Navraag leert dat er nog veel onduidelijkheid bestaat over ErP-wetgeving, Ecodesign en Energy labeling. Tegelijkertijd vindt er een verdere aanscherping plaats. Een goede reden om hier duidelijkheid in te scheppen, zodat u precies weet waar u op moet letten.
Op afzienbare termijn zal de EPC (EnergiePrestatieCoëfficiënt) worden vervangen door de eisen voor BENG (Bijna EnergieNeutraal Gebouw). Dat heeft consequenties voor alle nieuwe gebouwen: er komen andere berekeningen aan te pas en er moet aan heel andere criteria worden voldaan. Wat zijn de belangrijkste kansen en struikelblokken.
Bodemenergie is de opslag en hergebruik van warmte en koude in de (ondiepe) bodem waardoor grote energiebesparing mogelijk is. Het is daarmee een onmisbare schakel in de energietransitie door energiebesparing en duurzame verwarming en koeling van gebouwen. Sinds 1990 wordt bodemenergie in Nederland toegepast en de toepassing groeit gestaag. Bodemenergie heeft in de regel een gezonde business case. De presentatie zal u de kansen tonen voor u als installateur.
Installaties zijn een essentieel onderdeel van een gebouw. Naast de focus op een optimaal binnenklimaat en het energieverbruik heeft de ontwerper van de installaties ook substantiële invloed op de milieuprestatie van het gebouw. Hier komen gelijk een paar vragen naar boven:
Is het beter om meerdere kleinere luchtbehandelingskasten toe te passen of is centraal beter?
Is warmteterugwinning daadwerkelijk een duurzame keuze?
Welke impact heeft onderhoud van de installatie?
Passen de installaties in een concept van circulair bouwen?
Tijdens de sessie krijgt u inzicht in het speelveld van milieuprestatie van gebouwen, verplicht onderdeel vanuit bouwbesluit en zeer belangrijk binnen duurzaamheid labels als BREEAM, de bijdrage van installaties en de effecten van verschillende keuzes. Door de VLA is, als koploper binnen de sector, de afgelopen jaren veel geïnvesteerd om alle milieudata van luchttechnische installaties geverifieerd in de nationale milieudatabase te krijgen.
U krijgt tijdens deze sessie inzicht in deze data en bent daarna in staat om ook op milieuprestatie het onderscheid te kunnen maken in uw installatieontwerp.
Gastles circulair bouwen in de praktijk voor bouwstudenten ROC Friese Poortduurzame verhalen
‘Circulair ontwerpen vraagt een andere manier van denken van onze studenten, aldus Renee Lugers van ROC Friese Poort. ‘Daarom nodigen we Alynia Architecten uit voor een gastles over circulair ontwerpen in de praktijk’, vult Roeland Westra van Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort aan. Bouwstudenten van ROC Friese Poort Leeuwarden doen mee aan de Hibertad Challenge waarin ze een tiny house ontwerpen van maximaal 40m2 vanuit een circulair en ecologisch perspectief. Maandag 5 maart 2018 nam Pieter Schievink van Alynia Architecten de bouwstudenten mee in een andere manier van denken die nodig is om circulair te bouwen. Circulaire woningen zijn aanpasbaar, uitbreidbaar en verplaatsbaar.
Klik door voor het volledige bericht:
http://www.centrumduurzaamfriesland.nl/nieuws/gastles-circulair-bouwen-praktijk-bouwstudenten/
‘In Nederland is het vaak bewolkt. Dit betekent dat er vaak sprake is van diffuus licht’, legt Luuk Dijkhuis van Technea uit. ‘Het is dan ook belangrijk om na te gaan welke zonnepanelen onder deze weersomstandigheden het beste renderen. Dit kan alleen maar door verschillende type zonnepanelen met elkaar te vergelijken gedurende een periode van een jaar’. Studenten van ROC Friese Poort zijn eind 2015 gestart met het aanleggen van een zonnepanelenveld op de locatie van ROC Friese Poort in Leeuwarden. Vrijdagmiddag 25 februari 2016 gaven ze een eindpresentatie aan familie en vrienden met de eerste rendementsuitkomsten van de zonnepanelen.
Klik door voor meer informatie:
http://www.centrumduurzaamfriesland.nl/nieuws/studenten-roc-friese-poort-meten-rendement-van-zonnepanelen
Navraag leert dat er nog veel onduidelijkheid bestaat over ErP-wetgeving, Ecodesign en Energy labeling. Tegelijkertijd vindt er een verdere aanscherping plaats. Een goede reden om hier duidelijkheid in te scheppen, zodat u precies weet waar u op moet letten.
Op afzienbare termijn zal de EPC (EnergiePrestatieCoëfficiënt) worden vervangen door de eisen voor BENG (Bijna EnergieNeutraal Gebouw). Dat heeft consequenties voor alle nieuwe gebouwen: er komen andere berekeningen aan te pas en er moet aan heel andere criteria worden voldaan. Wat zijn de belangrijkste kansen en struikelblokken.
Bodemenergie is de opslag en hergebruik van warmte en koude in de (ondiepe) bodem waardoor grote energiebesparing mogelijk is. Het is daarmee een onmisbare schakel in de energietransitie door energiebesparing en duurzame verwarming en koeling van gebouwen. Sinds 1990 wordt bodemenergie in Nederland toegepast en de toepassing groeit gestaag. Bodemenergie heeft in de regel een gezonde business case. De presentatie zal u de kansen tonen voor u als installateur.
Installaties zijn een essentieel onderdeel van een gebouw. Naast de focus op een optimaal binnenklimaat en het energieverbruik heeft de ontwerper van de installaties ook substantiële invloed op de milieuprestatie van het gebouw. Hier komen gelijk een paar vragen naar boven:
Is het beter om meerdere kleinere luchtbehandelingskasten toe te passen of is centraal beter?
Is warmteterugwinning daadwerkelijk een duurzame keuze?
Welke impact heeft onderhoud van de installatie?
Passen de installaties in een concept van circulair bouwen?
Tijdens de sessie krijgt u inzicht in het speelveld van milieuprestatie van gebouwen, verplicht onderdeel vanuit bouwbesluit en zeer belangrijk binnen duurzaamheid labels als BREEAM, de bijdrage van installaties en de effecten van verschillende keuzes. Door de VLA is, als koploper binnen de sector, de afgelopen jaren veel geïnvesteerd om alle milieudata van luchttechnische installaties geverifieerd in de nationale milieudatabase te krijgen.
U krijgt tijdens deze sessie inzicht in deze data en bent daarna in staat om ook op milieuprestatie het onderscheid te kunnen maken in uw installatieontwerp.
Gastles circulair bouwen in de praktijk voor bouwstudenten ROC Friese Poortduurzame verhalen
‘Circulair ontwerpen vraagt een andere manier van denken van onze studenten, aldus Renee Lugers van ROC Friese Poort. ‘Daarom nodigen we Alynia Architecten uit voor een gastles over circulair ontwerpen in de praktijk’, vult Roeland Westra van Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort aan. Bouwstudenten van ROC Friese Poort Leeuwarden doen mee aan de Hibertad Challenge waarin ze een tiny house ontwerpen van maximaal 40m2 vanuit een circulair en ecologisch perspectief. Maandag 5 maart 2018 nam Pieter Schievink van Alynia Architecten de bouwstudenten mee in een andere manier van denken die nodig is om circulair te bouwen. Circulaire woningen zijn aanpasbaar, uitbreidbaar en verplaatsbaar.
Klik door voor het volledige bericht:
http://www.centrumduurzaamfriesland.nl/nieuws/gastles-circulair-bouwen-praktijk-bouwstudenten/
‘In Nederland is het vaak bewolkt. Dit betekent dat er vaak sprake is van diffuus licht’, legt Luuk Dijkhuis van Technea uit. ‘Het is dan ook belangrijk om na te gaan welke zonnepanelen onder deze weersomstandigheden het beste renderen. Dit kan alleen maar door verschillende type zonnepanelen met elkaar te vergelijken gedurende een periode van een jaar’. Studenten van ROC Friese Poort zijn eind 2015 gestart met het aanleggen van een zonnepanelenveld op de locatie van ROC Friese Poort in Leeuwarden. Vrijdagmiddag 25 februari 2016 gaven ze een eindpresentatie aan familie en vrienden met de eerste rendementsuitkomsten van de zonnepanelen.
Klik door voor meer informatie:
http://www.centrumduurzaamfriesland.nl/nieuws/studenten-roc-friese-poort-meten-rendement-van-zonnepanelen
21 juni 2010 organiseerden Booosting en St. Living Daylights samen de activiteit Innovaties uit de kas(t). Louis Jongeleen van Raam en deur ging hierover in gesprek met initiatiefnemer Atto Harsta, verbonden aan beiden netwerken.
Gastles Strukton over Duurzaam Vakmanschap voor BBL-studenten Technicus Engin...duurzame verhalen
‘Techniek heeft de toekomst’, openen Emma Rijpstra en Arie de Haan van Strukton Worksphere hun verhaal. ‘De integrale benadering die jullie meekrijgen tijdens de opleiding Smart Energy geeft jullie bovendien een solide basis.’ Op maandag 22 november 2021 gaven Rijpstra en De Haan een gastles in het kader van keuzedeel Duurzaam Vakmanschap. Daar bespraken ze praktische oplossingen voor uitdagingen tijdens de dagelijkse werkzaamheden van de 12 BBL-studenten Technicus Engineering (Smart Energy).
Active House is een bouwvisie waarbij de drie peilers binnenklimaat, energie en milieu van belang zijn. Natuurlijke ventilatie is één van de elementen die een binnenklimaat prettig en comfortabel maken. Met een aantal voorbeeldprojecten.
Ken de wetten, pak je kansen - Met kennis van BREEAM inspelen op eisen opdrac...rcckoudeenluchtbehandeling
Met BREEAM-NL wordt de duurzaamheid van gebouwen gemeten en beoordeeld, onder meer op het gebied van energie en gezondheid. BREEAM-NL wordt als gemeenschappelijke taal gebruikt door projectontwikkelaars, beleggers, vastgoedeigenaren en eindgebruikers. Eisen uit BREEAM-NL en een BREEAM-NL certificaat maken steeds vaker onderdeel uit van contracten, financieringseisen en hebben invloed op de marktwaarde van hun vastgoed. De BREEAM-NL eisen zijn gebaseerd op de wet- en regelgeving die voor gebouwen, maar liggen wel een tandje hoger. Met kennis van BREEAM-NL krijgt u als installateur inzicht in de eisen van opdrachtgevers en kunt u beter inspelen op hun wensen. En gezien de belangstelling voor BREEAM toeneemt, wordt dit steeds belangrijker.
Van Giezen zal ingaan op de vele mogelijke varianten in warmtepomptechniek en het energiebesparingspotentieel ten opzichte van traditionele verwarmingssystemen. Hierbij ook duidelijk ingaan op het basis principe dat een warmtepomp energie verplaatst in plaats van opwekt. Voor het verplaatsen van deze energie moet hij aanwezig zijn. Dit noemen we de bron. Deze bron is de basis van het systeem en brengt de nodige eisen met zich mee. Simpele basis regels bepalen of deze technieken mogelijk zijn toe te passen bij uw potentiele opdrachtgever en zo een stap te maken in duurzaamheid. Dit in de vorm van energie besparing en/of verminderde uitstoot van CO2.
De woningen en gebouwen die we op 12 en 14 november 2015 bezochten, tijdens de (bijna) Nul-op-de-meter route in Amsterdam. Georganiseerd door KvK en NEWNRG
E-Cube: van Solar Decathlon tot Nulenergie-proefgebouw - prof. dr. ir. A. Jan...Greenbridge nv
De E-Cube werd ontwikkeld door studenten Ingenieurswetenschappen en Architectuur om deel te nemen aan de Solar Decathlon 2011, een wedstrijd voor studententeams georganiseerd door de US Department of Energy in Washington. Na de wedstrijd werd de E-Cube heropgebouwd in het UGent-wetenschapspark Greenbridge in Oostende ter ondersteuning van het wetenschappelijk onderzoek aan UGent naar nieuwe bouw- en installatieconcepten voor toepassingen in de uiterst energiezuinige gebouwen van de toekomst. Deze lezing brengt de voorgeschiedenis van het proefgebouw in herinnering en verduidelijkt de beoogde onderzoeksdoelstellingen.
Het vernieuwde gebouw Atlas op de campus van de TU Eindhoven is op 21 maart officieel geopend. Dankzij intelligente
oplossingen is het pand op basis van het ontwerpcertificaat een van de meest duurzame gerenoveerde onderwijsgebouwen
ter wereld, met de hoogste BREEAM-NL score ‘Outstanding’.
Trend: Energiebesparing in de bestaande bouw en nieuwbouw
Wouter Borsboom,
TNO
Compacte Warmteopslag
In de Icoonwoning te Heerhugowaard is met succes de eerste demonstrator van Compacte Warmteopslag getest. Deze door TNO ontworpen installatie geeft het principe aan dat het op het ene moment het overschot aan zonnewarmte opgeslagen kan worden in een mineraal. En op een ander moment komt deze warmte weer beschikbaar voor het verwarmen van de woning en de bereiding van tapwater. Deze revolutionaire vorm van energieopslag heeft het in zich om de cv-ketel en de warmtepomp (deels) overbodig te maken. Tijdens deze bijeenkomst wordt u geïnformeerd over de resultaten van de testperiode en over de volgende stappen voor de marktintroductie van deze veel belovende techniek.
21 juni 2010 organiseerden Booosting en St. Living Daylights samen de activiteit Innovaties uit de kas(t). Louis Jongeleen van Raam en deur ging hierover in gesprek met initiatiefnemer Atto Harsta, verbonden aan beiden netwerken.
Gastles Strukton over Duurzaam Vakmanschap voor BBL-studenten Technicus Engin...duurzame verhalen
‘Techniek heeft de toekomst’, openen Emma Rijpstra en Arie de Haan van Strukton Worksphere hun verhaal. ‘De integrale benadering die jullie meekrijgen tijdens de opleiding Smart Energy geeft jullie bovendien een solide basis.’ Op maandag 22 november 2021 gaven Rijpstra en De Haan een gastles in het kader van keuzedeel Duurzaam Vakmanschap. Daar bespraken ze praktische oplossingen voor uitdagingen tijdens de dagelijkse werkzaamheden van de 12 BBL-studenten Technicus Engineering (Smart Energy).
Active House is een bouwvisie waarbij de drie peilers binnenklimaat, energie en milieu van belang zijn. Natuurlijke ventilatie is één van de elementen die een binnenklimaat prettig en comfortabel maken. Met een aantal voorbeeldprojecten.
Ken de wetten, pak je kansen - Met kennis van BREEAM inspelen op eisen opdrac...rcckoudeenluchtbehandeling
Met BREEAM-NL wordt de duurzaamheid van gebouwen gemeten en beoordeeld, onder meer op het gebied van energie en gezondheid. BREEAM-NL wordt als gemeenschappelijke taal gebruikt door projectontwikkelaars, beleggers, vastgoedeigenaren en eindgebruikers. Eisen uit BREEAM-NL en een BREEAM-NL certificaat maken steeds vaker onderdeel uit van contracten, financieringseisen en hebben invloed op de marktwaarde van hun vastgoed. De BREEAM-NL eisen zijn gebaseerd op de wet- en regelgeving die voor gebouwen, maar liggen wel een tandje hoger. Met kennis van BREEAM-NL krijgt u als installateur inzicht in de eisen van opdrachtgevers en kunt u beter inspelen op hun wensen. En gezien de belangstelling voor BREEAM toeneemt, wordt dit steeds belangrijker.
Van Giezen zal ingaan op de vele mogelijke varianten in warmtepomptechniek en het energiebesparingspotentieel ten opzichte van traditionele verwarmingssystemen. Hierbij ook duidelijk ingaan op het basis principe dat een warmtepomp energie verplaatst in plaats van opwekt. Voor het verplaatsen van deze energie moet hij aanwezig zijn. Dit noemen we de bron. Deze bron is de basis van het systeem en brengt de nodige eisen met zich mee. Simpele basis regels bepalen of deze technieken mogelijk zijn toe te passen bij uw potentiele opdrachtgever en zo een stap te maken in duurzaamheid. Dit in de vorm van energie besparing en/of verminderde uitstoot van CO2.
De woningen en gebouwen die we op 12 en 14 november 2015 bezochten, tijdens de (bijna) Nul-op-de-meter route in Amsterdam. Georganiseerd door KvK en NEWNRG
E-Cube: van Solar Decathlon tot Nulenergie-proefgebouw - prof. dr. ir. A. Jan...Greenbridge nv
De E-Cube werd ontwikkeld door studenten Ingenieurswetenschappen en Architectuur om deel te nemen aan de Solar Decathlon 2011, een wedstrijd voor studententeams georganiseerd door de US Department of Energy in Washington. Na de wedstrijd werd de E-Cube heropgebouwd in het UGent-wetenschapspark Greenbridge in Oostende ter ondersteuning van het wetenschappelijk onderzoek aan UGent naar nieuwe bouw- en installatieconcepten voor toepassingen in de uiterst energiezuinige gebouwen van de toekomst. Deze lezing brengt de voorgeschiedenis van het proefgebouw in herinnering en verduidelijkt de beoogde onderzoeksdoelstellingen.
Het vernieuwde gebouw Atlas op de campus van de TU Eindhoven is op 21 maart officieel geopend. Dankzij intelligente
oplossingen is het pand op basis van het ontwerpcertificaat een van de meest duurzame gerenoveerde onderwijsgebouwen
ter wereld, met de hoogste BREEAM-NL score ‘Outstanding’.
Trend: Energiebesparing in de bestaande bouw en nieuwbouw
Wouter Borsboom,
TNO
Compacte Warmteopslag
In de Icoonwoning te Heerhugowaard is met succes de eerste demonstrator van Compacte Warmteopslag getest. Deze door TNO ontworpen installatie geeft het principe aan dat het op het ene moment het overschot aan zonnewarmte opgeslagen kan worden in een mineraal. En op een ander moment komt deze warmte weer beschikbaar voor het verwarmen van de woning en de bereiding van tapwater. Deze revolutionaire vorm van energieopslag heeft het in zich om de cv-ketel en de warmtepomp (deels) overbodig te maken. Tijdens deze bijeenkomst wordt u geïnformeerd over de resultaten van de testperiode en over de volgende stappen voor de marktintroductie van deze veel belovende techniek.
Reduses tot winnaar verkozen als HT-warmtepomp 2014.
Na vier korte presentaties door deelnemers aan de wedstrijd voor de Hottest Heat Pump = 100 kW verkozen de toehoorders Reduses tot winnaar.
Ahoy Rotterdam kiest voor GeoComfort bodemenergie met Reduses gasmotorwarmtepompInstallect Bedrijven
1,6 miljoen bezoekers van Ahoy Rotterdam zorgen voor een aanzienlijke warmte en koudevraag. Ahoy kiest voor gestandaardiseerde innovaties van de Installect Bedrijven.
De Installect bedrijven leveren betrouwbare duurzame energiesystemen. We hebben een specialisme opgebouwd rond WKO (Warmte Koude Opslag). Hierin leveren we integrale oplossingen, van ontwerp tot realisatie en beheer. Meer dan 350 WKO systemen in Nederland getuigen ervan.
Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Vergroening warmtevoorziening Vlaamse huis...Els Brouwers
Werelddag van de Stedenbouw | 16 november 2017 | Thor Park Genk. Studie over de toekomst van warmtevoorziening in Vlaanderen. Door Wouter Cyx (Kelvin Solutions)
De SMARTCirculair jurycriteria zijn uitgewerkt in deze presentatie.
Het betreft de
SMARTCirculair Bouw OntwerpChallenge 2024
Aan de orde komen:
1. Circulair ontwerpen en bouwen
2. Smart Energie Neutraal of Energie Leverend
3. Natuurinclusief, klimaatpositief
4. Haalbaar en opschaalbaar
4.1 Constructief
4.2 Financieel
5. Mediacampagne
In de SMARTCirculair Bouw OntwerpChallenge strijden multidisciplinaire studententeams om het meest CO2-vriendelijke, spraakmakende, vernieuwende en circulaire ontwerp voor een opdracht van hun opdrachtgever.
Nieuwbouw – Herbestemming – Renovatie
Om zijn in 2016 gelanceerde “Energy Program” uit te voeren, heeft het Luikse bedrijf EVS in
2020 een driedimensionale aanpak uitgewerkt. Het bedrijf heeft zijn installatie van zonnepanelen
uitgebreid van 600 naar 2.300 panelen, heeft op zijn parkeerterreinen zijn eerste laadpalen voor
elektrische auto’s geplaatst en heeft een innovatief systeem ontwikkeld (waarbij regenwater en
elektriciteit gecombineerd worden) om de serverruimtes te koelen. Voor een zuinigere, duurzamere en
modernere aanpak.
Presentatie over energieprestatiecontracten die gaan over het beheer en onderhoud van WKO's tijdens het symposium van het Gebruikersplatform Bodemenergie.
Trefdag klimaat 2014-01-21
Workshop 7 - Voorbeeldfunctie: Energy Service Company (ESCO) van Infrax in samenwerking met Dubolimburg in kader van ESCO Limburg 2020 (Intelligent Energy Europe project)
De balans tussen een comfortabel en een bijna energieneutraal gebouw Fmm nr 2...Willem Adriaanssen
De balans tussen een comfortabel en een bijna energieneutraal
gebouw
Naar verwachting wordt in het Bouwbesluit geëist dat vanaf 2018 nieuwe overheidsgebouwen bijna
energieneutraal zijn, en vanaf 2020 ook alle andere nieuwe gebouwen. Maar hoe zorg je ervoor dat
die gebouwen ook comfortabel voor de eindgebruikers zijn en dat de onderhoudskosten te dragen
zijn? Willem Adriaanssen en Rob Kersten van HEVO zetten hun visie hierover uiteen.
Unizo brussel hernieuwbare energie in uw onderneminglard Vanobbergen
Voorstelling van een aantal mogelijkheden voor verbetering van de energieprestaties van uw onderneming. Deze verbeteringen zijn specifiek voor ondernemingen gelegen in een centrumstad als bv. Brussel en belichten naast zon en en wind ook een aantal mogelijkheden op aardgas.
Reduses levert met de gasmotorwarmtepomp hogere energieprestaties bij verwarmen en koelen.
Bij ziekenhuizen, zorg en woningbouw, renovatiekantoren en warmtenetten worden grote besparingen mogelijk.
Hoge temperaturen, twee keer zo efficient als CV. Duurzaamheid dichterbij!
Helder, betrouwbaar en praktijkgericht advies. Installect is hét advieburo voor succesvolle installaties met duurzame energieopwekking.
Een bewezen track record met innovatieve en robuuste energieconcepten maakt van Installect een hands on partner waar u op en mee kunt bouwen.
De ketenbenadering, zoals ook voorgestaand door de Installect bedrijven, uiteengezet in vakblad RCC. Warmte Koude Opslag is een renderende duurzame techniek, mits toegepast met regie, sturend op productprestaties.
De gasmotorgedreven warmtepomp, een ontwikkeling van Reduses, wordt toegepast in het Tergooi ziekenhuis Blaricum. Tegelijk koude en hoge temperatuur warmte produceren resulteert in een terugverdientijd onder de vier jaar. Duurzaamheid, innovatie en economisch perspectief bij elkaar gebracht!
Energiebesparing door koppeling van industriële processen en utilities.
CO2 reductie en prestaties meetbaar gemaakt in Industrieel Energiebeheer. Mogelijk gemaakt door Alvarium.
- Metingen
- Prestatie rapporten
- Ingrijpen, bijsturen
Reliable and sustainable cooling for datacenters. The Installect Group has been realizing solutions since 1998. We are specialized in Aquifer Thermal Energy Storage (ATES). Groundwater bodies are perfect for storing heat and cold. Datacentercooling with ATES is reliable, safe and energy friendly. International awards for green datacentercooling prove it!
WKO is een interessante techniek om in te zetten bij gebiedsontwikkeling. De Installect bedrijven hebben vanuit hun betrokkenheid bij diverse gebiedsontwikkelingen kennis en ervaring die de duurzame en haalbare inzet van WKO kan ondersteunen.
Insted levert duurzame oplossingen voor bluswater. Sprinkler- of brandputten suppletie door grondwater. Instaed verzorgt engineering, realisatie en instandhouding.
De Installect bedrijven: betrouwbare duurzame energiesystemen. Thermische Balans, Second Opinion WKO, Instandhouding en beheer. Realisatie van WKO systemen: meer dan 350 systemen geleverd in Nederland. Helder, betrouwbaar en praktijkgericht.
1. WONINGEN
Advies - Exploitatie - EPC
De meest duurzame
campus van Europa
In 2014 kunnen de eerste studenten èn starters hun intrek nemen in de woningen op de Leidse
Schans. Volgens de ontwikkelaars de meest duurzame campus van Europa. In totaal gaat het
om circa 1.900 studentenwoningen. De gemeente heeft een EPC-eis van 0,4 afgegeven. Een
exploitatiemodel onderbouwt de investeringen.
Door Marcel Rijnbach
Configuratie van de gasmotorwarmtepomp en luchtbehandeling. Beeld: Viac
12
Installatie XL
December 2013
2. WONINGEN
Exploitatiemodel voor installatietechniek
VIAC heeft voor het eerst een exploitatiemodel gemaakt voor de installatietechniek bij een multifunctioneel centrum voor een woningcorporatie in de Bilt. Daarmee werd een onderbouwing gegeven voor
de duurzame investeringen die de corporatie zich had voorgenomen. Vragen over de financiële consequenties van installatietechnische maatregelen waren, de rendabiliteit en de terugverdientijd moesten
in het model worden beantwoord.
In een zo vroeg mogelijk ontwerpstadium legde de adviseur allerlei parameters in het exploitatiemodel
vast en vulde deze in, zoals de te verwachten energieprijsverandering, inflatie, rente voor vreemd vermogen, disconteringsvoet, enzovoort. Verder werden de terugverdientijd en de netto contante waarde
berekend van uitgewerkte duurzame installatieconcepten. Op basis van de uitkomsten ontdekte de
woningcorporatie welke risico’s ze liep met een bepaalde investering in een installatie en of ze die
risico’s wilden lopen met het oog op de neergelegde duurzame ambities.
De woningcorporatie wilde van VIAC weten of in plaats van een traditioneel systeem (met cv-ketels en
een koelsysteem) duurzame energie-opwekking een betere optie was. Er werd in het model gestuurd op
energiebesparing en gebruikerswensen, niet op concrete technieken. Uiteindelijk kwam naar voren dat
warmte- en koudeopslag in de bodem het meest gunstigst was qua energiebesparing en exploitatie.
Voor installatieadviseur VIAC was het niet zo’n kunst
om met een technisch acceptabel ontwerp op de
proppen te komen. Volgens specialist duurzaamheid
Peter van den Bosch en projectleider Wouter van Rossum school zit de uitdaging vooral in een exploitabel
project waarmee de verhuurbaarheid van de woningen
op peil blijft. Financieel ankerpunt waren de servicekosten en gas -en stroomkosten per student.
“Er is bij dit project duidelijk gestuurd op energie- en
woonlasten voor de student. Die mochten niet te hoog
worden”, aldus Van den Bosch. Het exploitatiemodel
genereert gegevens als de terugverdientijd, de onderhoud- en beheerkosten, maar ook de netto contante
waarde van de totale installatie. “Bij de besprekingen
van het overnamebod zijn dergelijke gegevens van
cruciale waarde. Wat de exploitant aan het einde van
de rit overhoudt is haar rendement op eigen vermogen”.
VIAC heeft de beoogde exploitant van de installatie
meegenomen in de ontwikkeling van het installatieconcept. De in het ontwerp gepresenteerde techniek
is in overleg met de exploitant verfijnd. “We hebben
samen met de aannemerscombinatie van de Leidse
Schans – Vorm Ontwikkeling en Ballast Nedam –
gezocht naar een geschikte exploitant op basis van
een door ons geadviseerde warmte-opwekinstallatie.
Voor de exploitant en de aannemerscombinatie van de
Leidse Schans was deze exploitatieopzet nieuw. VIAC
had er al ervaring mee opgedaan bij een vorig project.
Door het opstellen van een uitgebreide businesscase
De wtw-installatie van de studentenunits in 3D. Beeld: Viac
waarbij diverse energieconcepten worden vergeleken
kan invulling worden gegeven aan ambities en eisen
van de gebouweigenaar.
Exploitatie installatie gestuurd op
energie -en woonlasten
VIAC heeft dus diverse installatieconcepten doorgerekend waarbij de warmte-opwekinstallatie uiteraard
ook voldoet aan de gestelde EPC van 0,4 en EPL van
8,4 (Energie Prestatie Locatie). Uiteindelijk kwam het
concept met de gasmotorwarmtepomp in combinatie
met een monobron, thermische zonnecollectoren
en een mechanische ventilatie met wtw-unit als
gunstigste uit de businesscase. Met de zonnecollectoren wordt circa 50 % van het tapwater door de zon
Met behulp van clashdetectie in Revit zijn conflicten tussen installatietechniek en bouwkundige constructies vroegtijdig op te sporen. Beeld: Viac
Installatie XL
December 2013
13
3. WONINGEN
opgewekt. Verder dienen de zonnecollectoren voor de
regeneratie van de bron. “De 400 kW gasmotorwarmtepomp verwarmt zowel het tapwater als de ruimte.
Drie buffervaten kunnen in totaal 21.000 liter water
verwarmen. Gekozen is voor de grootste warmtepomp
om verzekerd te zijn van een hoge aanvoertemperatuur van minimaal 55 graden. Deze type pompen
leveren 1,7 GJ voor de verwarming van het tapwater
dat ook wordt verwarmd door zonnecollectoren op het
dak. Dat ligt maar liefst 0,8 GJ hoger dan een cv-ketel.
“We hebben niet voor een elektrische warmtepomp
gekozen omdat deze tot slechts 50 graden verwarmt.
Dat betekent een relatief slechte COP. Bovendien
wilden we geen tapsets in de studentenkamers
installeren. Dat is niet rendabel gezien de vele, relatief
kleine kamers”, legt Van Den Bosch uit. De aandrijving
van de gasmotorwarmtepomp is te vergelijken met
een automotor met een versnellingsbak. VIAC heeft
lang gestoeid met de overbrenging om een hoog
energetisch rendement te bewerkstelligen. De gasmotorwarmtepomp heeft een relatief hoog verwarmingsrendement aangezien het water met 21 graden vanuit
de zonnecollectoren komt. De opdrachtgever keek in
eerste instantie met wat scheve ogen naar de door
VIAC geadviseerde opwekinstallatie, omdat aardgas
“Het was flink puzzelen
met het ruimtebeslag voor
de luchtkanalen van elk
800 mm in doorsnee”
Overzicht van studentencomplex De Leidse Schans. Beeld: Viac
CO2-uitstoot veroorzaakt en een aanslag doet op de
fossiele brandstoffen. “Bij dit project is het opwekken
van warm tapwater veel belangrijker dan de ruimteverwarming. In zo’n situatie geeft een gaswarmtepomp een veel hoger rendement dan een elektrische.
Voeding met biogas is bekeken, maar het betrekken
daarvan is een kostbare zaak die niet binnen de exploitatie paste. Wellicht wel in de toekomst”, zeggen Van
den Bosch en Van Rossum.
Overigens wordt een CO2-besparing van ruim 25
procent bereikt via de warmte-opwek-installatie ten
opzichte van een referentiewaarde van EPC 0,6. Dus
blijkt de keuze voor een gasgevoed systeem geen
slechte vanuit milieu-oogpunt. De andere milieuvriendelijke pijler waarop het project rust is de WTW-installatie waarmee elke kamer is uitgerust. De installatie
heeft een klein vermogen van 150 m³/uur met bypass.
Het was flink puzzelen met het ruimtebeslag voor
de luchtkanalen van elk 800 mm in doorsnee, het
leidingwerk en de behuizing. De installatie wordt via
de tunnelbouwmethode erin geschoven. Daardoor is
er alleen een installateur nodig voor de afbouw.
De bouw van studentencampus is op 10 juli begonnen,
toen hebben Vorm Ontwikkeling, Ballast Nedam, Syntrus Achmea Real Estate & Finance en de gemeente
Leiden een overeenkomst gesloten. ■
Zonnecollectoren op een deel van de daken. Beeld: Viac
Installatie XL
December 2013
15