gastles voor de academie voor beeldende kunsten Maastricht

1. Kunst- en cultuureducatie
in het museum
Agnes Vugts
16 december 2011

2. gezin
gezin
activiteit
museum

3. • samenwerken
met andere
organisaties
en diensten
FOCUS 3
• interactie
tussen
kinderen en
volwassenen
FOCUS 2
FOCUS 1
• drop in drop
out

4. • veiligheid
• laagdrempelig,
opbouw in
stapjes,
voorbeelden,
eigen plek,
herkenbaar
voorwaarden 3
voorwaarden 2
voorwaarden 1
• uidaging
• kijk, zoek,
speel, verzin,
teken, denk na,
oordeel,
vergelijk,…!
• vrijheid
• verschillende
creatieve
oplossingen
mogelijk, je
hoeft niet alles
te doen,
eventueel iets
mee naar huis,
vrij rondlopen,
keuze, …

5. Acht kinderconcepten
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Zelfstandige programma’s;
Kindermuseum of –afdeling;
Familie- of kindertentoonstelling;
Speciale activiteiten tijdens vakanties of evenementen;
Ondersteunend aanbod;
Educatieve programma’s voor het basisonderwijs;
Paraplu;
Gratis entree.

35. Succesfactor 1: Kies een concept en stel een realistisch en meetbaar doel
De kaders moeten duidelijk zijn om een doelgroep effectief te kunnen benaderen.
Daarvoor moet een aantal vragen worden beantwoord:
1. Wat betekent het voor het beleid als je als museum zegt: ‘voor iedereen’
2. Wat vind je als museum belangrijk? Wil je het liefst zoveel mogelijk kinderen
over de vloer, of maken aantallen minder uit, en vind je het belangrijker dat iets
beklijft bij de jeugdige bezoekers, dat je bijdraagt aan de ontwikkeling en het
plezier van kinderen?
3. Hoe zwaar wegen de bedrijfseconomische aspecten? Hoeveel mag een
kinderbezoek kosten? Hoeveel moet een kinderbezoek opbrengen?
4. Hoeveel jaar trekt het museum uit om het aanbod werkelijk tot wasdom te laten
komen? Of moet er snel resultaat geboekt worden? Misschien moet het
museum eerst experimenteren met een nieuw product en het nog even uit de
publiciteit houden.
5. Is er voldoende marketing- en communicatiekracht om het aanbod gedegen in
de markt te zetten?
6. Wil en kan het museum het alleen? Welke partners zijn nodig en bereid om mee
te investeren?

36. Succesfactor 2: Hanteer museaal-pedagogische uitgangspunten
Wanneer een museum aan de slag gaat met een nieuw aanbod voor kinderen,
is het belangrijk om een aantal pedagogische uitgangspunten in acht te nemen.
Deze luiden:
•
•
•
•
•
•
•
•
Neem kinderen serieus.
Kinderen zijn geïnteresseerd in het leven, niet in een door volwassen
geconstrueerde kinderwereld.
Zintuiglijke ervaringen zijn noodzakelijk bij kennisoverdracht aan kinderen
onder de dertien jaar. Louter cognitieve kennisoverdracht volstaat niet.
Activiteiten moeten door kinderen zoveel mogelijk zelfstandig gedaan worden.
Persoonlijke begeleiding en interactie op de tentoonstelling is onmisbaar voor de
overdracht van kennis.
Maak het vreemde vertrouwd door het aan te bieden als iets vanzelfsprekends.
Vertel geen algemeenheden, maar maak de informatie specifiek en persoonlijk.
Kinderen stellen zich soms zonder ouders vrijer en opener op.

37. Succesfactor 3: Zorg dat kinderen hun energie kwijt kunnen
Kinderen willen graag wat doen.
De musea die kinderen aantrekkelijk vinden, kenmerken zich door het feit dat
kinderen zelf iets kunnen doen, ontdekken, aanraken, vasthouden, maken, of
anderszins actief bezig kunnen zijn.

38. Succesfactor 4: Wees authentiek
Een bijzondere aantrekkingskracht op kinderen heeft het werken met echte
museumstukken, met echte onderzoekers, archeologen of kunstenaars.
Dit kan zowel worden toegepast in de school voor de klas als in het museum
tijdens rondleidingen en workshops.

39. Succesfactor 5: Blijf bij de kern
De programma’s en activiteiten voor kinderen
moeten logisch passen in
het museum, de collectie of de tentoonstelling.

40. Succesfactor 6: Maak een marketing- en communicatieplan
Maatregelen voor kinderen moeten vooral als zelfstandig product in de markt gezet
worden; het liefst met een eigen communicatiecampagne, waarbij media worden
ingezet die door de doelgroep worden gebruikt (zie ook het kinderconcept paraplu).
Een goed marketing- en communicatieplan benoemt en beschrijft het profiel en de
omvang van de doelgroepen, maakt onderscheid tussen communicatiedoelgroepen,
de gebruikersdoelgroep en de beïnvloeders. Daardoor ontstaat meer systematische
aandacht voor de doelgroep, waardoor de activiteiten in samenhang worden
bedacht en de middelen en menskracht efficiënter worden ingezet.
Marketing beperkt zich niet tot uitsluitend de museale activiteit. Winkel, restaurant,
ontvangst, een leuke vormgeving van materialen en het ontwerp van een eigen
ruimte voor kinderen kunnen allemaal deel uitmaken van een marketing- en
communicatieplan.

41. Succesfactor 7: Creëer urgentie
Programma’s of activiteiten die tijdelijk worden aangeboden creëren urgentie.
Daardoor kan in korte tijd, zoals vakantieweken, speciale kinderdagen of een
aaneengesloten periode een behoorlijke toeloop van kinderen of
schoolgroepen worden gerealiseerd.
Urgentie creëren kan ook zorgen voor een spreiding van het bezoek: zet in
minder drukke tijden een speciaal programma op voor kinderen.

42. Succesfactor 8: Doe iets extra’s wat kinderen leuk vinden
• Laat kinderen eigen werk exposeren of zelf samenstellen. Kinderen van wie iets wordt
geëxposeerd, zorgen vaak voor nieuw publiek.
• Geef kinderen een eigen rol. Laat kinderen bijvoorbeeld teruggaan in de tijd door hen
zelf te laten ervaren hoe het toen was. Kinderen kunnen bijvoorbeeld een kamer
inrichten en in de fabriek of boerenbedrijf werken. Ze kunnen onderdeel zijn van een
complot of een geheimzinnig genootschap. Als er meer rollen zijn, kan het hen
stimuleren om nog eens terug te komen om een andere rol te spelen.
• Zet bekende Nederlanders of regionale bekendheden in. Deze personen kunnen
aanwezig zijn bij kinderpersconferenties, meet & greet-sessies, bij bepaalde
(openings)evenementen, in promotiefilmpjes en multimediatour of bij
tentoonstellingen.
• Geef kinderen iets tastbaars mee als herinnering aan hun bezoek, vooral wanneer de
kinderen in schoolverband komen. Kinderen zullen dan sneller thuis vertellen over hun
ervaring en iets van het enthousiasme overbrengen. Het kan een aandenken zijn in de
vorm van een boekje, een certificaat ‘ik ben een Van Gogh expert’, een ansichtkaart
‘groeten uit…’, een gadget of een uitnodiging voor nog een bezoek.
• Zorg voor een leuk assortiment van niet te dure artikelen in de winkel. Ouders zijn vaak
bereid om geld te besteden in de winkel en de horeca, als die er gezellig en
aantrekkelijk uitzien en er voldoende keus is.

45. The Campaign for Drawing
The Campaign for Drawing has one aim:
to get everyone drawing!
Why? Drawing helps us to think, invent and
communicate – regardless of age and ability.

46. The Campaign for Drawing
drie onderdelen in de UK:
• The Big Draw -teken-evenementen voor het grote
publiek
• Power Drawing -activiteiten om het tekenen
onder de aandacht te brengen in het onderwijs
• Wetenschappelijk onderzoek

80. avugts@hklimburg.nl