1. phát triển về kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật. Theo tiến trình phát triển của xã hội
và nhu cầu của con người, chúng không ngừng phát triển từ thấp đến cao, từ ít đến
nhiều … Do đó, phương tiện của thời đại nào bao giờ cũng phản ánh nhu cầu và trình
độ của thời đại ấy. Trong xã hội nguyên thủy, phần lớn các phương tiện đều lấy từ các
động tác lao động rất đơn giản để giúp con người sinh tồn, thêm khỏe mạnh và trợ
hứng. Về sau, trình độ sản xuất, mức sống và nhu cầu văn hóa của con người (trong đó có
TDTT) càng cao nên phương tiện càng nhiều và phong phú. Biết bao nhiêu phương tiện
mới đang ra đời trong phong trào thể thao quần chúng và đỉnh cao hiện đại thế giới.
40
Đặc điểm quốc tế và đặc điểm dân tộc
Phương tiện thuộc về thượng tầng kiến trúc trong xã hội nên không có tính giai
cấp. Nó chỉ cần giá trị nhất định về rèn luyện sức khỏe và trợ hứng là có thể được phổ
biến sang các nước khác, không bị hạn chế về chính trị và quốc gia. Hiện nay, chương
trình thi đấu Ôlympic mùa hè đã có hơn 220 nội dung, còn Ôlympic mùa đông có hơn
40 nội dung. Ở Ôlympic Atlanta có 10.768 vận động viên của 198 nước thi đấu tranh
1933 huy chương. Ôlympic đầu tiên ở Aten có 275 vận động viên từ 13 nước, đến
Ôlympic Sidney có 10.382 vận động viên thi 28 môn lớn và 300 môn nội dung nhỏ với
hơn 38% vận động viên nữ. SEA Games 22 tới ở nước ta sẽ có 442 nội dung trong 32
môn thi đấu; nội dung thi đấu nhiều nhất trong lịch sử 54 năm của Đại hội TT ở khu
vực. Còn ASEAN Para Games 2003 cũng thi 5 môn (điền kinh, cầu lông, cử tạ, bơi lội,
bóng bàn) với 300 nội dung thi đấu. Chúng ta cũng thấy xu thế tăng lên tương tự trong
chương trình thi đấu của các đại hội TDTT toàn quốc 1, 2, 3 ở Việt Nam. Riêng tại Đại
hội lần thứ 4 đã có gần 10.000 vận động viên thuộc 64 đoàn thi ở 30 môn.
Nhờ các nội dung thi đấu ở Ôlympic đều có luật lệ thống nhất trên thế giới nên các
nước có thể thi đấu với nhau. Tuy vậy cũng không thể quên tính dân tộc của phương
tiện. Nói cho cùng sự ra đời và sử dụng một phương tiện nào đó đều gắn liền với
truyền thống văn hóa dân tộc và phong tục tập quán nơi đó. Các phong tục được nhiều
người, quốc tế thừa nhận hiện nay đều có nguồn gốc từ các dân tộc, quốc gia. Việt
Nam có truyền thống đá cầu; người Nhật Bản sáng tạo môn Judo; dân Tây Ban Nha
thích đấu bò; Trung Quốc có truyền thống về khí công, thái cực quyền… Nhiều nội
dung trong đó hiện nay đang được phổ biến ở nhiều nước. Tuy vậy, ngay trong từng
khu vực, quốc gia, dân tộc cũng vẫn có những phương tiện mang sắc thái truyền thống.
Ví dụ, có nhiều cách vật khác nhau giữa các địa phương ở nước ta, cách vật và đua
ngựa của người Mông Cổ…
Tính khu vực, địa phương của phương tiện TDTT
Sự ra đời và lưu truyền của phương tiện bao giờ cũng gắn với điều kiện địa lý, tự
nhiên (khí hậu, địa thế…). Các môn thể thao trên băng, tuyết ra đời và phát triển mạnh
ở các nước có khí hậu lạnh. Còn những nước nhiệt đới với nhiều sông hồ thì các môn
thể thao dưới nước lại rất phổ biến. Môn thể thao đua ngựa phát triển tốt trên các vùng
cao nguyên đồng cỏ, chăn nuôi phát triển.
Phương tiện là một hệ thống mở và phát triển không ngừng
Nó ra đời từ các loại hoạt động trong hoạt động của con người. Bắt đầu từ trên cơ
sở các động tác đó, qua quá trình phát sinh, phát triển và hoàn thiện, ngày nay chúng
đã trở thành một hệ thống tương đối hoàn chỉnh, hoàn thiện và độc lập.
Phương tiện bắt nguồn (chuyển hóa) từ các động tác và công cụ lao động
Các phương tiện sớm nhất và đơn giản nhất của loài người như đi, chạy, nhảy,
ném… lại bắt nguồn chính từ những động tác lao động cơ bản của con người từ thời