1. Бараа
Солилцоо хийж болох бүх зүйлийг бараа гэнэ. Бараа бүтээх гол зорилго нь
худалдан авагчийн хүсэл шаардлага, хэрэгцээг хангахад оршино. Маркетингийн
үйл ажиллагаа нь ихэвчлэн бүтээгдэхүүний төрлөөс хамаардаг. Бүтээгдэхүүнээ
хаана үйлдвэрлэх нь илүү ашигтай, мэдээллээ худалдан авагчдад яаж оновчтой
хүргэх, тэдний худалдан авалтыг яаж урамшуулах, үнийг яаж тогтоох зэрэг нь
чухал юм. Бүтээгдэхүүний тухай маш олон шийдвэр гаргах ёстой. Юуны өмнө зах
зээлд ямар бүтээгдэхүүн хэрэгтэй байгааг тодорхойлно. Дараа нь дийлэнх бизнес
эрхлэгчид хувийн сонирхол, мэдлэг чадвартаа үндэслэн бүтээгдэхүүн / үзэл санаа /
үйлчилгээнийхээ талаарх санаагаа гаргаж тавьдаг. Бизнес эхлэхээс өмнө олон
зүйлийг хийх шаардлагатай. Эрэлтийн ерөнхий шинжилгээ / таны бүтээгдэхүүнтэй
ижил төрлийн бүтээгдэхүүнийг хүмүүс худалдан авахыг хүсч байгаа тоо хэмжээ / ,
мөн нийлүүлэлт / зах зээл дээр борлуулахад бэлэн байгаа таны бүтээгдэхүүнтэй
ижил төрлийн бүтээгдэхүүний тоо хэмжээ / зэрэг нь таны сонгосон бизнес ашигтай
эсэхийг шийдвэрлэхэд тусална. Шинэ байгууллагын хувьд бизнесийн ганц санааг
сонгон авч бүх бололцоогоо түүнд зориулж ганц бодитой, үнэхээр сайн зүйл
хийгээд дараа нь бусад салбарт хүчээ чиглүүлэх нь илүү үр дүнтэй.
Бүтээгдэхүүний ялгаа буюу та өөрийн бүтээгдэхүүнээ бусад бүх бүтээгдэхүүнээс
ялгаатайгаар хийх нь зах зээлд эзлэх байр суурийг бий болгох нэг арга юм. Гэхдээ
таны зах зээлд эзэлж буй тэр хүрээнд мөн бүтээгдэхүүний ялгаа хэрэгтэй. Ялангуяа
импортын бүтээгдэхүүн бүх зах зээлийг эзлэх хандлагатай байгаа тохиолдолд
дотоодын бүтээгдэхүүн өргөн олныг өөртөө татах шаардлагатай. Бусдаас ялгарах
нэр хүнд нь хэрэглчэгчдийг өөртөө татах боломж олгоно.
Бүтээгдэхүүний амьдарлын мөчлөг
Тухайн бүтээгдэхүүн амьдарлын мөчлөгийнхөө аль шатанд байгаа нь
бүтээгдэхүүний талаар авч хэрэгжүүлэх таны маркетингийн үйл ажиллагаанд
нөлөөлөх болно.Бүтээгдэхүүнийг боловсруулах шатанд мөнгөөрөө хөрөнгө
оруулалт хийж, борлуулалтын ямар ч орлогогүй, ашиггүй байна. Эцсийн
бүтээгдэхүүнээ гаргаад борлуулалт маш бага түвшингээс эхэлнэ. Бүтээгдэхүүн зах
зээлд гарах үе шатанд маркетингийн бүх үйл ажиллагаа нь ихэвчлэн
бүтээгдэхүүнийг танилцуулах, тэдгээрийн онцлог, ашиг тус, ашиглалт зэргийг
мэдээлэх зар сурталчилгаа, урамшуулалд чиглэдэг. Тооцоо судалгаанаас үзэхэд бүх
шинээр гарч буй бүтээгдэхүүний 80 орчим хувь нь энэ шатыг алгассан бөгөөд
үүнээсээ болоод шинэ бүтээгдэхүүний 80% нь амжилт олж чадаагүй гэсэн үг юм.
Хэрэв зах зээлд гарах үе шат амжилттай болсон бол өсөлтийн үе шат эхэлнэ.
Борлуулалт, ашиг нь нэмэгдэх үед өрсөлдөгчид зах зээлд орж иржмөн санхүүгийн
хувьд амжилт олохыг хүснэ. Өсөлтийн үе шат гэж нэрлэгдэх энэ хугацаанд
маркетингийн үйл ажиллагаа нь барааныхаа чанар, найдвартай байдлыг хангах
замаар өөрийн нэр хүндийг бий болгоход чиглэгдэнэ. Тухайн барааны нэр хүнд,
найдвартай байдал нь таны урт хугацааны амжилтын үндэс болно. Өрсөлдөгчид зах
зээлд орж ирмэгц үнэ буурч зах зээлд эзлэх хувь хэмжээ ч багасдаг. Таны
бүтээгдэхүүний зах зээл хангагдаж эхлэх бөгөөд борлуулах буурах хандлагатай

2. болж тухайн бүтээгдэхүүн, түүний зах зээл нь тогтворжиж тогтворжилтийн үе шат
эхэлнэ. Энэ хугацаанд шинэ сонирхол, шинэ ашиглалтыг урамшуулах
маркетингийн зөв үйл ажиллагаа явуулбал дээрхи хандлагыг өөрчилж өсөлтийн
шинэ үе эхлэх боломжтой. Бүтээгдэхүүнийхээ амьдарлын мөчлөгийн
тогтворжилтийн үе шатанд авах арга хэмжээг төлөвлөөгүй өрсөлдөгч зах зээлээс
хасагдах болно. Маркетингийн үйл ажиллагаа нь хүчтэй хэрэгсэл юм.
Бүтээгдэхүүндээ ганц багахан өөрчлөлт хийх тухайлбал : гарын саванд шинэ
аятайхан үнэр оруулах буюу хайрцаг савыг нь өөрчилбөл шинэ мэдрэмж бий болж
сайжирна. Борлуулалтын орлогоор дамжуулан орлогоо нэмэгдүүлж, шинэ
ашиглалт бий болгох нь олонтаа тохиолддог.
Хуваарилалт
Бид худалдан авагчдаа тодорхойлоод тэдний хэрэгцээг хангах бүтээгдэхүүн бий
болгочихсон. Гэтэл энэ хоёр нь хоорондоо ямар нэг хэмжээгээр алслагдан байдаг.
Солилцоог хөнгөвчлөхийн тулд маркетингийн ажилтнууд энэ хоёрыг хамт авч үзэж
судалдаг. Үүнтэй холбоотойгоор худалдагч болон худалдан авагчдыг холбох
маркетингийн сувгийн талаар шийдвэр гаргана.
Үйлдвэрлэгч нь тодорхой нэг бүсэд байрласан байдаг учраас бусад бүс нутгийн
худадлан авагчдын хүсэл шаардлага, хэрэгцээг ойлгоход бэрхшээлтэй байж болох
юм. Хувь хүн болон байгууллагын хэрэгцээг хангах, солилцоог хөнгөвчлөх
зорилгоор үйлдвэрлэгчид илүү их мэдээлэл шаардагдана. Үүнээс гадна худалдан
авагчдад тухайн бараа болон компаны талаар мэдээлэл хэрэгтэй. Наад зах нь
тухайн бүтээгдэхүүнийг хаанаас худалдан авч болохыг мэдэх хэрэгтэй болно.
Хуваарилалт, түгээлтийн үйл ажиллагааг зохион байгуулах хамгийн оновчтойд
тооцогдох ямар нэгэн арга зам байхгүй боловч түгээлтийг зайлшгүй зохицуулах
хэрэгтэй. Ерөнхийд нь авч үзвэл : зуучлагч брокерууд, бөөний болон
жижиглэнгийн худалдаачдыг ашиглах нь илүү олон худалдан авагчид хүрч
үйлчилэхэд ихээхэн тус дэм болдог. Зуучлагч- брокерууд ашиглах нь тодорхой зах
зээлд хүрэх арга зам юм. Гагцхүү зуучлагч маань мөн ашиг олохыг хүсч байгаа
учир барааны үнэ нэмэгдэнэ. Үйлдвэрлэгчийн гол зорилго нь бараагаа хэрэглэгчдэд
хамгийн бага зардлаар хүргэх явдал юм. Зарим ашигтай боломжит нөхцөлд
үйлдвэрлэгч хуваарилалтын бүх үйл ажиллагааг өөрөө гүйцэтгэхээр сонголт
хийдэг.
Харин бусад тохиолдолд компани тээвэрлэлт, хадгалалт болон хуваарилалтын
бусад үйл ажиллагаандаа мэргэжлийн хүмүүсийг ашиглавал зардал буурч, илүү
олон худалдан авагч хүрч ирэх, үнэ хямд байх боломжтой.
Маркетингийн сувгийн гишүүд
Маркетингийн сувгийн гишүүдийн өөр өөр төрлүүд болон тэд компанид яаж
тусалж болохыг товч авч үзье.
Зуучлагч- брокер
Худалдагч, худалдан авагч хоёрыг холбож үүнийхээ төлөө урамшуулал авдаг хүн

3. юм. Зуучлагч- брокер нь барааг биет байдлаар худалдан авч дамжуулдаггүй учир
эрсдэл хүлээдэггүй. Дийлэнх тохиолдолд зуучлагч- брокер нь цөөн тооны шийдвэр
гаргаж цөөн хэдэн төрлийн үйл ажиллагааг гүйцэтгэдэг, харин үйлдвэрлэгч илүү
хяналт тавих хэрэгтэй.
Бөөний худалдаачин
Үйлдвэрлэгч болон бусад зуучлагчдаас бараа худалдан аваад бусдад дамжуулан
худалддаг. Бөөний худалдаачны гол үйлажиллагаанд нийлүүлэлтийг төлөвлөх
болон хэлэлцээр хийх, барааг хадгалах болон борлуулах, тээвэрлэх, нөөцөд хяналт
тавих, бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах, үнэ тогтоох, худалдан авалтыг
санхүүжүүлэх зэрэг багтана. Бөөний хулалдаачин бүрийн хувьд эдгээр үйл
ажиллагаа нь яогаатай байдаг.
Үйлдвэрлэгч өөрийн барааны хуваарилалтад бөөний худалдаачдыг ашигласнаас
олж болох давуутай талууд :
Бөөний худалдаачин нь энэ үйл ажиллагаандаа мэргэшсэн байдаг учир зардалд
хэмнэлттэй.
Бөөний худалдаачин нь их хэмжээгээр худалдан авч / хямд үнээр / худалдан
авагчдад тохиромжтой бага хэмжээгээр ачуулдаг.
Барааг бөөний худалдаачид хадгалах бөгөөд түргэн борлуулсан тохиолдолд
хөнгөлөлт үзүүлдэг.
Жижиглэнгийн худалдаачин
Өөрийн бүх үйл ажиллагаагаа худалдан авагчид хандуулах бөгөөд худалдан
авагчийн хүсэл шаадлага,хэрэгцээг хангахад чиглэгдсэн асар олон нэр төрлийн
барааг хэрэглэгчдэд тохиромжтой газарт шаардагдах хугацаанд бэлэн байлгах
асуудлаар мэргэжсэн байх ёстой. өргөн хэрэглээний бараг бүх бараа мөн
үйлдвэрлэлийн зориулалттай зарим барааг жижиглэнгийн худалдаагаар дамжуулан
борлуулдаг. Энэ нь тодорхой хугацаанд хадгалж борлуулах арга юм. Үүнээс гадна
телефоноор борлуулалт хийх, каталогоо явуулж шуудангаар захиалга авах зэрэг
аргуудыг хэрэглэдэг.гагцхүү бөөний болон жижиглэнгийн худалдаачид нь тухайн
барааг цааш нь борлуулж чадах эсэхээ мэдэхгүйгээр бараа худалдан авах нь
олонтаа тохиолддог. Иймээс тэд эрсдэл хүлээж барааны үнэ, урамшуулал, нэр
төрөл, хадгалалт, хуваарилалттай холбогдсон олон шийдвэр гаргадаг.
Урамшуулал
Хүмүүс таны барааг худалдан авахын тулд тухайн барааны онцлог, ашигтай тал,
үнэ, хаанаас худалдан авах зэргийг мэдсэн байх ёстой. Энэ нь солилцоог
хөнгөвчилхөд чухал зүйл юм. Барааныхаа тухай мэдээллийг хүн бүрт хүргэдээ зар
сурталчилгаа, хэвлэл , өртөг нэмэгдүүлэх янз бүрийн ажиллагаа зэргээр дамжуулан
хүргэж болно.
Яг ямар аргыг сонгон авах вэ? Гэдэг нь олон зүйлээс хамаарна. Гагцхүү олонхи

4. бүтээгдэхүүний хувьд дараах дөрвөн аргыг хослуулан хэрэглэснээр урамшууллыг
хамгийн оновчтой болгож чадна. Үүнд: хүн бүрт хүрч үйлчлэх, зар сурталчилгаа,
хэвлэл, өртөг нэмэгдүүлэх үйл ажиллагаа зэрэг багтна. Маркетингийн мэдээллийг
дамжуулахад ихээхэн хөрөнгө зарцуулдаг учир энэ үйл ажиллагаа үр ашигтай байх
ёстой. Мэдээлэл дамжуулах үйл ажиллагааны нэг чухал элемент нь эргэх холбоо
юм. худалдан авагчдын эргэх холбоо нь ихэвчлэн худалтан авалт, гомдол эсвэл
худалдан авахгүй байх зэргээр илэрдэг. Мэдээлэл дамжуулахад оруулсан хөрөнгө
оруулалтын орлогыг шууд тооцоход нилээн бэрхшээлтэй бөгөөд том хэмжээний
мэдээлэл дамжуулах, урамшуулах үйл ажиллагааны зардлыг тодорхойлоход
хүндрэлтэй. Гэхдээ дийлэнх зах зээлийн эдийн засагт бүтээгдэхүүний талаар
мэдээлэл дамжуулах, урамшуулахгүйгээр байгууллагын үйл ажиллагааг төсөөлөх
аргагүй юм. Хөрөнгө оруулалтаа оновчтой болгохын тулд худалдан авагчдаа
нарийн судалж, мэдээлэл дамжуулах төлөвлөгөөгөө оновчтой боловсруулж, үр
дүнг нь байнга тооцож байх хэрэгтэй. Үйлддвэрлэгчдийн урт хугацааны туршид
амжилт олох нэг маш чухал зүйл бол худалдан авагчид нь дахин дахин үйлчилж
байх явдал юм. Таны барааг худалдан авагчид хүлээн авах явдал бизнесд чухал ач
холбогдолтой. Гэвч худалдан авагч таны бүтээгдэхүүнийг сонгон авахад та юу
хийх ёстой вэ? Худалдан авагчдаа тогтвортой байлгах, худалдан авагчдыг дахин
ирүүлэхийн тулд урамшууллын зарим хэрэгслийг авч хэрэгжүүлэх хэрэгтэй.
Зарлал
Зар сурталчилгааг тухайн байгууллага төлбөр хийж байж явуулдаг бол зарлал нь
чөлөөт сурталчилгаа юм. Яаж үүнийг хэрэгжүүлэх вэ? Телевиз, радио, сонингийн
хувьд тухайн байгууллагын бүтээгдэхүүн буюу үйл ажиллагаа, сонирхолтой шинэ
мэдээлэл өгөх нь олонтаа тохиолддог. Мэдээллийн эдгээр хэрэгсэл нь мөнгө олох
зорилгоор өөрийн худалдан авагчдын сонирхлыг татах ямар нэг лзүйлийн тухай
шинэ мэдээг ашигладаг. Шинэ мэдээлэл танай байгууллага, бүтээгдэхүүний тухай
зарлал нь ихэнх тохиолдолд зар сурталчилгаанаас иоүү үнэмшилтэй байдаг.
Иймээс таны энэ зарлал нь таны бүтээгдэхүүнд өндөр үнэтэй зар сурталчилгаанаас
илүү нөлөө үзүүлнэ. Нэг аюултай нь энэ мэдээлэл хэзээ, хаана гарч ирж байгааг
тухайн байгууллага өөрөө хяналт тавих боломжгүй юм.
Болуулалтын урамшуулал
Зарим тохиолдолд бүтээгдэхүүний өртгийг нэмэгдүүлэх замаар худалдан авалтыг
урамшуулах нь илүү үр дүнд хүрдэг. Энэ нь болуулалтын урамшуулалын гол
зорилго юм. Бүтээгдэхүүндээ ямар нэг зүйл нэмсэнээр бүтээгдэхүүний өртөг
нэмэгдэж болох боловч үнийг нэмэгдүүлэхгүй байх эсвэл бүтээгдэхүүнээ хэвээр
байлгаад үнийг нь бууруулах эсвэл төлбөргүйгээр зарим шинэ ач холбогдол бүхий
мэдээлэл тараах зэргээр урамшуулж болно.
Жижиглэн худалдаалах байгууллагын түвшинд хэрэгжүүлэх борлуулалтын
урамшуулал
Мөнгөний оронд купон
Үнийн хөнгөлөлтийг илэрхийдлдэг купон нь АНУ-д өргөн хэрэглэгддэг.

5. Жижиглэн худалдаалах байгууллага өөрийн дэлгүүрт борлуулалт хийхэд зориулж
зардлыг нь шингээдэг. Энэ нь үнэ буурвал эрэлт өснө гэсэн санаанд үндэслэдэг.
Үзүүлэн таниулах
Бүтээгдэхүүний хэрэглээг үзүүлэн таниулах нь үзүүлбэр лүү худалдан авагчдыг
татах бөгөөд тухайн бүтээгдэхүүний хэрэглээний талаар мэдээлэл өгснөөр
худалдан авагч огт мэдэхгүй бүтээгдэхүүн худалдан авснаас хүлээх эрсдэл нь
буурна.
Шинэ бүтээгдэхүүний борлуулалтыг урамшуулах
Загвар. Худалдан авагчдыг өөртөө татах хамгийн түргэн шуурхай аргын нэг нь
түүнд үнэгүй загварыг өгөх явдал юм. Хэрэв таны бүтээгдэхүүн худалдан авагчдын
хэрэгцээг шууд хангах чанартай бүтээгдэхүүн бол бүтээгдэхүүнээ үнэгүй өгөхтэй
холбогдон гарсан өндөр зардлын хариуд цаашдаа түүнээс ч илүү орлого олох
болно. Хүнсний бүтээгдэхүүнээс амсуулах нь худалдан авагчдын эрсдлийг ихээхэн
багасгана.
Зарим тохиолдолд эхний удаа тухайн бүтээгдэхүүнийг худалдан авахад худалдан
авагчийг урамшуулах зорилгоор үнэгүй загварын хамт купон явуулдаг.
Мөнгийг буцааж олгох. Мөнгөний оронд купоноор борлуулалт хийх нь шинэ
бүтээгдэхүүнийг танилцуулахад ихээхэн үр дүнтэй боловч үнэгүй урамшууллын
өөр нэг хэлбэр нь мөнгийг буцааж өгөх арга юм. Ихэвчлэн өндөр үнэтэй бараанд
хэрэглэгддэг энэ хэлбэрийн урамшуулал нь барааг борлуулах үед үнийн хөнгөлөлт
үзүүлдэггүй. Харин хэрэглэгч худалдан авсан барааныхаа шошго, мөнгө буцаан
авах купоны хамт үйлдвэрлэгчрүү илгээж мөнгөө нэхэмжилдэг. Ингэснээр
үйлдвэрлэгч зах зээлийнхээ талаарх зарим үнэт мэдээллийг цуглуулах боломжтой.
Учир нь эргэх холбоонд суурилсан мөнгө буцаан олгох купон нь жижигхэн анкетан
асуулгатай байдаг.
Танил барааны борлуулалтыг урамшуулах
Үнэгүй бэлэг. Танил бүтээгдэхүүний хувьд борлуулалтыг урамшуулах аргын гол
түлхүүр нь тухайн бүтээгдэхүүнийг янз бүрийн талаас нь сонирхох сэтгэгдлийг бий
болгоход оршино. Урамшуулалтын аргууд нь бүгд хэрэглэгчидэд ямар нэг үнэгүй
бэлэг өгдэг байна. Энэ бэлгийг худалдан авалт хийх үед нь өгөх, эсвэл бараа
худалдан авснаас нь хойш худалдан авагчидад бэлэг илгээдэг.
Конкурс / тоглоом. Борлуулалтыг урамшуулах өрр нэг арга нь хуучин барааны
тэмдгийг хадгалах буюу сэргээх зорилгоор зарим төрлийн конкурс буюу тоглоом
зохион байгуулах явдал юм. Худалдан авагчдад аз таарсан тохиолдолд буюу эсвэл
мэдлэг туршлагаараа хожиж болно.
Бөөний болон жижиглэнгийн худалдаанд хандсан борлуулалтын урамшуулал
Үнэгүй бараа. Борлуулалт нь ихээхэн нэмэгдсэн тохиолдолд бөөний буюу
жижиглжнгийн худалдаачдад захиалсан барааных нь хамт үнэгүй бараа өгөх замаар
урамшуулж болно. Ж : худалдан авагч тодорхой нэг бүтээгдэхүүн 20 ш-ийг

6. худалдан авбал 1ш-ийг үнэгүй өгнө.
Бөөний болон жижиглэнгийн худалдаачинд мөнгийг нь буцааж олгох буюу бэлэг
өгөх. Бөөний болон жижиглэнгийн худалдаачны худалдан авсан барааны хэмжээ
юмуу эсвэл тодорхой хугацааны дотор таны бүтээгдэхүүнээс борлуулсан хэмжээг
нь харгалзан мөнгөн шилжүүлэг хий хбуюу бэлэг өгөх нь борлуулалтыг
урамшуулах үр ашигтай арга юм.
Хоршсон зар сурталчилгаа. Энэ хэлбэр нь бөний болон жижиглэнгийн
худалдаачны өөрийн байгууллагаар дамжуулан борлуулж байгаа бүтээгдэхүүнээ
сурталчилахыг шаарддаг. Энэ сурталчилгаанд үйлдвэрлэгчдийн бүтээгдэхүүн
болон бөөний жижиглэнгийн аль аль нь дурдагдах учир тэд зардлаа хуваадаг.
Худалдааны үзэсгэлэн. Олонхи үйлдвэрлэгч бөөний худалдаачин өөрийн
бүтээгдэхүүнээ худалдааны үзэсгэлэн дээр гаргаж боломжит худалдан авагчиддаа
танилцуулдаг. Худалдааны үзэсгэлэн нь боломжит худадлан авагчдаа тодорхойлох,
одоогийн болон цаашдын худалдан авагчидтайгаа шууд ярилцах, бүтээгдэхүүнээ
сурталчилах, олон хүмүүст нэгэн зэрэг мэдээлэл өгөх бололцоотой. Мөн орон
нутагтаа хийсэн бүтээгдэхүүнийг худалдааны үзэсгэлэнд тавих нь чухал ач
холбогдолтой. Энэ нь гадаадын хүмүүсийн анхаарлыг татах зорилготой. Мөн
өөрийн иргэдэд эх орны үйлдвэрийн олон шинэ бүтээгдэхүүнийг танилцуулах
сайхан боломж олдох бөгөөд орон нутгийн бизнест итгэлийг төрүүлнэ.
Гол зорилго нь шинэ худалдан авачдыг өөртөө татах эсвэл одоо байгаа худалдан
авагчдаа илүү их бараа худалдан авахад хүргэх явдал юм. Та үйлдвэрлэгч юмуу
эсвэл борлуулалтын сувгийн гишүүн бол таны зорилго хүмүүсийг бараа худалдан
авахад урамшуулах явдал юм. Учир нь борлуулалтын урамшуулал нь их хэмжээний
хөрөнгө шаардаж болох бөгөөд үүнийг маш нарийн төлөвлөх шаардлагатай. Энэ нь
ихэвчлэн хуваарилалтын сувгийн 2 буюу түүнээс дээш тооны гишүүдийн
хоорондын хоршсон ажиллагааг шаарддаг.
Худалдан авагчид үнэ хямдтай, илүү тохилог дэлгүүрээс бараагаа худалдан авагчид
үнэ хямдтай, илүү тохилог дэлгүүрээс бараагаа худалдан авах болно. худалдан
авагчиддаа анхаарлаа төвлөрүүлж ажиллавал борлуулалт нэмэгдэж худалдан авалт
давтагдах болно. Шилжилтийн эдийн засгийн нөхцөлд олонхи бизнес эрхлэгчид
ялангуяа улсын байгууллагын хувьд худалдан авагчид төвлөрсөн бодлого
дутагддаг. Гагцхүү хувийн сектор гарч ирснээр өрсөлдөөн үүсч энэ байдал
сайжирна. Үйлчилгээний хүрээ салбар бүр худалдан авагчид төвлөрсөн
үйлчилгээний тодорхойлолтоо гаргаж хэрэгжүүлэх ёстой. Худалдан авагчидийн
үйлчилгээ гэдэг нь худалдагч дэлгүүрт ажиллахаас ихээхэн өргөн хүрээтэй ойлголт
юм. Энэ үйлчилгээгээр худалдан авагчдад нөхөрсөг туслалцаа үзүүлж дахин ирэх
сэтгэгдэл төрүүлнэ. Мөн худалдан авагчид шаарддлагатай мэдээлэл, захиалга,
гомдлыг үр ашигтай хөнгөвчлөх системийг тодорхойлно. Сэтгэл ханамжтай
худалдан авагчид таны бизнесийн амжилтын үндэс мөн. Тэд зар сурталчилгааны
хамгийн сайн хэлбэр болдог.
Үнэ

7. Зах зээлийн онолын үндсэн хэсэг нь “зах зээл үнийг тодорхойлдог” гсэн онол юм.
Тодорхой барааны үнэ нь хэрэглэгчийн худалдан авахад бэлэн байгаа үнээс хэзээ ч
дээгүүр байж чадахгүй. Мөн түүнчлэн шилжилтийн эдийн засагт үйлдвэрийн эзэд
нь хэт өндөр үнэтэй бараа үйлдвэрлэхээс эмээж үнийг хэт доогуур тогтооох
хандлагатай байдаг. Хэрэв үнэ хэт доогуур байвал тухайн байгууллага чанартай
бүтээгдэхүүн хийх боломжгүй. Дийлэнх байгууллага үнэ тогтоох асуудлыг маш
хялбар гэж ойлгодог учир энэ тухай шийдвэр гаргахад бага анхаардаг. Үнэн
хэрэгтээ оновчтой үнийг тодорхойлох хэрэглэгч худалдан авахад бэлэн байгаа
хамгийн өндөр үнийг тогтоох нь ихээхэн бэрхшээлтэй.
Үнийн шийдвэр гаргах
Үнэ нь чанарын түвшин болон орлогийг тодорхойлдог. Үнэ нь өрсөлдөөнд хүрэх
хамгийн хурдан арга зам юм.
Орчны хязгаарлалтанд дүн шинэлгээ хийх.
Үнэ тогтоох үед инфляци, дифляци, уналт бууралт зэргийн эдийн засгийн
төлөвлөлтийг харгалзан үзэх шаардлагатай. Ялангуяа шилжилтийн эдийн засагт энэ
нь онцгой ач холбогдолтой. Мөн үүний зэрэгцээ хууль зүй яаж өөрчлөгдөж байгааг
харгалзах ёстой. Хууль маш түргэн өөрчлөгдөж нэмэлт хийгдэж байдаг. Олон
төрлийн хууль нь үнэ тогтоох болон бизнесйн бусад үйл ажиллагаанд нөлөөлдөг.
Зах зээлд нийлүүлэхэд бэлэн байгаа нэр төрлийн барааны нийлүүлэлт болон зах
зээлийн эрэлтийн хоорондын харилцаа үнэ тогтооход нөлөөлнө. Эрэлт нь
нийлүүлэлтээсээ давж байх тохиолдолд үнэ өндөр байна. Зөвхөн өнөөдөр байдал
ямар байгааг харгалзан үзээд зогсохгүй мөн улс орны эдийн засаг, хуулийн байдал,
амьдарлын хэв маягын өөрчлөлт болон орчны бусад өөрчлөгдөх хүчин зүйлсэд дүн
шинжилгээ хийх цаашид эрэлт нийлүүлэлтийн байдал ямар болохыг урьдчилан
харахыг хичээх хэрэгтэй.
Байгууллагын зорилтод дүн шинжилгээ хийх.
Зөв үнэ ттогтоохын тулд хийх анхны алхмуудын нэг нь байгууллагын зорилтыг зөв
ойлгох явдал юм. Байгууллагын төлөвлөгөөнд ашиг нэмэгдүүлэх, зах зээл дээр
эзлэх хувь хэмжээгээ нэмэгдүүлэх, хатуу ширүүн өрсөлдөөн буюу эдийн засгийн
нөхцөлд цаашид амьдарч чадах эсэх, хөрөнгөө нэмэгдүүлэх зэрэг асуудлыг
тусгасан эсэхийг харгалзна. Үнийн зөв стратеги нь байгууллагын гол гол
зорилтуудад үндэслэн шийдвэр гаргана.
Үнийн зорилтод дүн шинжилгээ хийх
Байгууллагын зорилт, маркетингийн зорилтыг үндэслэн маркетингийн менежер
үнийн зорилтуудаа тодорхойлж болно. Үүнд :
Цаашид амьдрах чадвартай үнэ
Энэ тактик нь орлого олох болон амьдрах боломж олгохоор төлөвлөгддөг. Үнийн
түвшин нилээд доогуур алдагдалгүй ажиллагааны цэгт ойрхон байдаг.

8. Ашиг
Ашгийн хүссэн түвшинд хүрэхээр үнэ тогтоодог.
Зах зээлийн хувь
Борлуулалтанд их хувь хэмжээ эзлэх зорилгоор үнийг ихэвчлэн доогуур тогтоодог.
Бэлэн мөнгө
Олонхи удирдагч шинэ бүтээгдэхүүн боловсруулахад зарцуулсан хөрөнгөө
яараотай буцааж олохыг хүсдэг. Хэрэв бэлэн мөнгөний хөдөлгөөн бий болгох
зорилгоор үнийг өндөр тогтоовол хямд үнэтэй өрсөлдөгчид зах зээлийн ихэнх
хувийг эзлэх аюул байдаг.
Бүтээгдэхүүний чанар
Хэрэв бүтээгдэхүүн өндөр чанартай бол гарсан их хэмжээний зардлаа нөхөх өндөр
үнэ байх ёстой.
Нэр хүнд
Хэрэв үнэ тогтоохоор сонгон авсан үндэслэл нь тухайн барааны нэр аүнд байвал
ийм нэр хүндийг бий болгох үнэөндөр байх ёстой.
Бүтээгдэхүүний шинж чанарт дүн шинжилгээ хийх.
Бүтээгдэхүүний амьдарлын мөчлөг нь үнэ тогтоохд ихээхэн ач холбогдол бүхий
үзүүлэлт юм. Бүтээгдэхүүн зах зээлд нэвтрэх үед тухайн байгууллага шинэ
бүтээгдэхүүн боловсруулахад зарцуулсан хөрөнгөө түргэн буцааж олох
сонирхолтой байдаг учир үнэ харьцангуй өндөр байна. Нөгөө нэг хэсэг нь зах
зээлийн ихээхэн хувийг эзлэх зорилгоор нэвтрэх үеийн үнийг доогуур тогтоох
боломжтой. өсөлтийн болон тогтворжилтийн үе шатанд өрсөлдөгчид олноор гарч
ирж нийлүүлэлт их хэмжээтэй болдог учир үнэ буурах хандлагатай болох
боломжтой.
Үнийн төрлүүд
Үнэ тооцох
Үнийг бодитойгоор тогтоохын тулд таван зүйлийг зайлшгүй мэдэж байх
шаардлагатай.
таны нийт зардал, үүнээс хувьса болон тогтмол зардлыг салгаж тооцох
таны хүлээгдэж буй ашиг
борлуулах бүтээгдэхүүний тоо хэмжээ- борлуулах нэгжийн прогноз
таны өрсөлдөөний үнэ
худалдан авагчид худалдан авахад бэлэн байгаа үнэ

9. Эхний 3-н үзүүлэлтийг компани дотроосоо олно. Эдгээр мэдээллийн үндсэн дээр
бодит үнийг тооцох боломжтой. Энэ үнэ нь зардлаа нөхөөд хүссэн хэмжээний ашиг
олохоор байх ёстой. Бодит үнийг яаж тогтоох асуудлыг сайн ойлгоход тань туслах
зорилгоор үнэ тогтоох 4 аргыг доор дурдвал. Үүнд :
алдагдалгүй ажиллагааны үнэ буюу нийт зардлыг дөнгөж нөхөх хэмжээнд
тогтоосон хамгийн хямд үнэ
жижиглэнгийн худалдааны үнэ
бөөний болон жижиглэнгийн үнэ
шилжилтийн эдийн засгийн үнэ
Алдагдалгүй ажиллагааны үнэ.
Бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн зардал нь тухайн бүтээгдэхүүний борлуулалтын
орлоготой тэнцүү байх цэгийг алдагдалгүй ажиллагааны цэг гэнэ. Ашиг олохгүй
алдагдал гаргахгүйгээр тухайн үнээр тогтмол зардлаа нөхөхийн тулд хичнээн нэгж
бүтээгдэхүүн борлуулах ёстойг шийдвэрлэхэд алдагдалгүй ажиллагааны цэгийг
ашигладаг.
Жижиглэнгийн худалдаачдад зориулсан үнэ.
Жижиглэнгийн худалдаачдын хувьд үнэ тогтоодог нийьлэг арга нь өөрийн зардал
буюу худалдан авсан үнэ дээр түүний тодорхой хувийг нэмж тогтоодог. Чухам
хэдэн хувийг нэмэх вэ? Гэдэг нь бүтээгдэхүүний нэр төрлийн хувьд өөр өөр байдаг
бөгөөд нэмэгдэж хэмжээ нь тогтмол зардлыг нөхөөд ашиг олох нөхцлийг хангах
ёстой.
2008-03-10 09:59:14
Өнөөдрийн хичээлээр дараах хэдэн асуудлуудыг үзэж судлах болно.
1. Маркетингийг хэдий үеэс юуны тулд хэрэглэж ирсэн бэ?
2. Аялал жуулчлалын маркетингийн асуудлууд
1. Маркетингийг Англи, АНУ-д анхлан хэрэглэж эхэлсэн. Яагаад гэвэл эдгээр
улсууд XIX, XX зуунд үйлдвэрлэлийн магнатууд байсан. Үйлдвэрлэгчид тухайн
үедээ зах зээл, бүтээгдэхүүнээ судалдаггүй байсан. Харин эрэлт хэр байгааг харин
сонирхож байсан. Тэд өөрсдийн нэр хүндийн зөн совинд итгэж олон жил явсан.
Өөрөөр хэлбэл англи, америкийн зүйл сайн гэсэн ойлголт хэрэглэгч,
үйлдвэрлэгчдийн аль алинд төлөвшсөн байжээ. Яг энэ цаг үед бүтээгдэхүүний
нийлүүлэлтийн илүүдэл гэсэн бэрхшээлтэй тулгарсан. Улмаар борлуулалт багасч,
чанар муудаж эхэлсэн. Тиймээс зарим компаниуд борлуулалтдаа анхаарч эхэлсэн.

10. 2. Жуулчдын тоо өсөж, амралтын өдөр нэмэгдсэнтэй холбогдуулан шинэ
технологийн ногоц үйлдвэрлэж эхэлсэн. Мөн өсөн нэмэгдэж буй жуулчдыг
байршуулах асуудал мөн маркетинг, менежментийг шаардаж улмаар зочид
буудлууд олноор байгуулагдаж, тэр хэмжээгээр чанар нь сайжирсан. Өөр бас нэг
өөрчлөгдсөн зүйл бол хоолны амт чанар муу гэсэн хэрэглэгчдийн гомдол дээр
үндэслэн хоолны нэр төрөл, амт чанарыг сайжруулсан.
Дээрх гурван асуудлыг шийдвэрлэсэн боловч бүрэн шийдэж чадаагүй. Иймд
мэргэжлийн экспертүүд өндөр түвшинд судалгаа хийж асуудлыг шийдвэрлэж
эхэлсэн.
Амралтын өдрүүдийн нислэгийн тоо нэмэгдэв. Онгоцыг дотор нь үнийн түвшинд
зэрэглэв. Аюулгүй байдлын талаар дорвитой алхам хийж байгаа хэдий ч осолдвол
амьд үлдэх магадлал өнөөдөр хүртэл бага хэвээр байна. Мөн бусад тээврийн
хэрэгслийг бодвол үнэ өндөр хэвээр.
Амт, чанар төрөл зэргийг улс үндэстний заншил, онцлог зэргээс улбаалан олон янз
болгож сайжруулсан. Зочид буудал, рестораны үйлчилгээний соёл, хурдан шуурхай
байдлыг гол анхаарч эхэлсэн. Мөн үйлчилгээний төрөл өөрчлөгдсөн. Швед, франц
буюу мөнгөн үйлчилгээ, орос, англи гэх мэт үйлчилгээ. Хоол бол аялал
жуулчлалаас олох орлого, ашигийн дийлэнх хувийг бий болгодог. Гагцхүү түүхий
эд нь шинэ байх нь зүйтэй.
Аялал жуулчлалд өөр сөрөг байдал ажиглагдсан зүйл бол аялал жуулчлал явагдаж
буй улс орны иргэд, халдлага. Ихэвчилэн халаасны хулгайч, залилагч, зохион
байгуулалттай бүлэглэсэн хулгай, дээрэм гэх мэт асуудлууд. Уг асуудлыг улс орно
бүр өөрийн түвшинд шийдэж байгаа. Манай улсад 2004 оноос эхлэн ЦЕГ, АЖГ-тай
хамтран тасаг хүртэл байгуулсан. Гэвч жуулчин хаана ч, хэдийд ч дээрх халдлагад
өртөж болно. Тиймээс жуулчинуудад хотын захад, орой бүрэнхийд явахгүй байхыг
анхааруулж байх хэрэгтэй.
Аялал жуулчлалын байгууллагад маркетинг ямар хэрэгтэй вэ?
Байгууллага бүрт аялал жуулчлалын улиралд буюу зуны хэдэн сард ирэх жуулчдын
тоо бүтцийг тогтоох, зах зээлийн сегментийг сонгох, хэрэглэгчдийн эрэлтийг
тодорхойлох, үйлчилгээний чанарыг урьдчилан тогтоох зэрэг шаардлагууд урган
гарч байдаг. Байгууллагууд нь маркетингийн төлөвлөгөөндөө маршрут, эрэлт
зэргийг урьдчилан төлөвлөсөн бахй шаардлагатай. Уг төлөвлөгөөнд хотын хамгийн
нэр хүнд бүхий газрууд орох жишээтэй. Манайд бол Сүхбаатарын талбай, Гандан
хийд, Зайсан, музейнүүд багтаж байна. Өнөөг хүртэл бүтээгдэхүүн үйлчилгээг бий
болгож, борлуулах үйл ажиллагаа явуулдагаараа үйлдвэрийн шинж чанартай.
Эдгээрийг урьдчилан төлөвлөнө гэдэг нь эрсдэл. Бага эрсдэлтэй байхын тулд бусад
мэргэжлийн байгууллагуудтай хамтарч ажиллах хэрэгтэй.