Βιολογία

1. Κυτταρική διαίρεση
Μίτωση

2. Κυτταρική διαίρεση
 Η διαδικασία με την οποία ένα κύτταρο διαιρείται και δημιουργούνται
δύο νέα κύτταρα. Αποτελεί τον μοναδικό τρόπο πολλαπλασιασμού
των κυττάρων.
 Τα περισσότερα κύτταρα του ανθρώπου διαιρούνται διαρκώς στη
διάρκεια ζωής του.
 Ορισμένα κύτταρα δεν διαιρούνται σε ενήλικες οργανισμούς(π.χ.
νευρικά, μυϊκά, είναι μονίμως στη φάση G0 του κυτταρικού κύκλου)
 Ο χρόνος ζωής ενός ανθρώπινου κυττάρου ποικίλλει από λίγες ώρες
ως λίγες ημέρες.

3. Διαδικασίες που επιτελούνται μέσω
κυτταρικής διαίρεσης
 Μονογονική αναπαραγωγή: το νέο άτομο ή
νέα άτομα προέρχονται από έναν μόνο γονέα
και προκύπτουν από διαίρεση του αρχικού
κυττάρου.
 Αμφιγονική αναπαραγωγή: το νέο άτομο
προέρχεται από σύντηξη γαμετών. Κάθε
γαμέτης είναι αποτέλεσμα κυτταρικής
διαίρεσης και προέρχεται από γονείς
διαφορετικού φύλου
 Αύξηση του αριθμού των κυττάρων-Ανάπτυξη
 Αντικατάσταση νεκρών, κατεστραμμένων ή
γηρασμένων κυττάρων του ίδιου ιστού με
άλλα όμοια.

4. Βασικοί τύποι κυτταρικής διαίρεσης
 Μίτωση: διαιρούνται τα σωματικά κύτταρα
 Τα κύτταρα που δημιουργούνται είναι πανομοιότυπα με το
μητρικό (έχουν το ίδιο ποσό και είδος γενετικής πληροφορίας)
 Μείωση: παράγονται τα ώριμα γεννητικά κύτταρα
(γαμέτες)
 Τα κύτταρα που δημιουργούνται με μείωση έχουν τη μισή
ποσότητα γεννητικού υλικού από το μητρικό.
 Έχουν ένα χρωμόσωμα από κάθε ζευγάρι, άρα φέρουν όλα τα
γονίδια αλλά σε ένα μόνο αντίγραφο( απλοειδή κύτταρα)

6. Κατά τη διάρκεια του κυτταρικού κύκλου το
γενετικό υλικό διπλασιάζεται
1 χρωμόσωμα =
1 ινίδιο χρωματίνης =
1 γραμμικό δίκλωνο DNA
1 χρωμόσωμα (διπλασιασμένο)=
2 ινίδια χρωματίνης
(αδελφές χρωματίδες) =
2 γραμμικα δίκλωνα DNA

7. Στην αρχή της μεσόφασης, το DNA περιτυλίγεται γύρω από
πρωτεΐνες, ενώ αναδιπλώνεται με τη βοήθεια άλλων πρωτεϊνών και
σχηματίζει δίκτυο ινιδίων χρωματίνης.
1 χρωμόσωμα =
1 ινίδιο χρωματίνης =
1 γραμμικό δίκλωνο μόριο DNA
Κατά την αντιγραφή, κάθε ινίδιο χρωματίνης διπλασιάζεται. Τα δύο
αντίγραφα του κάθε ινιδίου συνδέονται μεταξύ τους στο
κεντρομερίδιο. Τα δύο ινίδια χρωματίνης ονομάζονται αδερφές
χρωματίδες.
1 (διπλασιασμένο) χρωμόσωμα =
2 ινίδια χρωματίνης (αδελφές χρωματίδες) =
2 γραμμικά δίκλωνα μόρια DNA
Κατά το τέλος της μίτωσης οι αδερφές χρωματίδες αποχωρίζονται
πλήρως, προκειμένου το καθένα από τα δύο θυγατρικά κύτταρα να
αποκτήσει μία χρωματίδα από κάθε χρωμόσωμα.
1 χρωμόσωμα =
1 ινίδιο χρωματίνης =
1 γραμμικό δίκλωνο μόριο DNA

8. Δομές που διαιρούνται κατά τη μίτωση
 Πυρηνική διαίρεση: ακριβής και ισότιμη κατανομή του
γενετικού υλικού στους πυρήνες των δύο θυγατρικών
κυττάρων.
 Κυτταροπλασματική διαίρεση: το κυτταρόπλασμα και τα
οργανίδια που υπάρχουν σε αυτό διαμοιράζονται στα δύο
θυγατρικά κύτταρα , ώστε το καθένα να περιέχει την
απαραίτητη ποσότητα κυτταροπλάσματος και οργανιδίων
που θα του επιτρέψει την επιβίωση και την ανάπτυξή του.

9. Ένας πόλος της ατράκτου…
χρωμόσωμα
Ισημερινό επίπεδο
μικροσωληνίσκοι
…και ο άλλος πόλος της ατράκτου
Συσκευή της ατράκτου
 Γίνεται με τη βοήθεια του κεντροσωματίου.
 Αποτελείται από δύο διακριτές ομάδες μικροσωληνίσκων
 Κάθε ομάδα ξεκινάει από έναν πόλο του κυττάρου
 Και οι δύο ομάδες καταλήγουν στο ισημερινό επίπεδο
 Μετακινεί τα χρωμοσώματα κατά τη διάρκεια της μίτωσης

10.  Κάθε χρωμόσωμα αποτελείται από δύο αδελφές χρωματίδες ενωμένες στο
κεντρομερίδιο.
 Η πυρηνική μεμβράνη και ο πυρηνίσκος εξαφανίζονται.
 Το κεντρσωμάτιο έχει ήδη διπλασιαστεί και τα δύο κεντροσωμάτια μετακινούνται προς
τους δύο πόλους του κυττάρου.
 Από το κάθε κεντροσωμάτιο προβάλλουν ακτινωτά νημάτια, οι μικροσωληνίσκοι, που
σχηματίζουν την άτρακτο.
 Αρχίζει η μετακίνηση των ενωμένων αδελφών χρωματίδων προς το ισημερινό επίπεδο
του κυττάρου που είναι το μέσο της ατράκτου.
ΠΡΟΦΑΣΗ

11.  Οι δύο αδελφές χρωματίδες αποκτούν
τον μέγιστο βαθμό συμπύκνωσης.
 Στο στάδιο αυτό γίνεται η
παρατήρηση, φωτογράφιση και κάθε
άλλη διαδικασία που αφορά τη μελέτη
της δομής, μήκους ή αριθμού των
χρωμοσωμάτων.
 Ολοκληρώνεται η μετακίνηση των
χρωμοσωμάτων στο ισημερινό
επίπεδο-κέντρο της ατράκτου.
 Στο τέλος της φάσης αυτή αρχίζει η
διαδικασία διαίρεσης του
κεντρομεριδίου για τον αποχωρισμό
των αδελφών χρωματίδων.
ΜΕΤΑΦΑΣΗ

12.  Ολοκληρώνεται η διαίρεση του
κεντρομεριδίου κάθε
χρωμοσώματος.
 Οι μικροσωληνίσκοι ασκούν
αντίθετη έλξη στα
δημιουργούμενα κεντρομερίδια
και οι δύο αδελφές χρωματίδες
κάθε χρωμοσώματος
αποχωρίζονται.
 Οι δύο χρωματίδες κινούνται
προς αντίθετο πόλο η κάθε μία.
 Αρχίζει ταυτόχρονα η σταδιακή
αποσπείρωση των χρωματίδων.
ΑΝΑΦΑΣΗ

13.  Ολοκληρώνεται η μετακίνηση των
χρωματίδων στους δύο πόλους.
 Αποδιοργανώνεται η άτρακτος,
σχηματίζεται πυρηνική μεμβράνη γύρω
από κάθε σειρά χρωμοσωμάτων,
επανεμφανίζονται οι πυρηνίσκοι οπότε
δημιουργούνται δύο θυγατρικοί
πυρήνες.
 Σε κάθε έναν από αυτούς οι χρωματίδες
επανέρχονται στη μορφή του δικτύου
χρωματίνης (αποσυμπύκνωση).
 Αρχίζει η κυτταροπλασματική
διαίρεση.
ΤΕΛΟΦΑΣΗ

14. Κυτταρική διαίρεση σε επιθηλιακό κύτταρο
πνεύμονα

15. Κυτταρική διαίρεση σε επιθηλιακό κύτταρο
πνεύμονα

16. Κυτταρική διαίρεση σε επιθηλιακό κύτταρο
πνεύμονα

19. Σημασία μίτωσης
 Ευνοεί τη γενετική σταθερότητα καθώς η ποσότητα γενετικού
υλικού παραμένει σταθερή μεταξύ μητρικού και θυγατρικών
κυττάρων.
 Διασφαλίζει τη μονογονική αναπαραγωγή μονοκύτταρων και
πολυκύτταρων οργανισμών καθώς οι απόγονοι έχουν τον ίδιο
αριθμό χρωμοσωμάτων με τους προγόνους τους.
 Προάγει την ανάπτυξη των πολυκύτταρων οργανισμών και την
ανανέωση των κυττάρων τους καθώς νέα κύτταρα προστίθενται
στον οργανισμό ή αντικαθιστούν κατεστραμμένα γηρασμένα με
τον ίδιο αριθμό και είδος χρωμοσωμάτων με τα κύτταρα από τα
οποία προήλθαν.