Ομιλία

1. Αθήνα, 5 Ιουνίου 2008
ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ
ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
κ. ΑΡΗ ΣΠΗΛΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
«ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ»
Κυρίες και κύριοι,
Φίλες και φίλοι,
Θέλω σήμερα που γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος να
ξεχάσουμε τα ευχολόγια και τις γενικεύσεις, τα τετριμμένα κλισέ και τις
παλαιωμένες αντιλήψεις. Θέλω να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους. Να
μιλήσουμε για την Ελλάδα που μας αξίζει, την Ελλάδα που δικαιούνται τα
παιδιά μας, την Ελλάδα της τουριστικής συνείδησης, την Ελλάδα που δεν
χτίζει πύργους στην άμμο αλλά γέφυρες στο μέλλον. Την Ελλάδα, που δεν θα
κουραστώ να λέω πως είναι η ομορφότερη χώρα του κόσμου. Και η Ελλάδα
έχει την τιμητική της σήμερα. Διότι μιλώντας για περιβάλλον, δεν μπορείς
παρά να μιλάς για την Ελλάδα. (Think Green, Think Greece)
Κυρίες και κύριοι,
1

2. Στο ξεκίνημα αυτού του καλοκαιριού ατενίζουμε με αισιοδοξία και ρεαλισμό τα
τουριστικά κέρδη που μπορούμε να αποκομίσουμε τους επόμενους μήνες,
αλλά ο πρωταρχικός μας στόχος δεν είναι αυτός: είναι η υποθήκη που
βάζουμε για το μέλλον μέσα από την ριζική αλλαγή πλεύσης του τουριστικού
μας μοντέλου. Μία αλλαγή πλεύσης που τέθηκε σε εφαρμογή από το
περασμένο φθινόπωρο με σκοπό να εδραιώσει την Ελλάδα μεταξύ των
κορυφαίων προορισμών παγκοσμίως, όχι όμως διαμέσου της ωραιοποίησης
κάποιων παρωχημένων κλισέ αλλά μέσα από μια συστηματική προσπάθεια η
οποία αλλάζει τον τρόπο που βλέπουν οι ξένοι την χώρα μας. Αφήνουμε πίσω
μας το δίπτυχο Ήλιος -Θάλασσα και ανοίγουμε ένα παράθυρο σε όλα εκείνα
που εμείς γνωρίζουμε ότι υπάρχουν αλλά δεν ήταν γνωστά μέχρι τώρα, επειδή
κανείς δεν μπήκε ποτέ στο κόπο να τα ιεραρχήσει ψηλά: Ανοίγουμε ένα
παράθυρο στην ποικιλομορφία της ελληνικής περιφέρειας, στη δυνατότητα
των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, στη σύγχρονη υπόσταση του τόπου
μας, στο απεριόριστο εύρος συγκινήσεων που μπορούν να προσφέρουν τα
μεγάλα αστικά κέντρα μέσα από τα city breaks, στη ποιότητα των υπηρεσιών
μας που επιτέλους εκσυγχρονίζονται, στην αναβάθμιση των ξενοδοχείων σε
κάθε γωνιά της Ελλάδας, και φυσικά, ανοίγουμε ένα παράθυρο στην ελληνική
φύση που, παρά τα πλήγματα των τελευταίων ετών, στέκεται ακόμα στα
πόδια της. Το νέο αναπτυξιακό πρότυπο για τον τουρισμό είναι άμεσα
συνδεδεμένο και θα τολμούσα να πω εξαρτημένο, από την ικανότητά μας να
αξιοποιήσουμε την φύση. Την ελληνική φύση. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι
όλα εξαρτώνται από τη δυνατότητά μας να προστατεύσουμε το περιβάλλον,
να διαχειριστούμε τους φυσικούς πόρους και να ενσωματώσουμε την
παράδοση και την αρχιτεκτονική στις νέες μορφές τουρισμού. Τις μορφές
τουρισμού που θα μας δώσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα αλλά και
συγκριτικό οικονομικό πλεονέκτημα. Κι αυτή ακριβώς η οπτική μάς οδηγεί
στον Πράσινο Τουρισμό.
Τι σημαίνει Πράσινος Τουρισμός; Σημαίνει σύγχρονη τουριστική ανάπτυξη για
την Ελλάδα του 21ου αιώνα. Σημαίνει Οικολογική Συνείδηση. Σημαίνει μια νέα
αντίληψη στον τρόπο που ακόμα κι εμείς οι ίδιοι, οι Έλληνες πολίτες,
2

3. προσεγγίζουμε την αισθητική της ζωής μας στη νέα εποχή, στα πρώτα αυτά
χρόνια του 21ου αιώνα. Ας μιλήσουμε, λοιπόν, για τούτη τη συνείδηση, που
αποτελεί βασικό κομμάτι της φιλοσοφίας μας για τον Ελληνικό Τουρισμό.
Αγαπητές φίλες και φίλοι,
Η προστασία του περιβάλλοντος δεν συνιστά μόνο μια ηθική υποχρέωση
απέναντι στις επόμενες γενιές. Είναι ταυτόχρονα και μια σημαντική
αναπτυξιακή τουριστική ευκαιρία για τη χώρα μας, ριζωμένη στην παραδοχή
εκείνη που θέλει το περιβάλλον στην κορυφή της κοινωνικής ατζέντας του
νέου αιώνα. Ο βασικότερος άξονας της πολιτικής μας είναι η ποιότητα σε
άμεση συνάρτηση με το περιβάλλον. Ο εθνικός μας στόχος είναι να
αναδείξουμε την Ελλάδα σε κορυφαίο τουριστικό προορισμό στη διεθνή
κατάταξη. Και αυτός ο στόχος περνά μόνο μέσα από την αναβάθμιση της
ποιότητας στις παρεχόμενες υπηρεσίες, στις δημόσιες και ιδιωτικές υποδομές,
στον σεβασμό του περιβάλλοντος στην επικοινωνιακή μας πολιτική και στους
επισκέπτες τους οποίους προσελκύουμε. Επομένως, η ποιότητα και το
μοναδικό φυσικό περιβάλλον μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν το
συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας, για πολλούς προφανείς λόγους και για
έναν ακόμη: Στο εξαιρετικά ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον δεν έχουμε
άλλη επιλογή. Και αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε.
Ως προς αυτό, λοιπόν, είμαστε αδιαπραγμάτευτοι: Η μάχη της ποιότητας και
του περιβάλλοντος είναι μια μάχη την οποία πρέπει να κερδίσουμε. Γι’ αυτό
μιλάω τόσο συχνά για την διαμόρφωση της Περιβαλλοντικής Συνείδησης.
Επειδή βρισκόμαστε σε ένα οριακό σημείο: προσπαθώντας να κάνουμε τους
ξένους επισκέπτες να εδραιώσουν μια νέα αντίληψη για την ουσιαστική εικόνα
της σύγχρονης Ελλάδας, καλούμαστε κι εμείς να εδραιώσουμε μέσα μας μια
νέα μορφή εθνικής συνείδησης απέναντι στο τόπο που ζούμε, μια νέα μορφή
αντίληψης απέναντι στις ανάγκες και τα χαρίσματα αυτού του τόπου. Εγώ,
αυτή την συνείδηση, την έχω εδραιώσει μέσα μου. Και αυτή η συνείδηση είναι
που υπαγορεύει και κάποιες από τις πολιτικές θέσεις μου.
3

4. Για παράδειγμα, δεν θα μπορούσα παρά να είμαι υπέρ της ίδρυσης υπουργείου
Περιβάλλοντος. Αλλά προσέξτε: δεν τάσσομαι υπέρ επειδή η αισθητική των
καιρών καθιστά αναγκαία την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά επειδή την
καθιστά αναγκαία η ίδια μας η ζωή. Με άλλα λόγια, εάν για κάποιους η
Οικολογία αποτελεί τη μόδα της εποχής λειτουργώντας ως ένα προοδευτικό
προσωπείο, για μας δεν συνιστά παρά μια ζωτική ανάγκη μέσα από την οποία
ανοίγουμε το παράθυρο για την Ελλάδα του μέλλοντος.
Για εμάς, Τουρισμός και περιβάλλον πάνε μαζί, και γι’ αυτό προσπαθούμε,
μέσα από το είδος της τουριστικής στρατηγικής που έχουμε επιλέξει, να
αφυπνίσουμε αυτή την μορφή οικολογικής συνείδησης για την οποία σας
μίλησα νωρίτερα. Επειδή αυτή την συνείδηση εμείς την ονομάζουμε
τουριστική συνείδηση.
Κυρίες και κύριοι,
Η σημασία της στρατηγικής του Τουρισμού που είναι άμεσα συνδεδεμένη με
την προστασία και την ανάπτυξη του Περιβάλλοντος παραμένει πιο επίκαιρη
από ποτέ. Ο σταθερός προσανατολισμός μας προς τη διαρκή αναβάθμιση των
υποδομών και υπηρεσιών μάς υποχρεώνει να εξασφαλίσουμε το σεβασμό του
φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και να αναδείξουμε το πλούσιο πολιτιστικό
περιβάλλον της χώρας μας. Και δεν πρέπει να χάσουμε άλλο χρόνο. Πρέπει η
βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη να γίνει πραγματικότητα, καταρρίπτοντας την
αντίληψη που θέλει την ανάπτυξη –και εν προκειμένω την τουριστική
ανάπτυξη– εναντίον του περιβάλλοντος. Το έχω ξαναπεί και θα το λέω. Η
περιβαλλοντική διάσταση της τουριστικής ανάπτυξης αποτελεί τη Νέα Ηθική
και τη Νέα Αισθητική, μιλώντας με όρους του 21ου αιώνα.
Ένα βασικό εργαλείο προς την κατεύθυνση αυτή είναι το Ειδικό Χωροταξικό
Πλαίσιο του Τουρισμού που θέτει τους κανόνες και τις αρχές για την ανάπτυξη
του τουρισμού στις περιοχές της χώρας, με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
τους. Ένα άλλο εξαιρετικά βασικό εργαλείο είναι ο Εθνικός Χωροταξικός
Σχεδιασμός, που αποτελεί κορυφαίο ζήτημα το οποίο, όπως ίσως θα έχετε
4

5. αντιληφθεί, εγείρει πολλές συζητήσεις. Ας είμαστε, όμως, ειλικρινείς. Οι όποιες
αδυναμίες του, δεν μπορούν να αποτελούν άλλοθι για την μη ύπαρξή του.
Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η απουσία εθνικού χωροταξικού
σχεδιασμού είναι προτιμότερη από έναν χωροταξικό σχεδιασμό που παρά τις
όποιες συζητήσεις προκαλεί, δίνει στην χώρα μας ένα σχέδιο για την αειφορία
και την ισόρροπη ανάπτυξη, όπου διασφαλίζει την προστασία του
περιβάλλοντος στο σύνολο του εθνικού χώρου. Κανείς δεν μπορεί να
ισχυριστεί ότι η χώρα μας μπορεί να αντέξει κι άλλη αταξία. Αταξία η οποία
καταστρέφει τον φυσικό πλούτο. Από εκεί και πέρα, ακόμα και στις περιοχές
ευαίσθητων οικοσυστημάτων, ειδικές μορφές του τουρισμού -όπως ο
οικοτουρισμός- μπορούν να συμβάλλουν πολλαπλά προσφέροντας ευκαιρίες
για επαφή με τη φύση, εκπαίδευση και αναψυχή, με ήπιες δραστηριότητες.
Στο σχέδιο αυτό, έχουμε εναποθέσει ένα ακόμα στοίχημα, διότι πραγματικά
πιστεύουμε ότι μπορεί να χαρίσει πρωτόγνωρες συγκινήσεις συμβάλλοντας
ταυτόχρονα και στην καλλιέργεια της περιβαλλοντικής συνείδησης από την
οποία οφείλει να διέπεται η καθημερινή λειτουργία του τουριστικού μας
μοντέλου. Έτσι, έχουμε προσθέσει μια ακόμη παράμετρο: Την περιβαλλοντική
συνείδηση για τα καταλύματα εκείνα που υιοθετούν ανανεώσιμες πηγές
ενέργειας. Που εφαρμόζουν σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη κλίμακα
ανακύκλωση των απορριμμάτων τους και εξοικονόμηση ενέργειας και νερού,
και που προσαρμόζουν την αρχιτεκτονική τους στην ιδιαιτερότητα του τόπου.
Το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης, αναγνωρίζοντας το βαθύτερο
συσχετισμό μεταξύ της περιβαλλοντικής, κοινωνικής και οικονομικής
ανάπτυξης θα αξιοποιήσει το ΕΣΠΑ για την προσφορά συγκεκριμένων
κινήτρων προς την κατεύθυνση αυτή. Έχουμε επίσης ξεκινήσει να οδηγούμε
την πορεία προς τον «πράσινο τουρισμό» με πιλοτικές δράσεις στους
τουριστικούς προορισμούς, σε συνεργασία με τοπικούς φορείς,
αναλαμβάνοντας δράσεις παρέμβασης που δείχνουν τον δρόμο μπροστά. Ήδη
η ΕΤΑ έχει αναπτύξει ένα πρότυπο πρόγραμμα τουριστικής ανάπτυξης με
γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος, με μια σειρά από eco-camping,
5

6. eco-marinas αλλά και καινοτόμες δράσεις όπως περιβαλλοντικές διαδρομές,
περίπτερα και παρατηρητήρια.
Κάτω από την ίδια φιλοσοφία προωθήσαμε και ένα άλλο πολύ σημαντικό
ζήτημα, που υφολογικά διατρέχεται από την ίδια ευαισθησία με εκείνο της
προστασίας του περιβάλλοντος: το ζήτημα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
Ο τουρισμός είναι ένας από τους ελάχιστους κλάδους της οικονομίας που
διαθέτει έντονη και άμεση, κοινωνική αξία. Οι τοπικές κοινότητες, τα ιδιαίτερα
πολιτισμικά και φυσικά χαρακτηριστικά, αλλά και οι ανάγκες της κάθε περιοχής
διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξή του. Θέλουμε, λοιπόν, η
κοινωνία να αισθάνεται αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της προσπάθειας γιατί
πιστεύουμε στην καταλυτική συμβολή της. Μέσω ειδικών παρεμβάσεων της
εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, οικισμοί μπορούν να ζωντανέψουν,
παραδοσιακά επαγγέλματα μπορούν να συντηρηθούν, η κοινωνική
περιβαλλοντική συνείδηση μπορεί να γίνει πράξη, η πολιτισμική ταυτότητα
μπορεί να αναδειχθεί.
Με αυτό τον τρόπο, η χώρα μας θα διατηρήσει την παραδοσιακή ομορφιά της,
συνδυάζοντας την πολιτισμική ιδιοσυγκρασία της με το άνετο, σύγχρονο και
μοντέρνο πρόσωπο μέσα από το οποίο οφείλει να ατενίζει το μέλλον.
Φίλες και φίλοι,
Όσοι παρακολουθείτε από κοντά την εθνική αυτή προσπάθεια για τον
τουρισμό, θα έχετε αντιληφθεί ότι ο εκσυγχρονισμός του τουριστικού
προϊόντος είναι ο μεγάλος μας στόχος. Ωστόσο, η επένδυση στον τουρισμό
δεν είναι μια μονοδιάστατη δράση. Είναι ένα μωσαϊκό πρωτοβουλιών, το οποίο
περιλαμβάνει
• τις δημόσιες υποδομές,
• τις μεγάλες ιδιωτικές επενδύσεις σε τουριστικές εγκαταστάσεις,
• την προβολή, το ανθρώπινο δυναμικό
• και φυσικά τις τεχνολογικές εφαρμογές.
6

7. Ως εκ τούτου, ενθαρρύνουμε την επιχειρηματικότητα που οδηγεί στον
εκσυγχρονισμό του τουριστικού προϊόντος, έχοντας κατά νου το ότι η
συνολική εικόνα δεν προκύπτει από μια γενικευμένη αναπτυξιακή διαχείριση,
αλλά από μικρές, εξαιρετικά σημαντικές επενδυτικές δράσεις που
αναπτύσσουν το προϊόν μεθοδικά, εμφατικά ως προς την λεπτομέρεια, με
προσήλωση μέχρι και στο τελευταίο κομμάτι ενός γοητευτικού παζλ.
Επιπλέον, με τις επενδύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά και με όλες
εκείνες που προγραμματίζονται, επιδιώκουμε ένα είδος διαφοροποίησης του
τουριστικού μας προϊόντος, ούτως ώστε να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί και να
διεκδικήσουμε με αξιώσεις την εδραίωσή μας στους κορυφαίους προορισμούς
διεθνώς. Πώς; Με την ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού. Με την
εφαρμογή προτύπων διαχείρισης των φυσικών πόρων. Με την κατάρτιση του
προσωπικού. Και βεβαίως, με την προβολή θεματικών μορφών τουρισμού
μέσω των ψηφιακών εφαρμογών, των νέων τεχνολογιών και των πολυμέσων.
Σε τούτο το γοητευτικό παζλ, το κομμάτι του Πράσινου Τουρισμού και κατ’
επέκταση η περιβαλλοντική διάσταση την οποία τολμήσαμε να υιοθετήσουμε
για πρώτη φορά, κατέχουν περίοπτη θέση. Και οφείλουμε όλοι, ο καθένας με
τον δικό τρόπο, να στηρίξουμε μια στρατηγική που θέλει την τουριστική
ανάπτυξη να βασίζεται στο περιβάλλον και όχι να είναι εχθρός αυτού.
Οφείλουμε όλοι να διακρίνουμε μέσα σε αυτή την στρατηγική την ευαισθησία
μιας χώρας που θέλει να πορευτεί μέσω των πραγματικά προοδευτικών οδών
που επιτάσσουν οι καιροί και όχι μέσα από χιλιοπατημένους δρόμους που
λεηλατήθηκαν στο βωμό της εσωστρέφειας του παρελθόντος. Οφείλουμε όλοι
να τολμήσουμε και να δούμε μακριά. Στον τέρμα αυτού του δρόμου, θα
πρέπει να μας περιμένει και η Ελλάδα. Η Ελλάδα του μέλλοντος. Η Ελλάδα
που θα έχουμε κατακτήσει. Η Ελλάδα που θα αποτελεί την μεγάλη μας νίκη.
Κυρίες και κύριοι,
Η χώρα μας πρωταγωνιστεί πλέον μέσα από ένα αποτελεσματικό, σύγχρονο
και ελκυστικό μοντέλο ανάπτυξης. Ένα μοντέλο που δίνει έμφαση στην
ποιότητα. Που αναδεικνύει τον εξειδικευμένο τουρισμό. Που καθιερώνει τον
7

8. «πράσινο» τουρισμό και βάζει την περιβαλλοντική συνείδηση στην ατζέντα
του τουριστικού χάρτη. Που δίνει τη μάχη παντού, στις επενδύσεις, στην
προβολή, στις νέες αγορές, στις νέες τεχνολογίες, στον ψηφιακό κόσμο. Από
μας εξαρτάται να πιστέψουμε και να φύγουμε μπροστά. Να «φωνάξουμε» σε
όλο τον κόσμο ότι αληθινή εμπειρία σημαίνει ελληνική εμπειρία. Και να το
αποδείξουμε. Μπορούμε να το αποδείξουμε.
Σας ευχαριστώ.
8