Lecture 16
- 2. 1. Èíôëÿöèéã òîäîðõîéëîõ íü
2. ¯íèéí åðºíõèé ò¿âøèíã õýìæèõ íü
3. õýðýãëýýíèé ¿íèéí èíäåêñ áà ÄÍÁ-íèé
äåôëÿòîðûí ÿëãàà
4. Èíôëÿöèéã õýìæèõ íü
5. Èíôëÿöèéí òºðºë, Èíôëÿöèéí øàëòãààí
6. Èíôëÿöèéí çàðäàë
2
- 3. Á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íèéí åðºíõèé ò¿âøèí ºñ÷, ìºíãºíèé
õóäàëäàí àâàõ ÷àäâàð áóóðàõ ¿éë ÿâöûã èíôëÿöè
ãýíý.
Æèø: 1980 îíû 9-í òîñ (óëñûí ¿íèéí õîðîî)
2007 îíä 2000 òºãðºã (çàõ çýýëèéí ¿íý)
Èíôëÿöèéí óðâóó ¿çýãäëèéã äåôëÿöè ãýæ
íýðýëäýã.
3
- 5. Íýðýëñýí ìºíãºíèé õýìæýýíä õóäàëäàí àâàõ
÷àäâàð áóóðàõûã.
Èíôëÿöè íü õÿçãààðã¿é ¿ðãýëæëýõ ìºíãºíèé
¿çýãäýë áºãººä
Мºíãºíèé õýìæýý ¿éëäâýðëýëèéí õýìæýýíýýñ
èë¿¿ õóðäíààð ºññºíººñ áîëæ ¿¿ñýí ãàðäàã.
5
- 6. 1.06 1.05
4
5.6
10.7
7
8.6
9.9 10.1
8.1 8
1.6
4.7
11
6 5.6
15
17
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
ÝǪ
inflation
6
Ìîíãîë óëñûí ýäèéí çàñãèéí ºñºëò, èíôëÿöè õî¸ðûí
õîîðîíäûí õàìààðàë
Ýõ ñóðâàëæ: МÓ¯Ñ ýìõòãýë “Мîíãîë óëñ çàõ çýýëä”
- 7. ̺ëõºº èíôëÿöè (10%õ¿ðòëýõ )
Öîãèî èíôëÿöè
Ãèïåð èíôëÿöè
◦ (Philip Sagan 1956 „The Monetary dynamics of
Hyperinflation‟ á¿òýýëäýý èíôëÿöûí ò¿âøèí 50%-èàñ
äýýø áàéõ èíôëÿöûã õýëíý ãýæ òîäîðõîéëñîí
áàéäàã.)
7
- 9. Ýðýëòèéí èíôëÿöè
Çàðäëûí èíôëÿöè áóþó
íèéë¿¿ëýëòèéí èíôëÿöè
Èíôëÿöèéí øàëòãààíûã ýäèéí çàñàãò èõýâ÷ëýí
á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éë÷èëãýýíèé ýðýëò áîëîí
¿éëäâýðèéí õ¿÷èí ç¿éëèéí çàðäàëòàé õîëáîí
òàéëáàðëàäàã.
9
- 10. Ìèêðî ýäèéí çàñãèéí îíîë õýðâýý
íèéë¿¿ëýëòèéí òîãòìîë ò¿âøèíä ýðýëò ºñõºä
¿íý ºñäºã.
¯¿íòýé õîëáîîòîé ýäèéí çàñàãò íèéò ýðýëò
ºñõºä ¿íèéí ò¿âøèí ºñºõ ¿çýãäëèéã ýðýëòèéí
èíôëÿö ãýíý.
10
- 13. Ýíý îíîëä Ì.Ôðèäìàí áîëîí Æ.Ì.Êåéíñèéí
¿çëèéíõýí ñàíàë íèéëäýãã¿é.
Ó÷èð íü ÕÎ áîëîí ÝÇ-èéã óðàìøóóëàõ
áîäëîãî íü èíôëÿöè õººðºõ øàëòãààí áîëäîã
ãýæ Ì.Ôðèäìàíû îíîëûã áàðèìòëàã÷èä ¿çäýã
áàéõàä, Êåéíñ÷¿¿ä ìºíãºíèé íèéë¿¿ëýëòèéí
ºñºëò, èíôëÿöòàé íÿãò êîððåëÿöè
õàìààðàëòàé ãýäýãòýé ñàíàë íýã áîëîâ÷
ìºíãºíèé íèéë¿¿ëýëòèéí ºñºëò íü èíôëÿöèéã
¿¿ñãýäýã ãýäýãòýé ñàíàë íèéëäýãã¿é.
13
- 14. ¯éëäâýðëýëä àøèãëàäàã íººö¿¿äèéí ¿íý ºñºõ
íü ¿éëäâýðëýëèéí çàðäëûã ºñãºíº.
Ýíý íü ýðýëòèéí õýâèéí ò¿âøèíä
¿éëäâýðëýëèéí õýìæýý áàãà áîëæ ¿íèéí
ò¿âøèí ºñºõ øàëòãààí áîëíî.
14
- 17. ºðõ ãýð¿¿ä, ï¿¿ñ¿¿ä á¿ãä ¿íèéí òàëààð òîäîðõîé
õ¿ëýýëòòýé áàéäàã. Èéìä õ¿ëýýãäýæ áóé
áàéäëààñ íü õàìààðóóëàí
1. Õ¿ëýýãäýæ áóé èíôëÿöè
a) Ãóòëûí øèðíèé çàðäàë (shoe leather)
b) Öýñíèé çàðäàë (menu cost)
c) Áîäèò îðëîãûí áóóðàëò
2. Óðüä÷èëàí õ¿ëýýãäýýã¿é èíôëÿöèéí çàðäàë ãýæ
àíãèëíà.
a) Ìèêðî ýäèéí çàñãèéí çàðäàë
b) ͺºöèéí çàðäàë
c) Õóâèàðëàëòûí çàðäàë
17
- 18. ººðººð õýëáýë èíôëÿöè íü íèéãýì ýäèéí
çàñàãò äýýðõ çàðäëóóäûã àâ÷èðäàã ãýæ
ñóäëàà÷èä òîîöñîí áàéíà.
Ýíý íü áèä ÿàãààä èíôëÿöèéã ñóäëàõ áîëñîí
øàëòãààíû íýã èëðýë ãýæ îéëãîæ áîëíî.
18
