Hróbjartur Árnason, Háskola Íslands
Erindi haldið á málstfu Kvasis og Leiknar. 28. mai 2015 í Reykjanesbæ
Dagskrá: http://www.fraedslumidstodvar.is/files/Dagskr%C3%A1%20m%C3%A1l%C3%BEings%20ma%C3%AD%202015_1646852668.pdf
Hróbjartur Árnason, Háskola Íslands
Erindi haldið á málstfu Kvasis og Leiknar. 28. mai 2015 í Reykjanesbæ
Dagskrá: http://www.fraedslumidstodvar.is/files/Dagskr%C3%A1%20m%C3%A1l%C3%BEings%20ma%C3%AD%202015_1646852668.pdf
Veldisvaxandi tæknibreytingar og þekkingarþarfir kennara:Hvað þurfa kennarar...Tryggvi Thayer
Erindi flutt á Vorráðstefnu MSHA 2016: Snjallari saman.
Hvaða framtíð sjáum við fyrir skóla og skólastarf með tilliti til tækniþróunar? Hvernig geta/ættu kennarar og skólastjórnendur að bregðast við?
Jafnrétti í kennslu. Gátlisti. 2. útgáfa.
Þennan gátlista má nota, afrita og dreifa í skólastarfi sem fremi sem vísað sé til hans.
Útgefinn árið 2018 af Jafnréttisnefnd Háskóla Íslands, Jafnréttisfulltrúa Háskóla Íslands og Kennslumiðstöð Háskóla Íslands.
Ljósmyndir eru teknar af Kristni Ingvarssyni
Kennarar í Fellaskóla sóttu námskeið um samræðu sem kennsluaðferð. Á námskeiðinu var fjallað um tengsl hugsunar og tungumáls og þátt samræðunnar í að styrkja báða þættina. Kennarar unnu samræðuverkefni á námskeiðinu og má sjá brot af vinnu þeirra á glærunum.
Glærur (1) frá námskeiði fyrir skóla í Reykjanesbæ þar sem nemendur voru að fá iPad. Fjallað var um hvaða hlutverki tæknin gæti gegnt í námi og kennslu út frá ýmsum sjónarhornum.
Veldisvaxandi tæknibreytingar og þekkingarþarfir kennara:Hvað þurfa kennarar...Tryggvi Thayer
Erindi flutt á Vorráðstefnu MSHA 2016: Snjallari saman.
Hvaða framtíð sjáum við fyrir skóla og skólastarf með tilliti til tækniþróunar? Hvernig geta/ættu kennarar og skólastjórnendur að bregðast við?
Jafnrétti í kennslu. Gátlisti. 2. útgáfa.
Þennan gátlista má nota, afrita og dreifa í skólastarfi sem fremi sem vísað sé til hans.
Útgefinn árið 2018 af Jafnréttisnefnd Háskóla Íslands, Jafnréttisfulltrúa Háskóla Íslands og Kennslumiðstöð Háskóla Íslands.
Ljósmyndir eru teknar af Kristni Ingvarssyni
Kennarar í Fellaskóla sóttu námskeið um samræðu sem kennsluaðferð. Á námskeiðinu var fjallað um tengsl hugsunar og tungumáls og þátt samræðunnar í að styrkja báða þættina. Kennarar unnu samræðuverkefni á námskeiðinu og má sjá brot af vinnu þeirra á glærunum.
Glærur (1) frá námskeiði fyrir skóla í Reykjanesbæ þar sem nemendur voru að fá iPad. Fjallað var um hvaða hlutverki tæknin gæti gegnt í námi og kennslu út frá ýmsum sjónarhornum.
Similar to Menntarannsóknir og framtíð menntunar:Framsýni og framtíðalæsi ímenntasamfélaginu (15)
Erindi á nýnemakynningu á menntavísindasviði HÍ. Umfjöllun um birtingamyndir skóla í vísindaskáldskap byggt á nokkrum af dæmum sem ég hef safnað síðustu 15 ár.
Education Plaza: Online communities of practice for educatorsTryggvi Thayer
Presentation for NLS network of Nordic teachers' unions in Reykjavík, 6. June, 2016.
The philosophy behind Education Plaza's approach to continuous professional development and the Samspil 2015 ICT in education training initiative.
2. Kennisetningar Tryggva um framtíðafræði
1. Framtíðin er ekki eitthvað sem kemur fyrir okkur heldur eitthvað sem
við mótum með öllum okkar ákvörðunum og aðgerðum í núinu.
(Eiginlega allir framtíðafræðingar á tilteknum tímamótum í þeirra lærdómsferli, e.d.)
3. Kennisetningar Tryggva um framtíðafræði
2. Framtíðir eru margar, margskonar, misdreifðar og notast á ólíkan hátt.
(Önnur fullyrðing sem margir hafa orðað á mismunandi hátt)
4. Menntarannsóknir ávarpa framtíðina með
margvíslegum hætti
Menntun er eitt framtíðamiðaðasta verkefni sem samfélög taka sér fyrir hendur. Erum
alltaf að mennta fólk til að geta gert eitthvað í framtíð (hvenær sem sú tíð kann að verða
að veruleika).
Menntarannsóknir:
• móta umræðu
• skapa ný hugtök
• skapa nýja sýn á áskoranir og
viðfangsefni
• móta nýjar leiðir til að takast á við
áskoranir og viðfangsefni
FRAMTÍÐ MENNTUNAR
(Sjá t.d. Menéndez et al., 2022; Cingel Bodinet, 2016; Gough, 1990)
5. Breytingaöfl í upplýsinga- og tæknilegum
veruleika ungs fólks
• Nokkur dæmi:
• Mynd- og hljóðvæðing upplýsingaveruleika:
- Aukin notkun myndrænna og hljóðrænna miðla á kostnað textamiðla
- Hljóðbækur og kvikmyndir/sjónvarpsefni á kostnað hefðbundinna bóka
• Skil milli stafrænna og “raunverulegra” heima að afmást (gagnaukinn veruleiki):
- Umhverfið upplýsir um sig sjálft (mögulega í rauntíma)
• Ofurpersónuvæðing upplýsingaveruleika (snjalltækni/gervigreind):
- Upplýsingaveruleiki tekur mið af upplýsingahegðun viðkomandi
Hvaða áhrif hafa þessi breytingaöfl á hugmyndir um nám og menntun?
Samræmast þessi breytingaöfl framtíðarsýn sem birtist (leynist) í menntarannsóknum?
(Sjá t.d. Educause, 2022; Vogels et al. 2022)
6. Framtíðalæsi
Að skilja hvað felst í spurningunni “Hvað er þessi framtíð?” [sem ég er að vinna með]
• Á hvaða forsendum byggist framtíðin?
• Er framtíðin einstök eða almenn?
• Hvað þarf til að breyta framtíðinni?
- Lokuð kerfi -> breytingaöfl eru óbreytileg
- Hálf-opin kerfi -> breytingaöfl eru breytileg
• Er framtíðin lýsandi eða skapandi?
(Miller, 2018)
7. “A futures literate person has acquired the skills needed to decide why and how to use their imagination to
introduce the non-existent future into the present.” (p. 15)
Framtíðalæs einstaklingur:
• Þekkir ólíkar tegundir framtíða og hvernig þær eru myndaðar.
• Getur greint ólíkar framtíðir í ýmsum aðgerðum, fullyrðingum o.fl. (eigin og annarra).
• Getur nýtt sér viðeigandi væntingaforsendur (e. anticipatory assumptions) til að skapa og vinna með
þeirri framtíð sem þeir vilja vinna með
Framtíðalæsi
AA1: Kerfislegar spár AA2: Örlög
AA3: Skapandi umbætur AA4: Sjálfshjálp
AA5: Stefnumarkandi hugsun, skapandi
framtíðarsýn fyrir einstakar aðstæður
AA6: Viska, djúp innsýn, skapandi
framtíðarsýn fyrir almennar aðstæður
Væntingaforsendur
og tegundir framtíða
(Miller, 2018)
(Miller, 2018)
8. Hvernig tryggjum við að rannsakendur séu læsir
á framtíðina?
Framtíðalæsi sem hluti af rannsóknarnámi - nemendur kynnist:
• forsendum framtíðafræða,
• aðferðum framtíðafræða,
• framtíðarannsóknir í menntavísindum.
Auka umræðu um framtíðarannsóknir í menntavísindum:
• Auka sýnileika framtíðarannsókna í menntavísindum.
• ”Íslenska” framtíðafræði (þýða hugtök, o.fl.).
Fagvæða framtíðafræði á Íslandi:
• Sérhæft nám í framtíðafræðum.
• Til verði fagstétt framtíðafræðinga.
9. Heimildir
Cingel Bodinet, J. (2016). Pedagogies of the futures: Shifting the educational paradigms. European Journal of Futures
Research 4(21). https://doi.org/10.1007/s40309-016-0106-0
Educause (2022). Horizon reports. Educause. Sótt af https://library.educause.edu/resources/2021/2/horizon-reports
Gough, N. (1990). Futures in Australian education—tacit, token and taken for granted. Futures, 22(3), 298-310.
Menéndez-Alvarez-Hevia, D., Urbina-Ramírez, S., Forteza-Forteza, D., & Rodríguez-Martín, A. (2022). Contributions of
futures studies to education: A systematic review. Comunicar, 30(73), 9–20. https://doi.org/10.3916/C73-2022-01
Miller, R. (Ed.). (2018). Transforming the future: Anticipation in the 21st century. Routledge.
Vogels, E., Gelles-Watnick, R. & Massarat, N. (2022). Teens, social media and technology 2022. Pew Research Center:
Internet, Science & Tech. United States of America. https://policycommons.net/artifacts/2644169/teens-social-media-and-
technology-2022/3667002/
Editor's Notes
Menntavísindi hafa áhrif á framtíðina hvort sem það er ætlunin eða ekki. Þetta er í eðli fræðigreinarinnar.
Ef við erum að vinna út frá rangri framtíðarsýn getur það haft afleiðingar, jafnvel alvarlegar, fyrir einstaklinga sem nýta sér þau menntakerfi sem við höfum áhrif á og samfélögin sem treysta á menntakerfin til að sjá sér fyrir þeirri þekkingu og hæfni sem þarf til að takast á við brýn verkefni og áskoranir.
Meðvitund um það sem Miller kallar “anticipatory assumptions”
Alveg eins og við gerum kröfu um að rannsakendur skýri stöðu þeirra sem rannsakendur gagnvart viðfangsefninu…