SlideShare a Scribd company logo
Nýr í starfi
Námskeið fyrir nýja og reynda
skólastjórnendur
Borgarnesi september 2015
Skólastjórafélag Íslands
Hlutverk skólastjórnenda
Fagleg forysta Stjórnun og skipulag
Forysta og leiðtogafærni
Stefna og sýn
Skólanámskrá
nám og árangur nemenda
samvinna starfsmanna, nemenda og foreldra
Skólaþróun í samræmi við lög og
reglugerðir
starfsmannahald
starfsþróun
símenntun
Mat á skólastarfi
ytra mat
innra mat, sjálfsmat
umbótaáætlun
Veita faglega forystu í samvinnu við
hagsmunaaðila, foreldra, nærsamfélag,
fræðsluskrifstofa, þjónustumiðstöðvar,
barnaverndar
Fjármál
Rekstur
daglegur
húsnæðis
Starfsmannamál, ráðningar, launamál
Skipulag í samræmi við lög og reglugerðir
starfsáætlun, skóladagatala, stundaskrár ofl.
Skipulag vinnuumhverfis
starfsmanna, starfsþróun/símenntun
nemenda, sérkennsla, aðstoð o.fl.
Skipulag samvinnu við
hagsmunaaðila, foreldra, nærsamfélag,
fræðsluskrifstofu, þjónustumiðstöðvar,
barnavernd …
Ingileif Ástvaldsdóttir 2
Viðhorf
Venjur
Reynsla
Viðhorf
Venjur
Reynsla
Ingileif Ástvaldsdóttir 3
Skólastjórinn
Almennt viðurkennt að stjórnendur hafa áhrif á stofnanir eða
fyrirtæki sem þeir stjórna.
• Michael Fullan:
– Skólastjórar sem ná að ráða við flóknar og síbreytilegar aðstæður
megna að innleiða og festa í sessi varanlegar breytingar til batnaðar
fyrir skólastarfið í heild.
(Fullan, 2001)
• Edgar Schein:
– segir forystu og stofnanamenningu vera tvær hliðar á sama peningi:
• „Stjórnendur hefja mótunarferli menningarinnar; þeir annað hvort stýra
því frá upphafi eða þurfa stundum að breyta ríkjandi menningu.“
(Schein 2004, bls. 223)
Ingileif Ástvaldsdóttir 4
Stofnanamenning
Skilgreining Edgar Schein á stofnanamenningu:
• [Menning hóps] er mynstur sameignlegra
grundvallarhugmynda sem hópurinn hefur lært á
sameiginlegri reynslu og tileinkað sér í gegnum samhæfingu
hópsins við lausn og aðlögun utanaðkomandi verkefna.
• Með sameignlegri reynslu hópsins öðlast hugmyndirnar svo
mikið gildi fyrir hópinn að þær eru kynntar fyrir nýliðum eins
og þær séu einu réttu hugmyndirnar þegar kemur að lausn
verkefna hópsins.
(Schein 2004, bls. 17)
Ingileif Ástvaldsdóttir 5
Þriggja þrepa líkanið
Birtingarmyndir
Sameiginlegar
hugmyndir og gildi
Grunnhugmyndir
(Schein 2004, bls. 26)
Ingileif Ástvaldsdóttir 6
Hópur verður til
Þróunarferli hóps (Schein 2004, bls. 70)
Stig
(e. stage)
Ríkjandi grunnhugmynd
(e. dominant assumption)
Ríkjandi félagstilfinning
(e. sosioemotional focus)
1. Hópurinn myndast Traust/ósjálfstæði: „Stjórnandinn veit
hvað við eigum að gera.“
Sjálfsmiðun einstaklinganna:
Félagstilfinningin miðast við (a)
innlimun (b) völd og áhrif (c) þörf fyrir
viðurkenningu hópsins og tengslamyndun
(d) hlutverk innan hópsins og samsemd
við hópinn.
2. Hópurinn styrkist Samruni: „Við erum góður hópur og
okkur líður vel saman.“
Hópnum finnst hann vera til
fyrirmyndar: Félagstilfinningin miðast
við samstillingu/samhljóm, fylgispekt og
styrkingu tengsla. Frávik innan hópsins
eru ekki mikils metin.
3. Hópurinn starfar Starfsemi: „Við getum leyst verkefnið
vel af hendi vegna þess að við þekkjum
og virðum hvert annað.“
Verkefni: Félagstilfinningin miðast við
framkvæmd, samvinnu og að viðhalda
skipulagi hópsins. Hópurinn kann að
meta frávik innan eigin raða.
4. Hópurinn safnar reynslu og þroskast Reynsla og þroski: „Við vitum hver við
erum, hvað við viljum og hvernig við
náum markmiðum okkar. Okkur hefur
tekist vel upp í starfi og því hljótum við
að hafa rétt fyrir okkur.“
Þægindi og afkoma hópsins:
Félagstilfinningin nýtt til að viðhalda
hópnum og menningu hans. Nýsköpun og
frávik frá hópnum eru honum ógnun.
Ingileif Ástvaldsdóttir 7
Dreifð forysta
• Tvíþætt
– Hrein verkaskipting innan valdapýramída
– Forysta sem er ekki eign einstaklings heldur afl
sem verður til þar sem hópur fólks nær samhljómi
og vinnur að ákveðnu verkefni
• Afurð virkni og samhljóms hópsins
• Frumkvæði og sérþekking virkjuð betur en ef hver ynni
út af fyrir sig
• Mörk forystunnar sveigjanlegri en ella
(Bennet o.fl. 2003)
Ingileif Ástvaldsdóttir 8
Virkjun forystuaflsins
Stjórnendur þurfa að hafa á færi sínu þekkingu á
margs konar forystu til að vera færir um að virkja
þá forystu sem við á hverju sinni.
Þekkja hópinn, hvers hann er megnugur ásamt
því að taka tillit til þarfa og getu einstaklinganna
í starfsmannahópnum.
Ingileif Ástvaldsdóttir 9
Sjálfbærni og dreifð forysta
• Sjálfbærni tengd umræðu um umhverfismál
– Sjálfbær nýting - sjálfbær þróun
• Andsvar við því að framþróun er ekki endilega það
sem er stærra, meira eða fer hraðar yfir.
• Auðlindir þarf að nýta ígrundað með framtíðina í
huga.
Ingileif Ástvaldsdóttir 10
Sjálfbær forysta í skólastarfi
• Hún þarf að fela í sér umbótastarf sem þróar
og viðheldur víðtækri þekkingu fyrir alla.
• Þekkingin þarf að vera varanleg og skaðlaus,
geta náð útbreiðslu og verið til hagsbóta fyrir
fleiri en þá sem yfir henni búa, jafnt í nútíð
sem í framtíð.
(Hargreaves og Fink, 2006, bls. 17).
Ingileif Ástvaldsdóttir 11
Sjö reglur sjálfbærrar forystu
• Dýpt (e. depth)
• Varanleiki (e. length)
• Útbreiðsla (e. breadth)
• Réttlæti (e. justice)
• Fjölbreytileiki (e. diversity)
• Ráðdeild (e. resourcefulness)
• Verndun (e. conservation)
• Máltíð ekki hlaðborð.
Ingileif Ástvaldsdóttir 12
Að kunna að taka í þann strenginn
sem við á
Stjórnendur þurfa að geta fært
sig og starfsmannahópinn upp
og niður hitamæli H&F í
samhengi við aðstæður hverju
sinni
– Starfshópur
– Verkefni
– Umhverfi
Hargreaves og Fink (2006, bls. 113)
Ingileif Ástvaldsdóttir 13
Mind set skólans
Hvernig hugsar fólkið í skólanum?
Hvað finnst fólki mikilvægast í starfinu?
Hvað þykir því vænt um?
Hvernig hugsar það og talar um nám og kennslu?
Finnst þeim tíma sínum vel varið?
– nemendur
– starfsmenn
– foreldrar
– nærsamfélagið
Hvað finnst þér mikilvægt og hverju ert þú vanur/vön?
– Er mikill munur?
– Viltu breyta einhverju? Hverju? Og þá af hverju?
– Þarf að breyta einhverju? Hverju? Og af hverju? Hverjum gæti það
orðið til bóta?
Ingileif Ástvaldsdóttir 14
Ingileif Ástvaldsdóttir 15
Heimildaskrá
• Bennet, N., Wise, C., Woods, P. og Harvey, J.A. (2003). Distributed
leadership. Nottingham:NCSL
• Fullan, M. (2001) The new meaning of educational change.(3. útg) London:
Teachers College, Columbia University.
• Hargraeaves, A., og Fink, D. (2006). Sustainable leadership. San Francisco:
Jossey-Brass.
• Schein, E.H. (2004). Organizational culture and leadership (3. útg.) San
Francisco: Jossey-Bass.
Ingileif Ástvaldsdóttir 16

More Related Content

Similar to Nýr í starfi

Lífsmarkþjálfun, Arnór Már
Lífsmarkþjálfun, Arnór MárLífsmarkþjálfun, Arnór Már
Lífsmarkþjálfun, Arnór Már
Dokkan
 
Viviane og samtalstaekni nyirogreyndir2017
Viviane og samtalstaekni nyirogreyndir2017Viviane og samtalstaekni nyirogreyndir2017
Viviane og samtalstaekni nyirogreyndir2017
ingileif2507
 
Kynning Leiðsögn verk 3
Kynning Leiðsögn verk 3Kynning Leiðsögn verk 3
Kynning Leiðsögn verk 3
Sigurður Gíslason
 
Janúarráðstefna Festu 2016 - Málstofa b
Janúarráðstefna Festu 2016 - Málstofa bJanúarráðstefna Festu 2016 - Málstofa b
Janúarráðstefna Festu 2016 - Málstofa b
Festa, samfélagsábyrgð fyrirtækja
 
Vinaliðaverkefnið
VinaliðaverkefniðVinaliðaverkefnið
Vinaliðaverkefnið
vinalidi
 
Gudrunsnorra stjornendaþjalfunhaust 2017
Gudrunsnorra stjornendaþjalfunhaust 2017Gudrunsnorra stjornendaþjalfunhaust 2017
Gudrunsnorra stjornendaþjalfunhaust 2017
Gudrun Snorradottir
 
Glærukynning fyrir heimasíðuna.
Glærukynning fyrir heimasíðuna.Glærukynning fyrir heimasíðuna.
Glærukynning fyrir heimasíðuna.
vinalidi
 
2004 giljaskoli spurningar-i-skolasamfelaginu
2004 giljaskoli spurningar-i-skolasamfelaginu2004 giljaskoli spurningar-i-skolasamfelaginu
2004 giljaskoli spurningar-i-skolasamfelaginu
Brynhildur Sigurðardóttir
 
Kenningar um nám fullorðinna
Kenningar um nám fullorðinnaKenningar um nám fullorðinna
Kenningar um nám fullorðinna
Hróbjartur Árnason
 
Skipulögð framsetning og gott aðgengi að upplýsingum styrkir tengsl kennara o...
Skipulögð framsetning og gott aðgengi að upplýsingum styrkir tengsl kennara o...Skipulögð framsetning og gott aðgengi að upplýsingum styrkir tengsl kennara o...
Skipulögð framsetning og gott aðgengi að upplýsingum styrkir tengsl kennara o...
University of Iceland
 
2009.02.12. psy cap _-fyrirlestur_fyrir_fjölbrautaskólann_í_breiðholti_12._fe...
2009.02.12. psy cap _-fyrirlestur_fyrir_fjölbrautaskólann_í_breiðholti_12._fe...2009.02.12. psy cap _-fyrirlestur_fyrir_fjölbrautaskólann_í_breiðholti_12._fe...
2009.02.12. psy cap _-fyrirlestur_fyrir_fjölbrautaskólann_í_breiðholti_12._fe...
Audna Consulting
 
Óformlegt nám glærur
Óformlegt nám glærurÓformlegt nám glærur
Óformlegt nám glærur
Ebba Kristjánsdóttir
 
Jafnretti i-kennslu-gatlisti
Jafnretti i-kennslu-gatlistiJafnretti i-kennslu-gatlisti
Jafnretti i-kennslu-gatlisti
Kennslumiðstöð Háskóla Íslands
 
Starfsþróun, starfssamfélög og samfélagamiðlar
Starfsþróun, starfssamfélög og samfélagamiðlar Starfsþróun, starfssamfélög og samfélagamiðlar
Starfsþróun, starfssamfélög og samfélagamiðlar
Svava Pétursdóttir
 
Jakvaeduragi foreldrar2016
Jakvaeduragi foreldrar2016Jakvaeduragi foreldrar2016
Jakvaeduragi foreldrar2016
ingileif2507
 
Heilsueflandi skoli3
Heilsueflandi skoli3Heilsueflandi skoli3
Heilsueflandi skoli3
ingileif2507
 
Hagnyting kenninga Viviane Robinson
Hagnyting kenninga Viviane RobinsonHagnyting kenninga Viviane Robinson
Hagnyting kenninga Viviane Robinson
ingileif2507
 

Similar to Nýr í starfi (20)

Lífsmarkþjálfun, Arnór Már
Lífsmarkþjálfun, Arnór MárLífsmarkþjálfun, Arnór Már
Lífsmarkþjálfun, Arnór Már
 
Viviane og samtalstaekni nyirogreyndir2017
Viviane og samtalstaekni nyirogreyndir2017Viviane og samtalstaekni nyirogreyndir2017
Viviane og samtalstaekni nyirogreyndir2017
 
Kynning Leiðsögn verk 3
Kynning Leiðsögn verk 3Kynning Leiðsögn verk 3
Kynning Leiðsögn verk 3
 
Janúarráðstefna Festu 2016 - Málstofa b
Janúarráðstefna Festu 2016 - Málstofa bJanúarráðstefna Festu 2016 - Málstofa b
Janúarráðstefna Festu 2016 - Málstofa b
 
Vinaliðaverkefnið
VinaliðaverkefniðVinaliðaverkefnið
Vinaliðaverkefnið
 
Margrét
MargrétMargrét
Margrét
 
Gudrunsnorra stjornendaþjalfunhaust 2017
Gudrunsnorra stjornendaþjalfunhaust 2017Gudrunsnorra stjornendaþjalfunhaust 2017
Gudrunsnorra stjornendaþjalfunhaust 2017
 
Glærukynning fyrir heimasíðuna.
Glærukynning fyrir heimasíðuna.Glærukynning fyrir heimasíðuna.
Glærukynning fyrir heimasíðuna.
 
2004 giljaskoli spurningar-i-skolasamfelaginu
2004 giljaskoli spurningar-i-skolasamfelaginu2004 giljaskoli spurningar-i-skolasamfelaginu
2004 giljaskoli spurningar-i-skolasamfelaginu
 
Kenningar um nám fullorðinna
Kenningar um nám fullorðinnaKenningar um nám fullorðinna
Kenningar um nám fullorðinna
 
Skipulögð framsetning og gott aðgengi að upplýsingum styrkir tengsl kennara o...
Skipulögð framsetning og gott aðgengi að upplýsingum styrkir tengsl kennara o...Skipulögð framsetning og gott aðgengi að upplýsingum styrkir tengsl kennara o...
Skipulögð framsetning og gott aðgengi að upplýsingum styrkir tengsl kennara o...
 
2009.02.12. psy cap _-fyrirlestur_fyrir_fjölbrautaskólann_í_breiðholti_12._fe...
2009.02.12. psy cap _-fyrirlestur_fyrir_fjölbrautaskólann_í_breiðholti_12._fe...2009.02.12. psy cap _-fyrirlestur_fyrir_fjölbrautaskólann_í_breiðholti_12._fe...
2009.02.12. psy cap _-fyrirlestur_fyrir_fjölbrautaskólann_í_breiðholti_12._fe...
 
Óformlegt nám glærur
Óformlegt nám glærurÓformlegt nám glærur
Óformlegt nám glærur
 
Jafnretti i-kennslu-gatlisti
Jafnretti i-kennslu-gatlistiJafnretti i-kennslu-gatlisti
Jafnretti i-kennslu-gatlisti
 
Starfsþróun, starfssamfélög og samfélagamiðlar
Starfsþróun, starfssamfélög og samfélagamiðlar Starfsþróun, starfssamfélög og samfélagamiðlar
Starfsþróun, starfssamfélög og samfélagamiðlar
 
Hugtak_Frjáls_verslun
Hugtak_Frjáls_verslunHugtak_Frjáls_verslun
Hugtak_Frjáls_verslun
 
Jakvaeduragi foreldrar2016
Jakvaeduragi foreldrar2016Jakvaeduragi foreldrar2016
Jakvaeduragi foreldrar2016
 
Heilsueflandi skoli3
Heilsueflandi skoli3Heilsueflandi skoli3
Heilsueflandi skoli3
 
Sif
SifSif
Sif
 
Hagnyting kenninga Viviane Robinson
Hagnyting kenninga Viviane RobinsonHagnyting kenninga Viviane Robinson
Hagnyting kenninga Viviane Robinson
 

Nýr í starfi

  • 1. Nýr í starfi Námskeið fyrir nýja og reynda skólastjórnendur Borgarnesi september 2015 Skólastjórafélag Íslands
  • 2. Hlutverk skólastjórnenda Fagleg forysta Stjórnun og skipulag Forysta og leiðtogafærni Stefna og sýn Skólanámskrá nám og árangur nemenda samvinna starfsmanna, nemenda og foreldra Skólaþróun í samræmi við lög og reglugerðir starfsmannahald starfsþróun símenntun Mat á skólastarfi ytra mat innra mat, sjálfsmat umbótaáætlun Veita faglega forystu í samvinnu við hagsmunaaðila, foreldra, nærsamfélag, fræðsluskrifstofa, þjónustumiðstöðvar, barnaverndar Fjármál Rekstur daglegur húsnæðis Starfsmannamál, ráðningar, launamál Skipulag í samræmi við lög og reglugerðir starfsáætlun, skóladagatala, stundaskrár ofl. Skipulag vinnuumhverfis starfsmanna, starfsþróun/símenntun nemenda, sérkennsla, aðstoð o.fl. Skipulag samvinnu við hagsmunaaðila, foreldra, nærsamfélag, fræðsluskrifstofu, þjónustumiðstöðvar, barnavernd … Ingileif Ástvaldsdóttir 2
  • 4. Skólastjórinn Almennt viðurkennt að stjórnendur hafa áhrif á stofnanir eða fyrirtæki sem þeir stjórna. • Michael Fullan: – Skólastjórar sem ná að ráða við flóknar og síbreytilegar aðstæður megna að innleiða og festa í sessi varanlegar breytingar til batnaðar fyrir skólastarfið í heild. (Fullan, 2001) • Edgar Schein: – segir forystu og stofnanamenningu vera tvær hliðar á sama peningi: • „Stjórnendur hefja mótunarferli menningarinnar; þeir annað hvort stýra því frá upphafi eða þurfa stundum að breyta ríkjandi menningu.“ (Schein 2004, bls. 223) Ingileif Ástvaldsdóttir 4
  • 5. Stofnanamenning Skilgreining Edgar Schein á stofnanamenningu: • [Menning hóps] er mynstur sameignlegra grundvallarhugmynda sem hópurinn hefur lært á sameiginlegri reynslu og tileinkað sér í gegnum samhæfingu hópsins við lausn og aðlögun utanaðkomandi verkefna. • Með sameignlegri reynslu hópsins öðlast hugmyndirnar svo mikið gildi fyrir hópinn að þær eru kynntar fyrir nýliðum eins og þær séu einu réttu hugmyndirnar þegar kemur að lausn verkefna hópsins. (Schein 2004, bls. 17) Ingileif Ástvaldsdóttir 5
  • 6. Þriggja þrepa líkanið Birtingarmyndir Sameiginlegar hugmyndir og gildi Grunnhugmyndir (Schein 2004, bls. 26) Ingileif Ástvaldsdóttir 6
  • 7. Hópur verður til Þróunarferli hóps (Schein 2004, bls. 70) Stig (e. stage) Ríkjandi grunnhugmynd (e. dominant assumption) Ríkjandi félagstilfinning (e. sosioemotional focus) 1. Hópurinn myndast Traust/ósjálfstæði: „Stjórnandinn veit hvað við eigum að gera.“ Sjálfsmiðun einstaklinganna: Félagstilfinningin miðast við (a) innlimun (b) völd og áhrif (c) þörf fyrir viðurkenningu hópsins og tengslamyndun (d) hlutverk innan hópsins og samsemd við hópinn. 2. Hópurinn styrkist Samruni: „Við erum góður hópur og okkur líður vel saman.“ Hópnum finnst hann vera til fyrirmyndar: Félagstilfinningin miðast við samstillingu/samhljóm, fylgispekt og styrkingu tengsla. Frávik innan hópsins eru ekki mikils metin. 3. Hópurinn starfar Starfsemi: „Við getum leyst verkefnið vel af hendi vegna þess að við þekkjum og virðum hvert annað.“ Verkefni: Félagstilfinningin miðast við framkvæmd, samvinnu og að viðhalda skipulagi hópsins. Hópurinn kann að meta frávik innan eigin raða. 4. Hópurinn safnar reynslu og þroskast Reynsla og þroski: „Við vitum hver við erum, hvað við viljum og hvernig við náum markmiðum okkar. Okkur hefur tekist vel upp í starfi og því hljótum við að hafa rétt fyrir okkur.“ Þægindi og afkoma hópsins: Félagstilfinningin nýtt til að viðhalda hópnum og menningu hans. Nýsköpun og frávik frá hópnum eru honum ógnun. Ingileif Ástvaldsdóttir 7
  • 8. Dreifð forysta • Tvíþætt – Hrein verkaskipting innan valdapýramída – Forysta sem er ekki eign einstaklings heldur afl sem verður til þar sem hópur fólks nær samhljómi og vinnur að ákveðnu verkefni • Afurð virkni og samhljóms hópsins • Frumkvæði og sérþekking virkjuð betur en ef hver ynni út af fyrir sig • Mörk forystunnar sveigjanlegri en ella (Bennet o.fl. 2003) Ingileif Ástvaldsdóttir 8
  • 9. Virkjun forystuaflsins Stjórnendur þurfa að hafa á færi sínu þekkingu á margs konar forystu til að vera færir um að virkja þá forystu sem við á hverju sinni. Þekkja hópinn, hvers hann er megnugur ásamt því að taka tillit til þarfa og getu einstaklinganna í starfsmannahópnum. Ingileif Ástvaldsdóttir 9
  • 10. Sjálfbærni og dreifð forysta • Sjálfbærni tengd umræðu um umhverfismál – Sjálfbær nýting - sjálfbær þróun • Andsvar við því að framþróun er ekki endilega það sem er stærra, meira eða fer hraðar yfir. • Auðlindir þarf að nýta ígrundað með framtíðina í huga. Ingileif Ástvaldsdóttir 10
  • 11. Sjálfbær forysta í skólastarfi • Hún þarf að fela í sér umbótastarf sem þróar og viðheldur víðtækri þekkingu fyrir alla. • Þekkingin þarf að vera varanleg og skaðlaus, geta náð útbreiðslu og verið til hagsbóta fyrir fleiri en þá sem yfir henni búa, jafnt í nútíð sem í framtíð. (Hargreaves og Fink, 2006, bls. 17). Ingileif Ástvaldsdóttir 11
  • 12. Sjö reglur sjálfbærrar forystu • Dýpt (e. depth) • Varanleiki (e. length) • Útbreiðsla (e. breadth) • Réttlæti (e. justice) • Fjölbreytileiki (e. diversity) • Ráðdeild (e. resourcefulness) • Verndun (e. conservation) • Máltíð ekki hlaðborð. Ingileif Ástvaldsdóttir 12
  • 13. Að kunna að taka í þann strenginn sem við á Stjórnendur þurfa að geta fært sig og starfsmannahópinn upp og niður hitamæli H&F í samhengi við aðstæður hverju sinni – Starfshópur – Verkefni – Umhverfi Hargreaves og Fink (2006, bls. 113) Ingileif Ástvaldsdóttir 13
  • 14. Mind set skólans Hvernig hugsar fólkið í skólanum? Hvað finnst fólki mikilvægast í starfinu? Hvað þykir því vænt um? Hvernig hugsar það og talar um nám og kennslu? Finnst þeim tíma sínum vel varið? – nemendur – starfsmenn – foreldrar – nærsamfélagið Hvað finnst þér mikilvægt og hverju ert þú vanur/vön? – Er mikill munur? – Viltu breyta einhverju? Hverju? Og þá af hverju? – Þarf að breyta einhverju? Hverju? Og af hverju? Hverjum gæti það orðið til bóta? Ingileif Ástvaldsdóttir 14
  • 16. Heimildaskrá • Bennet, N., Wise, C., Woods, P. og Harvey, J.A. (2003). Distributed leadership. Nottingham:NCSL • Fullan, M. (2001) The new meaning of educational change.(3. útg) London: Teachers College, Columbia University. • Hargraeaves, A., og Fink, D. (2006). Sustainable leadership. San Francisco: Jossey-Brass. • Schein, E.H. (2004). Organizational culture and leadership (3. útg.) San Francisco: Jossey-Bass. Ingileif Ástvaldsdóttir 16