Βιολογία Λυκείου

1. Νουκλεϊκά οξέα
 Οι λειτουργίες στα κύτταρα πραγματοποιούνται με τις πρωτεΐνες
 Ο ρόλος (λειτουργία) των πρωτεϊνών καθορίζεται από τη μορφή τους
 Η μορφή τους (σχήμα) καθορίζεται από την πρωτοταγή δομή τους
 Ποιος όμως καθορίζει την πρωτοταγή δομή των πρωτεϊνών;
 Τα νουκλεϊκά οξέα είναι αυτά που καθορίζουν την παραγωγή πρωτεϊνών
και έτσι ελέγχουν όλες τις λειτουργίες και τα γνωρίσματα των οργανισμών
Υπάρχουν δύο είδη νουκλεϊκών οξέων:
το δεσοξυριβονουκλεϊκό οξύ και το ριβονουκλεϊκό οξύ
DNA RNA
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου

2. Νουκλεοτίδια
(είναι τα μονομερή των νουκλεϊκών οξέων)
 Αποτελούνται από:
μία πεντόζη (σάκχαρο με 5 C)
ένα μόριο φωσφορικού οξέος
μία αζωτούχα βάση
η πεντόζη μπορεί να είναι: ριβόζη στο RNA
ή δεσοξυριβόζη στο DNA
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου

3. Νουκλεοτίδια
(είναι τα μονομερή των νουκλεϊκών οξέων)
 Η Αζωτούχα βάση μπορεί να είναι:
στο DNA: αδενίνη
θυμίνη
γουανίνη
κυτοσίνη
και στο RNA υπάρχουν
αδενίνη
ουρακίλη (αντί για τη θυμίνη που υπάρχει στο DNA)
γουανίνη
κυτοσίνη
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου

4. Νουκλεοτίδια
(είναι τα μονομερή των νουκλεϊκών οξέων)
 Η πεντόζη ενός νουκλεοτιδίου ενώνεται
με το φωσφορικό οξύ ενός άλλου νουκλεοτιδίου
και σχηματίζετε ένα δινουκλεοτίδιο
(συμπύκνωση)
 Σε αυτό μπορεί να ενωθεί και
 τρίτο νουκλεοτίδιο κ.ο.κ
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου

5. Πολυνουκλεοτιδική αλυσίδα
 Αποτελείται από χιλιάδες νουκλεοτίδια και έχουν
μεγάλο μήκος
 Το μεγάλο μήκος τους δικαιολογεί την ιδιότητα
του DNA, να είναι ο φορέας όλων των
πληροφοριών του οργανισμού.
 Κάθε διαφορετική αλληλουχία νουκλεοτιδίων
αντιπροσωπεύει και μια διαφορετική
πληροφορία.
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου

6. Δομή του DNA
(μοντέλο της διπλής έλικας)
 Το DNA:
αποτελείται από δύο πολυνουκλεοτιδικές αλυσίδες που
σχηματίζουν διπλή έλικα
Οι αζωτούχες βάσεις είναι κάθετες στον κύριο άξονα
και προεξέχουν προς το εσωτερικό του
Οι δύο κλώνοι συγκρατούνται μεταξύ τους με δεσμούς
υδρογόνου, που σχηματίζονται μεταξύ των αζωτούχων βάσεων
Τα ζεύγη των βάσεων είναι καθορισμένα:
Αδενίνη με Θυμίνη και
Γουανίνη με Κυτοσίνη
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου

7. Δομή του DNA
(μοντέλο της διπλής έλικας)
 Αδενίνη με Θυμίνη συνδέονται με δύο δεσμούς υδρογόνου
 Γουανίνη με Κυτοσίνη συνδέονται με τρεις δεσμούς υδρογόνου
 Η Αδενίνη και θυμίνη είναι συμπληρωματικές βάσεις,
 Η γουανίνη και η κυτοσίνη επίσης είναι συμπληρωματικές
 Χάρη στην συμπληρωματικότητα το DNA μπορεί να
αντιγράφεται με ακρίβεια αλλά και να ασκεί τον
κατευθυντήριο ρόλο του στο κύτταρο.
Γαριπίδης Ιορδάνης
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου

8. Βιολογικός ρόλος του DNA
 Φέρει τις γενετικές πληροφορίες
 Ελέγχει μέσω αυτών κάθε κυτταρική δραστηριότητα
 Μεταβιβάζει τις πληροφορίες αναλλοίωτες από γενιά σε γενιά
 Επιτρέπει τη δημιουργία γενετικής ποικιλομορφίας
Γενετικό υλικό είναι το σύνολο των μορίων του DNA
ενός κυττάρου
Τα ευκαρυωτικά κύτταρα DNA έχουν: στον πυρήνα
Γαριπίδης Ιορδάνης
στα μιτοχόνδρια και
στους χλωροπλάστες
Βιολόγος 3ο ΓΕΛ Χαϊδαρίου