1. Πειραιάς, 24-5-2013
Ολοκληρωμένη Νησιωτική ΠολιτικήΟλοκληρωμένη Νησιωτική Πολιτική
Μία Εθνική Στρατηγική για την
Ανάπτυξη του Νησιωτικού Χώρου
Δρ. Μιχαήλ Χ. Χατζηευσταθίου
Ιχθυολόγος, ΤΕ - Μηχανικός Περιβάλλοντος, MSc
PhD Περιβαλλοντικής Πολιτικής (Βιώσιμη Νησιωτική Ανάπτυξη)
Συνεργάτης Γενικού Γραμματέα Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής

2. Εθνική Πολιτική για τα ΝησιάΕθνική Πολιτική για τα Νησιά
Η Γενική Γραμματεία Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής, με
έδρα την Μυτιλήνη, είναι ο φορέας σχεδιασμού της
Εθνικής Πολιτικής για τα Νησιά. Κατά τη σύσταση της, ως
Υπουργείο Αιγαίου, είχε αρμοδιότητα μόνο στα Νησιά των
Περιφερειών Βορείου και Νοτίου Αιγαίου.
Πλέον όμως, με τη ψήφιση στη Βουλή του Ν. 4150/13 για
την Ανασυγκρότηση του Υπουργείου Ναυτιλίας & Αιγαίου,
έχει αρμοδιότητα σχεδιασμού πολιτικών για το σύνολογια το σύνολο
των νησιών της Χώραςτων νησιών της Χώρας μαςμας.
Επίσης το Υπουργείο αναλαμβάνει τον εθνικό συντονισμό
και της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής, μίας νέας
αναπτυξιακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης με
επίκεντρο την θάλασσα και τη θαλάσσια οικονομία, που θα
παίξει σημαντικό ρόλο και στην ανάπτυξη των νησιών.

3. Ολοκληρωμένη Νησιωτική ΠολιτικήΟλοκληρωμένη Νησιωτική Πολιτική
Η μακροχρόνια στρατηγική της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου &
Νησιωτικής Πολιτικής είναι βασισμένη σε ένα κοινό όραμα:
Τα νησιά, κοινωνίες των 365 ημερών,
με ανταγωνιστικές δραστηριότητες
και
μια μοναδική ποιότητα ζωής,
βασισμένα στο μοναδικό φυσικό και
πολιτιστικό περιβάλλον τους
(ελκυστικότητα)(ελκυστικότητα)
Πιστεύουμε ότι η Ανάπτυξη των Νησιών θα προέλθει μέσα
από μία νέα μορφή των παραδοσιακών δραστηριοτήτων τους,
και μέσα από καινοτόμες υπηρεσίες και δραστηριότητες

4. Ολοκληρωμένη Νησιωτική ΠολιτικήΟλοκληρωμένη Νησιωτική Πολιτική
Δραστηριότητες «Έξυπνης Εξειδίκευσης»
- Στόχος π.χ. είναι η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των νησιωτικών
επιχειρήσεων με την ενσωμάτωση καινοτομιών σε όλη τη διαδικασία
παραγωγής και της διακίνησης των προϊόντων και των υπηρεσιών,
με προτεραιότητα σε τουρισμό και αγροτική ανάπτυξη.
- Να δοθεί έμφαση στη δημιουργία προϊόντων και υπηρεσιών με
υψηλή προστιθέμενη αξία, μέσα από την αξιοποίηση τοπικών
φυσικών και πολιτιστικών πόρων δημιουργώντας εξειδικευμένες
θέσεις εργασίας.
- Κλειδί είναι η «έξυπνη εξειδίκευση» και η εφαρμογή της προσέγγισης
του «Σήματος Τοπικής Ποιότητας και Υπευθυνότητας», δηλαδή ενός
μοντέλου και σήματος «Islands’ Quality» σε επιχειρήσεις και ΟΤΑ.
- Σημαντική είναι η ανάγκη για στοχευμένη, υψηλού επιπέδου, Δια Βίου
Εκπαίδευση των εργοδοτών και των εργαζομένων.
- Στόχος μπορεί να είναι μία ειδική Πλατφόρμα ΑΕΙ / ΕΚ μαζί με spin-
off εταιρείες για υποστήριξη clusters ΜΜΕ γύρω από τουρισμό,
αγροτική παραγωγή, πολιτισμό, θάλασσα.

5. Ολοκληρωμένη Νησιωτική ΠολιτικήΟλοκληρωμένη Νησιωτική Πολιτική
Μία Εθνική Στρατηγική για τον Νησιωτικό Χώρο
Για να λύσει τα παραπάνω αιτήματα η Γενική Γραμματεία
Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής σχεδίασε Ολοκληρωμένη
Νησιωτική Πολιτική που βασίζεται σε τρεις (3) άξονες:
• Ποιοτικά Νησιά
• Πράσινα Νησιά, και,
• Νησιά Ίσων Ευκαιριών
Οι άξονες αυτοί δεν λειτουργούν ανεξάρτητα ο ένας από
τον άλλο αλλά συμπληρωματικά, με διαφορετικό μεν
ποσοστό εφαρμογής της επιμέρους πολιτικής κάθε φορά,
αλλά με την συνδυαστική τους δράση να ενισχύει την
ανάπτυξη των νησιών.

6. Η αναγκαιότητα διαφοροποίησης των πολιτικών
Για επίτευξη αυτών των στόχων απαιτούνται διαφορετικές
πολιτικές για τα νησιά που να λαμβάνουν υπόψη και τα
ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους:
• Η «ποιότητα» είναι προϋπόθεση για ανταγωνιστικές ΜΜΕ
με καινοτομία που θα έχουν υποστήριξη από οριζόντια
δομή ΑΕΙ/ΕΚ.
• Η «πράσινη» διαχείριση των πόρων τους, με υποστήριξη
σε Τοπική Αυτοδιοίκηση, σε Επιχειρήσεις, και Κατοίκους
από ΑΕΙ/ΕΚ.
• Οι «ίσες ευκαιρίες» υλοποιούνται με καλύτερη οργάνωση
και προσπελασιμότητα σε υπηρεσίες για επιχειρήσεις για
τους πολίτες, με αυξημένο ρόλο ΤΠΕ, κράτους, των ΟΤΑ,
των ΜΜΕ, των πολιτών, με την υποστήριξη από ΑΕΙ/ΕΚ.

7. Ολοκληρωμένη Νησιωτική ΠολιτικήΟλοκληρωμένη Νησιωτική Πολιτική
Στήριξη του Περιφερειακού Σχεδιασμού
Στόχος της Γενικής Γραμματείας ΔΕΝ είναι ο Κεντρικός
Σχεδιασμός. Πιστεύουμε στη Πολυεπίπεδη Διοίκηση, στις
ισχυρές Περιφέρειες και Δήμους, που θα σχεδιάσουν με
βάση τις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες. Εμείς από τη
πλευρά μας θα στηρίξουμε κι ενισχύσουμε το σχεδιασμό.
Βασικός μηχανισμός για τον Εθνικό Σχεδιασμό θα είναι το
Εθνικό Συμβούλιο Νησιωτικής Πολιτικής (ΣΥΝΗΠΟ) που
συστήσαμε και συμμετέχουν οι Νησιωτικές Περιφέρειες με
τον Περιφερειάρχη και οι Περιφέρειες που έχουν νησιά με
τον αρμόδιο Αντιπεριφερειάρχη, το Ινστιτούτο Νησιωτικής
Πολιτικής, με υποστήριξη από τα νησιωτικά Πανεπιστήμια,
ΤΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα, και βασικό εργαλείο θα είναι η
«Ρήτρα Νησιωτικότητας» για τον προέλεγχο νομοθεσίας.

8. Ολοκληρωμένη Νησιωτική ΠολιτικήΟλοκληρωμένη Νησιωτική Πολιτική
Στήριξη του Περιφερειακού Σχεδιασμού
Σκοπός είναι η περαιτέρω ενίσχυση της διαπεριφερειακής
συνεργασίας στις νησιωτικές περιφέρειες, μέσα από ειδικά
σχεδιασμένες πολιτικές για την ανάπτυξη των νησιών, η
πρόβλεψη στο ΣΕΣ για ειδικό καθεστώς στα νησιά, καθώς
κι η τεχνική υποστήριξη από την ΓΓΑΙΝΠ στις Περιφέρειες,
όπου αυτό απαιτείται ή μας ζητηθεί.
Ήδη σε στενή συνεργασία με Περιφέρειες και νησιωτικούς
Δήμους σχεδιάζουμε πιλοτικά προγράμματα, και κάνουμε
ειδικές παρεμβάσεις σε υφιστάμενες χωρικές ή θεματικές
πολιτικές για τον ορθό σχεδιασμό τους.
Τέτοια παραδείγματα είναι η συνεργασία με Περιφέρεια
Νοτίου Αιγαίου και τον Δήμο Λήμνου για Ολοκληρωμένη
Θαλάσσια Πολιτική, ως πιλοτική εφαρμογή της στα νησιά.

9. Ολοκληρωμένη Νησιωτική ΠολιτικήΟλοκληρωμένη Νησιωτική Πολιτική
και
Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική
Κύριες συνιστώσες της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής
όπως αυτή έχει παρουσιαστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
είναι η Γαλάζια Ανάπτυξη, η Θαλάσσια Γνώση, ο Θαλάσσιος
Χωροταξικός Σχεδιασμός, η Θαλάσσια Στρατηγική, κι άλλες
πρωτοβουλίες που αναπτύσσονται σταδιακά, σε συνδυασμό
με υφιστάμενες οδηγίες όπως αυτή για την Ολοκληρωμένη
Διαχείριση της Παράκτιας Ζώνης.
Η εφαρμογή της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής στα
νησιά της χώρας μας μπορεί να λάβει πολλές διαφορετικές
μορφές, καθώς είναι πλήρως ενσωματωμένη ως ιδέα στην
Ολοκληρωμένη Νησιωτική Πολιτική που σχεδίασε η Γενική
Γραμματεία Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής.

10. Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική
Εφαρμογές της στα Νησιά
• Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιου / Νησιωτικού Χώρου
για καλύτερη διαχείριση των περιορισμένων και ευαίσθητων
πολιτιστικών πόρων και οικοσυστημάτων.
• Τουρισμός παράκτιου / νησιωτικού χώρου και η σύνδεση του
με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των τόπων υποδοχής.
• Θαλάσσιος τουρισμός (κρουαζιέρα, γιώτιγκ, θαλάσσια σπορ)
με βελτίωση της διαχείρισης επισκεπτών και διαφοροποίηση
προϊόντος της ωφέλειας στους προορισμούς.
• Διαχείριση θαλάσσιων πόρων και ποιότητας θαλάσσιου
περιβάλλοντος / Θαλάσσια πάρκα / Καταδυτικός τουρισμός.
• Αλιεία και υδατοκαλλιέργειες / χωροθέτηση δραστηριοτήτων
και καλύτερη διαχείριση των πόρων.
• Νέες «γαλάζιες» τεχνολογίες.

11. Νησιωτική και Θαλάσσια Πολιτική
Για τον σκοπό αυτό π.χ. έχουμε προχωρήσει στη διερεύνηση
της δυνατότητας για ολιστική αξιοποίηση των αμπελοοινικών,
και όχι μόνο, υποπροϊόντων για την παραγωγή ειδικών
πρόϊόντων, όπως οι β-γλουκάνες, από τις οινολάσπες για την
παραγωγή προσθέτων ζωοτροφών και ιδιαίτερα ιχθυοτροφών,
καλλιέργεια μικροφυκών για ιχθυοτροφές αλλά και την
αξιοποίηση τους σε συνδυασμό με χρήση ηλιακής ενέργειας για
παραγωγή βιοκαυσίμων από μικροφύκη, κλπ.
Κι όλα αυτά, όπως κι άλλα προϊόντα υψηλής προστιθέμενης
αξίας, μέσα από την στενή συνεργασία μας με εξειδικευμένους
επιστημονικούς φορείς, όπως τα Τμήματα Περιβάλλοντος και
Επιστημών της Θάλασσας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, το
Τμήμα Οινολογίας του ΤΕΙ Αθήνας, αλλά και η NASA, για
προτάσεις τους που μπορούν να εφαρμοστούν πιλοτικά από
την ΓΓΑΝΠ σε νησιά όπως η Λήμνος ή η Σαντορίνη.

12. ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ ΚΑΙ ΝΗΣΙΩΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ