Moje wystąpienie z III konferencji kolegów nauczycielskich "E-kształcenie w kolegiach - nowe standardy", Bielsko Biała, 27.11.2008

1. Marcin Polak Nowe trendy w edukacji III konferencja „E-kształcenie w kolegiach nauczycielskich – Nowe standardy”, Bielsko Biała, 27-28 XI 2008 r.

2. Edunews.pl Nie tylko dla nauczycieli; lecz dla wszystkich osób zainteresowanych własnym rozwojem , którzy faktycznie chcą się uczyć = edukacja przez całe życie; Chcemy inspirować do działania , do wprowadzania oddolnych zmian w polskiej edukacji, do wykorzystania nowych technologii w celu podniesienia jakości nauczania = portal o innej edukacji, która w Polsce w zasadzie dopiero raczkuje; Promocja nowoczesnej edukacji w Polsce , pokazywanie doświadczeń innych krajów, przykładów innowacyjnych działań i inicjatyw społecznych, nowoczesnych narzędzi edukacyjnych, wyników badań = lobbowanie na rzecz rzeczywistej, a nie pozorowanej reformy systemu edukacji. 2

3. Na początek Z pewnością wiele osób widziało amerykańską prezentację edukacyjną PAY ATTENTION. Opracowaliśmy polską wersję tej prezentacji, z myślą o rodzimych edukatorach i nauczycielach. Zapraszam do obejrzenia prezentacji: Zwróć uwagę, w jaki sposób uczysz 3

4. Nowe w edukacji Nauczanie i uczenie się w XXI wieku. Coś się chyba zmieniło? Systemy edukacji nie miały i nie mają wpływu na tę zmianę. Coś stało się poza szkołą, uczelnią, chociaż w ścisłym związku z procesem edukacji. Jakieś ważne odkrycia, wydarzenia? Daty? Okresy? Podpowiedź: lata 2001-2005 Możliwe odpowiedzi: Web 2.0 – wszyscy jesteśmy twórcami Internetu, a nie tylko odbiorcami, Google , YouTube , iPody + podcasty, nowe funkcjonalności aplikacji do telefonów... Początek nowego w kulturze i w edukacji... 4

5. Nowe w edukacji Wikipedia: Web 2.0 – określenie serwisów internetowych, w których działaniu podstawową rolę odgrywa treść generowana przez użytkowników. Web 2.0 nie jest nową formą Internetu, ale innym sposobem na wykorzystanie jego zasobów. Web 2.0 jest również nowym kierunkiem w edukacji – różnorodność form współpracy, oddolne inicjatywy, brak barier odległości, dostęp do wiedzy... 5

6. Stary i nowy świat edukacji Czy możemy zatem mówić o nowej edukacji ? Zainspirował mnie raport przygotowany przez szkockich naukowców z Uniwersytetu Abertay Dundee we współpracy firmą DTI. W publikacji Beyond e-Learning: Practical Insights From the USA podjęli próbę zestawienia różnic pomiędzy starym i nowym światem edukacji. W badaniach porównano tradycyjne metody edukacji z metodą blended education , wykorzystującą nowe technologie i techniki edukacyjne: 6

7. Stary i nowy świat edukacji AUDYTORIUM – ODBIORCY PROCESU EDUKACJI J edno kanał dotarcia Wiele kanałów dotarcia Zespół (kadra, społeczność) Klienci, partnerzy, szeroka publiczność Pojedyncze zadanie Wielozadaniowość Myślenie punktowe, lokalne Myślenie globalne Głęboka wiedza Szeroka wiedza Jednoznaczny, czytelny wynik Akceptacja niejednoznacznego wyniku Odbiorca indywidualny Społeczność (osób uczących się) 7

8. Stary i nowy świat edukacji PROCES UCZENIA SIĘ Wydarzenia Procesy Wiedza na całe życie Wiedza na teraz, ulegająca dezaktualizacji Od czasu do czasu Stały, przez całe życie Głównie formalny Głównie nieformalny Cel edukacyjny (wiedza) Cel biznesowy (przygotowanie do pracy) Szkolenie Działanie Produkcja i konsumpcja wiedzy Wyszukanie informacji, przetworzenie w wiedzę Jakość przetwarzanej wiedzy Ilość przetwarzanej wiedzy 8

9. Stary i nowy świat edukacji PROJEKTOWANIE KSZTAŁCENIA Trenerzy, wykładowcy, nauczyciele Konsultanci, doradcy, mentorzy Jednorodne dla wszystkich Spersonalizowane Jeden ustalony model Model różnorodny, skalowalny Nastawienie na tworzenie treści Nastawienie na dostęp do treści Kompleksowe kształcenie Kształcenie fragmentaryczne 9

10. Horizon Report Od 2004 r. tworzony przez The New Media Consortium oraz Educause Learning Initiative The Horizon Report jest ważnym głosem eksperckim na temat zmian zachodzących w edukacji pod wpływem nowych technologii. Wskazuje, w jaki sposób można wykorzystać nowe rozwiązania dla wzbogacenia i rozwoju procesu nauczania, uczenia się i pobudzania kreatywności. Badania prowadzone są na skalę międzynarodową i oparte na mechaniźmie wiki. W pracach uczestniczy kilkaset organizacji, uczelni, instytucji zajmujących się edukacją, głównie amerykańskich. 10

11. Horizon Report W edycji 2008 raportu zwrócono uwagę na siedem meta trendów globalnej edukacji , które wpływać będą na cały proces kształcenia w najbliższych latach: E wolucja w komunikacji pomiędzy człowiekiem a maszyną; Wspólne tworzenie zasobów wiedzy i dzielenie się wiedzą; Trójwymiarowe, przestrzenne aplikacje komputerowe coraz powszechniej używane; Łączenie się poprzez sieć – tworzenie społeczności osób uczących się; Gry jako skuteczne platformy pedagogiczne; Proces tworzenia treści edukacyjnych coraz częściej staje się domeną dotychczasowych biernych słuchaczy (odpowiedzialność za uczenie się); Ewolucja wszechobecnych platform edukacyjnych – coraz lepszy dostęp do wiedzy w każdym miejscu i czasie (zwłaszcza w obszarze e-learningu). 11

12. Horizon Report W najnowszej, nieopublikowanej jeszcze edycji raportu (2009) sygnalizowane są kolejne trendy mające istotny wpływ na rozwój systemów edukacji: Globalizacja w coraz większym stopniu oddziaływuje na sposób, w jaki pracujemy, współpracujemy i komunikujemy się. Ci, którzy mają możliwość korzystania z technologii informacyjnych, mają większe szanse na nadążanie za rozwojem świata. Tzw. l uka cyfrowa staje się w coraz większym stopniu luką edukacyjną , prowadzącą wprost do nierówności w dostępie do zasobów edukacji; Inteligencja zbiorowa, z którą mamy do czynienia w sieci, powinna nas skłaniać do refleksji i redefinicji procesu nauczania. Dzisiejszy uczeń w sposób świadomy chce być aktywnym i odpowiedzialnym uczestnikiem procesu uczenia się, a nie tylko słuchaczem; 12

13. Horizon Report Gry i doświadczenia z nich wyniesione mają coraz większe znaczenie zarówno w rozwoju osób dostających się na studia, jak i podejmujących pracę. Popularność gier – dzięki partycypacji i interakcji graczy – powinna skłaniać do szerszego ich wykorzystania w różnych procesach i środowiskach edukacyjnych; Ogromne znaczenie mają narzędzia wizualizacyjne, które nadają głębszy sens informacji, zaś rozumienie czynią bardziej intuicyjnym. Podstawową sprawnością w XXI wieku będzie umiejętność rozumienia obrazów : filmów, grafik, zdjęć wszelkiego typu… nie wystarczy już tylko pisanie i czytanie; Ilość treści w sieci rośnie w tempie, w którym coraz trudniej jest filtrować dane i odnaleźć wiarygodne źródło. Póki co uczniowie będą mieć problemy z przetwarzaniem informacji . Poprawę sytuacji może przynieść rozwój sieci semantycznej. http://horizon.nmc.org/wiki/Key_Trends 13

14. Edukacja 2050 14

15. Edukacja 2050 Jak wyglądać będzie wtedy edukacja? Kilka hipotez: Uczyć nas będą także urządzenia , gdyż wszystkie obiekty będą potrafiły komunikować się z człowiekiem; Internet będzie siecią, której poszczególne elementy będą się ze sobą komunikowały, czyli również będą przetwarzać informacje w wiedzę ; Nauczanie będzie ustawicznym procesem opartym przede wszystkim na dzieleniu się wiedzą przez ludzi bez względu na wiek i etap kształcenia; Uczenie się będzie przetwarzaniem strumienia informacji (wiedza praktyczna, często aktualizowana i odnawiana), nie zaś tworzeniem zamkniętego zasobu, z którego korzystamy przez całe życie. Istotą procesu edukacji będzie akceptacja zmiany i umiejętność szybkiego przyswajania sobie nowej wiedzy potrzebnej do funkcjonowania w życiu. Warto również przeczytać nowy tekst Downesa „ The future of online learning. Ten years on.” 15

16. Nowe umiejętności Współczesny świat wymaga od uczniów nowego zestawu umiejętności , dzięki którym będą oni mogli w pełni korzystać z możliwości rozwijającego się społeczeństwa wiedzy; Amerykańskie Partnerstwo na rzecz Umiejętności XXI wieku podjęło się opracowania map kompetencji, które będą podpowiadać nauczycielom, w jaki sposób integrować dziś nauczanie i uczenie się, jak rozwijać kluczowe umiejętności w codziennej szkolnej rzeczywistości ; Mapa zawiera katalog umiejętności społecznych, które zostały uznane za niezbędne do pełnego funkcjonowania w społeczeństwach XXI wieku. Ujęto w niej następujące obszary kompetencji: 16

17. Nowe umiejętności kreatywność i innowacyjność, krytyczne myślenie i rozwiązywanie problemów, k omunikowanie, kolaboracja - współpraca w ramach grupy/społeczności, alfabetyzm informacyjny (umiejętność wyszukiwania, analizowania i zarządzania informacją), alfabetyzm medialny (umiejętność korzystania z cyfrowych mediów), sprawność posługiwania się narzędziami technologii informacyjno-komunikacyjnej (czyli ICT), elastyczność i adaptacyjność (umiejętność dostosowywania się do zmieniających się warunków), inicjatywa i samodecydowanie o swoim życiu, umiejętność funkcjonowania w zróżnicowanym i wielokulturowym środowisku, p roduktywność, umiejętności liderskie i odpowiedzialność. 17

18. Nowe umiejętności Patrz: Mapa społecznych umiejętności XXI wieku w Edunews.pl 18

19. Nowe technologie w szkołach BECTA - brytyjska agencja rządowa wdrażająca innowacyjne technologie do edukacji, ogłosiła, że w Wielkiej Brytanii już tysiąc szkół posiada akredytację ICT Mark , potwierdzającą najlepsze wykorzystanie nowych technologii w procesie edukacji; Szkoły posiadające akredytację ICT Mark wypadły lepiej w ocenach nadzoru pedagogicznego , niż te, które nie stawiają na nowe technologie: czterokrotnie częściej określane są jako „znakomite” w kategorii ogólna efektywność szkoły, trzykrotnie częściej określane są jako „znakomite” w kategorii osiągnięcia i standardy, trzykrotnie częściej określane są jako „znakomite” w kategorii kierownictwo i zarządzanie, czterokrotnie częściej określane są jako „znakomite” w kategorii nauczanie i uczenie się. Również uczniowie tych szkół osiągają lepsze rezultaty. 19 Z alążki trendów globalnych?

20. Egzamin z cyfrowych umiejętności Amerykanie zdecydowali się jako pierwsi na świecie na wprowadzenie do systemu edukacji ogólnonarodowych testów kompetencji uczniów szkół podstawowych i średnich w zakresie posługiwania się współczesnymi narzędziami cyfrowymi; Każdy uczeń kończący ósmy rok nauki musi wykazać się znajomością „technologicznego alfabetu“ ( technological literacy ) – ustawa No Child Left Behind; Znajomość „alfabetu cyfrowego“ stanie się od 2012 r. częścią Narodowego Systemu Oceniania Postępów w Edukacji. 20 Z alążki trendów globalnych?

21. Internet na egzaminie Czy korzystanie z Internetu podczas egzaminu jest wielką zbrodnią? Wielką dyskusję na ten temat – na skalę światową wywołała decyzja władz jednego z australijskich College’ów. Pozwolili oni uczniom zdającym egzaminy korzystać z sieci ; Podobnie jak kartka i długopis, również komputer i telefon są pewnymi zdobyczami techniki. Spełniają tą samą funkcję, tylko w inny sposób. Jedyne co wymaga wyważenia, to linia oddzielająca „naukę wspomaganą technologią” od „osiągania wyników dzięki technologii”; “ Powinniśmy przygotowywać dzieci do życia, a nie do egzaminów . To głupota przygotowywać do nich młodych ludzi, skoro tak naprawdę powinnno się ich kształcić tak, żeby poradzili sobie w pracy i w życiu.” – Mark Prensky. 21 Z alążki trendów globalnych?

22. Za dziesięć lat połowa zajęć online? Przy obecnym tempie oraz prognozach wzrostu, około 2019 r. można się spodziewać, że amerykańscy uczniowie szkół średnich będą połowę szkolnego czasu spędzać przed komputerami (naukowcy uniwersytetów Stanford, Harvard Business School oraz Innosight Institute); Dlaczego? O wiele niższa cena takich kursów online oraz ich większy potencjał edukacyjny w porównaniu do oferty szkolnej: są lepiej dopasowane do indywidualnego stylu uczenia się, dają możliwość pogłębiania wiedzy na wyższym poziomie niż w szkole, kursy mogą być odpowiedzią na konkretne zapotrzebowanie edukacyjne, dają możliwość uzupełniania wiedzy słabszym uczniom i są ważnym elementem wsparcia dla osób, które uczą się w domach. 22 Z alążki trendów globalnych?

23. Jaka edukacja? Jaka szkoła? Jaka powinna być więc szkoła/uczelnia XXI wieku? Przede wszystkim otwarta na innowacje – nie tylko w świecie technologii, ale i w odniesieniu do procesów nauczania i uczenia się; Współczesna edukacja nie powinna stać w opozycji do cyfrowego świata , w którym funkcjonują na co dzień uczniowie; Powinna mądrze korzystać – na wszystkich przedmiotach - z dobrodziejstw nowych technologii i przyczyniać się do powiększania wirtualnych zasobów edukacyjnych; Dzięki takim działaniom nauka będzie bardziej atrakcyjna dla uczniów, którzy będą coraz bardziej zmotywowani do nauki i do działania; Próba podsumowania 23

24. Jaka edukacja? Jaka szkoła? To także szkoła, która przekazuje wiedzę praktyczną . Uczmy się umiejętności wyszukania i przetworzenia informacji w wiedzę, planowania, współpracy, komunikacji, posługiwania się przeróżnymi urządzeniami w celach edukacyjnych. Korzystajmy z symulatorów, aby uzmysłowić sobie możliwe skutki naszych działań. To wszystko bardzo przyda się w dorosłym życiu; Szkoła musi też dzielić się wiedzą . Jest ona osadzona w określonej społeczności lokalnej i powinna odpowiadać na potrzeby tej społeczności; Jest również środowiskiem, w którym wszyscy uczestnicy procesu edukacji powinni brać aktywny udział: nauczyciele, uczniowie i rodzice. I wszyscy powinni się od siebie uczyć . 24

25. Jaka edukacja? Jaka szkoła? W centrum szkoły XXI wieku znajduje się uczeń . To on jest początkiem i końcem wszystkich działań edukacyjnych; Dlatego przekaz, który kierowany jest do ucznia, powinien być spersonalizowany – dopasowany do jego możliwości, ale i różnych preferencji. Dzisiaj zazwyczaj o tym zapominamy. 25 Listy do redakcji: [email_address] Dziękuję za uwagę

26. Lista linków do źródeł w prezentacji Portal EDUNEWS.PL - http://www.edunews.pl Prezentacja “Zwróć uwagę” - http://www.edunews.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=540&Itemid=1 Stary i nowy świat edukacji - http://www.edunews.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=467&Itemid=15 Meta trendy globalnej edukacji - http://www.edunews.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=196&Itemid=5 Edukacja 2050 - http://www.edunews.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=215&Itemid=38 Mapa społecznych umiejętności XXI wieku - http://www.edunews.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=522&Itemid=16 Wykorzystanie technologii w brytyjskich szkołach - http://www.edunews.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=433&Itemid=14 Szkolny egzamin z cyfrowych umiejętności - http://www.edunews.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=499&Itemid=16 Technologie wkraczają w sferę oceniania - http://www.edunews.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=465&Itemid=15 Za dziesięć lat połowa zajęć w szkołach online - http://www.edunews.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=350&Itemid=13 26