Download luận án tiến sĩ ngành kế toán với đề tài: Hoàn thiện hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng, cho các bạn tham khảo

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
--------------------
ĐỖ VĂN HIỆP
HOÀN THIỆN HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC
TỔNG CỤC CÔNG NGHIỆP QUỐC PHÒNG
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
HÀ NỘI - 2020

2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
--------------------
ĐỖ VĂN HIỆP
HOÀN THIỆN HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC
TỔNG CỤC CÔNG NGHIỆP QUỐC PHÒNG
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số : 9.34.03.01
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
Người hướng dẫn khoa học: PGS,TS. NGÔ THỊ THU HỒNG
HÀ NỘI - 2020

3. i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản Luận án là công trình nghiên
cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận án
là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.
TÁC GIẢ LUẬN ÁN
Đỗ Văn Hiệp

4. ii
MỤC LỤC
Trang
Lời cam đoan .........................................................................................................................i
Mục lục................................................................................................................................. ii
Danh mục các chữ viết tắt....................................................................................................v
Danh mục các bảng ............................................................................................................vi
Danh mục các biểu đồ........................................................................................................vii
MỞ ĐẦU ..............................................................................................................................1
Chương 1: LÝ LUẬN VỀ HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRONG
CÁC DOANH NGHIỆP...............................................Error! Bookmark not defined.
1.1. HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN VÀ VAI TRÒ CỦA HỆ THỐNG
THÔNG TIN KẾ TOÁN TRONG QUẢN LÝ DOANH NGHIỆPError! Bookmark not def
1.1.1. Khái niệm hệ thống thông tin kế toán trong doanh nghiệpError! Bookmark not define
1.1.2. Vai trò của hệ thống thông tin kế toán trong quản lý doanh nghiệpError! Bookmark n
1.1.3. Mục tiêu và yêucầucủa hệ thốngthôngtin kế toántrong doanhnghiệpError! Bookmark n
1.2. CÁC YẾU TỐ CẤU THÀNH HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN
TRONG DOANH NGHIỆP ..................................Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Căn cứ xác định các yếu tố cấu thành hệ thống thông tin kế toán
trong doanh nghiệp.......................................Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Các yếu tố cấu thành hệ thông thông tin kế toánError! Bookmark not defined.
1.3. CÁC THỦ TỤC KẾ TOÁN....................................Error! Bookmark not defined.
1.3.1. Hệ thống chứng từ kế toán...........................Error! Bookmark not defined.
1.3.2. Hệ thống tài khoản kế toán..........................Error! Bookmark not defined.
1.3.3. Hệ thống sổ kế toán......................................Error! Bookmark not defined.
1.3.4. Hệ thống báo cáo kế toán.............................Error! Bookmark not defined.
1.4. CÁC PHƯƠNG TIỆN KỸ THUẬT SỬ DỤNG TRONG HỆ THỐNG
THÔNG TIN KẾ TOÁN .......................................Error! Bookmark not defined.
1.4.1. Phần cứng .....................................................Error! Bookmark not defined.
1.4.2. Phần mềm .....................................................Error! Bookmark not defined.
1.5. HỆ THỐNG KIỂM SOÁT VÀ KIỂM TRA KẾ TOÁNError! Bookmark not defined.
1.6. HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN CỦA MỘT SỐ NƯỚC VÀ BÀI
HỌC KINH NGHIỆM RÚT RA CHO CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC
TỔNG CỤC CÔNG NGHIỆP QUỐC PHÒNG..Error! Bookmark not defined.

5. iii
1.6.1. Hệ thống thông tin kế toán của một số nước trên thế giớiError! Bookmark not define
1.6.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho các doanh nghiệp thuộc tổng cục
Công nghiệp Quốc phòng............................Error! Bookmark not defined.
Kết luận chương 1...................................................Error! Bookmark not defined.
Chương 2: THỰC TRẠNG HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC TỔNG CỤC CÔNG NGHIỆP
QUỐC PHÒNG .............................................................Error! Bookmark not defined.
2.1. TỔNG QUAN VỀ CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC TỔNG CỤC
CÔNG NGHIỆP QUỐC PHÒNG ........................Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Khái quát lịch sử Tổng cục Công nghiệp Quốc phòngError! Bookmark not defined.
2.1.2. Cơ cấu tổ chức quản lý Tổng cục Công nghiệp Quốc phòngError! Bookmark not defi
2.1.3. Đặc điểm bộ máy quản lý sản xuất kinh doanhError! Bookmark not defined.
2.2. THỰC TRẠNG HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TRONG CÁC
DOANH NGHIỆP THUỘC TỔNG CỤC CÔNG NGHIỆP QUỐCPHÒNGError! Bookmark
2.2.1. Bộ máy kế toán và nguồn nhân lực trong bộ máy kế toánError! Bookmark not define
2.2.2. Thực trạng về dữ liệu kế toán......................Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Hệ thống phương tiện kỹ thuật ....................Error! Bookmark not defined.
2.2.4. Thực trạng về các thủ tục kế toán................Error! Bookmark not defined.
2.2.5. Hệ thống kiểm soát và kiểm tra kế toán......Error! Bookmark not defined.
2.2.6. Về ứng dụng công nghệ thông tin...............Error! Bookmark not defined.
2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN
TẠI CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC TỔNG CỤC CÔNG NGHIỆP
QUỐC PHÒNG .....................................................Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Ưu điểm........................................................Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Hạn chế .........................................................Error! Bookmark not defined.
2.3.3. Nguyên nhân hạn chế...................................Error! Bookmark not defined.
Kết luận chương 2...................................................Error! Bookmark not defined.
Chương 3: HOÀN THIỆN HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC TỔNG CỤC CÔNG NGHIỆP
QUỐC PHÒNG .............................................................Error! Bookmark not defined.
3.1. ĐỊNH HƯỚNG CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP QUỐC
PHÒNG CỦA TỔNG CỤC CÔNG NGHIỆP QUỐC PHÒNGError! Bookmark not define
3.1.1. Quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng và phát triển công nghiệp
Quốc phòng đến năm 2020 và những năm tiếp theo của Đảng và
Nhà nước.......................................................Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Chiến lược xây dựng và phát triển công nghiệp quốc phòng của
Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng những năm tớiError! Bookmark not defined.

6. iv
3.2. YÊU CẦU HOÀN THIỆN......................................Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Phải tuân thủ Luật kế toán, các nguyên tắc, chuẩn mực kế toán Việt
Nam và các văn bản pháp lý về kế toán hiện hànhError! Bookmark not defined.
3.2.2. Phải phù hợp với đặc điểm cụ thể và yêu cầu quản lý của Tổng cục
và của các doanh nghiệp trực thuộc............Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Phải đảm bảo cung cấp đầy đủ, kịp thời và trung thực các thông tin
kinh tế, tài chính phục vụ các đối tượng sử dụngError! Bookmark not defined.
3.2.4. Phải quán triệt quan điểm tiết kiệm, hiệu quả và khả thiError! Bookmark not defined
3.3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC TỔNG CỤC CÔNG
NGHIỆP QUỐC PHÒNG .....................................Error! Bookmark not defined.
3.3.1. Hoàn thiện cơ cấu, sắp xếp lại các doanh nghiệp thuộc Tổng cục
phù hợp theo xu thế mới..............................Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Hoàn thiện bộ máy kế toán..........................Error! Bookmark not defined.
3.3.3. Hoàn thiện dữ liệu kế toán...........................Error! Bookmark not defined.
3.3.4. Hoàn thiện hệ thống chứng từ kế toán........Error! Bookmark not defined.
3.3.5. Hoàn thiện việc vận dụng hệ thống tài khoản kế toánError! Bookmark not defined.
3.3.6. Hoàn thiện hệ thống sổ kế toán ...................Error! Bookmark not defined.
3.3.7. Hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán..........Error! Bookmark not defined.
3.3.8. Hoàn thiện phương tiện kỹ thuật sử dụng trong HTTT kế toánError! Bookmark not d
3.3.9. Hoàn thiện hệ thống kiểm soát và kiểm tra kế toánError! Bookmark not defined.
3.3.10. Hoàn thiện về ứng dụng công nghệ thông tin trong HTTT kế toánError! Bookmark n
3.4. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP.......Error! Bookmark not defined.
3.4.1. Về phía Nhà nước.........................................Error! Bookmark not defined.
3.4.2. Về phía các Hội nghề nghiệp.......................Error! Bookmark not defined.
3.4.3. Về phíacác doanh nghiệp thuộc Tổng Cục Công nghiệp Quốc phòngError! Bookmark n
Kết luận chương 3...................................................Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN.....................................................................Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐError! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...................Error! Bookmark not defined.
PHỤ LỤC........................................................................Error! Bookmark not defined.

7. v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ
BCKQKD Báo cáo kết quả kinh doanh
BCKT Báo cáo kế toán
BCLCTT Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
BCTCHN Báo cáo tài chính hợp nhất
BHXH Bảo hiểm xã hội
BHYT Bảo hiểm y tế
BQP Bộ Quốc phòng
CNQP Công nghiệp Quốc phòng
CNTT Công nghệ thông tin
DN Doanh nghiệp
GTGT Giá trị gia tăng
HTTK Hệ thống tài khoản
HTTT Hệ thống thông tin
HTTTKT Hệ thống thông tin kế toán
KTQT Kế toán quản trị
KTTC Kế toán tài chính
NCTT Nhân công trực tiếp
NQ Nghị quyết
NVLTT Nguyên vật liệu trực tiếp
QLDN Quản lý doanh nghiệp
QUTW Quân ủy trung ương
SXC Sản xuất chung
SXKD Sản xuất kinh doanh
TCT Tổng công ty
TK Tài khoản
TKKT Tài khoản kế toán
TNHHMTV Trách nhiệm hữu hạn một thành viên
TSCĐ Tài sản cố định

8. vi
DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 2.1: Mộtsố chỉ tiêu chủ yếu năm 2018...Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.2: Trình độ đào tạo của những người làm kế toán trong các
doanh nghiệp...............................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.3: Hình thức tổ chức bộ máy kế toán tạicác doanh nghiệpError! Bookmark not d
Bảng 2.4: Thực trạngvềviệc sửdụngphần mềmkếtoántạicác doanhnghiệpError! Bookmar
Bảng 2.5: Những khó khăn khisửdụng phần mềm kế toánError! Bookmark not defined
Bảng 2.6: Hình thức sổ kế toán tạicác doanh nghiệp thuộc TổngcụcError! Bookmark no
Bảng 2.7: Tìnhhìnhbiến độngvốn chủsở hữu tại Công ty TNHH MTV
đóng tàu Hải Sơn.........................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.8: Sở hữu vốn của Tổng công ty và các cổ đông tại Công ty
TNHH MTVđóng tàu Hải Sơn.....Error! Bookmark not defined.

9. vii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Trang
Sơ đồ 2.1: Bộ máy quản lý Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng
(Theo Quyết định 2057/QĐ-TTg ngày 16/11/2011)Error! Bookmark not de
Sơ đồ: 2.2: Bộ máy quản lý của Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng
(Theo Quyết định 4406/QĐ-BQP)Error! Bookmark not defined.
Sơ đồ 2.3: Tổ chức bộ máy kế toán các tổng công tyError! Bookmark not defined.
Sơ đồ 2.4: Mô hình tổ chức bộ máy kế toán của các đơn vị trực thuộcError! Bookmark

10. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam hiện nay ngày càng hội nhập sâu
vào kinh tế thế giới, kế toán càng trở nên quan trọng trong việc cung cấp
thông tin về kinh tế tài chính phục vụ cho công tác điều hành quá trình sản
xuất kinh doanh của các doanh nghiệp nói chung và các doanh nghiệp Quốc
phòng nói riêng.
Để có thông tin phục vụ cho công tác điều hành quản lý của lãnh đạo
doanh nghiệp, mỗi doanh nghiệp đều phải thiết lập cho mình một hệ thống
thông tin kế toán phù hợp. Tuy nhiên, cách thức tổ chức hệ thống thông tin kế
toán của mỗi doanh nghiệp phụ thuộc vào tầm quan trọng và vai trò của hệ
thống thông tin kế toán trong việc quản lý, điều hành hoạt động của doanh
nghiệp đó. Các doanh nghiệp thuộc Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng, một
mặt vừa là những đơn vị thực hiện chức năng của Quân đội Nhân dân Việt
Nam, mặt khác vừa là những đơn vị thực hiện nhiệm vụ kinh tế quốc phòng.
Trong những năm gần đây, vấn đề giao quyền tự chủ cho các doanh
nghiệp thuộc Bộ quốc phòng nói chung và các doanh nghiệp thuộc Tổng cục
Công nghiệp Quốc phòng nói riêng đã trở nên phổ biến nhằm phát huy tính
chủ động, sáng tạo của các doanh nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế
của các doanh nghiệp và tính năng động của nền kinh tế Việt Nam trong thời
kỳ hội nhập ngày càng sâu rộng với kinh tế thế giới. Tuy nhiên, vấn đề về tổ
chức hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tổng cục Công
nghiệp quốc phòng vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập, chưa đáp ứng đầy đủ
thông tin phục vụ cho lãnh đạo trong việc điều hành quá trình SXKD, đặc biệt
là vấn đề tổ chức thu thập dữ liệu thông qua một số phương tiện, thiết bị kỹ
thuật cũng như vấn đề về xử lý dữ liệu thu thập được nhằm cung cấp thông tin
đầy đủ, chính xác và tin cậy cho công tác quản trị doanh nghiệp. Hơn nữa,
trong bối cảnh hội nhập kinh tế thế giới ngày càng sâu rộng hiện nay, thông

11. 2
tin kinh tế tài chính cần được thu nhận, xử lý một cách toàn diện, đầy đủ và
kịp thời. Câu hỏi đặt ra cho những nhà quản trị trong các doanh nghiệp thuộc
Tổng cục Công nghiệp quốc phòng là làm thế nào để xây dựng được HTTT
kế toán phù hợp, cung cấp được các thông tin về tài chính kế toán đầy đủ,
trung thực, kịp thời phục vụ cho công tác quản trị doanh nghiệp. Chính vì
vậy, nghiên cứu Hoàn thiện hệ thống thông tin kế toán trong các doanh
nghiệp thuộc Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng là một đề tài có tính thời
sự, được tác giả chọn làm đề tài luận án tiến sỹ kinh tế. Đề tài có ý nghĩa khoa
học cả về lý luận và thực tiễn để phục vụ vấn đề quản trị doanh nghiệp trong
bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt không những trong phạm vi cả nước
mà còn cả phạm vi toàn cầu.
2. Tổng quan các công trình liên quan đến đề tài luận án
Để nghiên cứu tổng quan các công trình liên quan đến đề tài luận án, tác
giả đã phân loại thành 2 loại công trình, đó là (1) các công trình nghiên cứu
chung về hệ thốngthông tin kế toánvà (2) các côngtrìnhnghiên cứu về hệ thống
thông tin kế toán quản trị. Trong đó, phân chia thành các nhóm vấn đề như về
khái niệm và đặc điểm của hệ thống thông tin; về vai trò của hệ thống thông tin
kế toán; về cấu trúc của hệ thống thông tin kế toán; về ứng dụng công nghệ
thông tin trong HTTT kế toán; về các nội dung của tổ chức HTTTKT.
2.1. Các công trình nghiên cứu về hệ thống thông tin kế toán
Hiện nay, trên thế giới cũng như ở nước ta có rất nhiều công trình nghiên
cứu về HTTT kế toán. Tuy nhiên, mỗi đề tài có cách tiếp cận khác nhau. Xét
trên góc độ tổng quát, các tác giả Boocholdt (1996), Romney và Steinbart
(2008) trong hai cuốn sách cùng tên “Accounting Information Systems” đã
trình bày các vấn đề chung nhất về hệ thống thông tin kế toán và cách thức tổ
chức hệ thống thông tin kế toán trong các tổ chức [44], [46]. Trong nghiên
cứu về HTTT kế toán, tác giả Sbernethy, Margaret A. And Lillin, Anne M.
(1995), đã xác định hướng nghiên cứu trong tương lai và cung cấp các hướng
dẫn về các phương pháp thích hợp để áp dụng vào thực tiễn. Nghiên cứu tập

12. 3
trung vào các nội dung sau: Tổng hợp các định nghĩa về HTTT kế toán cho
mục đích của các thảo luận; Giới thiệu về khung nghiên cứu đề xuất: Kim tự
tháp nghiên cứu; trình bày tổng quan về bốn phương pháp đã được sử dụng
trong nghiên cứu HTTT kế toán [47]. Các công trình nghiên cứu về HTTT kế
toán xoay quanh các vấn đề cơ bản sau:
Một là, về khái niệm và đặc điểm của HTTT kế toán
Theo tác giả Nguyễn Đăng Huy (2011), cho rằng “Kế toán dưới góc độ
một hệ thống thông tin phải là tập hợp rất nhiều thành phần có liên quan với
nhau (con người, phương tiện, công nghệ, quy trình…) tham gia vào quá trình
vận hành của hệ thống thông tin kế toán để có được thông tin đáp ứng yêu cầu
của người sử dụng” [16]. Theo tác giả Nguyễn Hữu Đồng (2011) trong luận án
tiến sỹ của mình cho rằng “Hệ thống thông tin kế toán là một trong các hệ
thống nhỏ của tổ chức, là hệ thống thu thập, ghi chép, lưu trữ và xử lý số liệu
về các nghiệp vụ kinh tế trong mỗi tổ chức để cung cấp thông tin cho những
người ra quyết định” [11]. Nhiều nghiên cứu khác đã đưa ra các khái niệm về
HTTT kế toán và đều thống nhất khái niệm về HTTT kế toán trong doanh
nghiệp: “là hệ thống thu thập, lưu trữ, xử lý và cung cấp thông tin kế toán trong
doanh nghiệp”. Tùy theo mục đích cung cấp thông tin phục vụ cho các đối
tượng bên ngoài hay phục vụ cho nội bộ doanh nghiệp mà hệ thống thông tin
kế toán bao gồm: Hệ thống thông tin kế toán tài chính và hệ thống thông tin kế
toán quản trị.
+ Hệ thống thông tin kế toán tài chính là những thông tin được thu
thập, lưu trữ và xử lý theo các quy định, chế độ, nguyên tắc và chuẩn mực kế
toán kế toán hiện hành nhằm cung cấp cho các đối tượng bên ngoài như
cung cấp cho các cơ quan quản lý của nhà nước, ngân hàng, các nhà đầu tư
và các nhà cung cấp…
+ Hệ thông thông tin KTQT là những thông tin được thu thập, lưu trữ
và xử lý nhằm cung cấp cho nội bộ, phục vụ cho việc điều hành quá trình

13. 4
SXKD của nhà quản trị trong doanh nghiệp để quyết định các phương án kinh
doanh tối ưu.
Hai là, về vai trò và hiệu quả của HTTT kế toán
Trong hoạt động của doanh nghiệp, HTTTKT có vai trò đặc biệt quan
trọng, cung cấp các thông tin kinh tế tài chính phục vụ cho các đối tượng sử
dụng khác nhau. Các tác giả trên thế giới và trong nước luôn phát triển các
nghiên cứu về vai trò và hiệu quả của HTTTKT. Theo Nancy A.Bagranoff và
cộng sự (2005): “Kế toán là một hệ thống thông tin, tức là một quá trình thu
thập, lưu trữ, xử lý và phân phối thông tin” [62].
Nghiên cứu về vai trò của HTTTKT còn được nhiều tác giả nghiên cứu
tại các đơnvị khác nhau. Theo Hall, J.A. và Bennett, P.E, nghiên cứu về vai trò
của HTTT kế toán trong việc ra quyết định của nhà quản lý. Nghiên cứu được
thực hiện đốivới các nhà quản lý tại các công ty niêm yết trên thị trường chứng
khoán Tehran, đã chỉ ra việc thực hiện hệ thống thông tin kế toán có vai trò rất
lớn trong việc ra quyết định của nhà quản lý, trong công tác kiểm soát nội bộ
và chất lượng của các báo cáo tài chính cũng như tạo thuận lợi cho hoạt động
kinh doanh của công ty [60]. Năm 2012, tác giả Hanini, Al (2013) cũng nghiên
cứu về HTTT kế toán và vai trò của nó trong việc đo lường và kiểm soát chi
phí trong các công ty cổ phần Công nghiệp Jordan nhằm xác định đặc điểm và
yêu cầu cần thiết về tài sản, kỹ thuật và tổ chức đối với HTTT kế toán để đáp
ứng các yêu cầu của quản lý hiện đại tại các công ty dược phẩm ở Jordan.
Nghiên cứu cho thấy HTTTKT cần có các đặc điểm để phân biệt các thông tin
tài chính và phi tài chính theo yêu cầu của nhà quản trị phục vụ cho việc ra
quyết định. Nghiên cứu cũng đề nghị cần có sự quyết định của nhà quản lý tạo
ra nguồn ngân sách cho việc tái thiết kế hệ thống và phát triển các hệ thống, vì
nó có vai trò quan trọng trong việc tạo ra thông tin cần thiết nhanh chóng và
chính xác [43]. Một khía cạnh khác về vai trò của HTTT kế toán được tác giả
nghiên cứu là tác động của việc sử dụng hệ thống thông tin kế toán đến chất

14. 5
lượng của báo cáo tài chính nộp cho cơ quan thuế thu nhập và bán hàng tại
Jordan [43].
Vai trò của hệ thống kế toán còn tác giả Dunn, Philip E. (2002) nghiên
cứu sâu hơn trong việc ra quyết định, lập kế hoạch và kiểm soát trong một đất
nước đang phát triển, trường hợp ở Libya. Nghiên cứu xem xét vai trò hiện tại
và tiềm năng của HTTTKT trong việc đáp ứng nhu cầu phát triển của các nước
đang phát triển, đặc biệt tập trung vào Libya và những yếu tố về pháp lý, kinh
tế, chính trị, tôn giáo và bối cảnh xã hội riêng có của nó. Nghiên cứu đã giúp
nâng cao nhận thức về vai trò của kế toán và đóng góp của nó vào sự phát triển
kinh tế ở cấp vĩ mô và vi mô và là một điểm khởi đầu cho một sự khác biệt ở
các nước đang phát triển. Nghiên cứu đã tập trung vào sựphù hợp của hệ thống
kế toán trong việc đáp ứng nhu cầu phát triển, ít chú ý đến giải quyết như thế
nào để hệ thống này có thể được thực hiện hữu ích hơn trong việc ra quyết
định, lập kế hoạch và kiểm soát [50].
Khi nghiên cứu về vai trò của HTTTKT, tác giả Ammar Mohammed
Hussein (2011) cho rằng: HTTTKT được coi như công cụ chiến lược để nâng
cao hiệu quả của DN, tác giả này còn cho rằng HTTT kế toán và chiến lược
kinh doanh có mối quan hệ rất lớn trong việc sử dụng hệ thống thông tin kế
toán và việc nâng cao hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp nhỏ và vừa
[48]. Ngoài ra, còn rất nhiều công trình khác như: Tác giả Elhamma, Azzouz
and Yi Fei, Zhang nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng và sự hài
lòng đối với HTTT kế toán, cũng như mối quan hệ giữa sự hài lòng với tác
độngcủa nó đến tổ chức ở Malaysia [51]; tác giả Zsuzsanna (2012) nghiên cứu
về chức năng và vị trí của HTTT kế toán nói chung như [55]; tác giả
ZhangTing Hu (2013) nghiên cứu các nhân tố tạo nên kết quả thành công của
hoạt động SXKD đối với chất lượng dữ liệu HTTT kế toán và cho rằng: chất
lượng của hệ thống thông tin kế toán quyết định rất lớn đến sự thành công
trong SXKD của một doanh nghiệp, bởi vì nó sẽ tạo điều kiện cho nhà quản trị
ra được quyết định kinh tế phù hợp nhất [52]. Tác giả Robert L. Hurt (2010),

15. 6
khi nghiên cứuvề HTTT kế toán cũng cho rằng, HTTT kế toán có vai trò quan
trọng đối với nhà quản trị doanh nghiệp, bởi nó quyết định phương hướng kinh
doanh đúng đắn để đạt được hiệu quả cao nhất [57].
Các công trình nghiên cứu trong nước đã kế thừa và thống nhất quan
điểm với các nghiên cứu trên thế giới, xác định vai trò trọng tâm của HTTTKT
trong quá trình thu thập, lưu trữ, xử lý và cung cấp thông tin cho các đối
tượng sử dụng. Theo Nguyễn Đăng Huy và cộng sự (2012): Vai trò cung cấp
thông tin, hỗ trợ việc điều hành quản lý hoạt động của DN thể hiện trong việc
cung cấp các báo cáo cho các đối tượng sử dụng bên ngoài, hỗ trợ thực hiện
và quản lý các hoạt động phát sinh hàng ngày, hỗ trợ ra các quyết định quản
trị, hoạch định và kiểm soát, thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ. [16]. Tác giả
Vũ Bá Anh (2005) cũng đồng quan điểm, xác định vai trò của HTTT kế toán
là thành phần quan trọng nhất trong quá trình cung cấp thông tin ở mọi cấp độ
ra quyết định của người lãnh đạo. Ngoài ra, HTTTKT còn thể hiện vai trò chủ
đạo trong quá trình kiểm soát nội bộ trong DN [1].
Các công trình nghiên cứu trong nước và trên thế giới nhìn chung đều
nhất quán về vai trò của HTTT kế toán và đều cho rằng HTTT kế toán được coi
như thành phần quan trọng nhất trong quản trị tài chính của doanh nghiệp, giữ
vai trò trung tâm của quá trình phân phối và cung cấp nhiều loại thông tin khác
nhau trong doanh nghiệp và chính HTTT kế toán góp phần quan trọng trong
việc nâng cao hiệu quả SXKD của doanh nghiệp..
Ba là, về cấu thành của HTTT kế toán
Nghiên cứu cấu thành của HTTT kế toán được nhiều tác giả đề cập đến
như: tác giả Marshall Romney và Paul Steibart (2006) [54]; tác giả David
Kroenke (1994)[59]; tác giả Nancy A. Bagranoff và cộngsự (2005) [62]… Các
nghiên cứu của các tác giả này tuy có nhiều điểm khác nhau về các nội dung
trình bày, song nhìn chung vẫn có sự thống nhất về cấu thành của HTTT kế
toán và cho rằng HTTT kế toán được cấu thành bởi 5 thành phần: con người,
thủ tục, dữ liệu, phần cứng và phần mềm. Khi nghiên cứu về cấu thành của

16. 7
HTTT kế toán, các tác giả đều xem xét các thành phần trong mối liên hệ với
quá trình xử lý thông tin, bao gồm: thu nhận thông tin, lưu trữ thông tin, xử lý
thông tin và truyền đạt thông tin.
Năm 2011, hai tác giả Hall, J.A. và Bennett, P.E, trong công trình nghiên
cứu của mình đã cho rằng HTTT kế toán bao gồm 3 thành phần: hệ thống xử lý
nghiệp vụ hàng ngày, hệ thống báo cáo tài chính và hệ thống báo cáo quản trị
[60]. Theo các tác giả Gelinas, U. và cộng sự (2011) thì HTTTKT bao gồm 11
yếu tố cơ bản, gồm: Cơ sở dữ liệu, báo cáo, kiểm soátthông tin, hoạt động kinh
doanh, xử lý nghiệp vụ, ra quyết định quản trị, hệ thống phát triển các hoạt
động, truyền tải thông tin, các thủ tục và phương pháp kế toán. Theo nghiên
cứu này, các yếu tố thuộc về chức năng nhà quản trị nhiều hơn là HTTT kế
toán, đây là dòng lưu chuyển dữ liệu trong đơn vị hơn là các thành phần của
HTTTKT [58].
Ở nước ta, cũng có nhiều công trình nghiên cứu về cấu thành của HTTT
kế toán. Theo tác giả Nguyễn Mạnh Toàn và Huỳnh Thị Hồng Hạnh (2015),
HTTT kế toán được nhìn nhận xuất phát từ quá trình vận hành của hệ thống
nên nó bao gồm tối thiểu 3 thành phần: con người, thủ tục và dữ liệu. Trong
điều kiện ứng dụng công nghệ thông tin, thì HTTTKT bao gồm 5 thành phần:
con người, thủ tục, dữ liệu, phần cứng và phần mềm [26]. Tác giả Nguyễn
Đăng Huy và cộng sự (2011) cho rằng, HTTTKT là một hệ thống con trong
nhiều hệ thống conkhác của HTTT quản lý, vì thế, HTTT kế toán có các thành
phần cơ bản của một hệ thống thông tin nói chung. Các thành phần của HTTT
kế toán bao gồm: hệ thống thu nhận dữ liệu, hệ thống xử lý thông tin, hệ thống
lưu trữ thông tin và quản trị dự liệu, hệ thống kiểm soát thông tin, hệ thống báo
cáo và phân tích thông tin [16]. Tác giả Nguyễn Hữu Đồng (2011) cho rằng,
các yếu tố cấu thành HTTT kế toán bao gồm: bộ máy kế toán; phương tiện kỹ
thuật; hệ thống chứng từ, tài khoản, sổ kế toán và báo cáo kế toán; các quá trình
kế toán cơ bản và hệ thống kiểm soát [11]. Tác giả Nguyễn Mạnh Toàn và

17. 8
Huỳnh Thị Hồng Hạnh (2011) khi nghiên cứu về HTTT kế toán trong các bệnh
viện công, đã tiếp cận theo chu trình phù hợp với hoạt động của bệnh viện, tác
giả đã chỉ ra 6 thành phần của HTTT kế toán bao gồm: con người, thủ tục, quy
trình, dữ liệu, phần mềm kế toán, cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và kiểm
soátnội bộ [26]. Tuy nhiên, kiểm soátnội bộ được nhiều nghiên cứu xem xét là
một nội dung của thủ tục kế toán. Tác giả Vũ Bá Anh (2015) khi nghiên cứu đề
tài luận án tiến sỹ về HTTT kế toán trong doanh nghiệp sản xuất kinh doanh
trong điều kiện ứng dụng công nghệ thông tin đã cho rằng, HTTTKT bao gồm
5 thành phần: con người, thủ tục, dữ liệu, phần cứng và phần mềm [1]. Tác giả
Nguyễn Thị Thu Hương (2016) trong luận án của mình cho rằng, xét dưới góc
độ hệ thống, nếu được ứng dụng trong điều kiện công nghệ thông tin, HTTTKT
bao gồm 4 thành phần cơ bản: Lưu đồ luân chuyển thông tin; quy trình hoạt
động của hệ thống; các phương tiện kỹ thuật và kiểm soát nội bộ đối với hệ
thống [19].
Bốn là, về ứng dụng công nghệ thông tin trong HTTT kế toán
Khi nghiên cứu về ứng dụng công nghệ thông tin đối với HTTT kế toán,
nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới và trong nước đều đã có sự thống
nhất về vai trò quan trọng của CNTT đốivới HTTT kế toán và cho rằng HTTT
kế toán nói riêng và HTTT nói chung không thể phát triển hiệu quả nếu không
áp dụng các phương tiện kỹ thuật. Nhiều nghiên cứu đề cập đến phần mềm
hoạchđịnh nguồn nhân lực - ERP trong doanh nghiệp. Điển hình là nghiên cứu
của tác giả Ivana Mamic’ Sac’cer và Ana Oluic’, về tác động của CNTT đối
với quy trình kế toán trong các côngty có quy mô lớn và vừa ở Croatian đã cho
rằng chỉ có áp dụng công nghệ thông tin trong HTTT kế toán mới có thể nâng
cao hiệu suất của việc thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin phục vụ quản lý;
Nghiên cứu của tác giả Zhangxiao Yan (2014) về HTTT kế toán trong môi
trường ERP và hiệu quả đốivới các doanhnghiệp cũng cho rằng trong bốicảnh
cạnh tranh gay gắt toàn cầu hiện nay, vấn đề sử dụng công nghệ ERP vào việc

18. 9
thu nhận, xử lý và cung cấp là không thể không thực hiện đốivới một tập đoàn,
vì nó đảm bảo cho việc cung cấp kịp thời và chính xác lượng thông tin khổng
lồ nhằm cho mục tiêu quản trị doanh nghiệp [61].
Trong việc ứng dụng công nghệ thông tin để khai thác dữ liệu phục vụ
cho công tác quản lý, tác giả Zsuzsanna Tóth (2012) đã nghiên cứu về vấn đề
này và cho rằng công nghệ ảnh hưởng và hỗ trợ rất lớn trong quá trình ra
quyết định và hỗ trợ trong việc cải thiện chất lượng của các quyết định [55].
Nghiên cứu về CNTT trong HTTTKT, tác giả Zhangxiao Yan (2014) đã đề
cập đến mối quan hệ giữa HTTT kế toán và công nghệ thông tin và cho rằng
HTTT kế toán và công nghệ thông tin có mối quan hệ mật thiết với nhau, đảm
bảo cho quá trình thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin nhanh nhất và đạt
hiệu quả cao nhất [61].
Ở Việt Nam, nhiều tác giả cho rằng CNTT ảnh hưởng rất lớn đến HTTT
kế toán, các mức độ ứng dụng CNTT trong HTTT kế toán bao gồm: xử lý bán
thủ công, tự động hóa công tác kế toán và tự động hóa công tác quản lý. Tác
giả Vũ Bá Anh (2015), trong luận án tiến sỹ của mình đã nghiên cứu những lý
luận cơ bản về tổ chức HTTT kế toán trong các doanh nghiệp sản xuất kinh
doanh trong điều kiện ứng dụng CNTT [1]. Ngoài ra, rất nhiều công trình khác
đã khảo sát, phân tích thực trạng ứng dụng CNTT trong các doanh nghiệp
thuộc nhiều loại hình SXKD khác nhau, từ đó đề xuất các giải pháp hợp lý đối
với từng đơn vị, lĩnh vực như nghiên cứu của các tác giả Nguyễn Hữu Đồng
(2012) [11], Nguyễn Mạnh Toàn và Huỳnh Thị Hồng Hạnh (2015) [26], Trần
Thị Nhung (2016), Nguyễn Hoàng Dũng (2017)…
Năm là, về các nội dung của tổ chức HTTT kế toán
Các côngtrình nghiên cứu về tổ chức HTTT kế toán ở Việt Nam chủ yếu
là các luận án tiến sỹ và các bài báo khoa học. Các côngtrình này đều tập trung
nghiên cứu, hệ thống hóa lý luận về tổ chức HTTT kế toán trong doanh nghiệp;
khảo sát thực trạng và đánh giá thực trạng tổ chức HTTT kế toán, gồm các nội

19. 10
dung thu nhận thông tin, xử lý thông tin, phân tích và cung cấp thông tin. Trên
cơ sở đó, đề xuất giải pháp hoàn thiện tổ chức HTTT kế toán. Nội dung nghiên
cứu về tổ chức HTTT kế toán được tiếp cận chủ yếu theo các hướng sau:
- Tiếp cận tổ chức HTTT kếtoán theo các nội dung của tổ chức công tác
kế toán. Các nội dung được các nghiên cứu đề cập đến là tổ chức bộ máy kế
toán, tổ chức phương tiện kỹ thuật, tổ chức hệ thống chứng từ kế toán, tài
khoản kế toán, sổ kế toán và báo cáo kế toán. Theo quan điểm này, chủ yếu là
các công trình nghiên cứu trong nước ở giai đoạn mới tiếp cận về HTTT kế
toán như công trình nghiên cứu của tác giả Nguyễn Hữu Đồng (2011). Theo
hướng tiếp cận này, nội dung tổ chức HTTT kế toán được đồng nhất với tổ
chức công tác kế toán. Các nghiên cứu về hệ thống thông tin kế toán từ năm
2012 trở về trước của các tác giả vẫn có dáng dấp các nội dung của tổ chức
công tác kế toán.
- Tiếp cận tổ chức HTTT kế toán theo quá trình xử lý thông tin của hệ
thống kế toán. Theo hướng tiếp cận này, quy trình xử lý thông tin của HTTT kế
toán được xác định bao gồm: hệ thống thu nhận thông tin, hệ thống xử lý thông
tin, hệ thống lưu trữ dữ liệu, hệ thống phân tích và cung cấp thông tin. Các
công trình nghiên cứu theo quan điểm này có thể kể đến như công trình nghiên
cứu của tác giả Hoàng Văn Ninh (2010), Nguyễn Đăng Huy và cộngsự (2012).
- Tiếp cận tổ chức HTTT kế toán dưới góc độ hệ thống. Ngày nay, công
nghệ thông tin ứng dụng mạnh mẽ và trở thành một phần không thể thiếu của
HTTT kế toán. Các công trình nghiên cứu trên thế giới chủ yếu tiếp cận HTTT
kế toán theo các thành phần của hệ thống. Ở Việt Nam, một số công trình
nghiên cứu đồng quan điểm này, như tác giả Vũ Bá Anh (2015) đã xác định
các thành phần của HTTT kế toán bao gồm: con người, cơ sở dữ liệu, thủ tục
kế toán, phần cứng và phần mềm. Từ đó, các nội dung của tổ chức HTTT kế
toán được xác định bao gồm: Tổ chức con người, tổ chức dữ liệu kế toán, tổ
chức thủ tục kế toán, tổ chức hệ thống phần cứng, tổ chức phần mềm kế toán.

20. 11
Trong mỗi nội dung, tác giả đã gắn kết yếu tố CNTT với từng thành phần của
hệ thống như việc thực hiện các thủ tục kế toán [1].
2.2. Cáccông trình nghiên cứu vềhệ thống thông tin kế toán quản trị
Trong những năm gần đây, có khá nhiều công trình nghiên cứu về HTTT
kế toán quản trị, điển hình là bài báo khoa học của hai tác giả Avi Rushinek và
Sarah F.Rushiimek trên Tạp chí Cybernetics and Systems. Nghiên cứu đã chỉ
ra: Các hoạt động hàng ngày được khám phá và liên quan đến việc lập kế
hoạch gồm cả kế hoạch dài hạn và kế hoạch ngắn hạn, kiểm soát, tổ chức và
chỉ đạo các chức năng. Hệ thống thông tin kế toán có liên quan như một thành
phần chính và thường là trung tâm để thành công. [54]. Nghiên cứu đã chỉ ra
các chức năng của HTTT KTQT bao gồm lập kế hoạch, kiểm soát và tổ chức
chỉ đạo. Tác giả Đàm Bích Hà và cộng sự (2018) đã nghiên cứu về HTTT kế
toán quản trị hỗ trợ cho việc ra quyết định kinh doanh của nhà quản lý. Nghiên
cứu đã đề cập đến tình hình ứng dụng hệ thống thông tin hỗ trợ quyết định
trong các tổ chức Việt Nam, từ đó đề xuất ba nhóm giải pháp hỗ trợ cho việc ra
quyết định cho doanh nghiệp Việt Nam, gồm: xây dựng và sử dụng hệ thống
thông tin doanh nghiệp, xây dựng và sử dụng hệ thống thông tin kế toán để ra
quyết định, và một số giải pháp khác. Trong đó, trọng tâm là nhóm giải pháp
thứ 2 về xây dựng và sử dụng HTTT kế toán để ra quyết định. Nghiên cứu đã
chỉ ra mô hình thu thập thông tin, mô hình xử lý thông tin và mô hình cung cấp
thông tin [14]. Tác giả Angie Mohr đã chỉ ra các đặc điểm của HTTT kế toán
quản trị, bao gồm: cung cấp các thông tin kịp thời, cung cấp các thông tin quan
trọng chớp nhoáng, cung cấp thông tin phù hợp và HTTT kế toán quản trị luôn
được đào tạo và nâng cấp [48]. Tác giả Thái Phúc Huy và cộng sự (2012) cho
rằng “HTTT kế toán quản trị cung cấp các thông tin nhằm mục đích quản trị
nội bộ doanhnghiệp để dự báo các sựkiện sẽxảy ra và dự đoán các ảnh hưởng
về tài chính kinh tế của chúng đối với tổ chức” [15]. Ngoài ra, có nhiều tác giả
trong nước nghiên cứu về HTTT kế toán quản trị, chủ yếu là các luận án tiến sĩ

21. 12
và các bài báo khoa học như: nghiên cứu của tác giả Trương Thùy Vân (2011),
tác giả Hồ Mỹ Hạnh (2013), tác giả Trần Thị Nhung (2016), tác giả Nguyễn
Hoàng Dũng (2017)…
Các công trình nghiên cứu liên quan đến HTTT kế toán quản trị thường
xoay quanh các nội dung sau:
Về cấu trúc hệ thống thông tin kế toán quản trị: Theo tác giả Trần Thị
Nhung (2016) cho rằng cấu trúc là tập hợp các thành phần cấu tạo nên thực thể.
Cấu trúc HTTT kế toán quản trị được xem xét dưới nhiều góc độ khác nhau về
nội dung kinh tế, chức năng của KTQT, phương thức cung cấp thông tin, tiến
trình cung cấp thông tin. Nếu xét theo góc độ nội dung kinh tế, HTTT kế toán
quản trị được chia thành: Phân hệ thông tin về tài sản cố định, phân hệ thông
tin về hàng tồn kho, phân hệ thống tin về lao động và tiền lương, phân hệ thông
tin về chi phí và giá thành, phân hệ thông tin về doanh thu và kết quả, phân hệ
thông tin về các khoản phải thu, phải trả; phân hệ thông tin về vốn bằng tiền;
phân hệ thông tin về vốn chủ sở hữu… Nếu xét dưới góc độ chức năng của
KTQT thì HTTT kế toán quản trị bao gồm: Phân hệ thông tin thực hiện, phân
hệ thông tin phục vụ lập dự toán; phân hệ thông tin phục vụ hoạt động kiểm
soát, phân hệ thông tin phục vụ hoạt động ra quyết định. Nếu xét dưới góc độ
phương thức cung cấp thông tin, HTTT kế toán quản trị, gồm: Phân hệ thông
tin được cung cấp theo phương thức thủ công, phân hệ thông tin được cung cấp
theo phương thức bán thủ công, phân hệ thông tin được cung cấp dựa trên nền
máy tính. Nếu xét dưới góc độ tiến trình cung cấp thông tin của hệ thống,
HTTT kế toán, bao gồm: Phân hệ thu thập dữ liệu, phân hệ xử lý dữ liệu, phân
hệ cung cấp thông tin và phân hệ lưu trữ dữ liệu. Trên cơ sở đó, tác giả tập
trung nghiên cứu HTTT kế toán quản trị dưới góc độ tiến trình cung cấp thông
tin của hệ thống để hoàn thiện HTTT kế toán quản trị tại các doanh nghiệp sản
xuất chè trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Một số công trình nghiên cứu về cấu
trúc HTTT kế toán quản trị còn được nghiên cứu một cách chi tiết hơn như

22. 13
nghiên cứu về HTTT kế toán quản trị chi phí của tác giả Hồ Mỹ Hạnh (2013)
cho rằng “HTTT kế toán quản trị chi phí là việc thu thập các dữ liệu về chi
phí và xử lý các dữ liệu này theo một trình tự để có thể cung cấp thông tin về
chi phí nhằm xây dựng kế hoạch chi phí, kiểm soát chi phí, từ đó đánh giá các
hoạt động và ra quyết định quản lý” [13]. Từ khái niệm trên, tác giả cho rằng
HTTT kế toán quản trị chi phí bao gồm ba thành phần là HTTT dự toán chi
phí, HTTT chi phí thực hiện chi phí và HTTT kiểm soát chi phí [13]. Tác giả
Nguyễn Đăng Huy (2012) khi nghiên cứu các thành phần của HTTT kế toán
quản trị chi phí cho rằng HTTT kế toán quản trị chi phí là một bộ phận của
HTTT kế toán trong đơn vị. Việc tiếp cận HTTT kế toán quản trị chi phí dưới
góc độ các thành phần cấu tạo nên hệ thống là phương pháp tiếp cận phù hợp.
Trong điều kiện ứng dụng CNTT, các thành phần của HTTT kế toán quản trị
chi phí được xác định bao gồm lưu đồ luân chuyển thông tin kế toán quản trị
chi phí, quy trình hoạt động của HTTTKT quản trị chi phí; các phương tiện
kỹ thuật HTTT kế toán quản trị chi phí và kiểm soát nội bộ đối với HTTT kế
toán quản trị chi phí [16].
Về nội dung tổchức HTTT kế toán quản trị: Các nghiên cứu trong nước
và trên thế giới về HTTT kế toán quản trị chủ yếu tập trung vào việc xác định
cấu trúc của hệ thống này, ít quan tâm dưới góc độ tổ chức. Một số công trình
nghiên cứu dưới góc độ tổ chức, nhưng nội dung bao quát hơn là tổ chức
HTTTKT hoặc có nghiên cứu dưới góc độ tổ chức nhưng cụ thể vào tổ chức
HTTTKT quản trị chi phí. Các nội dung của tổ chức hệ thống được các tác giả
xác định thống nhất với các thành phần của hệ thống. Theo tác giả Hồ Mỹ
Hạnh (2013): “Ba nội dung của tổ chức HTTT kế toán quản trị chi phí là (1) Tổ
chức HTTT dựtoán chi phí;(2) Tổ chức HTTT chi phí thực hiện; (3) Tổ chức
HTTT kiểm soát chi phí và ra quyết định” [13]. Theo cách tiếp cận này, quá
trình thu thập thông tin, phân tích, xử lý thông tin và cung cấp thông tin lại
không được thể hiện rõ, trong khi đây là mô hình chung của tất cả các HTTT.

23. 14
Các nghiên cứu trong và ngoài nước về về thành phần, cấu trúc của
HTTT KTQT như trên có thể nhận thấy các tác giả nghiên cứu được phân chia
thành hai loại: Nghiên cứu HTTT kế toán quản trị theo bộ phận cấu thành hệ
thống và nghiên cứu HTTT kế toán quản trị theo các chu trình các loại nghiệp
vụ. Các nghiên cứu HTTT kế toán quản trị theo bộ phận cấu thành hệ thống có
tính ứng dụng rộng và phù hợp với tất cả các loại hình doanh nghiệp; các
nghiên cứu HTTTKT quản trị theo chu trình nghiệp vụ phù hợp cho từng loại
hình doanh nghiệp cụ thể.
2.3. Kếtluận rútra từ các công trình đã nghiên cứu và khoảng trống
nghiên cứu của luận án
2.3.1. Kết luận rút ra từ các công trình đã nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về
các vấn đề liên quan đến luận án, NCS nhận thấy các côngtrình này còn một số
vấn đề cơ bản như sau:
Về nội dung nghiên cứu: Các công trình nghiên cứu chủ yếu nghiên cứu
chung về HTTT kế toán, theo nhiều nội dung và khía cạnh khác nhau như khái
niệm và đặc điểm của HTTT kế toán; vai trò và hiệu quả của HTTT kế toán,
các yếu tố ảnh hưởng đến HTTT kế toán; cấu trúc hay các thành phần của
HTTT kế toán; ứng dụng công nghệ thông tin trong HTTT kế toán; các nội
dung của tổ chức HTTT kế toán... Một số công trình nghiên cứu về HTTT kế
toán quản trị không nhiều. Công trình nghiên cứu của tác giả Trần Thị Nhung
(2016) nghiên cứu hoàn thiện HTTT kế toán quản trị theo tiến trình cung cấp
thông tin gồm các phân hệ: Phân hệ thu thập thông tin, phân hệ xử lý thông tin,
phân hệ cung cấp thông tin và phân hệ lưu trữ thông tin. Tác giả này đã thể
hiện rõ quá trình cung cấp thông tin theo mô hình hệ thống, tuy nhiên nghiên
cứu chưa đề cập đến vấn đề kiểm soát nội bộ và quản trị trong hệ thống thông
tin. Công trình nghiên cứu của tác giả Hồ Mỹ Hạnh (2013) nghiên cứu cụ thể
hơn về HTTT kế toán quản trị chi phí, bao gồm tổ chức ba hệ thống thông tin
con là tổ chức hệ thống thông tin dự toán, tổ chức hệ thống thông tin chi phí

24. 15
thực hiện và tổ chức hệ thống thông tin về chi phí kiểm soát. Cách tiếp cận này
chưa thể hiện rõ được quá trình thu thập, xử lý và cung cấp thông tin theo mô
hình hệ thống thông tin. Tác giả Nguyễn Đăng Huy (2012) nghiên cứu HTTT
chi phí dướigóc độ các thành phần cấu thành nên hệ thống trong điều kiện ứng
dụng công nghệ thông tin, bao gồm: Lưu đồ luân chuyển thông tin KTQT chi
phí, quy trình hoạt độngcủa HTTT kế toán quản trị chi phí, các phương tiện kỹ
thuật HTTT kế toán quản trị chi phí, kiểm soát nội bộ đối với HTTT kế toán
quản trị chi phí. Nghiên cứu đã làm rõ các thành phần cấu thành của HTTT kế
toán phục vụ cho mục đích quản trị chi phí, mà không nghiên cứu dưới góc độ
tổ chức hệ thống nhằm xác định rõ các nội dung về: chủ thể, phương tiện,
phương pháp, quy trình của hệ thống.
Về lĩnh vực nghiên cứu: Các lĩnh vực nghiên cứu về KTQT chi phí, hệ
thống thông tin nói chung và HTTTKT quản trị nói riêng thường được nghiên
cứu trên một lĩnh vực cụ thể như ngành may, ngành thép, các đơn vị sự nghiệp
như trường học, bệnh viện công…
2.3.2. Khoảng trống nghiên cứu của luận án
Quá trình tìm hiểu các côngtrình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận
án và xác định nội dung nghiên cứu của luận án, tác giả cho rằng đã cung cấp
cho tác giả những hiểu biết sâu thêm lý luận và thực tiễn về HTTT kế toán và
vận hành tổ chức hệ thông thông tin kế toán nói chung và HTTT kế toán quản
trị nói riêng. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng trống để tác giả tiếp tục nghiên cứu
hoàn thiện HTTT trong các doanh nghiệp thuộc tổng cục Công nghiệp Quốc
phòng- Bộ Quốc phòng, cụ thể:
- Đối tượng nghiên cứu của luận án là nghiên cứu hệ thống thông tin kế
toán mặc dù đã có một số công trình nghiên cứu trong nước và nước ngoài đề
cập đến. Song, một số nghiên cứu tiếp cận theo các nội dung của tổ chức công
tác kế toán hiện nay đã không cònphù hợp; một số nghiên cứu cụ thể dưới góc
độ tổ chức HTTT hoặc tổ chức HTTT kế toán quản trị chi phí. Tác giả sẽ kế
thừa những lý luận và làm rõ hơn về HTTT kế toán theo quá trình thu thập, xử

25. 16

26. 17
DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 52140
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562