaganap sa pamamagitan ng anyong pampanitikang ito.
Ngunit binibihisan na ang tulang romansa ng katutubong pagkamalikhain. Katutubo ang (1) wikang ginamit sa mga tulang romansa; (2) ang tradisyon sa pagtula na dati nang ginagamit sa panitikang salimbibig, tulad ng bugtong, sawikain, at iba pa; (3) ang mga talinghagang likas sa wika; at (4) ang mga pagpapahalagang pamana ng ating mga ninuno, tulad ng pagmamahal samagulang, pagtulong sa nangangailangan at iba pa.
Ang tulang romansa, kung gayon, ay dayuhang anyo na binihisan ayon sa katutubong panlasa. Maging ang mga tauhan, bagama’t mga prinsipe at prinsesang may mga dayuhang pangalan, ay nagpapahayag ng mga kaisipan at pagpapahalagang katutubo.
Ang awit ay may
May labindalawang (12) pantig sa bawat taludtod.
Sadyang para awitin, inaawit sa tanging pagtitipon.
Ang himig ay mabagal o banayad, tinatawag na andante.
Nahaharap sa mga pakikipagsapalaran ang mga tauhan sa awit, ngunit higit na makatotohanan o hango sa tunay na buhay ang mga pangyayari. Walang kapangyarihang supernatural ang mga bida.
Maaaring maganap sa tunay na buhay ang mga pangyayari sa isang awit.
Halimbawa nito ang Florante at Laura.
Ang korido ay may
May walong pantig sa bawat taludtod.
Sadyang para basahin, hindi awitin.
Kapag inawit, sa himig na mabilis o allegro, ito ay dahil maikli ang mga taludtod, wawaluhing pantig lamang.
Ang mga tauhan ay may kapangyarihang supernatural o kakayahang magsagawa ng mga kababalaghan na hindi magagawa ng karaniwang tao, tulad ng pagpatag ng bundok, pag-iibang anyo, at iba pa.
Dahil dito, ang mga pakikipagsapalaran ng mga tauhan ay malayong maganap sa tunay na buhay.
Halimbawa ng isang korido ang Ibong Adarna.
- ANO ANG TEKSTONG DESKRIPTIBO?
- LAYUNIN AT KAHALAGAHAN
- PARAAN NG PAGLALARAWAN
- URI NG PAGLALARAWAN
- APAT NA MAHALAGANG KASANGKAPAN NA GINAGAMIT SA MALINAW NA PAGLALARAWAN
- HALIMBAWA
1. Ang tekstong deskriptibo ay may layuning
maglarawan ng isang bagay, tao, lugar, karanasan,
sitwasyon at iba pa. Ang uri ng sulating ito ay
nagpapaunlad sa kakayahan ng mag-aaral na bumuo at
maglarawan ng isang partikular na karanasan. Layunin
ng sining ng deskripsiyon na magpinta ng matingkad at
detalyadong imahen na makapupukaw sa isip at
damdamin ng mga mambababasa.
2.
3. Ang tekstong deskriptibo ay may isang
malinaw at pangunahing impresyon na
nililikha sa mga mambabasa. Sa paglikha ng
dominante at pangunahing impresyon, dapat
na magdesisyon ang manunulat kung ano ang
mas magsisilbi sa kuwentong kaniyang
ilalahad.
4. Ang tekstong deskriptibo, ay maaaring
maging obhetibo o subhetibo, at maaari ding
magbigay ng pagkakataon sa manunulat na
gumamit ng iba’t ibang tono at paraan sa
paglalarawan.
5. Ang tekstong deskriptibo ay mahalagang
maging espisipiko at maglaman ng mga
konkretong detalye. Ang pangunahing layunin
nito ay ipakita at iparamdam sa mambabasa
ang bagay o anumang paksa na inilalarawan.
6.
7.
8.
9.
10. Gamit ng Cohesive Devices o
Kohesyong Gramatikal sa Pagsulat
ng Tekstong Deskriptibo
11. 1. Reperensiya (Reference)
- Ito ang paggamit ng mga salitang maaaring tumukoy o
maging reperensiya ng paksang pinag-uusapan sa
pangungusap. Maaari itong maging anapora (kung
kailangang bumalik sa teksto upang malknan kung ano
o sino ang tinutukoy) o kaya’y katapora (kung nauna
ang panghalip at malalaman lang kung sino o ano ang
tinutukoy kapag ipinagpatuloy ang pagbabasa sa
teksto).
13. 3. Ellipsis
-May binabawas na bahagi ng pangungusap
subalit inaasahang maiintindihan o magiging
malinaw pa rin sa mambabasa ang pangungusap
dahil makatutulong ang naunang pahayag para
matukoy ang nais ipahiwatig ng nawalang salita.
14. 4. Pang-ugnay
Nagagamit ang mga pang-ugnay tulad ng at
sa pag-uugnay ng sugnay sa sugnay,
parirala sa parirala, at pangungusap sa
pangungusap. Sa pamamagitan nito ay higit
na nauunawaan ng mambabasa o
tagapakinig ang relasyon sa pagitan ng mga
pinag-ugnay.
15. 5. Kohesyong Leksikal
- Mabibisang salitang ginagamit sa teksto
upang magkaroon ito ng kohesyon. Maaari
itong mauri sa dalawa: ang reiterasyon at ang
kolokasyon.
16. Reiterasyon—Kung ang ginagawa o sinasabi
ay nauulit nang ilang beses. Maaari itong mauri
sa tatlo: pag-uulit o repetisyon, pag-iisa-isa, at
pagbibigay-kahulugan.
Kolokasyon—Mga salitang karaniwang nagagamit
nang magkapareha o may kaugnayan sa isa’t isa kaya’t
kapag nabanggit ang isa ay naiisip din ang isa.
Maaaring magkapareha o maaari ding magkasalungat.
17.
18. -Hindi lang sapat na mailarawan ang itsura at mga
detalye patungkol sa tauhan kundi kailangang maging
makatotohanan din ang pagkakalarawan dito.
Paglalarawan
sa Tauhan
19. Namumutla, nangangatog ang buong katawan, at
nanginginig ang boses, si Pak Idjo ay walang iniwan sa
isang taong inaatake ng malaria. Ang totoo’y may sakit
nga siyang talaga. Parang nakasabit na lang ang tagpi-
tagpi at maruming damit sa napakanipis niyang katawan,
at nakalubog sa humpak niyang mga pisngi ang kanyang
namumula at nagluluhang mata.
-Mula sa “Takipsilim sa Dyakarta”
ni Mochtar Lubis (salin ni Aurora E. Batnag)
20. - Napakahalagang mailarawan nang mabisa ang
damdamin ng tauhan sapagkat ito ay nagbibigay
dahilan kung bakit nagagawa ng tauhan ang
kanyang ginawa.
Paglalarawan
sa Damdamin
21. Ilang paraan ng paglalarawan sa damdamin:
1.Pagsasaad sa aktuwal na nararanasan ng tauhan.
Hal: Matindi ang pagkirot ng tiyan ni Mang Tonyo.
Nagdidilim na ang kanyang paningin at nanlalambot na ang
mga tuhod sa matinding gutom na nadarama. Dalawang araw
na pala nang huling masayaran ng pagkain ang nanunuyo
niyang mga labi.
22. 2. Pagsasaad sa ginawa ng tauhan
Hal: “Umalis kana!” ang mariing sabi ni Aling
Nena sa asawa habang tiim bagang na nakatingin sa
malayo upang mapigil ang luhang kanina pa
nagpupumilit bumalong mula sa kanyang mga mata.
23. 3. Paggamit ng tayutay o matatalinghagang pananalita
Hal: Ito na marahil ang pinakamadilim na
sandal sa kanyang buhay. Maging ang langit ay
lumuha sa kalungkutang dulot ng pagyao ng
pinakamamahal niyang si Berta.
24. - Mahalagang mailarawan nang tama ang lugar o
panahon kung kalian at saan naganap ang akda sa
paraang makagaganyak sa mga mambabasa. Sa
pamamagitan nang mahusay na pagkakalarawan sa
tagpuan madarama ng mambabasa ang diwa ng
akda.
Paglalarawan
sa Tagpuan
25. Ang gabi ay mabilis na lumatag sa mga gusali, lumagom
sa malalaki’t maliliit na lansangan, dumantay sa mukha ng
mga taong pagal sa paghanap ng lunas sa mga suliranin sa
araw-araw. Ngunit ang gabi ay waring manipis na sutla
lamang ng dilim na walang lawak mula sa lupa hanggang sa
mga unang palapag ng mga gusali. Ang gabi ay ukol lamang sa
dilim sa kalangitan sapagkat ang gabi sa kalupaan ay
hinahamig ng mabangis na liwanag ng mga ilaw-dagitab.
-Mula sa “Mabangis na Lungsod”
ni” Efren Abueg