Ky material është punuar me qëllim të lehtësimit të punës së studentëve gjatë përgatitjes për provim dhe është pa pagesë.
Ndalohet shitja, ripublikimi nëpër web-faqe apo çdo lloj përdorimi i këtij punimi me qëllim të përfitimit material!
Ky material është punuar me qëllim të lehtësimit të punës së studentëve gjatë përgatitjes për provim dhe është pa pagesë.
Ndalohet shitja, ripublikimi nëpër web-faqe apo çdo lloj përdorimi i këtij punimi me qëllim të përfitimit material!
2. 2
Hyrje
• Kurba e Philipsit tregopn lidhjen
reciproke në mes të inflacionit (i) dhe
papunësisë (u)
• Kurba e Philipsit paraqet një ‘meny’ për
vendimarrësit e politikave ekonomike
3. 3
Hyrje
• Kurba e Philipsit tregopn lidhjen reciproke
në mes të normës së inflacionit (i) dhe
normës së papunësisë (u)
• Tri tipare:
1. Ka pjerrëtsi negative (trade-off në mes u dhe i)
2. Lidhja në mes u dhe i nuk është lineare kur u
i afrohet një niveli të pandryshuar
3. Sa më afër origjinës që është kurba e Philipsit
aq më e ulët është u që mund të arrihet për
çdo nivel të i
• Kurba e Philipsit paraqet një ‘meny’ për
vendimarrësit e politikave ekonomike
4. 4
Kurba e Philipsit në periudha afatshkurtra
• Dilema:
– A ekziston ne realitet lidhja inverze ne mes u
dhe i ne S-T?
= > PO
5. 5
Kurba e Philipsit në periudha afatshkurtra
• Pjesa (a): Modeli AS-AD
• Pjesa (b): Kurba e Philipsit
• Në pikën A edhe tregu i punës
supozohet në ekuilibër
• Për tu ulur u nga U1 në U2 duhet
të rritet AD nga D1 në D2
• Por kjo rrit edhe çmimet nga P1
në P2 rritet (i)
• Rritja e çmimeve redukton pagën
reale
• Kjo qon në rritjen e pagës
• Rriten më tutje çmimet, por tani
zhvendoset AS ngase janë rritut
kostot e prodhimit
• Papunësia kthehet në nivelin U1
dhe prodhimi kthehet në nivelin e
mëparshëm, por tani me çmime
dukshëm më të larta
6. 6
Kurba e Philipsit në periudha afatgjata
• Pikëpamja e parë (Fig. 9.2)
–Kurba e Philipsit ka formë
vertikale
–Kjo mbështetet në hipotezën
e normës natyrore të
papunësisë (NNP)
–Kur çmimet rriten, por jo edhe
pagat, ekonomia lëviz nga pika
A në pikën B
–Pastaj, rritja e çmimeve qon
në rritjen e pagës e cila qon më
tutje në rritjen e çmimeve
• pika C
7. 7
Kurba e Philipsit në periudha afatgjata
• Pikëpamja e dytë:
–Me kalimin e kohës është
rritur NNP
–Grate dhe te rinje: norme me
e larte e papunesise
• Pikëpamja e tretë:
–Goditjet në anën e ofertës
– Stagflacion
•Papunesi e larte dhe
inflacion i larte
–Fig.9.3
•U leviz nga A ne B
•Politika monetare ose
politikat tjera e levizin
ekonomine ne piken C
8. 8
Detyrë
• Analizoni trendin e inflacionit dhe të papunësisë në
Kosovë gjatë viteve 2000-2010
• Komentoni lidhjen në mes të këtyre dy variablave:
– Vizatoni një grafik dhe komentoni
9. 9
Por.......
• Le të analizojmë fillimisht PAPUNËSINË
• Pastaj INFLACIONIN
• Përpara se t’i trajtojmë së bashku këto dukuri
11. Llojet e papunësisë
• Friksionale:
• Njerëzit lëvizin nga një punë në tjetër, në
ndërkohë ata janë të papunë.
• Shkaku: mundon informacion për tregun
12. Llojet e papunësisë
• Strukturore:
• E shkaktuar nga rënia e industrive dhe
pamundësia e të punësuarve në ato industri
që të lëvizin në industritë në rritje
14. Llojet e papunësisë
• Për shkak të mungesës së kërkesës:
• Mungesë e përgjithshme për punëtorë në
ekonomi
15. Llojet e papunësisë
• Teknologjike:
• Për shkak se teknologjia zëvendëson
punëtorët në vendin e punës.
16. Papunësia: Në afat të gjatë dhe të shkurtër
• Teoria klasike
– papunësia në afat të shkurtër është e
përkohshme, pasi pagat bien dhe tregu i
punës kthehet në ekuilibër
– Në afat të gjatë papunësia është ‘vullnetare’
• Teoria Kejnziane:
– Papunësia në afat të gjatë mund të mbesë e
lartë pasi pagat janë jo-fleksibile
18. Inflacioni i pritur/parashikuar
• Kur njerëzit përdorin inflacionin e
kaluar si bazë për çmime kur marrin
vendime për pagat, kontratat etj.
19. Inflacioni i papritur/paparashikuar
• Kur nuk parashihet dhe nuk bëhet pjesë e
vendim-marrjes
• Kjo shkakton:
– Ndryshim në shpërndarjen e të ardhurave
• Nëse inflacioni parashihet mbi rritjen e pagave,
atëherë të ardhurat ri-shpërndahen nga forma tek
punëtorët
– Efektet në punësim:
• Rritja e pagës mbi inflacionin e zvogëlon
punësimin pasi rritet kosto e punës.
21. Kurba e Philipsit
• 1958 – A.W. Phillips
• Lidhje statistikore signifikante në mes të normës
së rritjes së pagave dhe papunësisë për
periudhën 1861 – 1957
• Norma e rritjes së pagave varej nga presioni
inflacionist në ekonomi
• Ndryshimi i pagave ka ndikuar në punësim dhe
rrjedhimisht në papunësi
• Ka dhënë një trade-off në mes:
– normës së rritjes së pagave ose inflacionit
– Normës së punësimit ose normës së papunësisë
22. Kurba e Philipsit
Rritja e pagave %
(Inflacioni)
Papunësia (%)
•PC tregon lidhje inverze
në mes të inflacionit dhe
papunësisë.
•Sugjeron se nëse qeveria
dëshiron të ul inflacionin,
kjo do të shpie në rritjen e
papunësisë dhe e
kundërta:
•trade-off në mes të
inflacionit dhe papunësisë.
1.5%
6%4%
2.5%
PC1
23. Kurba e Philipsit në S-T
• Problemet:
• Në vitet e 1970-ta: Inflacioni dhe
papunësia u rritën njëkohësisht
– stagflation
24. Kurba e Philipsit - zhvendosja
Rritja e pagave %
(Inflacioni)
Papunësia (%)
Një zhvendosje
majtat e PC rezulton
me një normë më të
lartë të inflacionin të
shoqëruar me
papunësi më të ulët.
1.5%
6%4%
PC1
3.0%
PC2
25. Kurba e Philipsit në L-T
Inflacioni
Papunësia
PC në afat të gjatë
PC1
PC2PC3
1. Gjendja fillestare: i=1% dhe u=7%
2. Qeveria ndërmerr masa për zvogëlimin e
u, me një politikë fiskale ekspansionit
duke e zhvendosur AD djathtas.
3. Ulet u, por rritet i në 2%. Nëse rriten
pagat, firmat e ulin punësimin dhe kthehet
prapë u=7%.
4. Kundër këtij zhvillimi, qeveria prapë
ndërhynë, duke zvogëluar u, por duke
rritur i=3%.
5. Nëse pagat përshtaten ndaj kësaj rritje në
i, atëherë norma e papunësisë prapë
kthehet në u=7% pasi firmat largojnë
punëtorët nga puna.
7%
2.0%
1.0%
3.0%
27. Kurba e Philipsit dhe NAIRU
• Kur PC e pret boshtin x, përcaktohet
norma natyrore e papunësisë e cila nuk
bën presion mbi inflacionin
Non-Accelerating Inflation Rate of
Unemployment (NAIRU)
29. Ndërtimi i Kurbës së Philipsit
PC thekson se
inflacioni varet nga
inflacioni i pritur
( )e n
u u vπ π β= − − +
Devijimi i papunësisë
nga norma natyrore e
papunësisë
Dhe tronditjet në
ofertë.
30. Ndërtimi i Kurbës së Philipsit
(1/ )( )e
P P Y Y vα= + − +
(1/ )( )e
P P Y Yα= + −
1 1( ) (1/ )( )e
P P P P Y Y vα− −− = − + − +
PC derivohet nga oferta
agregate (AS)
Shtojmë një tronditje
ekzogjene në AS në anën e
djathtë
Zbresim çmimet e periudhës
së kaluar P-1 nga të dy anët
(1/ )( )e
Y Y vπ π α= + − +
Inflacionin mund ta shkruajmë
si π=(P–P-1) dhe inflacionin e
pritur si πe
=(Pe
–P-1).
Ligji i Okunit:
Devijimi i produktit nga norma natyrore
lidhet negativisht me devijimin e
papunësisë nga norma e saj natyrore
(1/ )( ) ( )n
Y Y u uα β− = − −
( )e n
u u vπ π β= − − +
Duke zëvendësuar fitojmë PC
31. Ndërtimi i Kurbës së Philipsit
• Kështu që PC dhe AS në periudha
afatshkurtra prezatojnë të njëjtën gjë.
32. Pritjet adaptive dhe inercioni i inflacionit
• PC tregon një trade-off për politik-bërësit sa i përket
inflacionin dhe papunësisë.
• Por, çfarë e shkakton inflacionin?
1
e
π π−=
Një shpjegim i thjeshtë: njerëzit i formojnë
pritjet e tyre për inflacionin e ardhshëm
bazuar në përvojën e tyre në të kaluarën.
Kështu, mund të shkruajmë
PC si:
1 ( )n
u u vπ π β−= − − +
Që tregon se inflacioni varet
nga inflacioni në të kaluarën,
papunësia ciklike dhe
tronditjet në ofertë.
Termi i parë tregon se inflacioni ka një
inercion në vete dhe ai vazhdon derisa
nuk e ndalon dikush. Ne kemi inflacion
pasi presim inflacioni, dhe ne presim
inflacion në të ardhmen pasi kemi
inflacion.
33. Dy arsye për rritje dhe rënie të inflacioni
1 ( )n
u u vπ π β−= − − +
Papunësia ciklike e rrit ose e
zvogëlon inflacionin.
Papunësia e ulët e rrit
inflacionin. Ky quhet inflacion
nga kërkesa, pasi rritja e AD
është shkaktar i inflacionit.
Inflacioni rritet ose bie me
tronditjet e ofertës.
Tronditjet negative e rrisin
inflacionin, tronditjet
pozitive. Ky është inflacion
nga kosto, pasi shkaktohet
nga ndryshimi i kostove të
prodhimit.
34. 34
Detyrë
• Analizoni trendin e inflacionit dhe të
papunësisë në Kosovë gjatë viteve
2000-2010
• Komentoni lidhjen në mes të këtyre
dy variablave:
– Vizatoni një grafik dhe komentoni