NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ BIẾN ĐỘNG CỦA TÀI NGUYÊN NƯỚC MẶT TRONG BỐI CẢNH BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU LƯU VỰC SÔNG BÙI_10264112052019

1. BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ BIẾN ĐỘNG CỦA TÀI NGUYÊN
NƯỚC MẶT TRONG BỐI CẢNH BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
LƯU VỰC SÔNG BÙI
CHUYÊN NGÀNH: THỦY VĂN
VŨ DUY QUANG
Hà Nội, 2018

2. BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGHIÊN CỨU ĐÁNH GIÁ BIẾN ĐỘNG CỦA TÀI NGUYÊN
NƯỚC MẶT TRONG BỐI CẢNH BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
LƯU VỰC SÔNG BÙI
VŨ DUY QUANG
CHUYÊN NGÀNH: THỦY VĂN
MÃ SỐ: 62440244
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS HOÀNG NGỌC QUANG
Hà Nội, 2018

3. CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
Cán bộ hướng dẫn chính: PGS.TS Hoàng Ngọc Quang
(Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị)
Cán bộ chấm phản biện 1:.PGS.TS Ngô Lê An
(Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị)
Cán bộ chấm phản biện 2:PGS.TS Hoàng Minh Tuyển
(Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị)
LUẬN VĂN THẠC SĨ được bảo vệ tại:
HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
Ngày 17 tháng 09 năm 2018

4. i
LỜI CAM ĐOAN
Tác giả xin cam đoan các nội dung, số liệu, kết quả nêu trong luận văn
là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN
(Ký và ghi rõ họ tên)
Vũ Duy Quang

5. ii
LỜI CẢM ƠN
Em xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo trong Khoa Khí tượng-
thủy văn, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã truyền thụ
kiến thức cho em trong suốt quá trình học tập vừa qua.
Đặc biệt, em xin trân thành bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy PGS.TS
Hoàng Ngọc Quang là người đã hướng dẫn và chỉ dạy rất tận tình cho em
trong suốt quá trình hoàn thành luận văn của mình.
Cuối cùng, em xin gửi lời cảm ơn tới những người thân cùng toàn thể các
bạn trong lớp đã luôn động viên khích lệ và là nguồn động lực to lớn giúp đỡ em
trong quá trình học tập và tạo điều kiện để em hoàn thành luận văn của mình.
Do hạn chế về thời gian cũng như khả năng của bản thân, mặc dù đã có
nhiều cố gắng nhưng luận văn không tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót.
Vì vậy, em rất mong được sự góp ý, chỉ bảo quý báu của thầy cô và các bạn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội tháng 6 năm 2018
Sinh viên thực hiện
Vũ Duy Quang

6. iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii
MỤC LỤC.......................................................................................................iii
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ................................................................. v
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT .................................. vi
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU .................................................................vii
DANH MỤC CÁC HÌNH............................................................................viii
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài................................................................................. 1
2. Mục tiêu:....................................................................................................... 2
3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài: ................................................................... 2
4. Phương pháp nghiên cứu: ............................................................................ 2
5. Nội dung : ..................................................................................................... 2
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU......................... 3
1.1. Tổng quan về tình hình biến đổi khí hậu ................................................... 3
1.1.1 Khái niệm và nguyên nhân gây biến đổi khí hậu..................................... 3
1.1.2 Tác động của biến đổi khí hậu đến toàn cầu:........................................... 4
1.1.3 Tác động của biến đổi khí hậu đến Việt Nam.......................................... 6
1.1.4 Các nghiên cứu đánh giá ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến tài nguyên
nước .................................................................................................................. 8
1.2. Tổng quan khu vực nghiên cứu................................................................ 16
1.2.1. Vị trí địa lý ............................................................................................ 16
1.2.2 Khí hậu................................................................................................... 17
1.2.3 Thảm phủ thực vật ................................................................................. 19
1.2.4 Đặc điểm mạng lưới sông ngòi .............................................................. 20

7. iv
1.2.5 Hiện trạng tài nguyên nước mặt lưu vực sông Bùi ................................ 21
CHƯƠNG II: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ DỮ LIỆU.....24
2.1. Phương pháp nghiên cứu......................................................................... 24
2.2.1 Số liệu khí tượng.................................................................................... 28
2.2.2 Số liệu thủy văn...................................................................................... 28
2.3. Tác động của biến đổi khí hậu ................................................................. 29
CHƯƠNG III: ĐÁNH GIÁ BIẾN ĐỘNG TÀI NGUYÊN NƯỚC TRÊN
LƯU VỰC SÔNG BÙI.................................................................................. 37
3.1. Biến động tài nguyên nước trên lưu vực sông Bùi .................................. 37
3.2. Nghiên cứu biến động tài nguyên nước lưu vực sông Bùi – trạm Lâm Sơn
trong bối cảnh BĐKH ..................................................................................... 39
3.2.1. Áp dụng mô hình NAM tính toán sự thay đổi dòng chảy lưu vực sông
Bùi – trạm Lâm Sơn........................................................................................ 39
3.2.2. Sự thay đổi tài nguyên nước lưu vực sông Bùi – trạm Lâm Sơn trong
bối cảnh BĐKH............................................................................................... 42
3.3. Đề xuất các giải pháp ............................................................................... 48
3.3.1. Thích ứng với sự gia tăng nhiệt độ ....................................................... 48
3.3.2. Thích ứng với sự gia tăng lượng mưa................................................... 49
3.3.3. Thích ứng với sự gia tăng cường độ và tần suất các hiện tượng thời tiết
cực đoan, tai biến ............................................................................................ 50
3.3.4. Giải pháp hỗ trợ..................................................................................... 51
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 53
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 56

8. v
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
+ Họ và tên học viên:Vũ Duy Quang
+ Lớp: CH2BT Khoá:2B
+ Cán bộ hướng dẫn: PGS.TS Hoàng Ngọc Quang
+ Tên đề tài: Nghiên cứu đánh giá biến động của tài nguyên nước mặt
trong bối cảnh biến đổi khí hậu lưu vực sông Bùi.
+ Tóm tắt:
- Chương 1: Tổng quan về vấn đề nghiên cứu.
- Chương 2: Phương pháp nghiên cứu và cơ sở dữ liệu.
- Chương 3: Đánh giá biến động tài nguyên nước trên lưu vực sông Bùi.
luận văn đã thu thập, tổng hợp, phân tích số liệu lưu lượng, mực nước
trung bình ngày từ năm 1980 đến năm 2016, đánh giá được sự thay đổi tài
nguyên nước mặt sông Bùi trong quá khứ; sử dụng mô hình MIKE NAM
để tính toán sự thay đổi tài nguyên nước mặt trong tương lai theo kịch bản
Biến đổi khí hậu.Từ đó, tác giả đã đề xuất một số giải pháp thích ứng và
hỗ trợ phù hợp với tình hình biến đổi khí hậu hiện nay.

9. vi
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT
BĐKH: Biến đổi khí hậu
KHKTTV&MT: Khoa học Khí tượng thủy văn và môi trường
LVS: Lưu vực sông
TNN: Tài nguyên nước
TNNM: Tài nguyên nước mặt

10. vii
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1: Thống kê diện tích khu vực hạn của Tỉnh Ninh Thuận.................... 7
Bảng 2.1. Các thông số cơ bản của mô hình NAM ........................................ 26
Bảng 2.2: Biến đổi nhiệt độ trung bình (o
C) so với thời kỳ cơ sở .................. 30
Bảng 2.3: Biến đổi lượng mưa năm (%) so với thời kỳ cơ sở ........................ 33
Bảng 3.1: Danh sách các trạm khí tượng thủy văn sử dụng trong mô hình.... 40
Bảng 3.2: Trị số NASH cho quá trình hiệu chỉnh........................................... 41
Bảng 3.3: Trị số Nash cho năm 2016.............................................................. 41
Bảng 3.4: Bộ thông số mô hình NAM cho lưu vực sông Bùi – trạm Lâm Sơn ... 42
Bảng 3.5: Dự tính lưu lượng trung bình năm.................................................. 44
Bảng 3.6: Dự tính lưu lượng trung bình mùa lũ ............................................. 46
Bảng 3.7: Dự tính lưu lượng trung bình mùa kiệt........................................... 47

11. viii
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1: Nhiệt độ trung bình bề mặt của đất và đại dương toàn cầu 1850-
2012................................................................................................................... 5
Hình 1.2: Thay đổi lượng mưa quan sát được hằng năm của trái đất............... 5
Hình 1.3: Mức độ phủ băng của biển Bắc Cực vào mùa hè ............................. 6
Hình 1.4: Bản đồ lưu vực sông Bùi tính đến trạm thủy văn Lâm Sơn ........... 17
Hình 1.5: Sơ đồ các bước nghiên cứu của LUẬN VĂN THẠC SĨ................ 23
Hình 2.1: Sơ đồ nguyên lý mô hình NAM...................................................... 25
Hình 2.2: Mức tăng nhiệt độ trung bình tỉnh Hòa Bình so với thời kỳ (1986-
2005)................................................................................................................ 31
Hình 2.3: Mức tăng lượng mưa so với thời kỳ (1986-2005) .......................... 34
Hình 3.1: Đường quá trình lưu lượng nhiều năm trạm Lâm Sơn ................... 37
Hình 3.2: Đường quá trình lưu lượng mùa lũ nhiều năm trạm Lâm Sơn ....... 38
Hình 3.3: Đường quá trình lưu lượng mùa kiệt nhiều năm trạm Lâm Sơn .... 38
Hình 3.4: Quá trình lưu lượng hiệu chỉnh mô hình......................................... 40
Hình 3.5: Quá trình lưu lượng kiểm định mô hình chuỗi năm 2006 - 2016... 41
Hình 3.6: Dự tính lưu lượng trung bình năm trạm Lâm Sơn theo2 kịch bản
BĐKH.............................................................................................................. 45
Hình 3.7: Dự tính lưu lượng trung bình mùa lũ trạm Lâm Sơn theo 2 kịch bản
BĐKH.............................................................................................................. 46
Hình 3.8: Dự tính lưu lượng trung bình mùa kiệt trạm Lâm Sơn theo 2 kịch
bản BĐKH....................................................................................................... 48

12. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Biến đổi khí hậu (BĐKH) là một trong những vấn đề cấp thiết hàng
đầu, có ảnh hưởng đến toàn thế giới và Việt Nam cũng không phải ngoại lệ.
Biến đổi khí hậu toàn cầu là điều không thể tránh khỏi, hậu quả của biến đổi
khí hậu toàn cầu sẽ khôn lường và nghiêm trọng chưa thể tính toán trước hết
được.Với kịch bản biến đổi khí hậu đã được tính toán, dự báo, nhưng thực tế
xảy ra còn có thể lớn hơn rất nhiều. Biến đổi khí hậu sẽ gây ra nhiều tác động
tiêu cực đến lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản, lâm nghiệp, du lịch, tài nguyên
nước, môi trường sinh thái, sức khỏe con người... [7]
Theo tính toán của các nhà khoa học, nếu nhiệt độ khí quyển tăng thêm
20
C thì mực nước biển sẽ dâng cao hơn 1m; Việt Nam sẽ bị mất hơn 12%
diện tích đất, 23% số dân mất nơi cư trú, khoảng 22 triệu người dân sẽ bị mất
nhà. Một phần lớn diện tích của Đồng bằng sông Hồng, Đồng bằng sông Cửu
Long và vùng duyên hải miền Trung có thể bị ngập lụt. [5]
Một trong số những đối tượng có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi
biến đổi khí hậu là khu vực đồng bằng sông Hồng của nước ta, trong đó có
lưu vực sông Bùi.Sông Bùi là một nhánh của sông Nhuệ Đáy và là một trong
những con sông có ảnh hưởng lớn tới kinh tế nông nghiệp các huyện Lương
Sơn, Xuân Mai, Mỹ Đức nói riêng và thành phố Hà Nội nói chung. Tuy
nhiên, cũng như các lưu vực sông khác, tài nguyên nước mặt lưu vực ảnh
hưởng nhiều của BĐKH. Nhận thức rõ ảnh hưởng của BĐKH, các tỉnh Hòa
Bình, Hà Nội đã thực hiện nhiều chương trình, kế hoạch bảo vệ môi trường
góp phần nhỏ để hạn chế BĐKH như Chương trình hành động thực hiện
Chiến lược quốc gia về phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai và Chương trình
hành động thích ứng với biến đổi khí hậu đối với lưu vực sông Bùi
Tuy nhiên, vẫn chưa có kế hoạch hành động cụ thể để đảm bảo ứng phó
có hiệu quả với những tác động trước mắt và tiềm tàng của BĐKH đến lưu
vực sông Bùi. Ngoài ra, lưu vực sông Bùi nhỏ (F=30 km2
), khép kín và tương

13. 2
đối đồng nhất; trên lưu vực có trạm thủy văn Lâm Sơn quan trắc từ năm 1980.
Do vậy, luận văn “Nghiên cứu đánh giá biến động của tài nguyên nước mặt
trong bối cảnh biến đổi khí hậu lưu vực sông Bùi” là hết sức cấp thiết, có ý
nghĩa khoa học và thực tiễn.
2. Mục tiêu:
- Đánh giá được sự biến động tài nguyên nước mặt lưu vực sông Bùi
trong giai đoạn 1980-2016.
- Đánh giá biến động tài nguyên nước mặt trên lưu vực sông Bùi có
xét đến tác động của biến đổi khí hậu. Từ đó, đề xuất một số giải pháp
ứng phó với biến đổi khí hậu trong lĩnh vực tài nguyên nước.
3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài:
Lưu vực sông Bùi tính đến trạm thủy văn Lâm Sơn (xã Lâm Sơn, huyện
Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình).
4. Phương pháp nghiên cứu:
Các phương pháp được sử dụng trong luận văn:
 Phương pháp thống kê: thu thập, xử lý, tổng hợp, phân tích số liệu
mưa, dòng chảy và các tài liệu liên quan để đánh giá sự biến động tài nguyên
nước mặt lưu vực sông Bùi giai đoạn 1980 -2016.
 Phương pháp mô hình toán: sử dụng mô hình mưa - dòng chảy
MIKE NAM để tính toán dòng chảy từ mưa ứng với các kịch bản BĐKH trên
lưu vực.
 Phương pháp kế thừa: kế thừa các công trình nghiên cứu của các
chuyên gia và phát triển các nghiên cứu đó.
5. Nội dung :
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Tổng quan về vấn đề nghiên cứu.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu và cơ sở dữ liệu.
Chương 3: Đánh giá biến động tài nguyên nước trên lưu vực sông Bùi.

14. 3
CHƯƠNG I
TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Tổng quan về tình hình biến đổi khí hậu
1.1.1 Khái niệm và nguyên nhân gây biến đổi khí hậu
Biến đổi khí hậu – “Climate change” Theo định nghĩa Công ước
Khung về Biến đổi Khí hậu của Liên Hợp quốc (UNFCCC): “Biến đổi khí
hậu là một sự thay đổi trong khí hậu do tác động trực tiếp hay gián tiếp của
các hoạt động con người làm thay đổi thành phần của khí quyển toàn cầu,
bên cạnh sự biến động của khí hậu tự nhiên, được quan sát qua nhiều thời kỳ.
Biến đổi khí hậu xác định sự khác biệt giữa các giá trị trung bình dài hạn của
một tham số hay thống kê khí hậu. Trong đó, trung bình được thực hiện
trong một khoảng thời gian xác định, thường là vài thập kỷ.”[8]
Biến đổi khí hậu có thể do 2 nguyên nhân: do những quá trình tự nhiên
và do ảnh hưởng của con người dẫn đến sự gia tăng nồng độ khí nhà kính
trong khí quyển dẫn đến tăng hiệu ứng nhà kính.
● Nguyên nhân biến đổi khí hậu do những quá trình tự nhiên.
+ Do quá trình tự nhiên, sự tương tác và vận động giữa trái đất và vũ trụ.
+ Do bức xạ từ Mặt trời.
● Nguyên nhân do tác động của con người.
Phần lớn các nhà khoa học đều khẳng định rằng hoạt động của con người
đã và đang làm BĐKH toàn cầu.
- Dân số tăng đến mức báo động; phát triển kinh tế quá nóng.
- Sử dụng thái quá nhiên liệu hóa thạch
- Sử dụng phân bón, các loại hóa chất bảo vệ thực vật và sinh hoạt, thuốc
trừ sâu, khai thác sử dụng đất
- Khai thác và sử dụng tài nguyên nước, xả thải nước làm ô nhiễm ra môi
trường

15. 4
- Các hoạt động khai thác quá mức các bể hấp thụ và bể chứa khí nhà
kính như sinh khối, rừng, các hệ sinh thái biển, ven bờ và đất liền khác.
- Do chiến tranh.
1.1.2 Tác động của biến đổi khí hậu đến toàn cầu:
Ban Liên Chính phủ về Biến đổi khí hậu (IPCC) đã tổ chức 5 lần báo
cáo đánh giá tình hình BĐKH toàn cầu vào các năm 1990, 1994, 2001, 2007
và 2014.[3]
Mỗi lần đánh giá đều có những tiến bộ mới về nguồn số liệu và phương
pháp, làm giảm đáng kể những điều chưa chắc chắn tồn tại trước đây, do đó,
nâng cao rõ rệt mức độ tin cậy của những kết luận về biến đổi khí hậu trong
quá khứ cũng như tương lai.
Theo báo cáo tổng quan lần thứ 5 của IPCC kể từ năm 1990, mọi việc đã
thay đổi kể từ đánh giá trước từ năm 2007. Các nhà khoa học đã cho rằng
khoảng 95% hoạt động của con người là nguyên nhân chính dẫn đến biến đổi
khí hậu (báo cáo đầu tiên nói rằng biến đổi khí hậu có thể không phải do
những biến đổi tự nhiên mà ra). Báo cáo lần này đã đưa ra các con số cụ thể
về sự biến đổi về khí hậu đang được diễn ra.
- Nhiệt độ trung bình của mặt đất và bề mặt nước biển đã tăng 0,85o
C
trong khoảng thời gian từ 1880 – 2012:
+ Trong ba thập kỷ vừa qua, cứ sau mỗi thập kỷ bề mặt trái đất đã liên
tục nóng lên hơn bất kỳ thập kỷ nào trước đó kể từ năm 1850. Ở Bắc bán cầu,
giai đoạn từ 1983 đến 2012 dường như là khoảng thời gian 30 năm ấm nhất
trong 1.400 năm qua.

16. 5
Hình 1.1: Nhiệt độ trung bình bề mặt của đất và đại dương toàn cầu
1850-2012
Hình 1.2: Thay đổi lượng mưa quan sát được hằng năm của trái đất

17. 6
+ Lượng mưa biến động mạnh mẽ và có dấu hiệu tăng lên vào mùa
mưa, giảm vào mùa ít mưa, hiện tượng mưa lớn gia tăng, hạn hán xuất hiện
thường xuyên hơn, hoạt động của bão và áp thấp nhiệt đới phức tạp hơn, hiện
tượng El Nino xuất hiện thường xuyên hơn và có biến động mạnh.
- Mực nước biển đã dâng cao 3,2mm mỗi năm trong khoảng thời gian
1993-2010, nhanh gấp đôi so với khoảng từ năm 1901-2010
- Độ axit của bề mặt đại dương đã tăng 26% kể từ cuộc cách mạng công
nghiệp.
- Các bề mặt băng ở Bắc cực đã giảm 40% trong một thập kỷ, và các
tảng băng ở Greenland và Nam Cực đã biến mất hàng loạt.
Hình 1.3: Mức độ phủ băng của biển Bắc Cực vào mùa hè
1.1.3 Tác động của biến đổi khí hậu đến Việt Nam
Theo chỉ số về mức độ tổn thương do biến đổi khí hậu (CCVI), đánh
giá mức độ tổn thương do tác động của biến đổi khí hậu trong 30 năm tới
thông qua 42 yếu tố kinh tế, xã hội và môi trường tại 193 quốc gia, Việt Nam
xếp hạng thứ 23 trong tổng số 193 quốc gia và là một trong 30 nước chịu “rủi
ro rất cao”.Các tác động của biến đổi khí hậu, như nước biển dâng, lũ lụt, hạn

18. 7
hán, xâm nhập mặn, thời tiết cực đoan,... đang hiện hữu ngày càng nhiều hơn,
rõ rệt hơn.[3]
Thực tế tại Việt Nam, BĐKH đã và đang gây ra rất nhiều sự thay đổi:
+ Nhiệt độ trung bình năm tăng 0.5o
C trong vòng 70 năm. Năm 2015
trên phạm vi toàn quốc đã xảy 17 đợt nắng nóng và các đợt nắng nóng đã xuất
hiện nhiều kỷ lục: đợt nắng nóng kéo dài lâu nhất, nhiều cực trị trong quá khứ
bị phá vỡ. Đặc biệt liên tiếp trong 3 tháng (6, 7, 8/2015), các đợt nắng nóng
đã xuất hiện giá trị nhiệt độ vượt lịch sử tại khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ.
+ Lượng mưa biến đổi không nhất quán giữa các vùng, hạn hán có xu
hướng mở rộng nhưng lũ lụt cũng trở nên trầm trọng hơn.
Bảng 1.1: Thống kê diện tích khu vực hạn của Tỉnh Ninh Thuận
STT
Khu vực Diện tích bị hạn hán (tính đến 24/3/2016)
Diện tích
tự nhiên
(Km2
)
Diện tích
bị hạn
(Km2
)
% Bị
hạn
Diện
tích bị
hạn cao
(Km2
)
% Bị
hạn cao
1 Tỉnh Ninh Thuận 3362.394 991 28.7 477 13.5
2 TP. Phan Rang 80.056 17 21.5 20 25.3
3 Huyện Bác Ái 1031.966 260 25.2 126 12.2
4 Huyện Ninh Hải 253.250 23 9.8 9 3.8
5 Huyện Ninh Phước 344.087 147 43.1 34 10
6 Huyện Ninh Sơn 773.961 223 28.8 199 25.7
7 Huyện Thuận Bắc 318.609 91 28.6 7 2.2
8 Huyện Thuận Nam 560.465 230 43.6 82 15.5
+ Theo thống kê, số lượng các đợt không khí lạnh giảm đáng kể trong
vòng 2 thập kỷ qua. Từ 29 đợt mỗi năm (từ 1971 - 1980) xuống còn 10-12 đợt

19. 8
mỗi năm (từ 2010-2015).
+ Hình thái bão thay đổi và bão với cường độ lớn xuất hiện ngày
càng nhiều.
+ Mực nước biển dâng lên khoảng 20 cm trong vòng 50 năm…
+ Sự xâm nhập mặn và thiếu nước ngọt.
1.1.4 Các nghiên cứu đánh giá ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến
tài nguyên nước
a. Trên Thế giới
Trên phạm vi toàn cầu, BĐKH có tác động tiêu cực đến nguồn TNN.
Có ý kiến cho rằng sự nóng lên làm tăng khả năng giữ ẩm của khí quyển, làm
thay đổi chế độ thủy văn và thay đổi các đặc điểm của mưa.Tuy nhiên, những
thay đổi về lượng mưa có thể tác động lớn hơn so với nhiệt độ, vì mưa tác
động đến lượng dòng chảy trong khi thay đổi nhiệt độ chủ yếu là ảnh hưởng
đến thời gian của dòng chảy. Sự biến đổi của khí hậu sẽ làm thay đổi chế độ
dòng chảy, từ đó ảnh hưởng đến năng suất phát điện của các nhà máy thủy
điện, chế độ tưới cho cây trồng, và tăng nguy cơ thiên tai do nước gây ra như
là hạn hán và lũ lụt. Biến đổi khí hậu sẽ càng làm cho tình trạng khan hiếm,
thiếu nước và căng thẳng về nước trầm trọng hơn trong mùa khô. Biến đổi khí
hậu sẽ tác động đến PTBV của hầu hết các nước đang phát triển tại Châu Á
do nó tạo áp lực đối với môi trường và tài nguyên thiên nhiên cùng với quá
trình đô thị hóa, công nghiệp hóa và phát triển kinh tế. Tất cả những điều trên
cho thấy sự cần thiết phải có sự quan tâm nghiên cứu tác động của biến đổi
khí hậu đến TNN.[3]
Mô hình hoàn lưu toàn cầu (GCMs) là một công cụ phổ biến để đưa ra
các kịch bản BĐKH, đó là cơ sở cho việc xác định tác động của BĐKH. Hầu
hết các nghiên cứu sử dụng các biến khí hậu trực tiếp từ các mô hình hoàn lưu
toàn cầu hoặc các mô hình hoàn lưu khu vực (RCMS), những mô hình này sử

20. 9
dụng phương trình vật lý về sự quan hệ lưu thông khí quyển và đại dương để
mô phỏng sự thay đổi của khí hậu. GCM/RCMS có thể khác nhau về nguyên
lý và thông số hóa của các quá trình, cũng như ở độ phân giải, thường là
khoảng 2,50
với GCM và 0,50
với RCMS. Theo IPCC, BĐKH hiện nay và
trong thế kỷ 21 phụ thuộc chủ yếu vào mức độ phát thải khí nhà kính, tức là
phụ thuộc vào sự phát triển kinh tế - xã hội cũng như mức độ khai thác và sử
dụng các nhiên liệu hóa thạch của con người trong tương lai. Vì vậy, các kịch
bản BĐKH và nước biển dâng được xây dựng bởi IPCC dựa trên các kịch bản
phát triển KT-XH toàn cầu, và được tiến hành thông qua các nhóm kịch bản
phát thải nhà kính từ thấp đến cao như: RCP2.6 (mức thấp), RCP4.5 (mức
trung bình thấp), RCP6.0 (mức trung bình cao) và RCP8.5 (mức cao).[8]
Các biến khí hậu mô phỏng sau đó được sử dụng làm số liệu đầu vào
cho mô hình thủy văn.Khi khí hậu thay đổi, với hậu quả là sự gia tăng nhiệt
độ và thay đổi về đặc điểm mưa có thể gây nên những thay đổi trong chế độ
thủy văn.Đã có nhiều mô hình thủy văn địa phương và khu vực trên toàn thế
giới thực hiện đánh giá tác động tiềm tàng của BĐKH tới chế độ thủy văn và
TNN [137]. Những mô hình này giúp đưa ra khung nhận thức và tìm hiểu
được mối quan hệ giữa khí hậu và TNN.
Theo như Schulze (2005), mô hình mưa dòng chảy được đánh giá là
công cụ vô giá trong việc mô phỏng để cung cấp các thông tin cho việc ra
quyết định trong quy hoạch và quản lý nguồn nước, trong đó có cả việc xác
định tác động của BĐKH tới TNN. Mô hình toán đã được sử dụng rất sớm
trong việc đánh giá tác động của BĐKH tới TNN như trong các công bố của
Leavesley (1994) và Arnell (1998).Những nghiên cứu đó sử dụng giả thiết về
BĐKH ảnh hưởng tới chế độ thủy văn.Tùy thuộc vào mục đích nghiên cứu,
vào quy mô không gian, thời gian và dữ liệu sẵn có những mô hình nhận thức
và mô hình tham số hóa khác nhau được áp dụng. Gleick đã phát triển một mô

21. 10
hình cân bằng nước hàng tháng cho lưu vực Sacramento. Nghiên cứu của
Gleick chỉ ra rằng mặc dù tăng lượng mưa năm, nhiệt độ tăng có thể gây ra sự
thay đổi dòng chảy từ mùa hè sang mùa đông. Arnell (1992) sử dụng loại mô
hình tương tự áp dụng cho các lưu vực trong phạm vi Vương quốc Anh để
ước tính sự thay đổi của dòng chảy tháng và phân tích các nhân tố chi phối
các tác động của những thay đổi này. Arnell (1998) chỉ ra rằng dòng chảy có
thể giảm ở phía Nam Vương Quốc Anh, trong khi ở phía Bắc có thể tăng lên,
đặc biệt là trong mùa đông. Kwadijk đã phát triển một mô hình cân bằng nước
tháng để so sánh các tác động thủy văn trong LVS Rhine cho các kịch bản khí
hậu khác nhau.
Bultot và nnk (1988) đã phát triển một mô hình thông số gộp (IRMB)
với bước thời gian ngày để xem xét việc chuyển từ mưa thành dòng chảy, bao
gồm cả các quy trình chẳng hạn như thấm, bốc hơi, và phân chia dòng chảy
thành những thành phần khác nhau. Mô hình này được áp dụng cho LVS ở Bỉ
và Thụy Sĩ. Kết quả cho thấy tầm quan trọng của điều kiện địa chất thủy văn
của lưu vực dưới tác động của BĐKH. Sự gia tăng về tần suất lưu lượng đỉnh
được quan sát thấy ở hầu hết các trường hợp. Mô hình tương tự đã được sử
dụng bởi Mimikou và nnk (1991) và Panagoulia (1992) ở các lưu vực Hy Lạp,
trong đó lưu vực miền núi cho thấy giảm dòng chảy năm và nghiêm trọng
hơn, là dòng chảy mùa hè. Burn (1994) sử dụng phép thử phi tham số thống
kê để nghiên cứu ảnh hưởng của BĐKH tới dòng chảy mùa xuân ở tây miền
trung của Canada. James (1994) đã sử dụng mô hình BĐKH toàn cầu để xây
dựng mô hình BĐKH vùng và ứng dụng kịch bản BĐKH vùng để đánh giá
TNN cho LVS Sacramento, California Mỹ bằng cách sử dụng mô hình thủy
văn thông số phân bố (USGS hydrological model). Tác giả phân chia lưu vực
tính toán thành nhiều tiểu lưu vực thủy văn khác nhau, và ứng với mỗi tiểu
vùng sẽ có một môđun tính toán riêng trên cơ sở các thông số đầu vào liên

22. 11
quan của tiểu vùng đó và kiểm định kết quả đầu ra của mô hình bằng phương
pháp thực nghiệm. Mansell (1997) đã nghiên cứu ảnh hưởng của BĐKH tới
xu thế mưa và nguy cơ lũ ở miền tây Scotland bằng phương pháp nhận biết đồ
họa và thống kê cơ bản. Westmacott và Burn (1997) xác định tác động tiềm
năng của BĐKH trên bốn biến thủy văn liên quan tới mức độ và thời gian của
chế độ thủy văn trong LVS Churchil-Nelson ở phía tây miền trung Canada
bằng phép thử phi tham số.
Andersen và nnk (2006) đã sử dụng bộ mô hình tổng hợp thủy động lực
học (NAM, MIKE 11-TRANS) để mô phỏng tác động của BĐKH tới dòng
chảy và động lực học dinh dưỡng ở hạ lưu một sông nhỏ của Đan Mạch. Choi
Daegyu và nnk (2010) đã nghiên cứu sự thay đổi của phân vùng thủy văn có
tính đến chỉ số bốc hơi Horton, để khai thác tác động của yếu tố thảm phủ
thực vật với BĐKH đến trạng thái cân bằng nước. Phương pháp phân tích
đường cong dòng chảy và mô hình số được thực hiện với chỉ số bốc hơi thảm
phủ thực vật dự tính để tính toán lượng dòng chảy trên phân vùng thủy văn ở
quy mô lưu vực.Báo cáo nghiên cứu cho thấy rằng, sử dụng chỉ số bốc hơi
thảm phủ thực vật tương đối phù hợp với tính toán dòng chảy trong điều kiện
BĐKH tại các phân vùng thủy văn. Tezcan và nnk (2012) đánh giá tác động
của BĐKH đến TNN LVS Seyhan, Thổ Nhĩ Kỳ bằng cách sử dụng công nghệ
hệ thống thông tin địa lý (ArcGIS) và các mô hình toán vật lý thông số phân
bổ (MIKE-SHE) và mô hình thủy văn (MIKE-NAM), tích hợp với các kịch
bản BĐKH. Stacy Langsdale và nnk (2010) sử dụng mô hình phân phối
nguồn nước (MIKE-BASIN) kết hợp với mô hình quy hoạch hệ thống
(WEAP) và (OASIS) có tích hợp với các điều kiện BĐKH và phát triển KT-
XH. Tingju Zhu và Claudia Ringler (2010) nghiên cứu tác động của BĐKH
đến chế độ thủy văn và nguồn nước LVS Limpopo, Nam Phi bằng mô hình
thủy văn thông số bán phân bổ (semi-distributed hydrological model) và mô

23. 12
phỏng nước (water simulation model), tác giả đã sử dụng 3 kịch bản BĐKH
để thực hiện tính toán cân bằng nước cho hiện tại và tương lai. Ngoài ra, hàng
loạt mô hình khác cũng được áp dụng trong việc đánh giá tác động của
BĐKH như IHACRES,, SWAT, HEC-HMS.
Nhìn chung, các nghiên cứu khoa học liên quan đến TNN trong điều
kiện BĐKH trên Thế giới có điểm chung là sử dụng mô hình thủy văn, mô
hình phân phối nguồn nước tích hợp với các kịch bản BĐKH để tính toán
TNN cho các lưu vực sông. Về cách tiếp cận nghiên cứu cơ bản giống nhau,
nhưng phương pháp luận của mỗi nghiên cứu lại không hoàn toàn giống nhau.
Với trình độ công nghệ thông tin, máy tính ngày càng phát triển, các hệ thống
máy tính ngày càng có khả năng tính toán với với số lượng phép tính khổng lồ
thì việc xây dựng và phát triển mô hình toán trong việc xây dựng kịch bản
BĐKH và mô phỏng sự thay đổi của các điều kiện thủy văn của lưu vực ngày
càng chính xác hơn. Điều đó giúp cho chúng ta có được những đánh giá toàn
diện hơn về tác động của BĐKH tới TNN trên lưu vực.
b. Việt Nam
Ở Việt Nam, BĐKH như nhiệt độ gia tăng, biến đổi của mưa, bao gồm
cả ENSO và mực nước biển dâng, cũng đã và đang ảnh hưởng đến TNNM và
chế độ dòng chảy và TNNM của các sông. Thực tế, đã có nhiều nghiên cứu
được triển khai và thực hiện nhằm đánh giá tác động của BĐKH đến TNNM
trên cơ sở các kịch bản BĐKH cho Việt Nam để chủ động thực hiện các biện
pháp thích ứng phù hợp. Kết quả của những nghiên cứu này được tóm tắt và
trình bày như sau:[7]
- Lưu vực sông Hồng-Thái Bình
Trong một nghiên cứu điển hình trên LVS Hồng – Thái Bình, Vũ Văn
Minh và nnk (2011) đã sử dụng các mô hình MIKE NAM, MIKE BASIN và
MIKE 11 để tính toán biến động dòng chảy, nhu cầu nước và cân bằng nước

24. 13
hệ thống cho LVS Hồng – Thái Bình theo các kịch bản BĐKH. Kết quả
nghiên cứu cho thấy dòng chảy trung bình năm trên LVS Hồng – Thái Bình
có xu hướng tăng lên; đối với phân phối dòng chảy, dòng chày mùa lũ có xu
hướng tăng lên trong khi dòng chảy mùa kiệt có xu hướng giảm xuống; giai
đoạn 2080-2099, nhu cầu nước sử dụng cho nông nghiệp theo các kịch bản
B2 và A2 tăng lần lượt 0,84 triệu và 1,01 triệu m3
/năm so với giai đoạn nền
1986-2005; và lượng nước thiếu hụt trên toàn lưu vực dao động từ 4,1 đến 4,7
tỷ m3
/năm, chiếm 15-17% tổng lượng nhu cầu sử dụng nước.
Nguyễn Thanh Sơn và nnk (2011) sử dụng mô hình toán MIKE NAM
để tính toán biến động dòng chảy và lưu lượng lưu vực sông Nhuệ - sông Đáy
do tác động của BĐKH. Kết quả tính toán cho thấy, vào năm 2020, tại các lưu
vực thu nước bộ phận, dòng chảy trung bình năm tăng khoảng 0,9-1,3%; với
dòng chảy lũ tại các lưu vực tăng lên lớn hơn so với trung bình năm trong
khoảng từ xấp xỉ 1,3%-2,1%; lưu lượng mùa kiệt có biến động so với hiện
trạng, tuy rất nhỏ. Đến năm 2050, lưu lượng tại các tiểu lưu vực tăng 1,1-
1,9% so với hiện trạng. Đối với mùa kiệt, lưu lượng biến động so với hiện
trạng, tuy không lớn là 0,08m3
/s.
Trong nghiên cứu “Tác động của BĐKH đến tài nguyên nước lưu vực
sông Lô”, Nguyễn Hoàng Minh và nnk (2015) đã sử dụng các mô hình toán
MIKE NAM, MIKE BASIN, MIKE 11. Kết quả nghiên cứu thể hiện dòng
chảy năm ở các trạm thủy văn trên LVS Lô có xu hướng tăng nhanh trong
tương lai; dòng chảy phân phối không đồng đều trong năm, tăng nhanh vào
mùa lũ và giảm vào mùa kiệt; và nhu cầu sử dụng nước cho các ngành kinh tế
cũng có xu hướng tăng nhanh dẫn đến việc thiếu hụt nước ngày càng tăng lên;
lượng nước thiếu hụt trong giai đoạn 2080-2099 dao động trong khoảng
252,1-267,7 triệu m3
, chiếm khoảng 11-12% nhu cầu nước.

25. 14
Kết quả nghiên cứu “Quy hoạch tổng thể thủy lợi vùng ĐBSH trong
điều kiện BĐKH và nước biển dâng” do Viện Quy hoạch Thủy lợi thực hiện
đã chỉ ra nhu cầu sử dụng nước trong điều kiện xét đến kịch bản BĐKH tăng
khoảng 30-290 triệu m3
so với trường hợp không xét đến kịch bản BĐKH.
Trong bối cảnh BĐKH và nước biển dâng, lưu lượng trên các sông đều giàm
đi; mực nước giảm tại các trạm Sơn Tây, Hà Nội và Thượng Cát.
- Lưu vực sông Cả
Sử dụng mô hình MIKE NAM và MIKE BASIN, Viện KHKTTV&MT
(2010) đã chỉ ra dòng chảy năm trên toàn LVS Cả có xu hướng tăng ở cả 3
kịch bản BĐKH A2, B2, B1. Đối với phân phối dòng chảy năm, dưới tác
động của BĐKH, dòng chảy mùa lũ có xu hướng tăng lên trong khi dòng chảy
mùa kiệt có xu hướng giảm xuống; giai đoạn 2080-2099, nhu cầu nước sử
dụng cho nông nghiệp theo các kịch bản B2 và A2 tăng lần lượt 0,038 triệu và
0,04 triệu m3
/năm so với giai đoạn nền 1986-2005; lượng nước thiếu hụt cho
tưới tăng nhanh theo thời gian từ 65,6 triệu m3
lên 72,7 triệu m3
trong kịch
bản A2 thời kỳ 2020 – 2039. Thời kỳ 2080 – 2099 lượng nước thiếu hụt theo
3 kịch bản A2, B2, B1 lần lượt là là 101 triệu m3
(tăng 54,6% ), 98,7 triệu m3
(50,3%) và 88,3 triệu m3
(34,4%).
Dự án “Xây dựng kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu
của tỉnh Hà Tĩnh” đã sử dụng mô hình MIKE NAM để tính toán sự thay đổi
của dòng chảy trong bối cảnh BĐKH. Kết quả cho thấy dòng chảy năm có xu
hướng tăng phù hợp với xu thế biến đổi của bốc hơi và lượng mưa trong các
kịch bản BĐKH; hệ số dòng chảy trên hệ thống sông giảm rất ít trong thời kỳ
tính toán.
- Lưu vực sông Hương và sông Ba
Trên LVS Hương, sử dụng mô hình MIKE NAM, Trần Thục (2010) đã
cho thấy dòng chảy năm giai đoạn 1971-2100 tăng lên từ 5 đến 9%.

26. 15
Trên LVS Ba, Viện KHKTTV&MT (2010) sử dụng mô hình MIKE
NAM và MIKE BASIN để nghiên cứu “Tác động của BĐKH lên tài nguyên
nước và các biện pháp thích ứng”. Kết quả tính toán giai đoạn 2080-2099, nhu
cầu nước sử dụng cho nông nghiệp theo các kịch bản B2 và A2 tăng lần lượt
0,56 triệu và 0,8 triệu m3
/năm so với giai đoạn nền 1986-2005.
- Lưu vực sông Đồng Nai
Trong nghiên cứu “Tác động của BĐKH lên tài nguyên nước và các
biện pháp thích ứng”, Viện KHKTTV&MT (2010) đã sử dụng mô hình MIKE
NAM và MIKE BASIN để tính toán dòng chảy và cân bằng nước trên LVS
Đồng Nai. Kết quả thể hiện dòng chảy trung bình có xu thế giảm trên toàn lưu
vực trong chuỗi thời gian từ năm 2020 – 2100.Nhiều tiểu lưu vực do ảnh
hưởng của BĐKH nên có lượng bốc hơi tiềm năng rất lớn dẫn đến dòng chảy
trên các lưu vực đó bị giảm một cách đột ngột; giai đoạn 2080-2099. Nhu cầu
nước sử dụng cho nông nghiệp theo các kịch bản B2 và A2 tăng lần lượt 3,11
triệu và 4,2 triệu m3
/năm so với giai đoạn nền 1986-2005; và lượng nước
thiếu trên toàn lưu vực tăng khá nhanh so với giai đoạn hiện trạng, từ khoảng
trên 10 triệu m3
/năm (trung bình toàn lưu vực) đến giai đoạn 2080 – 2099
lượng nước thiếu đã lên hơn 170 triệu m3
/năm.
Mô hình MIKE NAM và MIKE BASIN đã được sử dụng để đưa ra kết
quả dòng chảy trung bình năm ở các sông chính ở Bình Thuận có xu hướng
tăng lên trong bối cảnh BĐKH. Đối với phân phối dòng chảy trong năm, dòng
chảy mùa lũ có xu hướng tăng mạnh trong khi dòng chảy mùa kiệt có xu
hướng giảm. Trong nghiên cứu của Trần Hồng Thái (2011) về “Đánh giá tác
động của BĐKH đến cân bằng nước hệ thống LVS Đồng Nai”, tác giả đã sử
dụng mô hình MIKE BASIN để xác định lượng nước thiếu hụt trong tương lai
cho các hộ dùng nước và sự thay đổi của sản lượng điện dưới tác động của
BĐKH. Kết quả cho thấy lượng nước đến trên toàn lưu vực có xu hướng giảm

27. 16
xuống, lượng nước thiếu trên toàn vùng tăng mạnh từ 13 triệu m3
đến 220
triệu m3
vào cuối thế kỷ 21, sản lượng điện giảm ở tất cả các công trình thủy
điện do lượng nước đến giảm.
- Đồng bằng sông Cửu Long
Mô hình SWAT và IQQM đã được sử dụng để tính toán sự thay đổi của
dòng chảy sông Cửu Long [62].Kết quả cho thấy tác động của BĐKH sẽ làm
cho dòng chảy năm của sông Cửu Long tăng lên. Mức tăng trung bình trong
thời kỳ 2010-2050 của dòng chảy năm của sông Cửu Long tại Kratie và Tân
Châu tăng tương ứng khoảng 7% và 4% đối với kịch bản B2; 12,5% và 7,6%
đối với kịch bản A2 so với thời kỳ 1985-2000.
-Lưu vực sông Bùi
Trên LVS Bùi, Viện KHKTTV&MT (2010) đã ứng dụng mô hình
MIKE NAM và MIKE BASIN để chỉ ra dòng chảy mùa lũ trên sông Bùi chỉ
tăng dưới 2% vào thời kì 2040-2059 và dưới 3% vào thời kì 2080-2099. Nhu
cầu nước sử dụng cho nông nghiệp vào giai đoạn 2080-2099 theo các kịch
bản B2 và A2 tăng lần lượt 1,87 triệu và 3 triệu m3
/năm so với giai đoạn nền
1986-2005.
1.2. Tổng quan khu vực nghiên cứu
1.2.1. Vị trí địa lý
Lưu vực sông Bùi thuộc địa phận xã Lâm Sơn, huyện Lương Sơn, tỉnh
Hòa Bình, là cửa ngõ của tỉnh Hòa Bình, cách trung tâm Hà Nội 43km, cách
thành phố Hòa Bình 33km. Phía đông giáp xã Hòa Sơn của huyện Lương Sơn
và thị trấn Xuân Mai (huyện Chương Mỹ, Hà Nội), phía tây giáp xã Lâm Sơn,
phía nam giáp hai xã Nhuận Trạch và Tân Vinh (huyện Lương Sơn,Hòa
Bình), phía bắc giáp xã Đông Xuân (huyện Thạch Thất, Hà Nội).

28. 17
Hình 1.4: Bản đồ lưu vực sông Bùi tính đến trạm thủy văn Lâm Sơn
Lưu vực này có lợi thế về vị trí địa lý, là đầu mối giao lưu kinh tế, văn
hóa – xã hội giữa miền núi Tây Bắc với vùng đồng bằng sông Hồng vì có
quốc lộ 6 là tuyến giao thông huyết mạch kinh tế - quốc phòng từ thủ đô Hà
Nội, nối các tỉnh đồng bằng lên các tỉnh miền núi Tây Bắc và ngược lại, cùng
với quốc lộ 6 là tuyến đường 21 nối thị trấn Lương Sơn với huyện Kim Bôi,
Lạc Thủy và các huyện nối thành phố Hà Nội xuôi xuống đồng bằng.
1.2.2 Khí hậu
Khu vực nghiên cứu có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa - kiểu khí hậu
chung của vùng đồng bằng Bắc Bộ - với mỗi năm có một mùa đông lạnh và
khô; một mùa hè nóng, ẩm và mưa nhiều. Giữa hai mùa này có sự chuyển

29. 18
giao về khí hậu, điển hình là tháng IV và tháng X nên có thể coi khí hậu ở đây
có 4 mùa.
Bức xạ mặt trời là nguồn nhiệt chính tạo nên nhiệt độ không khí và
nhiệt độ đất. Phân bố bức xạ trong năm liên quan đến tiến trình năm của độ
cao mặt trời và thời gian chiếu sáng trong ngày.Tổng lượng bức xạ hàng năm
ở khu vực nghiên cứu cỡ 122,8 kcal/cm2/năm. Bức xạ cực đại thường xảy ra
vào tháng VII (15,2 kcal/cm2/tháng) và cực tiểu thường xảy ra vào tháng II
(5.2 kcal/cm2/tháng). Số giờ nắng hàng năm đạt dao động trong khoảng từ
1300 đến 1700 giờ.
Nhiệt độ không khí cao nhất tuyệt đối tới 42.8oC, thấp nhất tuyệt đối
chỉ 2,7o
C, trung bình năm dao động trong khoảng 23 ÷24o
C. Trong những
năm gần đây, do ảnh hưởng chung của sự biến đổi khí hậu toàn cầu, nhiệt độ
không khí có xu hướng tăng cao nên nền nhiệt độ không khí trung bình năm
của những năm gần đây cũng tăng lên (như năm 1998 là 25.1o
C).
Độ ẩm không khí trong khu vực nghiên cứu khá lớn, trung bình năm dao
động trong khoảng 84 ÷86%. Mùa có mưa phùn (tháng III và IV hàng năm) là
thời kỳ ẩm ướt nhất còn nửa đầu mùa đông (tháng XII và tháng I hàng năm), do
ảnh hưởng gió mùa Đông Bắc khô hanh nên là thời kỳ khô nhất của năm.
Diễn biến của lượng bốc hơi phụ thuộc vào diễn biến của nhiệt độ và
độ ẩm không khí. Lượng bốc hơi tháng bình quân nhiều năm dao động trong
khoảng 60 ÷ 100 mm. Tháng có lượng bốc hơi lớn nhất trong năm là tháng
VII, tới 98 mm. Thời kỳ khô hanh đầu mùa đông cũng là thời kỳ có lượng bốc
hơi lớn,trung bình dao động trong khoảng 90 ÷ 95 mm.
Tốc độ gió ở khu vực không lớn lắm. Tốc độ gió trung bình của tháng
lớn nhất (tháng IV) cũng chỉ khoảng 2.5m/s còn của tháng nhỏ nhất (tháng I)
rất thấp, chỉ 1.5m/s. Tuy nhiên, tốc độ gió mạnh nhất có thể đạt tới trên 40 m/s.

30. 19
Khu vực nghiên cứu nằm trong vùng mưa trung bình của đồng bằng
Bắc Bộ. Lượng mưa năm bình quân nhiều năm ở đây đạt khoảng từ 1521 -
2256 mm. Mỗi năm trung bình có khoảng trên dưới 150 ngày có mưa. Lượng
mưa phân phối rất không đều theo thời gian trong năm. Một năm hình thành
hai mùa mưa và khô rất rõ rệt.
Mùa mưa thường kéo dài 5 tháng, từ tháng V đến tháng X với tổng
lượng mưa chiếm tới xấp xỉ 83% tổng lượng mưa năm.Tháng mưa nhiều nhất
thường là VII hoặc VIII với lượng mưa chiếm tới trên 18% tổng lượng mưa
năm.Ba tháng liên tục có mưa lớn nhất trong năm là VII, VIII, IX.Tổng lượng
mưa của ba tháng này chiếm tới trên 49% tổng lượng mưa năm.
Mùa khô thường kéo dài 7 tháng, từ tháng XI đến tháng IV năm sau với
tổng lượng mưa chỉ chiếm khoảng 17% lượng mưa của cả năm. Tháng ít mưa
nhất thường là tháng XII hoặc tháng I với lượng mưa chỉ chiếm trên dưới 1%
tổng lượng mưa năm.Ba tháng liên tục mưa ít nhất là các tháng XII, I và II. Tổng
lượng mưa của ba tháng này chỉ chiếm khoảng 4,2% tổng lượng mưa năm.
1.2.3 Thảm phủ thực vật
Hiện nay rừng đầu nguồn đang bị khai thác, tàn phá nghiêm trọng làm
giảm diện tích rừng tự nhiên và đa dạng sinh học bị giảm sút.
Do lưu vực sông Bùi có địa hình đa dạng, với các vùng đồi, núi và
đồng bằng, nên trên lưu vực có nhiều hệ sinh thái khác nhau như rừng trên núi
đất, núi đá vôi, các hệ sinh thái thủy vực nước ngọt, các vùng đất ngập nước.
Hệ sinh thái tự nhiên trong lưu vực sông Bùi gồm:
+ Hệ sinh thái rừng kín cây lá rộng;
+ Hệ sinh thái tràng cây bụi, cỏ trên núi đất;
+ Hệ sinh thái rừng kín thường xanh, cây lá rộng nhiệt đới trên núi
đá vôi;
+ Hệ sinh thái tràng cây bụi, tràng cỏ trên núi đá vôi .

31. 20
Tổng diện tích đất lâm nghiệp là 18.733,19 ha chiếm 49,68% diện tích
tự nhiên. Rừng tự nhiên của lưu vực khá đa dạng và phong phú với nhiều loại
gỗ quý. Nhưng do tác động của con người, rừng đã mất đi quá nhiều và thay
thế chúng là rừng thứ sinh.
Diện tích rừng phân bố dàn trải trên lưu vực. Nhờ quan tâm phát triển
kinh tế đồi rừng, kinh tế trang trại rừng đã góp phần đem lại thu nhập cao cho
người dân và góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, giữ nước đầu nguồn, cải
thiện cảnh quan khu vực.
1.2.4 Đặc điểm mạng lưới sông ngòi
Lưu vực có mạng lưới sông, suối phân bố tương đối đồng đều trong
các xã.Sông Bùi chảy qua Thị trấn Lương Sơn là một con sông quan trọng về
giao thông đường thủy của Tỉnh Hòa Bình. Sông Bùi là phụ lưu lớn của sông
Tích có chiều dài 9 km, chiều dài lưu vực là 8 km, diện tích lưu vực là 33.1
km2
, chiều rộng bình quân lưu vực là 4.1 km, hệ số uốn khúc sông là 1.13.
Sông Bùi bắt nguồn từ dãy núi cao Trường Sơn chảy qua xã Cao Răm, Tân
Vinh, Thị trấn Lương Sơn, Nhuận Trạch và chảy vào địa phận huyện Chương
Mỹ - Hà Nội. [6]
Đầu tiên sông chảy theo hướng Tây Bắc – Đông Nam, khi đến xã Tân
Vinh thì nhập với suối Bu ( bắt nguồn từ xã Trường Sơn), dòng sông đổi
hướng chảy quanh co, uốn khúc theo hướng Tây – Đông cho đến hết địa phận
huyện Lương Sơn.
Ngoài sông Bùi trong lưu vực còn một số sông, suối nhỏ “nội địa” có
khả năng tiêu thoát nước tốt.
Đặc điểm của hệ thống sông, suối trong lưu vực có ý nghĩa về mặt
kinh tế, rất thuận lợi cho việc xây dựng các hồ chứa sử dụng chống lũ và kết
hợp với tưới tiêu, phục vụ sản xuất nông nghiệp.

32. 21
Có thể thấy, điều kiện khí hậu, thủy văn, sông ngòi đã tạo cho lưu vực
những thuận lợi trong phát triển nông nghiệp, đa dạng hóa các loại cây trồng,
vật nuôi, thâm canh tăng vụ và phát triển lâm nghiệp. Hệ thống sông suối, hồ
đập không những là nguồn tài nguyên cung cấp nước cho sinh hoạt và đời
sống nhân dân mà còn có tác dụng điều hòa khí hậu, cải thiện môi trường sinh
thái và phát triển nguồn lợi thủy sản.
1.2.5 Hiện trạng tài nguyên nước mặt lưu vực sông Bùi
Sông Bùi là phụ lưu lớn của sông Tích có chiều dài 9 km, chiều dài lưu
vực là 8 km, diện tích lưu vực là 33.1 km2, chiều rộng bình quân lưu vực là
4.1 km, hệ số uốn khúc sông là 1.13. Sông Bùi bắt nguồn từ dãy núi cao
Trường Sơn chảy qua xã Cao Răm, Tân Vinh, Thị trấn Lương Sơn, Nhuận
Trạch và chảy vào địa phận huyện Chương Mỹ - Hà Nội. Mực nước trung
bình hàng năm của con sông là 1987cm. [6]
Do lưu vực có dạng hình tròn, dòng chảy ngắn (9km), độ dốc bình quân
lưu vực lớn (16,8%), khả năng tập trung dòng chảy của lưu vực rất nhanh, lũ
thường có dạng đỉnh nhọn, thời gian lũ ngắn. Cường suất lũ rất cao , chỉ trong
9 đến 10 giờ lũ có thể lên từ vài m3/s đến gần 200 m3/s và đạt đến đỉnh.
Chẳng hạn, lũ tháng IX/1978 lưu lượng tăng từ 5 m3/s đến đỉnh 194 m3/s
trong vòng 10 giờ, lũ tháng VIII/1994 lưu lượng từ 10 m3/s đến đỉnh 186
m3/s trong vòng 8 giờ. Điển hình như lũ tháng IX/1973 trong vòng 5 giờ, tăng
từ 5,4 m3/s đến 139 m3/s, sau đó lại xuống rất nhanh, tuy cường suất không
cao bằng lũ lên. Thời gian trung bình các trận lũ chỉ khoảng 20 đến 30 giờ.
Là một lưu vực nhỏ, lũ trên lưu vực chủ yếu là lũ đơn; lũ kép ít xảy ra
và nếu có thì thường đỉnh trận lũ chính vẫn chênh lệch khá nhiều so với các
đỉnh lũ phụ. Do địa hình dốc núi cao, có cả núi đá, khả năng sinh dòng chảy
của lưu vực cũng khá lớn, chỉ với lượng mưa nhỏ từ 10mm trở lên đã có khả
năng sinh ra dòng chảy lũ. Đối với các trận mưa lớn dòng chảy lũ có cường

33. 22
độ cao, mô đun đỉnh lũ đạt tới hàng nghìn l/s.km2, chẳng hạn lũ tháng
IX/1975 đạt 8212 l/s.km2, lũ tháng IX/1978 đạt 5878 l/s.km2, lũ tháng
VIII/1994 đạt 5636 l/s.km2.
Dạng lũ đơn, một đỉnh, cường suất lũ lên xuống nhanh, mô đun dòng
chảy lũ rất lớn là những đặc trưng nổi bật của lưu vực này.
Trong những năm gần đây, tình hình phát triển kinh tế - xã hội diễn ra
rất mạnh đem lại nhiều lợi ích to lớn cho nền kinh tế quốc dân, tuy nhiên,
ngoài những lợi ích mang lại thì tình trạng ô nhiễm do những mặt trái của các
hoạt động trên gây ra đang ở mức báo động, môi trường nói chung và môi
trường nước nói riêng trong khu vực đang bị ô nhiễm gây ảnh hưởng nghiêm
trọng đến sức khỏe người lao động cũng như người dân sống trong vùng.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến môi trường bị ô nhiễm,hầu hết là do
việc xả thải vào môi trường không đảm bảo tiêu chuẩn và quy trình gây nên
tình trạng mất cân bằng, dẫn đến ô nhiễm. Các nguồn gây ô nhiễm đó chủ yếu
là do các hoạt động: nước thải từ sinh hoạt và đô thị, từ công nghiệp, từ các
làng nghề và tiểu thủ công nghiệp, từ nông nghiệp.
Đoạn sông bị ô nhiễm dài 7km, bắt nguồn từ xóm Cời, xã Tân Vinh,
chảy qua các xóm Đầm Rái, Cầu Sơn, Đồng Bưng, Đồng Si (xã Nhuận
Trạch); qua địa phận Sư đoàn 308 đóng trên huyện Lương Sơn. Hiện nay,
dòng sông đã chuyển sang đen thẫm, bọt khí sủi tăm, nguyên nhân là do hàm
lượng khí CO2 và cồn trong nước quá cao.
Kết luận: Ở Việt Nam cũng như các nước trên thế giời đã áp dụng rất
nhiều mô hình trong việc tính toán biến động TNNM trên các lưu vực sông.
Sông Bùi là một con sông nhỏ nhưng rất quan trọng trong sự phát triển kinh
tế, noogn nghiệp của huyện Chương Mỹ - Hà Nội. Với hiện trạng ô nhiễm
nguồn nước hiện nay, việc tính toán biến động TNNM lưu vực sông Bùi là rất
cần thiết. Các bước tính toán của luận văn được thể hiện trong hình 1.5.

34. 23
Hình 1.5: Sơ đồ các bước nghiên cứu của luận văn
B2: Đánh giá biến động TNN
trong quá khứ
Q, H trạm Lâm Sơn giai
đoạn 1980 - 2016
B3: Đánh giá biến
động TNN trong
tương lai
B1: Thu thập số liệu
Lưu lượng, mực nước, mưa,
nhiệt độ, bốc hơi trạm Lâm Sơn
Thiết lập mô hình NAM
Mô phỏng TNN với 2
kịch bản BĐKH:
RCP4.5 và RCP8.5
Hiệu chỉnh, kiểm định
mô hình
B4: Đề xuất các giải pháp
ứng phó

35. 24
CHƯƠNG II
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ DỮ LIỆU
2.1.Phương pháp nghiên cứu
Ở Việt Nam, đã có nhiều nghiên cứu được triển khai và thực hiện nhằm
đánh giá tác động của BĐKH đến tài nguyên nước trên cơ sở các kịch bản
BĐKH. Để tính toán biến động dòng chảy, nhu cầu nước và cân bằng nước
trên hệ thống, các tác giả đã sử dụng một số mô hình như: Mô hình MIKE
NAM, MIKE BASIN, MIKE 11, mô hình SWAT và IQQM,… Mỗi mô hình
có ưu, nhược điểm khác nhau. [2]
Trong đó, mô hình MIKE NAM là mô hình mưa – dòng chảy, phù hợp
cho việc tính toán dòng chảy mặt.Vì vậy, tác giả sử dụng mô hình MIKE
NAM để tính toán dòng chảy mặt cho lưu vực sông Bùi.
Mô hình NAM (Nedbor Afstromnings Model = Mô hình mưa-dòng
chảy) là mô hình tính toán dòng chảy trên một lưu vực từ mưa hoặc tuyết tan
do Viện Nghiên cứu Thủy lực Đan Mạch (DHI) phát triển.
Trong mô hình NAM, mỗi lưu vực được xem là một đơn vị xử lý (Hình
2.1). Do đó, các thông số và các biến là đại diện cho các giá trị được trung
bình hóa trên toàn lưu vực. Cấu trúc mô hình NAM được xây dựng trên
nguyên tắc các bể chứa theo chiều thẳng đứng và các bể chứa tuyến tính, gồm
có các bể chứa sau theo chiều thẳng đứng.
Bể chứa tuyết: kiểm soát bằng các điều kiện nhiệt độ. Đối với điều kiện
khí hậu nhiệt đới ở nước ta thì không xét đến bể chứa này.
Bể chứa nước mặt: lượng nước ở bể chứa này bao gồm lượng nước
mưa do lớp phủ thực vật chặn lại, lượng nước đọng lại trong các chỗ trũng và
lượng nước trong tầng sát mặt. Giới hạn trên của bể chứa này được ký hiệu
bằng Umax.

36. 25
Bể chứa nước sát mặt: là vùng đất có rễ cây nên cây cối có thể hút
nước cho bốc, thoát hơi. Giới hạn trên của lượng nước trong bể chứa này
được ký hiệu bằng Lmax, lượng nước hiện tại được ký hiệu là L và tỷ số
L/Lmax biểu thị trạng thái ẩm của bể chứa.
Bể chứa nước ngầm: Lượng cấp nước ngầm được phân chia thành
hai bể chứa: tầng trên và tầng dưới, hoạt động như các hồ chứa tuyến tính với
các hằng số thời gian khác nhau. Hai bể chứa này liên tục chảy ra sông tạo
thành dòng chảy gốc.
Hình 2.1: Sơ đồ nguyên lý mô hình NAM.
Mưa hoặc tuyết tan đều đi vào bể chứa mặt. Lượng nước (U) trong
bể chứa mặt liên tục cung cấp cho bốc hơi và thấm ngang thành dòng chảy sát
mặt. Khi U đạt đến Umax, lượng nước thừa là dòng chảy tràn trực tiếp ra sông
và một phần còn lại sẽ thấm xuống các bể chứa tầng dưới và bể chứa ngầm.

37. 26
Nước trong bể chứa tầng dưới liên tục cung cấp cho bốc thoát hơi và thấm
xuống bể chứa ngầm. Lượng cấp nước ngầm được phân chia thành hai bể
chứa: tầng trên và tầng dưới, hoạt động như các hồ chứa tuyến tính với các
hằng số thời gian khác nhau. Hai bể chứa này liên tục chảy ra sông tạo thành
dòng chảy gốc. Dòng chảy tràn và dòng chảy sát mặt được diễn toán qua một
hồ chứa tuyến tính thứ nhất, sau đó các thành phần dòng chảy được cộng lại
và diễn toán qua hồ chứa tuyến tính thứ hai. Cuối cùng cũng thu được dòng
chảy tổng cộng tại cửa ra.
Số liệu đầu vào của mô hình NAM đó là các thông số về khí tượng
(mưa, bốc hơi) cùng với các thông tin khác về điều kiện đất đai (độ ẩm, khả
năng bổ sung nước ngầm, mực nước ngầm. v.v..). Số liệu đầu ra của mô hình
sẽ là chuỗi dòng chảy cho cả 3 thành phần: dòng chảy bề mặt, dòng chảy sát
mặt (tầng bão hoà) và dòng chảy nước ngầm.
Các thông số cơ bản của mô hình được thể hiện trong bảng 2.1.
Bảng 2.1. Các thông số cơ bản của mô hình NAM
STT
Thông
số
Giá trị
giới
hạn
Ý nghĩa
1 CQOF
0.01 -
0.99
Hệ số dòng chảy tràn không có thứ nguyên. Nó phản
ánh điều kiện thấm và cấp nước ngầm. Vì vậy nó ảnh
hưởng nhiều đến tổng lượng dòng chảy và đoạn cuối
của đường rút. Thông số này rất quan trọng vì nó
quyết định phần nước dư thừa để tạo thành dòng chảy
tràn và lượng nước thấm. Các lưu vực có địa hình
bằng phẳng, cấu tạo bởi cát thô thì giá trị CQOF
tương đối nhỏ, ở những lưu vực mà tính thấm nước
của thổ nhưỡng kém như sét, đá tảng thì giá trị của nó
sẽ rất lớn.

38. 27
2 CQIF 0.0-1.0
Hệ số dòng chảy sát mặt, có thứ nguyên là thời gian
(giờ)-1. Nó chính là phần của lượng nước trong bể
chứa mặt (U) chảy sinh ra dòng chảy sát mặt trong
một đơn vị thời gian. Thông số này ảnh hưởng không
lớn đến tổng lượng lũ, đường rút nước.
3 CBL 0.0-1.0
Là thông số dòng chảy ngầm, được dùng để chia dòng
chảy ngầm ra làm hai thành phần: BFU và BFL.
Trường hợp dòng chảy ngầm không quan trọng thì có
thể chỉ dùng một trong 2 bể chứa nước ngầm, khi đó
chỉ cần CBFL = 0, tức là lượng cấp nước ngầm đều đi
vào bể chứa ngầm tầng trên.
4
CLOF,
CLIF
0.0-1.0
Các ngưỡng dưới của các bể chứa để sinh dòng chảy
tràn, dòng chảy sát mặt và dòng chảy ngầm, không có
thứ nguyên và có giá trị nhỏ hơn 1. Chúng có liên
quan đến độ ẩm trong đất. Khi các giá trị của ngưỡng
này nhỏ hơn L/Lmax thì sẽ không có dòng chảy tràn,
dòng chảy sát mặt và dòng chảy ngầm. Về ý nghĩa vật
lý, các thông số này phản ánh mức độ biến đổi trong
không gian của các đặc trưng lưu vực sông. Do vậy,
giá trị các ngưỡng của lưu vực nhỏ thường lớn so với
lưu vực lớn.
5
Umax, 10-25
Thông số khả năng chứa tối đa của các bể chứa tầng
trên và tầng dưới. Do vậy, Umax và Lmax chính là
lượng tổn thất ban đầu lớn nhất, phụ thuộc và điều
kiện mặt đệm của lưu vực. Một đặc điểm của mô hình
là lượng chứa Umax phải nằm trong sức chứa tối đa
trước khi có lượng mưa vượt quá, PN xuất hiện, tức là
Lmax 50-250

39. 28
U< Umax. Do đó trong thời kỳ khô hạn, tổn thất của
lượng mưa trước khi có dòng chảy tràn xuất hiện có
thể được lấy làm Umax ban đầu.
6 CK1,2 0-100
Là các hằng số thời gian về thời gian tập trung nước.
Chúng là các thông số rất quan trọng, ảnh hưởng đến
dạng đường quá trình và đỉnh.
7 CKBF 0-5000
Là các hằng số thời gian về thời gian tập trung nước.
Chúng là các thông số rất quan trọng, ảnh hưởng đến
dạng đường quá trình và đỉnh.
2.2.1 Số liệu khí tượng
Số liệu khí tượng bao gồm số liệu mưa và bốc hơi được dùng để phục
vụ cho mô hình tính toán mưa – dòng chảy (NAM). Trong luận văn sử dụng
số liệu mưa ngày, bốc hơi ngày của trạm Lâm Sơn từ năm 1986 đến năm 2016
để hiệu chỉnh, kiểm định mô hình.
Ngoài ra, luận văn cũng sử dụng số liệu nhiệt độ trung bình ngày của 2
trạm Lâm Sơn từ năm 1986 đến năm 2016 làm cơ sở dữ liệu nền để tính toán
sự thay đổi nhiệt độ, bốc hơi theo kịch bản Biến đổi khí hậu. Từ đó, tính toán
được sự thay đổi tài nguyên nước mặt trong tương lai.
2.2.2 Số liệu thủy văn
Trên lưu vực sông Bùi có 1 trạm thủy văn là trạm Lâm Sơn đo cả mực
nước và lưu lượng. Số liệu thủy văn được sử dụng trong luận văn bao gồm:
- Số liệu lưu lượng, mực nước trung bình ngày từ năm 1980 đến năm
2016 để tính toán sự thay đổi tài nguyên nước mặt sông Bùi trong quá khứ.
- Số liệu lưu lượng, mực nước trung bình ngày từ năm 1986 đến năm
2016 để hiệu chỉnh, kiểm định mô hình Mike Nam và là cơ sở để tính toán sự
thay đổi tài nguyên nước mặt sông Bùi trong tương lai theo kịch bản Biến đổi
khí hậu.

40. 29
2.3. Tác động của biến đổi khí hậu
Kịch bản BĐKH, nước biển dâng Việt Nam đã được Bộ TN&MT cập
nhật năm 2016 ở mức chi tiết hơn so với kịch bản công bố năm 2012. Được
xây dựng dựa trên cơ sở các số liệu khí tượng thủy văn và mực nước biển của
Việt Nam cập nhật đến năm 2015; số liệu địa hình được cập nhật đến tháng 3
năm 2016; phương pháp mới nhất trong Báo cáo đánh giá khí hậu lần thứ 5
của Ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu; các mô hình khí hậu toàn cầu và
mô hình khí hậu khu vực độ phân giải cao; theo phương pháp chi tiết hóa
động lực kết hợp hiệu chỉnh thống kê sản phẩm mô hình. Các kịch bản biến
đổi khí hậu và nước biển dâng có mức độ chi tiết đến đơn vị hành chính cấp
tỉnh và các đảo, quần đảo của Việt Nam. Bản đồ nguy cơ ngập do nước biển
dâng có mức độ chi tiết đến cấp huyện và đến cấp xã đối với các khu vực có
bản đồ địa hình tỷ lệ lớn. Kịch bản về một số đặc trưng cực trị khí hậu được
cung cấp để phục vụ công tác quy hoạch [1].
Các kịch bản BĐKH và nước biển dâng đã được cập nhật này đều được
tính toán theo các kịch bản nồng độ khí nhà kính cao (RCP8.5), kịch bản nồng
độ khí nhà kính trung bình cao (RCP6.0), kịch bản nồng độ khí nhà kính trung
bình thấp (RCP4.5), kịch bản nồng độ khí nhà kính thấp (RCP2.6). Trong đó
kịch bản RCP4.5 và RCP8.5 đã được Bộ TN&MT khuyến nghị sử dụng làm
định hướng trong việc đánh giá ảnh hưởng của BĐKH, nước biển dâng và xây
dựng kế hoạch hành động ứng phó với BĐKH. Vì vậy, trong LUẬN VĂN
THẠC SĨ tác giả lựa chọn kịch bản BĐKH, nước biển dâng theo kịch bản
RCP4.5 và RCP8.5 làm cơ sở tính toán. Trong khuôn khổ nghiên cứu này, chi
tiết về các kịch bản BĐKH theo kịch bản phát thải RCP4.5 và RCP8.5 đến
năm 2099.

41. http://bit.ly/KhoTaiLieuAZ