1. CEIP ANTONIO PEDROSA LATAS
CELEIRO-VIVEIRO (LUGO)

2. O MAGOSTO
A festa do Magosto é unha celebración do ciclo do outono
na que as castañas son as protagonistas xunto co viño
novo. Polo xeral celébrase o día de Tódolos Santos ou, na
provincia de Ourense, polo San Martiño.
O Magosto é unha manifestación máis do desenvolvemento
das actividades agrarias. Nestas datas xa están
almacenadas as colleitas, é un tempo de ledicia e de
abundancia, no que os soutos mostran os seus froitos e hai
que apañalos.
Por iso o auténtico Magosto era o que se facía no monte, a
xente nova xuntábase para recoller ramas e toxos secos e
prepara-lo lume. As castañas poñíanse no chan, e
botábase a leña por riba para asalas lentamente. Tamén
era costume tisnarse uns ós outros coas últimas castañas
da festa.
Para non esquecer a tradición, tódolos anos, o Colexio
súmase a esta festa con novas ideas que acompañan ao
feito de comelas castañas no patio.

3. O CASTIÑEIRO
O castiñeiro é outra árbore típica dos soutos galegos da mitade sur de
Lugo e de toda a provincia de Ourense. Non están a beira dos ríos ,
pero tampouco están moi lonxe.
Hai zonas de Galicia cheas deles, como a de Trives en (Ourense) por
onde discurre o río Navea, denantes de desembocar no Sil.
É unha árbore fora de serie, forte e que se utiliza en tonelería e
cestería. Tamén para pisos e mobles. Florece entre maio e xuño, e o seu
fruto, a castaña, é moi apreciada no mundo. Foi básica na alimentación
dos galegos.
O castiñeiro non é unha árbore autóctona de Galicia, pero como
amosan os fósiles, ten unha antigüedade moi grande, dende logo é
anterior a época da chegada dos romanos.
De tódolos xeitos hai teorías para tódolos gustos: dende a anterior ata
que situa o castiñeiro como introducido polos romanos. As máis
consideran que os romanos únicamente trouxeron variedades distintas,
nada máis.
O que si é seguro é que o castiñeiro leva polo tanto milleiros de anos
xunto os galegos.

4. Hai moita documentación do século X e XI como por exemplo a
seguinte, na que se proba o que xa sabemos, que o castiñeiro era a
árbore máis importante de Galicia:
"Existen documentos que relatan las colonizaciones hechas en los siglos
X y XI por los frailes benedictinos de Celanova en las tierras de A
Limia, Verín y Ramirás, en las que introducen al mismo tiempo con el
cultivo del vino la plantación de nuevos soutos o castañares. Los
documentos más significativos son sin duda los contratos forales, en los
que los señores monásticos conceden una tierra a un forero con la
expresa obligación de «hacer, chantar o poblar un souto». En otras
ocasiones los señores incluso exigen que se «planten o hagan castañas»
en tal o cual sitio, es decir, utilizan el nombre del fruto y no del árbol,
lo que no deja de ser indicativo de dónde radicaba el mayor interés por
el cultivo de esta especie."
Sin dudalo é a árbore de máis vitalidade. Hai castiñeiros centenarios,
con caracocha ouca, superando os dous metros de diámetro no tronco.
O castiñeiro foi básico na alimentación galega. Foi tamén básico para
os carpinteiros; o castiñeiro valía para todo.
O Souto en Galicia é algo máis cun conxunto de castiñeiros. Nos soutos
hai moi bos cogumelos, por norma xeral, como boletos, rúsulas,
cantarelas, etc.
O castiñeiro non é unha árbore autóctona de Galicia, pero como
amosan os fósiles, ten unha antigüedade moi grande, dende logo é
anterior a época da chegada dos romanos. O lector debe saber que o pé
dos castros celtas seica xa había castiñeiros.
De tódolos xeitos hai teorías para tódolos gustos: dende a anterior ata
que situa o castiñeiro como introducido polos romanos. As máis
consideran que os romanos únicamente trouxeron variedades distintas,
nada máis.
O que si é seguro é que o castiñeiro leva polo tanto milleiros de anos
xunto os galegos.

5. Hai moita documentación do século X e XI como por exemplo a
seguinte, na que se proba o que xa sabemos, que o castiñeiro era a
árbore máis importante de Galicia:
"Existen documentos que relatan las colonizaciones hechas en los siglos X
y XI por los frailes benedictinos de Celanova en las tierras de A Limia,
Verín y Ramirás, en las que introducen al mismo tiempo con el cultivo del
vino la plantación de nuevos soutos o castañares. Los documentos más
significativos son sin duda los contratos forales, en los que los señores
monásticos conceden una tierra a un forero con la expresa obligación de
«hacer, chantar o poblar un souto». En otras ocasiones los señores incluso
exigen que se «planten o hagan castañas» en tal o cual sitio, es decir,
utilizan el nombre del fruto y no del árbol, lo que no deja de ser indicativo
de dónde radicaba el mayor interés por el cultivo de esta especie."
Sin dudalo é a árbore de máis vitalidade. Hai castiñeiros centenarios,
con caracocha ouca, superando os dous metros de diámetro no tronco.
O castiñeiro foi básico na alimentación galega. Foi tamén básico para
os carpinteiros; o castiñeiro valía para todo.
O Souto en Galicia é algo máis cun conxunto de castiñeiros. Nos soutos
hai moi bos cogumelos, por norma xeral, como boletos, rúsulas,
cantarelas, etc.
As cousas boas hai que
contalas.

6. Este é un dos productos, un dulce delicioso de castaña de Ourense que
chaman "marrón glacé". Unha auténtica larpeirada...
Namoreime da castaña
namoreime do ourizo,
namoreime de ti, nena,
porque tes o pelo rizo.
OUTONO
Galicia é un Outono puro e bon,
un río que decorre mansamente,
lume abrasador, fértil semente,
futuro presentido e en sazón.
E foi labrando o tempo-luz-paixón,
o seu ser escuro e trascendente,
luíndo o corazón de toda a xente
e conformando a terra e o terrón.
Galicia é unha agarda moi madura
que non permite prazos, dilacións,
estancamente, freo ou coutadura.
¡Abonda xa de laios e cancións!
¡Non queremos ser ríos de tristura
correndo pola vida a tropezóns!
O idioma somos nós, pobo común,
vencello que nos xungue e ten en pé,
herdanza secular de cada un,
fogar no que arde acesa a nosa fe.
MANUEL MARIA