NGHIÊN CỨU SUY CHỨC NĂNG VỎ THƯỢNG THẬN Ở BỆNH NHÂN DÙNG GLUCOCORTICOSTEROID DÀI HẠN BẰNG CÁC NGHIỆM PHÁP ĐỘNG.Một trong các biến chứng quan trọng ở những bệnh nhân dùng glucocorticosteroid dài hạn là trục hạ đồi – tuyến yên – thượng thận bị ức chế chức năng dẫn tới làm giảm khả năng đáp ứng đối với các tình trạng stress (như nhiễm trùng, chấn thương, phẫu thuật…) và bệnh nhân có thể rơi vào tình trạng nguy kịch nếu không được bù glucocortico steroid kịp thời

1. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM
TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
NGHIÊN CỨU SUY CHỨC NĂNG VỎ THƯỢNG THẬN Ở BỆNH NHÂN
DÙNG GLUCOCORTICOSTEROID DÀI HẠN BẰNG CÁC NGHIỆM
PHÁP ĐỘNG.Một trong các biến chứng quan trọng ở những bệnh nhân
dùng glucocorticosteroid dài hạn là trục hạ đồi – tuyến yên – thượng thận bị
ức chế chức năng dẫn tới làm giảm khả năng đáp ứng đối với các tình
trạng stress (như nhiễm trùng, chấn thương, phẫu thuật…) và bệnh nhân có
thể rơi vào tình trạng nguy kịch nếu không được bù glucocortico steroid kịp thời
[62].
MÃ TÀI LIỆU BQT.YHOC. 00163
Giá : 50.000đ
Liên Hệ 0915.558.890
Tần suất của suy chức năng vỏ thượng thận do glucocorticosteroid cũng chưa
được xác định rõ, có thể thay đổi từ 56% tới 77% tùy theo nghiên
cứu [28],[57],[90]. Trên thực tế có rất nhiều bệnh nhân được
dùng glucocorticosteroid dài hạn. Ngoài những trường hợp có chỉ định của bác
sĩ dùng dài hạn để điều trị bệnh còn có những bệnh nhân tự sử dụng
thuốckhông rõ nguồn gốc trong đó có chứa glucocorticosteroid. Do đó ngày
càng có nhiều bệnh nhân có biến chứng do dùng glucocorticosteroid ngoại sinh.
Vì thế việc đánh giá khả năng đáp ứng của trục hạ đồi – tuyến yên – thượng
thận ở những bệnh nhân này có vai trò quan trọng để phát hiện những trường
hợp suy chức năng vỏ thượng thận thứ phát do bị ức chế bởi
glucocorticosteroiddùng dài hạn, để có thể điều trị kịp thời tránh nguy hiểm tới
tính mạng bệnh nhân [54].
Triệu chứng lâm sàng của suy thượng thận không đặc hiệu (ví dụ: mệt, huyết áp
thấp, hạ huyết áp tư thế…) nên không thể dùng để chẩn đoán có giảm khả
năng chế tiết cortisol của vỏ thượng thận . Định lượng cortisol huyết tương tĩnh
không cho biết khả năng đáp ứng với stress của vỏ thượng thận . Muốn đánh
giá chính xác chức năng vỏ thượng thận cần phải dùng các nghiệm pháp
động chẩn đoán sự giảm tiết cortisol như nghiệm pháp kích thích bằng
ACTH, nghiệm pháp hạ đường huyết bằng insulin,… [45].
Ở Việt Nam cho tới nay chưa có báo cáo về đánh giá biến chứng của dùng
glucocorticosteroid dài hạn trên trục hạ đồi – tuyến yên – thượng thận bằng
cách dùng các nghiệm pháp động này. Do đó nghiên cứu này thực hiện để đánh
giá tình trạng suy chức năng vỏ thượng thận do dùng glucocorticosteroid dài
hạn bằng các nghiệm pháp động.
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

2. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM
TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Mục tiêu tổng quát
Đánh giá suy chức năng vỏ thượng thận ở bệnh nhân
dùng glucocorticosteroid dài hạn bằng nghiệm pháp synacthen và nghiệm p háp
hạ đường huyết bằng insulin.
Mục tiêu chuyên biệt
1. Xác định tỉ lệ suy chức năng vỏ thượng thận bằng nghiệm pháp
hạ đường huyết ở những bệnh nhân dùng glucocorticosteroid dài hạn.
2. Xác định sự tương quan giữa nồng độ cortisol huyết tương nền
buổi sáng với nồng độ tối đa của cortisol huyết tương sau nghiệm pháp
hạ đường huyết bằng insulin.
3. Xác định giá trị chẩn đoán suy thượng thận của cortisol huyết
tương nền buổi sáng.
4. Xác định sự tương quan giữa nồng độ tối đa cortisol huyết tương
sau tiêm Synacthen 250 µg với nồng độ tối đa của cortisol huyết
tương trong nghiệm pháp hạ đường huyết.
5. Xác định giá trị chẩn đoán suy chức năng vỏ thượng thận thứ phát
của nghiệm pháp synacthen 250 µg tác dụng ngắnMỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các chữ viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục các biểu đồ
Danh mục các hình
ĐẶT VẤN ĐỀ 1
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 3
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4
1.1. Sinh lý trục hạ đồi-tuyến yên – thượng thận 4
1.2. Tác dụng sinh học của glucocorticosteroid 15
1.3. Bệnh sinh của suy chức năng vỏ thượng thận thứ phát do glucocorticosteroid
16
1.4. Chẩn đoán suy chức năng vỏ thượng thận thứ phát do glucocorticosteroid 19
1.5. Phương pháp ngưng thuốc glucocorticosteroid và đánh giá chức năng
thượng thận 35
1.6. Các nghiên cứu đánh giá chức năng thượng thận ở bệnh nhân dùng
glucocorticosteroid 37
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 39

3. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM
TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
2.1. Thiết kế và đối tượng nghiên cứu 39
2.2. Qui trình thực hiện nghiên cứu 41
2.3. Các phương pháp xét nghiệm trong nghiên cứu 45
2.4. Các biến số trong nghiên cứu 46
2.5. Phân tích thống kê 49
2.6. Vấn đề y đức 50
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 51
3.1. Đặc điểm chung của dân số nghiên cứu 51
3.2. Kết quả của nghiệm pháp Synacthen tác dụng ngắn 250 µg 57
3.2.1. Cortisol huyết tương trong nghiệm pháp Synacthen tác dụng ngắn 250 µg
57
3.2.2. Tương quan giữa cortisol huyết tương lúc 0 phút và cortisol tối đa
trong nghiệm pháp Synacthen tác dụng ngắn 250 µg 58
3.2.3. Tỉ lệ bệnh nhân đạt cortisol tối đa sau tiêm synacthen tại
các thời điểm 30 và 60 phút 58
3.3. Kết quả của nghiệm pháp hạ đường huyết 59
3.3.1. Thay đổi của nồng độ cortisol trong nghiệm pháp hạ đường huyết 59
3.3.2. Cách dùng insulin trong nghiệm pháp hạ đường huyết 60
3.3.3. So sánh cortisol huyết tương tối đa trong nghiệm pháp synacthen 250µg
và nghiệm pháp hạ đường huyết 61
3.4. Suy chức năng vỏ thượng thận thứ phát 61
3.5. So sánh đặc điểm của nhóm suy chức năng vỏ thượng thận và nhóm chức
năng
vỏ thượng thận bình thường 63
3.6. Xác định giá trị chẩn đoán suy chức năng vỏ thượng thận của cortisol huyết
tương nền buổi sáng trong nghiệm pháp hạ đường huyết. 66
3.7. Giá trị của sự gia tăng cortisol trong nghiệm pháp Synacthen trong chẩn đoán
suy chức năng vỏ thượng thận 69
3.8. Xác định giá trị chẩn đoán suy chức năng vỏ thượng thận của cortisol huyết
tương tối đa trong nghiệm pháp Synacthen 250 µg 71
3.8.1. Sự tương quan giữa cortisol huyết tương tối đa trong nghiệm pháp
Synacthen và cortisol huyết tương tối đa tron g nghiệm pháp hạ đường
huyết. 71
3.8.2. Giá trị của cortisol huyết tương tối đa của nghiệm pháp Synacthen trong
chẩn đoán suy chức năng vỏ thượng thận thứ phát . 72
3.8.3. Giá trị chẩn đoán của các ngưỡng cortisol huyết tương tối đa trong nghiệm
pháp Synacthen 250 µg 73
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN 74

4. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN Y HỌC, TÌM
TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
4.1. Nhận xét về đặc điểm chung của dân số nghiên cứu 75
4.2. Nhận xét các biểu hiện lâm sàng liên hệ với dùng glucocorticosteroid 76
4.3. Các bệnh lý phải dùng glucocorticosteroid trong nghiên cứu 77
4.4. Chế độ dùng thuốc và liều duy trì glucocorticosteroid của bệnh nhân 77
4.5. Nhận xét về nghiệm pháp Synacthen tác dụng ngắn 250 µg 79
4.6. Nhận xét về nghiệm pháp hạ đường huyết bằng insulin 80
4.7. Nhận xét về tỉ lệ của suy chức năng vỏ thượng thận th ứ phát do
g lucocorticosteroid 82
4.8. Giá trị chẩn đoán của cortisol huyết tương nền buổi sáng trong đánh giá chức
năng thượng thận 84
4.9. Giá trị của sự gia tăng cortisol trong nghiệm pháp Synacthen trong chẩn
đoán
suy thượng thận 87
4.10. Giá trị của cortisol huyết tương tối đa trong nghiệm pháp Synacthen trong
chẩn đoán suy chức năng vỏ thượng thận thứ phát 88
4.11. Giới hạn của nghiên cứu 94
KẾT LUẬN 95
KIẾN NGHỊ 96
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC DANH SÁCH BỆNH NHÂN