Koning Filip, zoon van Boudewijn

FILIP iZOON VAN BOUDEWIJN
Thierry debels• •
Pelckmans • Walburg Pers

© 2013, Thierry Debels en Pelckmans Uitgeverij nv
Brasschaatsteenweg 308, 2920 Kalmthout
Voor meer info: www.pelckmans.be en www.walburgpers.nl
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd
gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook,
zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke
toestemming van de uitgever, behalve in geval van wettelijke
uitzondering.
Informatie over kopieerrechten en de wetgeving met betrekking
tot de reproductie vindt u op www.reprobel.be.
All rights reserved. No part of this book may be reproduced,
stored or made public by any means whatsoever, whether
electronic or mechanical, without prior permission in writing
from the publisher.
d/2013/0055/368
isbn 978 90 289 7506 4 (Uitgeverij Pelckmans - België)
isbn 978 90 5730 964 9 (Uitgeversmaatschappij Walburg Pers - Nederland)
nur 698
Bij de samenstelling van dit boek hebben wij teksten en illustraties
ontleend waarvan wij de bron niet hebben kunnen achterhalen.
Mogelijke rechthebbenden kunnen zich tot de uitgever wenden.
Cover en opmaak www.intertext.be

inhoud
•
woord vooraf 7
inleiding 9
hoofdstuk 1
Een prinsje is geboren 11
hoofdstuk 1i
Leven zonder Boudewijn 61
hoofdstuk iii
Een nieuw leven naast Mathilde 81
hoofdstuk 1v
Een nieuwe rol voor Filip 109
hoofdstuk v
Gezinsuitbreiding 143
hoofdstuk vi
Prins van Wallonië 159
hoofdstuk vii
Gelovige Filip 191
hoofdstuk viii
Filip (eindelijk) koning 239
besluit 249
bibliografie 251

Zoals steeds voor Cathy, Loïc, Brieuc en Elouan.
‘Ik wil dat u mij met ontzag en eerbied behandelt.
Geen enkele negatieve berichtgeving zal mij
verhinderen mijn missie te volbrengen.’
prins filip

wo ord vo or af
•
Niemand zal het vandaag in zijn hoofd halen om bij het oprichten van
een nieuwe staat een buitenlandse familie het monopolie te geven op
het leveren van staatshoofden. Toch behoort België – samen met de zes an-
dere West-Europese koninkrijken – tot de landen met het hoogste democra-
tisch gehalte. In deze Belgian paradox is de koning dan ook bestuurder noch
beheerder, maar enkel een symbool van de natie, net als het volkslied en de
vlag. Een kleurencombinatie is eeuwig, de compositie van een marslied blijft
bestaan, de houdbaarheid van een levende mens is beperkter. Onderschat
nochtans de kracht van juist dat – levende – symbool niet, zoals de twijfels
die zijn opvolger altijd oproept aantonen. In de geschiedenis van België is er
maar één keer druk uitgeoefend op een koning om op te hoepelen en zelfs
toen vroeg men zich af of kroonprins Boudewijn er ‘klaar’ voor was. Hij werd
de populairste Belgische koning ooit.
De voorbije twintig jaar werd er zowat dagelijks getwijfeld of kroonprins
Filip er ‘klaar’ voor is. En Thierry Debels was zo vriendelijk om in dit boek
zowat alle enquêtes aan te halen waar die twijfels uit blijken. Men zou er
haast uit afleiden dat Filip er onmogelijk ooit ‘klaar’ voor kan zijn. De troon
was in ieder geval niet klaar voor Filip. Zijn vader, koning Albert ii, zat er
nog op. Albert wilde pas plaats ruimen eens zijn Franse vakantieparadijs was
afbetaald, hij een nog groter motorjacht had gekocht en er een interessant

8 fiLIP I – ZOON VAN BOUDEWIJN
voorstel kwam over zijn pensioen en het aantal personeelsleden dat de Bel-
gische staat voor hem wil blijven betalen.
Maar zie, nu Filip de grondwettelijke eed heeft afgelegd, maakt hij volgens
alle enquêtes ineens wel een goede beurt, is hij ineens wel ‘klaar’ voor de
troon. Nochtans zie ik weinig verschil tussen deze Filip en de man die ik
tijdens verschillende economische missies en meermaals in Laken mocht
ontmoeten. In dit boek lees ik vernietigende commentaren op reisavonturen
waar ik bij was en die ik me toch anders herinner. Filip is natuurlijk geen
komiek – maar ook geen komediant – zoals zijn vader. Zelfs gewoon, spon-
taan, natuurlijk praten zal wel altijd lastig blijven voor hem. De man heeft
gebreken, maar ongetwijfeld ook kwaliteiten. Hoe kon hij anders een pracht-
vrouw als Mathilde overtuigen om een weinig aanlokkelijke toekomst als
symbool van de Belgische staat met hem te delen?
Misschien niet geheel vrij van vooroordelen mag royaltywatcher Thierry
Debels de bewoners van het koninklijk reservaat in Laken graag bespieden
om te zien of ze zich altijd en overal gedragen zoals het hoort. Daar is niks
mis mee. Koningen en prinsen hebben nog steeds te veel privileges en er moet
nauwlettend op toegezien worden dat ze daar geen misbruik van maken. Ik
hoop wel dat Debels het ons in een volgend boek ook zal vertellen als hij met
zijn kritische telescoop op enkele kwaliteiten van koning Filip i stuit.
Erlend Hamerlijnck
Royaltywatcher Dag Allemaal

9
inleiding
•
Nadat begin juli 2013 bekend was geraakt dat prins Filip op 21 juli de eed
zou afleggen als zevende koning der Belgen, werd aan de Vlamingen
gevraagd of ze vertrouwen hadden in de nieuwe koning. Het resultaat was
ontstellend: niet eens de helft van de Vlamingen sprak zijn geloof uit in de
nieuwe koning. Vlaamse bedrijfsleiders waren nog scherper. In een bevraging
van De Tijd midden juli 2013 sprak ruim zeven op tien ondernemers zich uit
voor een protocollaire koning. Ook dat is niet meteen een blijk van vertrou-
wen in de nieuwe koning. In dit boek proberen we een verklaring te vinden
voor dit merkwaardige fenomeen.
Eigenlijk had Filip al in 1993 koning moeten worden. In tegenstelling tot
wat vaak wordt aangenomen, heeft koning Boudewijn wel degelijk consignes
gegeven over zijn opvolging. Hebben die extra twintig jaar ‘leerschool’ de
kroonprins wel goed gedaan?
Filip krijgt in 1993 wel een nieuwe taak, die van prinselijke handelsreiziger.
De eerste missies verlopen stroef. Zijn die handelsmissies echt een succes?
In 1999 trouwt de prins met de diepgelovige Mathilde d’Udekem. In haar
vindt Filip de perfecte teamgenoot. De prins is net geen veertig. Is er een
verklaring voor dat late tijdstip? En, hoe is de verhouding tussen beiden echt?
Snel komen er vier kinderen. Is Filip echt de ‘familieman’ waarvoor hij
zich vaak uitgeeft?
Tussen 1993en 2013worden regelmatig signalen gegeven dat koning Albert

er mee zou willen stoppen. Vooral de laatste jaren zijn de geruchten sterk.
Maar de politieke druk om aan te blijven is te groot. Politici willen de soe-
pele en coulante Albert niet laten gaan. Ze zijn bang voor de principiële Filip
die bovendien – naar eigen zeggen – een missie heeft.
In de zomer van 2013 komt dan het verlossende woord voor de prins. Al-
bert ii stopt er na twintig jaar mee en opent eindelijk de weg voor zijn oud-
ste zoon. Toch zal Filip erg goed op zijn tellen moeten passen. Er is immers
in een plan B voorzien: Filip zou het koningschap tijdelijk onmogelijk wor-
den gemaakt … En Filip ligt vooral moeilijk in Vlaanderen. Hoe komt dat
eigenlijk?
Wie is Filip echt? Wie zijn zijn vrienden? Hoe verloopt de relatie tussen
Filip en zijn familieleden? Waarom haat hij zijn halfzus Delphine Boël? Hoe
sterk is de rol van de godsdienst in zijn leven? En, vooral, zal hij een goede
koning worden van álle Belgen, Vlamingen en Walen, katholieken en atheïs
ten? In deze biografie proberen we een eerlijk antwoord te vinden op deze
vragen. Hierbij proberen we het uiteraard beter te doen dan de officiële ‘bio-
grafie’ van het Paleis van exact 27 bladzijden over de nieuwe ‘koning Philippe’.

11
ho ofdstuk i
Een prinsje is geboren
•
Filip Leopold Lodewijk Maria wordt op 15 april 1960 om tien over halftien
’s morgens geboren in kasteel Belvédère in Laken als oudste zoon van
Albert, prins van Luik, en prinses Paola Ruffo di Calabria. Hij wordt in de
pers het ‘paaskind’ genoemd.
Zijn ouders, prins Albert en Paola Ruffo, bijgenaamd de Overbodige Prin-
sen, trouwden op 2 juli 1959 in Brussel. Die bijnaam kregen Albert en Paola
van auteur Luc Cops omdat alle aandacht naar koning Boudewijn gaat. Zijn
jongere broer Albert speelt maar een kleine bijrol.
Bijna was Filip er niet geweest. In november 1959 werden de zwangere
Paola en Albert door paus Johannes xxiii in audiëntie ontvangen. De paus
kreeg de primeur van de zwangerschap. ‘Tijdens hun terugreis, bij een tus-
senstop op Orly-Parijs, werd hun vliegtuig op de startbaan getroffen door
een klapband. Brand werd vermeden maar Albert en Paola moesten nogal
wat emoties doorstaan’, noteert auteur Gust Verwerft. ‘Weer bijna een Küss
nacht.’ Op doktersbevel moet Paola het hierna wat kalmer aan doen.
Op de radio kondigt Lea Martel de geboorte van prins Filip aan. Ze vertelt
er bij dat het prinsje ‘welvarend’ is geboren. De blonde haren heeft Filips, zo
heet de jonge prins dan in Vlaanderen, volgens Martel van zijn moeder. Dat

is fout aangezien Paola van nature een brunette is. Die blonde haren en de
blauwe ogen komen van de Coburgs. Filip lijkt sterk op zijn vader.
Vijf minuten na de geboorte daveren 101 kanonschoten over Brussel. En
nog geen twee minuten later stroomt het park rechtover het koninklijk paleis
vol mensen. Ze volgen opgewonden de bewegingen van de manschappen
rond de kanonnen en ze trachten dichterbij te komen. Gewapende soldaten
moeten zelfs in actie komen om de burgers op afstand te houden. Vreugde
en drukte ook op de Grote Markt van Brussel. De vele buitenlandse toeristen
kijken verbaasd naar de vlaggen die overal verschijnen.
Maar rond het kasteel van Belvédère is het stil. Enkele fotografen wachten
geduldig op de gelegenheid om een snapshot te maken. Hun aanhang groeit
stilaan, ook met reporters en radio- en tv-mensen.
Opwinding als een auto stilhoudt, waaruit een dame stapt met een grote
mand bloemen in de handen. Ze kijkt volgens de redacteur van De Standaard
eerst een beetje geschrokken naar de reporters die op haar toestormen, maar
is dan toch bereid om te vertellen dat de bloemen afkomstig zijn van prinses
Ruspoli (geboren: gravin Elisabeth van der Noot d’Assche).
Nog meer sensatie, wanneer een kleine vrachtwagen van een bloemenzaak
bij de rijkswachters stopt. De chauffeur moet zijn papieren tonen en intus-
sen haalt zijn gezel een mooi bloemstuk uit de wagen en toont het aan de
persmensen. Het stelt een groot, ruig nest voor, waarop een opgevulde ooie
vaar staat, die in zijn bek een tuiltje roze rozen houdt. Het nest is weelderig
versierd met meiklokjes, blauwe irissen en gele fresia’s.
‘Nog bloemen, nog telegrammen … en stilaan wordt de groep mensen
voor de Belvédère groter en groter’, noteert De Standaard. De automobilisten
vertragen, de inzittenden in de wagens beginnen druk te wijzen en onder
elkaar te converseren. Ze moeten niet lang nadenken om te weten wat de
beweging voor de poort betekent.
– ‘Er is een kindje geboren bij Paola en Albert! Zeggen ze.’ En sommigen
houden snel hun wagen stil en roepen door de ruit naar de reporters:
– ‘Is het een zoon of een dochter?’
De belangstelling is ook tijdens de namiddag nog voortdurend merkbaar.
Maar achter de hoge, brede kastanjelaar met zijn witte kaarsen, blijft alles
vredig en stil.

Peter is koning Leopold iii en de meter is prinses Luisa Ruffo di Calabria,
de moeder van Paola.
De prins stamt ook af van Gilbert du Motier de la Fayette. Auteur Jan
Van den Berghe verduidelijkt: ‘Paola’s moeder is afstammelinge van onder
meer de Franse markies en halve republikein Marie Joseph de la Fayette.’
Dé grote nummer 1-hit in Vlaanderen op dat ogenblik is een exotisch
nummer van de Libanese Bob Azzam dat Mustapha heet. Op de eerste plaats
van de Amerikaanse top 100 staat Elvis Presley met StuckOnYou en bovenaan
de Britse top 40 vinden we Cathy’s Clown van The Everly Brothers.
De dag daarop schrijft De Standaard: ‘Hare koninklijke hoogheid Prinses
Paola heeft op 15 april te 9u.40 in het kasteel Belvédère op gelukkige wijze
het leven geschonken aan een prins, die de voornamen Filips Leopold Lode-
wijk Maria zal dragen. De prinses van Luik en haar zoon zijn welvarend.’
Filip zal in Vlaanderen nog een tijdje Filips heten.
Radioboodschap van eerste minister Eyskens
In het voorjaar van 1960 is Gaston Eyskens eerste minister van ons land. Hij
legt naar aanleiding van de geboorte van Filip de volgende verklaring af op
de radio.
‘Ter gelegenheid van de blijde geboorte van de jonge prins van het ko-
ningshuis, sluit de regering zich natuurlijk met vreugde aan bij de warme en
geestdriftige gelukwensen, die door gans onze bevolking, op deze dag, gericht
worden tot de koninklijke familie en meer in het bijzonder tot de prins en
de prinses van Luik.’
‘Wij zijn zijne koninklijke hoogheid prins Albert zeer dankbaar omdat
hij ons uit het zonnige Italië de lieftallige prinses Paola heeft gebracht, die
alle harten heeft veroverd. Vandaag vervult zij ons met vreugde, en zij mag
ervan verzekerd zijn dat gans het volk en dat de vele duizenden, die haar zo
spontaan en gulhartig hebben toegejuicht, heden met aandoening en diepe
genegenheid deelnemen aan haar moedervreugde. Ik ben ervan overtuigd
dat de Belgen een vrolijk paasfeest zullen vieren.’
Het nieuws van de geboorte wordt ook in Nederland met vreugde begroet.
Zodra de blijde gebeurtenis bekend is, wordt de Belgische driekleur uitge-
hangen op de ambassade.

Ook de voorzitters van Kamer en Senaat en de burgemeester van Brussel
sturen aan de prinsen van Luik, Albert en Paola dus, telegrammen van ge-
lukwensen. Vader Eyskens stuurt ook telegrammen van gelukwensen aan
koningin Elisabeth en aan haar oudste zoon Leopold iii.
Twee weken later komt de ministerraad onder leiding van Eyskens samen.
Op vrijdag 29 april beslist de regering om op maandag 2 mei aan de school-
gaande jeugd en de ambtenaren een extra vakantiedag toe te kennen naar
aanleiding van de geboorte van de prins. Opmerkelijk is dat in het verslag
van die ministerraad prins Filip dan al wordt omschreven als een potentiële
troonsopvolger. Boudewijn is op dat ogenblik wel nog niet getrouwd.
Op 17 mei wordt Filip gedoopt. De vrienden en kennissen van de prinsen
van Luik krijgen doopsuiker.
17 mei 1960. Prins Filip wordt gedoopt.

Paola bijna verdronken
Het geluk bij de prinsen van Luik is bijna op als in de zomer van 1961 Paola
en Albert op vakantie zijn in Zuid-Frankrijk. Filip is een jaar oud en verblijft
in Brussel. Het prinselijk paar is te gast bij Josephine-Charlotte en Jean van
Luxemburg in Cabasson. Cabasson ligt net ten zuiden van Bormes-les-
Mimosas in de Var. Het verblijf aan de Middellandse Zee is er zeer aangenaam.
Josephine-Charlotte is het oudste kind van Leopold iii en Astrid en de
zus van Albert. Nadat Astrid in 1935 was verongelukt, nam ze de moederrol
over haar jongste broer expliciet over. In 1953 trouwde Josephine-Charlotte,
tegen haar zin, met Jean.
Het echtpaar Jean van Luxemburg heeft in Cabasson een riant buitenver-
blijf, la Tour Sarrasine. Het verblijf ligt naast de schitterende villa La Reine
Jeanne die in 1928 werd gebouwd voor zakenman Paul-Louis Weiller.
Op woensdag 27 juli 1961, na een copieuze middagmaaltijd, beslissen Paola
en Josephine-Charlotte om een boottochtje te maken. Het is prachtig weer
en de zee is kalm. Vanuit de villa kunnen ze via het privéstrand rechtstreeks
de zee in. Albert en Jean blijven achter op het terras van de villa om wat te
luieren. Ze hebben open zicht op de Middellandse Zee. Het bootje van Paola
en Josephine-Charlotte is een eenvoudig rubberbootje zonder motor. Om
zich te verplaatsen gebruiken ze peddels. Ze hebben geen zwemvest om. Als
ze zich enkele honderden meters voor de kust bevinden, slaat het noodlot
toe. Achteraf is nooit duidelijk geworden wat er op dat ogenblik is gebeurd
maar wellicht verliest een van de vrouwen het evenwicht bij het peddelen
waardoor het bootje omslaat. Beide prinsessen belanden in het water. Geluk-
kig slagen ze er alle twee in om het omgekeerde bootje vast te grijpen. Een
fotograaf slaagt er zelfs in om met een telelens een foto te maken. Hij onder-
neemt evenwel niets.
Albert en Jean zien het ongeval niet gebeuren. Ze keuvelen na op het ter-
ras en zijn zich van geen kwaad bewust. Ondertussen drijft het bootje met
de twee dames verder in zee. Er staat een sterke stroming die het tweetal
verder van de kust doet drijven. Niemand onderneemt een poging om de
twee te redden. Het ongeval gebeurde immers voor een privéstrand. Paniek
maakt zich wellicht meester van beiden. Het moeten de langste minuten in

hun leven zijn; ze beseffen maar al te goed dat hun leven in gevaar is. Geluk-
kig houdt het rubberbootje stand.
Bij toeval krijgen Jean en Albert na een half uur in de gaten dat er iets niet
pluis is. Met een verrekijker zien ze dat hun respectieve echtgenotes in zwa-
re problemen zijn. Ze aarzelen niet en nemen een rubberbootje met buiten-
boordmotor dat permanent klaar ligt. In enkele minuten tijd zijn ze bij Paola
en Josephine-Charlotte. Het is Jean die in het water springt om beiden te
helpen, Albert blijft in het bootje. Enkele minuten later is het avontuur voor-
bij. In de Belgische pers is er nooit een letter over verschenen, enkel in de
lokale Franse kranten verscheen een kort stukje. Paola en Josephine-Char-
lotte zijn die dag zowaar aan de verdrinkingsdood ontsnapt.
Twee dagen later krijgen Albert en Paola een spoedtelegram van koning
Boudewijn. Hij verzoekt hen dringend om hun vakantie in Zuid-Frankrijk
te onderbreken. In de Belgische pers verschijnen volgens de koning te veel
artikels over deze vakantie. Er wordt geschreven dat Paola en Albert aan het
Fotosessie in de tuin van Laken met papa en mama, 1961.

lanterfanten zijn. In het weekend vertrekken ze dan maar naar Marina di
Massa in Toscane, de ‘thuishaven’ van Paola.
Astrid en Laurent
Begin maart 1962 schrijft Het Laatste Nieuws dat prins Albert zijn hoogzwan-
gere vrouw Paola een geschenk wil geven. Niet zomaar een geschenk maar
de beroemde Wittelsbachdiamant.
De Wittelsbachdiamant heeft een rijke geschiedenis, meer zelfs, een ko-
ninklijke geschiedenis. Deze grijsblauwe diamant maakte deel uit van zowel
de Oostenrijkse als de Beierse kroonjuwelen. Het is een diamant van 35,56
karaat met grote zuiverheid.
Begin de jaren zestig bevindt de diamant zich in Antwerpen en wordt er
een koper gezocht. Volgens de krant is Albert geïnteresseerd en heeft hij zelfs
een half miljoen dollar veil voor het kleinood (omgerekend zowat 380 000
euro). Uiteindelijk gaat de transactie niet door. De verklaring is dat de hoge
kostprijs niet zou worden geaccepteerd door de bevolking.
Het stel lag al eens eerder onder vuur. Het paar kreeg 50 miljoen frank
(zowat 1,25 miljoen euro) van de bevolking als huwelijksgeschenk. De stad
Brugge gaf een bootje. En van Leopold iii kregen ze een dure Mercedes.
Het bootje en de wagen werden verkocht en de 50 miljoen frank stak het
stel tegen de traditie in op zak. Die traditie wil immers dat de opbrengst naar
een goed doel gaat of dat er een liefdadigheidsfonds mee wordt opgericht.
Als bekend wordt dat dat niet is gebeurd, ontstaat er hevige beroering. Albert
wordt door zijn broer op de vingers getikt.
Begin juni 1962 krijgt Filip er een zusje bij. Laten we er De Standaard van
toen bijnemen: ‘Prinses Paola heeft dinsdag 5 juni, te 12u.20, op het kasteel
van Belvédère het leven geschonken aan een prinses die Astrid zal worden
gekerstend. De prinses van Luik en haar dochter stellen het wel.’ Astrid weegt
3,300 kilogram. Zij heeft net zoals Filip blauwe ogen en blond haar.
Om 14 uur verschijnt majoor Thibaut de Maisières, de vleugeladjudant
van prins Albert. Hij vertelt de journalisten dat de ‘constateringsakte’ van de
geboorte van Astrid donderdag om 11.30 uur in het kasteel van Belvédère zal
worden opgemaakt. Het doopsel zal over enkele weken plaatsvinden. Meter

van Astrid is Josephine-Charlotte van Luxemburg, peter is prins Fabricio
Ruffo, de oudste broer van prinses Paola.
Veel gebeurt er verder niet die dag. ‘Af en toe reed een sportwagen het
parkin:vriendinnen,naarhetscheen,vandegelukkigemoederprinsesPaola’,
noteert de redacteur van De Standaard. Astrid wordt enkele weken later ge-
doopt in de abdij van Fontainas, Filip kijkt aandachtig toe.
Op 24 oktober 1962 mag Filip zijn allereerste officiële plechtigheid bijwo-
nen. De plechtige opening van het Prins Filipsdok in Zeebrugge vindt plaats
in aanwezigheid van prins Albert en prinses Paola. Filip knipt het lint door.
Vervolgens wordt Brugge bezocht. Op een foto zien we het prinsenpaar
in de Kartuizerinnenstraat, links geflankeerd door burgemeester Pierre Van-
damme. Tussen het prinsenpaar in zien we de tweejarige Prins Filip. Het
gezelschap wordt volgens de begeleidende tekst van de foto ‘enthousiast
toegejuicht’.
Als kersverse bruid is Paola razend populair in België, maar enkele jaren later
verspeelt ze al heel wat krediet. In 1963 al wordt de Italiaanse in ons land
onder vuur genomen door de pers. De aanvallen zijn zo scherp dat de be-
richtgeving zelfs door buitenlandse kranten wordt overgenomen. De Ame-
rikaanse krant TheWashingtonObserver bijvoorbeeld wijdt er op 12 januari een
groot artikel aan. De Belgische pers somt volgens deze krant de tekortko-
mingen van de prinses op. ‘Ze heeft geen zin om “Vlaams” te leren, ze neemt
te lange vakanties en ze verkiest feestjes boven officiële recepties’, is de harde
conclusie. Volgens The Washington Observer heeft Paola wel een belangrijke
vriendin: Fabiola. De koningin heeft volgens de krant deze keer de verdedi-
ging van haar schoonzus op zich genomen. Van een eerdere verdediging is
overigens geen spoor. Later zal de relatie tussen beide schoonzussen sterk
bekoelen.
Midden mei 1963 is de dan vijf maand zwangere Paola betrokken bij een
zwaar auto-ongeval. De gevolgen zijn ernstig. België had bijna opnieuw een
‘Küssnacht’. Op weg van Parijs naar Brussel moet Paola’s chauffeur André
Piens brutaal het stuur omgooien om een frontale botsing met een ander
voertuig te vermijden. De prinses loopt verwondingen aan het gelaat op. Ze
heeft ook een ‘zenuwschok’.

Paola’s biograaf Mario Danneels schrijft hierover: ‘Paola was met haar
chauffeur naar Parijs gereden, waarschijnlijk om boodschappen. De prinses
zat voorin. Op de terugweg naar Laken doemde vlak voor hen plotseling een
koelwagen op die hun Mercedes dwarste. André Piens heeft het stuur omge-
gooid en kon zo een frontale botsing vermijden.’ De wagen was perte totale.
‘Paola is werkelijk door het oog van de naald gekropen’, besluit Danneels.
Dat heeft ze te danken aan de koelbloedige reactie van de chauffeur die zich
op de prinses gooide. Ook het feit dat de prinses in een zware Mercedes zat,
heeft haar leven die dag gered.
Het ongeval gebeurde op dinsdagochtend 14 mei 1963 en vond plaats in
de buurt van Maubeuge. De Franse stad ligt in het departement Nord-Pas-
de-Calais, net aan de Belgische grens.
De vaststelling dat het ongeval in de ochtend plaatsvond, roept beden-
kingen op bij de stelling van Danneels dat de prinses in Parijs boodschappen
deed. Indien dat laatste het geval was, is het waarschijnlijker dat ze in de
namiddag zou terugkeren. Vraag is dan wat ze wel in Parijs deed. Zou het
kunnen dat ze in de Franse hoofdstad de nacht bij een minnaar doorbracht
en in de ochtend werd opgehaald door haar chauffeur? Het zou in elk geval
kunnen verklaren waarom het Paleis ook vandaag zo geheimzinnig blijft
doen over dit ongeval. Een vraag hierover door een Vlaamse royaltywatcher
werd recent nog door het Paleis afgewimpeld. In elk geval wordt Paola in
Maubeuge voor de eerste zorgen in het plaatselijke ziekenhuis binnenge-
bracht en nadien opgehaald door Albert.
Nauwelijks enkele dagen na het zware ongeval wordt door het Paleis be-
kend gemaakt dat Paola zwanger is. ‘Prinses Paola, echtgenote van Prins
Albert van Luik, verwacht in oktober een baby’, zo luidt het officiële bericht
op vrijdag 17 mei 1963. Wellicht is het geen toeval dat dit nieuws dan bekend
wordt gemaakt, nauwelijks drie dagen na het zware verkeersongeval. De regel
volgens voormalig persvoorlichter Claude de Valkeneer is immers dat de
journalisten zwijgen over dit ongeval in ruil voor ander nieuws.
Ook vandaag nog zijn de gevolgen van het zware verkeersongeval zicht-
baar. De prinses had immers glassplinters in het gezicht gekregen. Deze
werden verwijderd en de wonden werden nadien gehecht. ‘Ze vond dat een
heel erge zaak dat haar gezicht verwond was en moest worden genaaid’, be-

weert een intimus van het Paleis. Paola heeft vandaag nog steeds een duide-
lijk zichtbaar litteken op de onderkant van haar kin. Met de jaren worden
de gevolgen van de wonde bovendien steeds duidelijker zichtbaar.
Eind oktober 1963 wordt Laurent geboren. ‘Op het Belvédère-paleis te Brus-
sel is zaterdagvoormiddag omstreeks 11u.20 een prinsje geboren, dat de naam
Laurent zal dragen. Prinses Paola schonk er het leven aan haar derde kindje.
De bevalling is goed verlopen, de prinses en het prinsje verkeren in goede
gezondheid, aldus een mededeling van de opperhofmaarschalk.’
‘De koning en de koningin kwamen in de loop van zaterdagnamiddag
per wagen op het kasteel aan en werden luid toegejuicht door een groot aan-
tal nieuwsgierigen die aan de ingang van Belvédère waren verzameld. Ook
de moeder van prinses Paola, Luisa Ruffo, kwam haar dochter gelukwensen’,
weet De Standaard. ‘Zodra de geboorte gekend was, begonnen bloemen en
gelukwenstelegrammen op Belvédère toe te stromen. Overal werd het goede
nieuws met grote geestdrift ontvangen: aan vele openbare gebouwen en
privéwoningen werden vlaggen uitgehangen.’
Vader Albert vertelt de driejarige Filip dat de baby een vroeg geschenk
van Sinterklaas is. Filip begrijpt niet wat Sinterklaas zo vroeg op het jaar al
komt doen.
Ook Laurent, of Laurens zoals hij in Vlaanderen wordt genoemd, heeft
blauwe ogen en zeer lichte, kastanjebruine haren. Peter is baron Rieasoli, een
schoonbroer van prinses Paola. Meter is prinses Jean-Englebert d’Arenberg,
geboren Sophie van Beieren. Zij is de dochter van de erfprins van Beieren en
van prinses Antoinette van Luxemburg, zuster van de groothertogin.
Bij de geboorte van prins Laurent wordt geen artilleriesalvo afgevuurd
zoals het gebruikelijk is voor het eerste prinsje. De akten van vaststelling
worden opgemaakt en de doopplechtigheid heeft plaats op dinsdag 22 ok-
tober om 11 uur op het Belvédère. Kardinaal Suenens heeft monseigneur
Descamps aangewezen om het doopsel toe te dienen.

Halfzus én halfbroer
De jonge prinsen groeien op in relatieve rust en bevinden zich regelmatig in
Oostende. Mario Danneels vertelt: ‘Aanvankelijk kneep het gezin (van Albert
en Paola) er ook regelmatig tussenuit naar de kust, waar het dan in de Ko-
ninklijke Villa in Oostende logeerde. Maar de bruisende badstad weegt niet
op tegen de anonimiteit van de Ardense bossen. Toch wordt Bernadette
Deswaef, één van de eerste en volgens (zegsman) Van Buuren het beste kin-
dermeisje dat de familie begin de jaren zestig in dienst had, dikwijls op de
Zeedijk gesignaleerd met baby Filip op de arm.’
‘Niemand kon zien, dat ze daar met een prins rondliep’, aldus Bernadet-
tes neef Willy Deswaef. ‘Ze haalde met die kleine zaken uit die niemand
anders zou durven. Ze ging ermee op de dijk wandelen in ijskoude tempera-
turen. Het was zo’n barre koude dat het de tranen uit Filips ogen joeg. “Dat
zal hem kloek maken”, zei ze terwijl zij doorwandelde naar het staketsel’.
Prins Filip is nauwelijks één jaar oud als Bernadette, toen 21 jaar, tussen
1961 en 1964 ‘nurse’ (gouvernante) wordt. Zij leert hem lopen en spreken, en
brengt hem de eerste woordjes Nederlands bij. Deze dochter van een be-
kende Oostendse houthandelaar, waar de Franse taal primeert boven het
Nederlands en het Oostendse dialect, zorgt vanaf juni 1962 ook voor prinses
Astrid.
Oostendenaar Omer Vilain herinnert zich Filip: ‘Een paar malen heb ik
de kleine prinsen van Albert en Paola (in Oostende) weten verblijven. Bijna
onopgemerkt speelden ze op het strand onder toezicht van een nurse en een
politieagent van Oostende, die vanop afstand de toekomstige kroonprins en
de prinses (Astrid) op discrete wijze moest bewaken.’
De eerste jaren van haar leven in België bestaan voor Paola vooral uit het
opvoeden van haar kinderen, waarbij ze haar echtgenoot vaak moet missen.
Albert verblijft vaak in het buitenland om Belgische handelsmissies te bege-
leiden.
In Laken beschikken de prinsen over het mooiste speelgoed. Zo krijgt
Filip in 1965 een elektrische replica van de Simca 1000. De wagen zal in 1999
in de bovenzaal van het Memoriaal prins Karel in Raversijde in de kijker
worden gezet.

Paola komt wel steeds vaker in aanvaring met haar schoonzus, koningin
Fabiola, die zich in de loop der jaren vaker met de opvoeding van Paola’s
kinderen gaat bemoeien. Daarnaast is Paola vaak het mikpunt van spot en
kritiek door haar slechte beheersing van het Nederlands.
Dit alles zorgt voor barsten in het huwelijk van Albert en Paola. Daarbij
komt dat Albert in 1966 kennis maakt met barones Sybille de Selys Long-
champs, een Waalse edelvrouw en echtgenote van Jacques Boël, een bekend
industrieel. Albert begint een buitenechtelijke affaire. Op 22 februari 1968
wordt hun dochter Delphine in Ukkel geboren.
‘Paola was erg jong en ik ben er zeker van dat ze met Albert blij was, maar
het was zwaar voor haar om Italië te verlaten’, vergoelijkt Paola’s jeugdvrien-
din Elettra Marconi het gedrag van Paola.
Volgens auteur en journalist Erik Wellens was Albert een echte ‘von Sek-
sen Coburg’ en heeft hij ook een buitenechtelijke zoon. ‘Een royaltywatcher
fluistert dat er misschien ergens nog een zoon zou zijn. Al kan hij het gerucht
niet hard maken.’
Op 23 november 1965 overlijdt in het kasteel Stuivenberg koningin Elisabeth,
de echtgenote van wijlen koning Albert i. Elisabeth is de overgrootmoeder
van Filip. Zij wordt op 30 november 1965 begraven in de koninklijke crypte
van de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Laken.
Boudewijn en Fabiola doen in de jaren zestig verwoede pogingen om een
troonsopvolger voort te brengen. In juli 1966 is Fabiola opnieuw zwanger.
De vrucht is vijf maanden oud. Tijdens de nacht van 9 op 10 juli wordt de
koningin met vreselijke pijn wakker. Het is opnieuw een buitenbaarmoeder-
lijke zwangerschap. De koningin wordt in allerijl overgebracht naar het Sint-
Jansziekenhuis in Brussel en onmiddellijk geopereerd.
Op dinsdag 12 juli volgt dan de kurkdroge mededeling van het paleis: ‘Een
onverwachte ontwikkeling in de gezondheidstoestand van de koningin heeft
tot een chirurgische ingreep geleid. Die is zondagavond uitgevoerd in het
ziekenhuis.’ Vlak na de operatie gonst het in België van de geruchten over
een eventueel aftreden van Boudewijn. Hij beseft dat hij geen troonsopvolger
kan produceren. Die wetenschap weegt zwaar. De vorst wil de fakkel door-
geven aan zijn broer Albert die drie wettelijke kinderen heeft: Filip, Astrid

en Laurent. Dat laatste element is belangrijk. De continuïteit van de monar-
chie is immers een grote bekommernis van de vorst.
Een bijkomend element is de constructie van de villa Astrida in Motril.
De aanvang van de bouwwerken situeert zich midden de jaren zestig. In 1966
is de Spaanse vakantiewoning klaar. Boudewijn en Fabiola kunnen er zich
ongestoordterugtrekken.Boudewijnheeftzijnplannenzelfsbekendgemaakt
aan een van de talrijke schoonbroers van Fabiola.
Fabiola kan haar man overtuigen om dit malle idee op te geven. Haar
sterkste argument is dat ze wil blijven proberen om zwanger te worden. Haar
eigen leven is voor haar niet belangrijk, vertelt ze. Met dat argument trekt ze
Boudewijn over de streep om zijn troon en kroon voorlopig niet af te geven.
Fabiola meent het ook. Dat bewijst haar bezoek begin 1968 aan een gespecia
liseerde fertiliteitsarts.
Maar eind de jaren zestig is toch duidelijk dat het huwelijk van Boudewijn
en Fabiola kinderloos zal blijven. Filip wordt hierop steeds nadrukkelijker
als troonopvolger naar voren geschoven. Boudewijn en Fabiola nemen de
opvoeding van de jonge prins erg ter harte. Op 21 juni 1967 zijn Fabiola, Paola
en Filip bijvoorbeeld samen in De Efteling. Het is precies één jaar na de ope-
ning van het sprookje De Indische Waterlelies, een van de literaire creaties van
Fabiola.
De prins brengt zijn jeugd met broer en zus ook deels door op de kasteel-
hoeve van Fenffe, dicht bij het koninklijk kasteel in Ciergnon. Daar leert hij
onder meer rugby en waterski. De jonge prins is erg sportief. Ook tennis
staat op het programma. Daarvoor wordt Guy Sterno ingeschakeld. Als ju-
nior heeft Sterno België meerdere malen vertegenwoordigd. In 1950 speelde
hij de Coupe de Gallia in het Zoute. In 1957 speelde hij de finale in de A-reeks,
dubbel heren met Washer-Brichant in de Davis Cup. Eind de jaren vijftig is
Sterno tennisleraar geworden.
‘Vanaf 1968 gaf ik tijdens de winter les aan prins Filip. In de zomer gingen
de lessen door in het Belvédère. Mijn leerlingen waren de toenmalige prinses-
sen Paola en Astrid, prins Filip en Laurent. En dit gedurende elf jaar. Prins
Albert nam ook deel, maar alléén tijdens de winter. Dit heeft geduurd tot
1993. Met het overlijden van koning Boudewijn kwam er een einde aan mijn
koninklijk avontuur.’

Er is ook tijd voor echte ontspanning. Samen met enkele vrienden bezoekt
de prins het Zoet Water bij Leuven. ‘Prins Filip, toen een jaar of veertien,
kwam zich met een hoop makkers enkele keren uitleven in het park’, vertelt
uitbater Stanny Duchesne. Op een foto kun je zien dat de prins zich kostelijk
amuseerde op de piste, waar men tegen betaling enkele toertjes kon rijden
met een replica van een motor. De motorfiets waarop de prins rijdt, heeft
Een negenjarige prins Filip in scoutsuniform.
De scoutsgroep werd speciaal voor de prins opgericht.

het nummer 13. En op de achterkant zie je een logo dat lijkt op dat van de
brt.
‘Dat was trouwens dé topattractie, soms stonden er meer dan honderd
kinderen ongeduldig hun beurt af te wachten’, mijmert Duchesne. ‘De mo-
toren reden 7 à 8 kilometer per uur, het bleef dus superveilig, net als al de
andere attracties. Onze verzekeringsmaatschappij moet er erg rijk van ge-
worden zijn, want nooit heeft ze een frank moeten uitkeren.’
Scouts
Eberhard Coussement was vier jaar lang scoutsleider van de jonge Filip. De
Coburgs zijn de ideeën van Baden Powell erg genegen. Filips scoutsgroep
was speciaal voor hem opgericht, met enkel Nederlandssprekende kinderen.
Een van de voornaamste doelen van die groep was om zijn kennis van het
Nederlands te verbeteren. Volgens Coussement was Filip in het begin be-
hoorlijk timide. Maar hij vond het wel heel leuk om bij de scouts te zijn en
met de andere kinderen te spelen.
Werner Van Rossen was een van de uitverkoren ‘vriendjes’ van Filip. ‘Hij
was heel onwennig. Het was duidelijk dat hij niet gewoon was om in contact
te komen met kinderen. En dan was er nog die taalbarrière: Filip sprak Frans
en wij waren verplicht om Nederlands te spreken. Maar er waren geen kap-
sones bij de prins.’
Verschillende prinselijke telgen van ons vorstenhuis kwamen als kind ook
bij de gastvrije familie Van de Werve op domein Krabbelsbos op scoutskamp.
Burggraaf Hervé van de Werve d’Immerseel moet er het fotoalbum bijhalen
om de herinneringen tot leven te wekken. De familie van de burggraaf ont-
vangt al sinds de jaren dertig scoutsgroepen op het domein. ‘We waren goed
bevriend met de toenmalige grote chef van de scouts in België. Hij had een
verffabriek in Antwerpen. De kleine Boudewijn is hier in 1942 samen met zijn
professor Nederlands, Paul Paelinck, geweest’, vertelt de burggraaf aan Gazet
van Antwerpen.
‘Die jongens konden spelen in de bossen, terwijl ze met rust werden ge-
laten. Hier kwamen geen andere mensen. We hebben het oude boswachters-

huis tegen de Pulderdijk, waar de kinderen logeerden, ter ere van Boudewijn
omgedoopt tot Boudewijnhoeve. Mijn kleinzoon gaat de Boudewijnhoeve
in 2009 restaureren om er zelf in te wonen. Het verbouwingsdossier is juist
binnen.’
In 1943 kwam Josephine Charlotte, de latere Groothertogin van Luxem-
burg. ‘Zij was een vriendin van mijn zus.’ Het derde koningskind dat op
scoutskamp kwam in Krabbels was prins Filip, de huidige kroonprins. ‘De
groep logeerde toen in de Remise’, herinnert de burggraaf zich. ‘Veel weet ik
er niet meer van, hoewel ik toch mee op de foto sta’, merkt hij verbaasd op.
Filips troonopvolger
Boudewijn ontfermt zich steeds meer over zijn neven Laurent en Filip; de
bekommernis om Astrid is veel kleiner. De Salische wet, waardoor enkel
mannen op de troon kunnen komen, is dan nog steeds van kracht. De koning
neemt de vaderrol van zijn broer Albert expliciet over. Filip laat zich dat wel-
gevallen. Laurent is uit ander hout gesneden. Hij rebelleert. De wegen van
beide broers lopen dan al uiteen.
Op 24 februari 1968 publiceren de Vlaamse kranten gelijktijdig het bericht
dat ‘Prins Filips troonopvolger wordt’. De kranten schrijven dat Fabiola geen
moeder kan worden. ‘Albert zal de bevoegdheid overdragen op Filip die dus
vermoedelijk onze volgende koning wordt.’ Het is een vreemd bericht en de
vraag dringt zich op wie deze informatie aan de journalisten heeft gegeven.
Filip is dan nog geen acht jaar.
Wel zeker is dat Boudewijn en Fabiola zich vanaf dan steeds meer op de
oudste zoon van Albert en Paola richten. De vorst neemt zich voor de jongen
met extra aandacht te volgen. Een idee dat voorzichtig door zijn hoofd dwar-
relt, is dat als hij lang genoeg regeert, Filip de kroon kan overnemen. Bou-
dewijn vindt een koningschap tot hij 65 jaar wordt, wel mooi. Hij kwam
immers op de troon toen hij twintig was.
Boudewijn ziet zijn broer Albert zielsgraag. Ze zijn twee handen op een
buik door wat ze tijdens de oorlog samen hebben meegemaakt. Maar Bou-
dewijn vindt hem geen geschikte koning. Alberts morele waarden zijn niet
zuiver genoeg. Boudewijn denkt aan de vele buitenechtelijke avontuurtjes

van Albert. En Paola is nog minder geschikt als koningin. Hij weet dat de
Vlamingen haar nooit als koningin zullen aanvaarden.
Vanaf eind de jaren zestig vraagt Boudewijn dus steeds vaker de school-
rapporten op van zijn neef. Hij neemt de vaderrol van zijn broer expliciet
over.
Mario Danneels geeft toelichting: ‘Het is ook duidelijk dat Boudewijn en
Fabiola zwaar gewogen hebben op rest van de familie. Zij, niet Albert en Pao
la, hebben Filip en Astrid geboetseerd tot de mensen die ze nu zijn.’ Voor
Astrid geldt dat ‘boetseren’ overigens vooral op religieus gebied. ‘Fabiola
vond Paola totaal ongeschikt om de troonopvolger op te voeden. Vooral
Filips persoonlijkheid is totaal mismeesterd door de loden mantel die hem
werd omgehangen. Voortdurend werd hem verteld dat hij de enige hoop voor
de monarchie was. Gevolg: al vanaf jonge leeftijd kan hij niet meer normaal
functioneren.’
Broertjes Filip en Laurent in het park van kasteel Belvédère, april 1965.
De hand rechts op de foto is die van prinses Astrid, op een fiets.

Op school krijgt Filip ondanks het uitdrukkelijke verzoek van Boudewijn
toch geen normale behandeling. ‘Filip en Laurent worden niet gestraft als
ze kattenkwaad uithalen’, schrijven Barend Leyts en zijn collega’s. Ze worden
rotverwend. Precies het tegenovergestelde van wat Boudewijn wil. ‘En of ze
flink hun best doen of niet, goede punten krijgen ze toch’, vervolgen de au-
teurs.
Filip heeft duidelijk moeite om te volgen op school. Het is een familie-
trekje bij de Coburgs. Het gevolg hiervan is dat Boudewijn betere schoolre-
sultaten te zien krijgt dan ze in werkelijkheid zijn. Ook als het over de op-
voeding van zijn neef gaat, krijgt Boudewijn de werkelijkheid niet te zien. Er
wordt opnieuw een scherm voor de realiteit gehouden. Later zal zijn neef
Filip precies hetzelfde meemaken. Het is dé achillespees van de Belgische
monarchie.
Een afwezige prins Filip bij de decoratie van enkele ‘nationale helden’
op de Heizel, 25 maart 1972. Rechts zit vader Albert.

Publieke optredens
In juli 1969 vieren de prinsen van Luik hun tiende huwelijksverjaardag. De
fotografen worden uitgenodigd om zeemzoete plaatjes te schieten, het is een
bewust mediaoffensief. De foto’s moeten bewijzen dat Albert en Paola nog
steeds smoorverliefd zijn en de kiekjes moeten dan ook ‘huwelijksgeluk’
uitstralen. Intimi weten dat dit slechts schone schijn is. De relatie tussen
Paola en Albert is immers op een dieptepunt beland. Ze kunnen elkaar niet
meer luchten.
In augustus van 1969 vertrekt Paola zelfs alleen met de drie kinderen met
vakantie naar Sardinië. Albert blijft in België bij zijn minnares Sybille. Paola
wordt op het eiland gespot met diverse knappe mannen. Filip, Astrid en
Laurent slapen in de vakantievilla terwijl Paola op de boemel is.
De huwelijksproblemen van de prinsen van Luik hebben een grote invloed
op de kinderen: Laurent wordt rebels, Filip keert zich in zichzelf terug en
Astrid krijgt het moeilijk met haar moeder.
Insiders weten dat Paola met haar drie kinderen eind de jaren zestig ook
enkele weekends bij de familie Camu in de streek van Aalst verblijft. Louis
Camu was onder Leopold iii nog regeringscommissaris geweest en heeft een
goede band met het Hof.
In het kerkje van Immerzeel, een gehucht van Moorsel bij Aalst, mag de
prinses met haar kroost steeds plaatsnemen op de roodfluwelen stoelen van
de familie Camu. Echtgenoot Albert vertoeft op dat ogenblik in Ukkel bij
zijn ‘andere vrouw’ Sybille.
Boudewijn neemt zijn neefje vanaf eind de jaren zestig steeds vaker mee naar
publieke optredens. Op 24 december 1970 is er bijvoorbeeld de opening van
een tentoonstelling door Boudewijn, vergezeld van prins Albert en Filip. Op
de tentoonstelling staat een door de Amerikanen meegebrachte maansteen
centraal. Op een foto zie je Filip links van Boudewijn zitten, op de eerste rij.
Er is zelfs een model van een maanlander die door de Amerikaanse ambas-
sade ter beschikking is gesteld.
Boudewijn laat prins Filip zelfs een steeds grotere rol spelen bij officiële
bezoeken. De vorst vindt dit een goede voorbereiding op zijn latere koning-

schap. Op 18 juli bezoeken ze de opgravingen in de Duinenabdij van Koksijde.
Ze krijgen professionele uitleg.
Paola laat zich dan helemaal gaan. Dat ze goed voor haar kinderen zorgt,
is een hardnekkige mythe. In 1970 verschijnen foto’s van een kortgerokte
Paola. Ze is te zien met haar Franse minnaar Albert de Mun. Paola loopt arm
in arm met de adellijke freelancejournalist van Paris Match op Sardinië. Tel-
kens als ze kan, zal ze volgens goed ingelichte bronnen de flamboyante De
Mun in Parijs bezoeken. Moeilijk kan dat niet zijn: Paola heeft dan immers
een appartement op de Louizalaan in Brussel, net tegenover patissier Nihoul.
Dat laat haar toe discreet naar Parijs te trekken. Filip wordt in die periode
opgevangen in gastgezinnen, vaak adellijke families of de ouders van me-
deleerlingen.
Eindseptember1971ontvangtBoudewijndeastronautenvandeApollo15-mis-
sie. Boudewijn is en blijft gefascineerd door de ruimtevaart. De astronauten
leggen de vorst uit dat het Apolloprogramma in wezen een militair pro-
gramma is. Die fascinatie voor de ruimtevaart neemt Filip over van zijn oom.
De relatie tussen Filip en Laurent is bijzonder. Beide broers groeien niet
samen op aangezien ze tijdens de week apart in gastgezinnen verblijven. Zo
verblijft Filip regelmatig bij de familie Pierson in Woluwe. Meneer Pierson
is de vader van een klasgenoot van Filip. Bovendien helpt hij Filip met zijn
huiswerk. Als ze tijdens het weekend samen zijn, dan botst het tussen de twee
prinsen. Zo worden ze begin oktober 1971 in het Brugmannziekenhuis op
genomen. Filip heeft een gebroken kaak, Laurent een gebroken vinger. De
breuk bij Filip is ernstig. De operatie aan het kaakbeen van Filip is bijgevolg
ingewikkeld. De jonge prins moet zelfs tien dagen revalideren in het zieken-
huis.
Volgens een mededeling van het paleis zijn beide jongens al fietsend op
elkaar ingereden. Auteur en journalist Gust Verwerft twijfelt aan deze offi-
ciële uitleg. ‘Het paleis gaf aarzelend toe dat Filip een breuk had opgelopen
aan de bovenste kaak. Buitenstaanders vroegen zich af of beide prinsen wel
fietsend tegen mekaar waren gebotst.’ Verwerft vindt de blessures hiervoor
te ernstig. ‘Zou Laurent soms op enig crosstuig geklauterd zijn?’
Zeker is dat rond de hele geschiedenis nogal wat mist wordt gespuid. De

prinsen werden immers door iemand van de koninklijke familie naar het
ziekenhuis gebracht. ‘Wilde men liever geen getuigen?’ vraagt Verwerft zich
af. Hij sluit ook niet uit dat beide prinsen in een heftige vechtpartij waren
verwikkeld. Volgens Jan Van den Berghe heeft Laurent zijn broer in het zie-
kenhuis ‘geramd’. ‘De paleispers (waartoe Verwerft behoorde) kreeg de wenk
niet verder aan te dringen.’ Vooral Boudewijn en Fabiola bezoeken vervolgens
hun neefje Filip. Filips ouders hebben immers andere activiteiten.
In 1972 doet prins Filip zijn plechtige communie. Filip krijgt het heilig vorm-
sel toegediend door de pauselijke nuntius, monseigneur Cardinale. De vor-
ming vindt plaats in de kapel van het Sint-Michielscollege of correcter: Col-
lège Saint-Michel in Brussel. Aanwezig is ook één van de (vele) zonen van
Mobutu. Grootvader Leopold iii daarentegen is prominent afwezig. Boude-
wijn wil immers niet dat er contact is tussen Argenteuil (Leopold en Lilian)
en Belvédère (Albert en Paola). Leopold is nochtans de peter van Filip.
‘Omdat Boudewijn wordt beschouwd als de pater familias, duldt hij niet
dat zijn broer (Albert) en zijn familie (Filip) nog contact hebben met de be-
woners van Argenteuil (Leopold iii)’, schrijven Barend Leyts, Brigitte Balfoort
en Mark Van den Wijngaert. Vergeten we ook de rol van Fabiola niet. Ook
zij is resoluut tegen contact met Argenteuil. Fabiola haat Lilian Baels, de
tweede echtgenote van Leopold iii. Die haat is nog steeds even fel als in de
beginperiode.
Lilian en Leopold van hun kant kunnen de religiositeit van Boudewijn
niet goed begrijpen. Leopold vond de keuze van Boudewijn voor Fabiola
overigens niet goed. Hij had liever gezien dat zijn zoon een ‘echte’ (lees: warm-
bloedige) vrouw had gekozen, geen non of kwezel zoals Fabiola.
Boudewijn interesseert zich steeds meer voor Filip. Het is nu voor iedereen
overduidelijk dat Filip dé troonopvolger is. Het plan dat dan voorligt, is dat
Boudewijn zo lang mogelijk regeert zodat Filip de kans krijgt om zich zo
goed mogelijk voor te bereiden op het koningschap. Het is immers de grote
en levenslange frustratie van Boudewijn dat hij zich nauwelijks op zijn func-
tie heeft kunnen voorbereiden. Dat moet anders bij Filip. Bovendien hoopt
Boudewijn dat hij Filip, eenmaal koning, nog vele jaren raad mag geven.

In de jaren zeventig is bovendien helemaal duidelijk geworden dat Bou-
dewijn en Fabiola, ondanks verwoede pogingen, geen kinderen zullen krijgen.
Vooral Fabiola heeft het daar bijzonder lastig mee. Het was haar levensdoel
om kinderen te baren, maar de koningin kon geen kinderen op de wereld
zetten; een gevoelig punt. Te veel optrekken met zijn neef, zou de kinderloze
Fabiola kunnen kwetsen.
Eigenlijk zou de koning de relatie met zijn neef, die al behoorlijk intens
is, nog wat meer willen verdiepen. Af en toe moet hij zichzelf tot de orde
roepen en zichzelf herinneren aan het feit dat Filip zijn zoon niet is. De
meeste waarnemers gaan er van uit dat Filip door het apocalyptische wereld-
beeld van Boudewijn uiteindelijk zal worden verknoeid. Boudewijn kneedt
de jongen helemaal naar zijn disfunctionele model. Daarin staat God cen-
traal. Kardinaal Suenens legde Boudewijn eens uit dat hij als koning een
‘missie’ had op aarde. Dat beeld wordt doorgegeven aan Filip. Het model is
disfunctioneel omdat het haaks staat op de echte opdracht van een koning,
namelijk een ondergeschiktheid aan verkozen politici.
De persdienst van het Paleis draait ook overuren voor de ouders van Filip.
Alle insiders weten dat Albert en Paola elkaar in de jaren zeventig niet meer
kunnen luchten. Als ze elkaar toch ontmoeten, is er klinkende ruzie. Ze kun-
nen niet eens meer in dezelfde ruimte verblijven, zozeer verafschuwen ze
elkaar.
Filip volgt de eerste drie jaar van het middelbaar onderwijs in het Frans aan
het Collège Saint-Michel in Etterbeek (Brussel). Het is een elitair college.
Ook premier Paul Vanden Boeynants liep er eerder school.
De prins volgt er de richting Grieks-Latijn. Hij start in september 1972 in
6 lat e bij Paul Beaufays. Het jaar daarop zit hij bij Louis Lafontaine van 5
l at b . Het schooljaar 1974-1975 zit Filip in 4 l at b bij Michel Lambillon.
Latijn en geschiedenis krijgt Filip van Jacques Sibille.
Gedurende drie jaar verblijft hij bij een gastgezin, een neef van Louis La-
fontaine. Daar voelt Filip zich goed. Hij heeft een goede relatie met zoon
Xavier. In het weekend gaat de prins met tegenzin naar het Belvédère. De
familie Lafontaine zal decennia later nog een rol spelen in de koninklijke
familie. Dan zal Louis’ zoon Paul koning Albert aan het hart opereren.

Het onderwijs in het Brusselse college verloopt in het Frans. Er zijn wel
lessen Nederlands van Daniël Nijs, maar om het Nederlands van de prins bij
te spijkeren wordt hij in de zomervakantie naar Vlaanderen gestuurd.
Samen met tien andere Franstalige kinderen uit het Brusselse volgt Filip
in het Heilige-Maagdcollege in Dendermonde een cursus Nederlands gedu-
rende veertien dagen in de grote vakantie van 1973. Filip is er ingeschreven
onder een valse naam.
Daar ontmoet hij Frank Van Molle, beter gekend als Vlaams zanger Frank
Galan. Net als Filip werd hij in 1960 geboren. ‘Prins Filip was verlegen en niet
erg spraakzaam. Veel vrienden had hij ook niet: op een internaat word je geen
vrienden tijdens het kwartiertje pauze op de speelplaats. Bovendien had die
school twee speelplaatsen en wisselde de prins tussen de ene en de andere
– wellicht om veiligheidsredenen. We hebben ook nooit geweten waar hij
sliep,’ herinnert Van Molle zich in Het Nieuwsblad Magazine (10 april 2010).
Filip krijgt in Dendermonde Nederlandse les van Joris Denoo. Denoo is
jobstudent en nauwelijks enkele jaren ouder dan de leerlingen. ‘Jaren geleden,
in de vorige eeuw nog, gaf ik lesjes Nederlands aan prins Filip. Die was toen
veertien jaar. Dat gebeurde op een veertiendaags zomertaalkamp Nederlands
voor Franstaligen in Dendermonde. Ik was daar toen jobstudent, ik stu-
deerde nog. Aardig centje verdiend, hoor’, vertelt Denoo trots.
In september 1975 verhuist Filip op aanraden van minister Herman De Croo
naar de abdijschool van Zevenkerken nabij Brugge. De bedoeling is eerst om
een privéschooltje op te richten voor de prins. Dat plan wordt wijselijk afge-
blazen. Ook de latere schoonvader van Filip, Patrick d’Udekem, liep school
in Zevenkerken.
‘De Croo gaat enkele keren naar Belvédère om Albert en Paola te overtui-
gen’, schrijven Leyts en zijn medeauteurs. Maar Laurent en Filip krijgen geen
enkele inspraak. Boudewijn wikt én beschikt als strenge pater familias.
Midden de jaren zeventig worden de prinsen Filip en Laurent ingeschre-
ven in die school. Filip begint als vijftienjarige in het vierde jaar van het hu-
maniora. Laurent start in het zesde leerjaar. Filip is boos dat zijn jongere
broer meekomt. De relatie tussen de twee broers is niet goed. In die tijd
verblijft Astrid elders. De Overpeltse Geneviève Crolla studeert aan het In-

stitut de la Vierge Fidèle. ‘Prinses Astrid zat er ook op school toen ik er leer-
ling was. Enkele jaren onder mij,’ vertelt ze.
Oom Boudewijn volgt de vorderingen van zijn neef op de voet. ‘Het is dan
al duidelijk dat prins Filip ooit zijn oom zal opvolgen’, staat in Kroonprins
Filip van Barend Leyts en zijn medeauteurs.
Filip vervolgt de richting Latijn-Grieks die hij in Brussel startte. Het on-
derwijs verloopt er in het Nederlands en de prins is compleet verloren. De
lesjes Nederlands hebben weinig geholpen. Een van de leraars op de school
is Christian Papeians. ‘Filip was uit zijn milieu weg. Het was een hele schok
voor hem. Bovendien is de prins niet iemand die gezelschap zoekt’, vertelt hij.
‘De school bij Brugge is berucht als kweekschool van een arrogant rechts
mentaliteitspatroon’, weet auteur Jan Van den Berghe. Zevenkerken trekt
vooral rijkeluiskinderen aan. Filip heeft het er erg moeilijk. De krant Le Soir
Koning Boudewijn, prins Filip en prins Albert bestuderen met
belangstelling een maansteen in het Museum van Natuurwetenschappen.
Boudewijn en Filip delen een interesse in wetenschap en techniek.

heeft weet van een speciaal regime voor de prins. ‘De prins heeft zijn zomer-
vakanties telkens moeten inkorten om overgangsexamens voor te bereiden.’
De resultaten van Filip zijn evenwel staatsgeheim.
‘Toen Boudewijn de rampzalige opleiding van zijn neven vaststelde, was
zijn wanhoop immens groot. Ik kan u verzekeren dat hij een diepe voor-
liefde had voor Filip en Laurent. Hij was overtuigd van wat hij moest doen
maar de entourage wou het monopolie over de prinsen behouden’, vertelt
Laurents privéleraar Rudi Bogaerts veel later.
Moeder Paola heeft echter weinig waardering voor haar zonen. ‘Mes fils
sont des cons’, roept ze in het bijzijn van derden uit. Een ding kan Filip wel
goed en dat is kapotte radio’s en horloges herstellen. Het technische vernuft
is een typische eigenschap van de Coburgers. Ook grootvader Leopold iii
hield van techniek. Hij lag vaak onder een auto te sleutelen. En Filips over-
grootvader Albert i hield erg van de mechanische precisie van treinen.
Barbara Maselis
In de abdijschool van Zevenkerken leert Filip de blonde Barbara Maselis
kennen. Het meisje groeit op in een kroostrijk gezin in het West-Vlaamse
Rumbeke. Haar vader Gerard is er veevoederfabrikant. Haar moeder overlijdt
in 1983.
Volgens vader Maselis was Filip een fijne jongeman. ‘Wat ze ook van hem
mogen zeggen. Hij was heel charmant. Hij was hier zeer graag gezien. En
natuurlijk babbelde hij over gewone dingen. Hij was normaal hé’, vertelt
vader Maselis in 2007 aan Het Nieuwsblad. Hij bevestigt dat de liefde tussen
Filip en Barbara ontstond in de abdijschool van Zevenkerken. ‘Filip is hier
toen dikwijls geweest. We hebben vaak gepraat. Barbara en Filip waren niet
uit elkaar te slaan. Maar die relatie, dat was iets dat niet mogelijk was. Zij,
een gewoon Vlaams meisje. Ze voelde dat genoeg. Dat kon niet lukken.’
Volgens diverse bronnen wordt de relatie tussen Filip en dochter Maselis
onder druk stopgezet. Sommigen wijzen hierbij naar Fabiola, anderen naar
Albert. Barbara zal in de zomer van 1988 met een goede vriend van prins Filip
trouwen, Daniel De Belder. Daniel is diamantair en de zoon van de in 2003
overleden bloemenkunstenares en botamica Jelena De Belder.

In 1977 ontmoet Filip voor de allereerste keer zijn grootvader Leopold. Prins
Filip is dan zeventien. De ontmoeting is geregeld door Boudewijn. Hij vindt
dat zijn neven hun grootvader eindelijk eens mogen ontmoeten. De vorst
maakt hiermee een schaarse uitzondering op zijn zelf ingestelde strenge
regel dat er geen contact mag zijn tussen Argenteuil (Leopold en Lilian) en
Belvédère (Albert en Paola).
Volgens Leyts, Balfoort en Van den Wijngaert wordt een ingewikkeld
scenario in elkaar geknutseld. ‘Filip en Laurent worden naar een tandarts
gebracht aan het Leopoldpark in Brussel. Terwijl ze in de wachtkamer zitten,
komt Leopold “toevallig” uit het kabinet.’ Boudewijn heeft een ontmoeting
van vijftien minuten voorzien maar Lilian gooit roet in het eten. ‘Na tien
minuten begint prinses Lilian al ongeduldig in de wachtende auto te claxon-
neren.’ Ze vindt dat de ontmoeting lang genoeg heeft geduurd. Een leraar
van Zevenkerken herinnert zich dat Filip opgetogen was dat hij eindelijk zijn
grootvader had leren kennen.
Minder goed nieuws wordt door de ouders van Filip gebracht: Albert en
Paola willen scheiden. De papieren liggen klaar. Ze moeten enkel nog door
beide partijen worden ondertekend. Zelfs Boudewijn moet toegeven dat er
geen beterschap in zit. Hij legt zich neer bij de situatie. Maar hij wil het zijn
broer en schoonzus niet gemakkelijk maken. Boudewijn laat in de schei-
dingsakte enkele voorwaarden opnemen. Eerste voorwaarde is dat Albert
zijn recht op de troon moet opgeven. Als hij met zijn minnares Sybille de
Selys wil trouwen, moet hij ook naar Londen verhuizen. Bovendien moet hij
zijn titel ‘prins van Luik’ opgeven. Ook Paola moet haar titel van prinses van
Luik opgeven.
Auteur Mario Danneels: ‘Albert had achttien jaar lang een relatie met
Sybille de Selys-Longchamps, de moeder van Delphine. Dat was echte liefde.
Sybille was later een tijdlang getrouwd met een Engelse Lord, maar Albert
bleef voor haar de ware.’ Dat bevestigde Sybille later in een interview in Le
Soir en De Standaard. ‘Als Albert en Paola geen prins en prinses van Luik wa-
ren geweest, dan waren ze nu niet meer samen. Dat weet iedereen. Ja, ze wil-
den scheiden. Paola had zelfs een advocaat in de arm genomen. Wat een
tragedie: Albert moest achttien jaar lang de vrouw van zijn leven verbergen,
Paola bleef noodgedwongen de prinses spelen, terwijl ze zelfs haar eigen
kinderen niet meer mocht opvoeden.’

Bij de onderhandelingen is het net zoals bij andere koppels vooral moei-
lijk een goede regeling te vinden voor de kinderen. Paola wil met de kinderen
naar Italië. Boudewijn kiest de kant van zijn broer en chanteert zijn schoon-
zus met de boodschap dat de kinderen als mogelijke troonsopvolgers in
België moeten blijven.
Volgens Leyts, Balfoort en Van den Wijngaert blijft de dotatie van Albert
en Paola in deze constructie behouden. Er is enkel discussie over de exacte
verdeling ervan. Andere bronnen beweren stellig dat Boudewijn de dotatie
voor de prinsen van Luik wilde laten afschaffen. Dat was de straf die hij zijn
broer en vooral zijn schoonzus wilde opleggen. ‘Boudewijn koos wel expliciet
partij voor zijn broer Albert’, vertelt een insider. Albert en Paola zullen zich
enkele jaren later uiteindelijk verzoenen.
KMS
Op 15 april 1978 wordt Filip achttien. Er wordt een ‘persmoment’ georgani-
seerd om te tonen hoe stevig de familie aan elkaar hangt. De Belgen krijgen
mooie beelden te zien. Voor wie ze wil geloven natuurlijk. In feite zijn de
Coburgs de meest disfunctionele familie van België.
Op dat ogenblik is de opleiding van Filip in Zevenkerken bijna ten einde.
Boudewijn zit met de handen in het haar. ‘Hoewel hij hard studeert, blijft
het voor hem moeilijk om het niveau van de klas bij te benen’, weten Leyts
en zijn coauteurs. Zevenkerken is nochtans een school waar heel wat min-
derbegaafde maar begoede kinderen een middelbaar diploma kunnen halen.
‘Boudewijn vreest dat het nieuws over een slecht examen zou kunnen
uitlekken’, staat in Kroonprins Filip. Daarom vraagt Boudewijn aan zijn half-
broer Michel Didisheim – een natuurlijke zoon van Albert i die in 1962 se-
cretaris en vervolgens kabinetschef wordt van prins Albert – om prins Filip
te helpen. In plaats van een examen wordt afgesproken dat de jongen een
essay maakt. Filip krijgt veel hulp bij de redactie van het stuk en haalt net
voldoende punten. Aan Herman De Croo vertelt Filip dat hij er ‘gezweet
heeft’.
Boudewijn beslist vervolgens met vier vertrouwelingen over de verdere
opleiding van Filip. Michel Didisheim, Gilbert Thibaut de Maisières (hoofd

van het Huis – de entourage zeg maar – van Albert), generaal Blondiau en
uiteraard André Molitor, kabinetschef van Boudewijn zelf. Samen worden
ze door jaloerse paleismedewerkers ‘de groep of bende van vier’ genoemd.
Ze bepalen en bespreken de mogelijkheden en de beperkingen van de
prinselijke opleiding. Boudewijn wordt uitgebreid geïnformeerd. Filip daar-
entegenwordtzeldengeraadpleegdenookAlbertkrijgtdeplannenpasnadien
te zien. ‘Koning Boudewijn heeft een beslissend oordeel in alles wat over
Filip wordt beslist.’ Na de zomer van 1978 trekt Filip naar de Koninklijke
Militaire School (kms). Het wordt alweer boven zijn hoofd beslist door ‘de
groep van vier’.
‘Evenals Leopold ii het deed ter gelegenheid van de intrede van zijn neven
Boudewijn en Albert, ben ik in uw midden op deze dag’, verklaart Boudewijn
bij de aanvang de militaire opleiding. ‘Ik verheug mij over deze start en ik
heb vertrouwen in uw onderwijs en in uw voorbeeld.’
Boudewijn volgt de resultaten van zijn neef nog meer op dan in het ver-
leden. Nu wordt het menens. Om zo veel mogelijk te weten te komen over
de activiteiten van zijn neef stelt Boudewijn enkele officieren van de kms aan
als ‘spionnen’. Zij moeten fungeren als ‘oren en ogen’ voor de vorst.
De oplossing voor Filip is een bijzonder programma aan de Koninklijke
Militaire School, de ‘universiteit’ van het leger. Hij wordt er ondergebracht
bij de 118de promotie Alle Wapens – een opleiding die leidt tot een diploma
van licentiaat in de Sociale Wetenschappen. Van het zware toelatingsexamen
wordt hij vrijgesteld. Filip verblijft er van 1978 tot 1981. De opleiding wordt
er in het Frans en in het Nederlands gegeven. Filip zit in de les naast Luc
Castelein. ‘Hij verveelde zich meestal steendood. Je voelde dat hij er zat om-
dat hij er moest zitten. Oprechte interesse had hij alleen voor auto’s en mo-
toren. Daarover had hij ook allerlei boekjes mee. Filip was wel een sympa-
thiekegast, hij deed zijn bestomerbij tehoren.In deles van professor Charles
draaide hij zich om op zijn stoel en deed hij voor de hele klas een gebaar van
“die man kan nogal zagen”, aldus Castelein in De Standaard. We wisten niet
wat we zagen.’
Laurents privéleraar Rudy Bogaerts: ‘Filip heeft drie jaar lang op de mi-
litaire school een half punt op twintig gehaald voor wiskunde, scheikunde

en natuurkunde, omdat de leraars hem geen nul mochten geven.’ Laurent
is volgens hem minder dom dan Filip. ‘Het paleis wil ook niet geweten heb-
ben dat onze toekomstige koning, prins Filip, eigenlijk dommer is dan zijn
broer Laurent.’
Na die drie jaar op de kms schrijft Filip geen thesis. Een diploma kan hij
niet krijgen: zo bruin kan het paleis het volgens De Standaard niet bakken.
Filip krijgt alleen een certificaat dat hij gedurende drie jaar bepaalde vakken
‘met vrucht gevolgd heeft’. Die informatie wordt door de woordvoerder van
het paleis bevestigd. In officiële mededelingen wordt het onderwerp volgens
de redacteur van de krant met koninklijke elegantie omfloerst behandeld. De
officiële biografie van Filip vermeldt dat de prins de cursussen volgde aan de
kms met de 118de promotie Alle Wapens. Over een resultaat wordt niet gerept.
In 1981 legt de koning de prins een adviseur op: beroepsmilitair Guy Mertens.
Mertens is net aangewezen om de Belgische eenheid in het Duitse Soest te
leiden als hij bij koning Boudewijn wordt geroepen. ‘Hij zocht iemand voor
zijn neef, zei hij. Die neef bleek prins Filip te zijn. Twee uur heb ik met ko-
ning Boudewijn door het park gewandeld. Ik kon mijn oren niet geloven. Ik
had wellicht het juiste profiel: technische scholing als burgerlijk ingenieur,
de vereiste graad in het leger en ik was tweetalig.’ Mertens is geboren in 1938
en is daarmee een flink stuk ouder dan de prins.
Maar Filip is wantrouwig. Mertens is voor hem een spion van Boudewijn.
‘Ik heb geen adviseur nodig’, verklaart hij aan zijn oom. Boudewijn luistert
niet eens. Toch zal Guy Mertens het vertrouwen van de prins winnen en een
soort tweede surrogaatvader worden.
Samen met ‘de groep van vier’ bepaalt Mertens de tweede studieronde
van Filip. Boudewijn keurt het plan goed. Filip volgt vanaf oktober 1981 een
opleiding als piloot. Boudewijn blijft de touwtjes stevig in handen houden.
‘Hij controleert en betaalt de studies van Filip’, weten Barend Leyts en zijn
coauteurs.
De opleiding voor Filip vindt plaats in Goetsenhoven. Daar ligt een van
de oudste militaire vliegvelden van ons land. Filip leert er vanaf 1981 vliegen
met Michel Audrit. In 1982 krijgt hij ook Pierre Paris toegewezen als persoon-
lijke monitor. Dat jaar verricht Filip een duovlucht op Marchetti. ‘In dat
vliegtuig zat Paola als passagier’, beweert Audrit in Le Soir.

In het kader van zijn militaire opleiding wordt de prins ook betrokken
bij de voorbereidingen van de Falklandoorlog van 1982. Die vindt plaats tus-
sen het Verenigd Koninkrijk en Argentinië. Inzet zijn de Falklandeilanden,
door Argentinië Islas Malvinas genoemd, en Zuid-Georgia.
Helikopterpiloot Marc Gyssels vloog jaren met de Sea King. ‘Ik moet
zowat de hele koninklijke familie hebben rondgevlogen. Zowel koning Bou-
dewijn en koningin Fabiola als – toen nog – prins Albert, prinses Paola en
prins Filip. Ik was instructeur, testpiloot en tweede in bevel van het smaldeel
en was al goed bekend bij het Hof. Prins Albert heb ik ooit afgezet op het
vliegdekschip Invincible. Prins Filip vloog om veiligheidsredenen in een ander
toestel. Ik heb nooit geweten wat de redenen van hun bezoek was, maar de
Invincible is nadien wel ingezet in de Falklandoorlog.’ De hms Invincible is een
vliegdekschip van de Royal Navy en heeft zijn thuishaven Portsmouth in het
zuiden van Groot-Brittannië.
Prins Filip krijgt zijn eerste vlieglessen in Goetsenhoven,
16 juli 1981.

De vliegopleiding van Filip verloopt niet zonder problemen. Volgens een
bron wordt die opleiding zelfs vroegtijdig gestopt, wegens een incident waar-
bij de prins zijn Mirage niet in de lucht krijgt, omdat hij vergeten is de ‘neus’
van het jachtvliegtuig dicht te klappen.
Een anonieme militair: ‘Een kennis van mij die bij het leger dient, heeft
me verteld dat Filip bij zijn eerste vlucht met een Mirage een kilometer aan
een stuk probeerde op te stijgen. Dat opstijgen lukte echter niet omdat Filip
“vergeten” was de “neus” van de Mirage dicht te klappen. Filip is daarbij uit
het vliegtuig gezet.’
Op 9 juli 1982 speldt Boudewijn zijn neef toch de vleugels van piloot op.
Jan Van den Berghe, de luidst klaterende fontein onder de Vlaamse royalty-
watchers: ‘Het is alsof Filip de reïncarnatie is van Fulco, de vader van Paola.
Fulco was een beroemd gevechtspiloot tijdens de Eerste Wereldoorlog.’
Filip beklimt ook de steile rotswanden van Marche-les-Dames, nota bene
de plaats waar Albert i verongelukte. ‘Hij was onverslaanbaar bij het beklim-
men van de touwladder’, herinnert collega-militair Wouter Beheydt zich.
Midden 1982 verhuist Filip naar Schaffen. Daar leert Freddy Bouquelloen
de prins valschermspringen. Officier Bouquelloen, archetype van de militair
met forse snor, herinnert zich de prins: ‘Ik gaf ook theoretische lessen. Filip
was de enige leerling, en geen gewone leerling. Achter de prins zaten enkele
kolonels die niets kenden van de vrije val.’
‘Filip wilde het altijd goed doen. Ik moet zeggen dat hij af en toe een
beetje onhandig was. Maar hij deed altijd alles wat ik hem vroeg. Hij was
extreem scrupuleus inzake discipline en wilde dat bovendien altijd tonen.’
‘Ik heb hem wel een keer moeten berispen omdat zijn schoenen vuil wa-
ren. Filip had natuurlijk voorrechten. Zo had hij voordelen op het vlak van
zijn instructeurs, op de grond zowel als in de lucht. De instructeur die mee
de lucht in ging, sprong naast hem en landde daar waar de prins landde.’
Op 14 oktober 1982 gaat de prins opnieuw de lucht in. Filip verblijft twee
dagen in de 10de jb Wing en vliegt er op de f-16b tweezitter met Comman-
dant Vlieger Fransen.
Eind 1982 krijgt Filip zijn A-brevetten van parachutist en commando. Op
17 december ontvangt prins Filip zijn muts nadat hij de volledige opleiding
tot paracommando met succes heeft beëindigd.

Gedurende drie maanden, van januari tot eind maart 1983, leidt hij een pe-
loton van het derde bataljon para’s in Tielen. De prins is pelotonscomman-
dant van de 15de Compagnie. Later dat jaar 1983 wordt hij kapitein.
‘Ik herinner me de prins nog erg goed’, weet adjudant-chef Dany Scheer-
linck. ‘Als luitenant was prins Filip toen pelotonscommandant. Dat wil zeg-
gen dat hij moest proberen van jonge gasten goede paracommando’s te ma-
ken. Hij was er erg gedreven mee bezig en genoot heel wat respect.’
Filip De Waele zat in het peloton van prins Filip toen die pelotonscom-
mandant was en een dertigtal para’s onder zich had. ‘Hij was echt een fysiek
beest. Marcheren, rotsklimmen, dat deed hij allemaal graag. Als commandant
had hij zijn mensen echt in de hand – al is dat ook niet zo moeilijk want
para’s zijn heel gedisciplineerd’, verklaart hij in De Standaard.
Niet iedereen is zo positief over Filip. ‘Ja, ’t was 25 jaar geleden iedere dag
lachen bij onze opleiding in Tielen. Flip werd iedere dag braafjes gebracht
om oefeningetjes mee te doen met ons. Het enige dat hij nog miste, waren
de boterhammekes die door Paola gesneden werden en een propere zakdoek’,
vertelt iemand anders die anoniem wenst te blijven.
Een andere para: ‘En zijn tijd in Marche zullen we maar helemaal vergeten.
Ik zal het er maar op houden dat ik hem niet als mijn pelotonscommandant
had gewild, goed genoeg? Het is een belediging voor al de serieuze mensen
die brevetten echt hebben gehaald.’
‘Hey prince’
Filip zet ook zijn studies voort, maar dan in het buitenland. In het voorjaar
van 1983 volgt hij gedurende enkele maanden lessen aan het befaamde Tri-
nity College van de universiteit van Oxford. Bedoeling is vooral om zijn
Engels te oefenen. Filip is visiting student en volgt er moderne geschiedenis en
politieke wetenschappen.
Een definitieve keuze voor Oxford is nooit aan de orde geweest, zegt een
intimus in De Standaard, omdat de Britten te veel poeha maken van konings-
huizen. In de vs zou het incognito beter bewaard blijven. De koninklijke
entourage dringt erop aan dat hij voor zijn medestudenten een alias zou
aannemen, maar dat weigert Filip met klem: ‘Ik ben wie ik ben’.

Medestudenten weten dan ook dat hij een prins is maar hechten daar
geen belang aan. Ze zouden hem joviaal op de schouder kloppen en ‘Hey
prince, buy me a beer’ zeggen. ‘Dat shockeerde hem eerst een beetje, maar
hij vond het ook verfrissend dat iedereen zo gewoon deed tegen hem’, vertelt
Marina Boudart, echtgenote van Stanford-professor Michel, in DeStandaard.
Begin de jaren tachtig is er op het thuisfront ook de merkwaardige ver-
zoening tussen Albert en Paola. Mario Danneels: ‘Wat Albert en Paola op-
nieuw samenbracht, is het geloof. Dat gebeurde via Astrid, die de Charisma-
tische Vernieuwing bij haar ouders introduceerde. Daarom is zij vandaag
ook de enige die een goeie band heeft met haar ouders.’
In 1983 verliest de koninklijke familie twee illustere leden. Op 1 juni 1983
overlijdt in een ziekenhuis in Oostende, op 79-jarige leeftijd, prins Karel. Hij
wordt op 7 juni 1983 bijgezet in het familiegraf in Laken. Prins Karel leidde
sinds 1950 een teruggetrokken leven na voor zijn broer Leopold gedurende
een periode van zes jaar als regent te zijn opgetreden.
Op 25 september 1983 overlijdt ex-koning Leopold iii op 81-jarige leeftijd
na een operatie die problemen met de bloedtoevoer van de hartspier moet
opheffen. Na de operatie treedt echter een verzwakking van de hartspier op
die het overlijden tot gevolg heeft.
Leopold wordt op 1 oktober 1983 herdacht in de Sint-Jacobskerk, waarna
hij wordt bijgezet in het familiegraf. Zijn echtgenote, prinses Lilian, trekt
zich terug in haar kasteel Argenteuil in Waterloo ten zuiden van Brussel en
verschijnt daarna niet meer in het openbaar.
In het najaar van 1983 start Filip aan de Graduate School van de Universiteit
van Stanford in Californië, waar hij een Master of Arts, richting politieke
wetenschappen, wil behalen. Door het overlijden van zijn grootvader mist
hij de start van het academiejaar.
‘Stanford hoort bij de top vijf van de wereld. Geen evidente stap. Filip is
wat wereldvreemd en kan niet zelfstandig wonen. Hij is timide en zijn Engels
is belabberd’, noteert De Standaard. Zelf geeft de prins later toe dat hij er ‘erg
eenzaam’ is geweest. Met de drie landgenoten die er verblijven heeft Filip
‘eerder weinig contacten’. Hij vindt de omgeving bovendien ‘te kil’.
De opleiding is aartsmoeilijk. Bovendien overtreft het aantal aanvragen

vele malen het aantal plaatsen. ‘In het Stanford mba-programma, bijvoor-
beeld, worden op 7000 aanvragen zo’n 300 studenten aanvaard’, legt Geert
Bekaert in De Standaard uit. Hij is zeven jaar prof aan Stanford geweest. ‘De
taaltests alleen al zijn voor buitenlanders uiterst zwaar. En je moet in het
voorafgaande jaar uitstekende cijfers hebben gehaald. Een voordeel is wel:
als je wordt toegelaten, zit je zozeer bij de elite dat je alleen als je van kwade
wil bent, nog gebuisd kunt worden.’
Filip heeft volgens De Standaard zijn toelating uiteindelijk vooral te dan-
ken aan de persoonlijke voorspraak van Michel Boudart, een Belgische pro-
fessor chemical engineering aan Stanford. Boudart geeft dat tegenover de re-
dacteur toe. ‘Ik was al eerder in Laken aan de prins voorgesteld, en de ambas-
sadeur vroeg het me, dus heb ik daar mijn steun aan verleend. Daar is toch
niets oneerbaars aan?’
Boudart en zijn vrouw Marina zijn de steun en toeverlaat van Filip tijdens
zijn twee jaar in Amerika. ‘De prins kwam één keer per week op bezoek voor
Op 25 juni 1985 krijgt Filip zijn ‘universitaire graad’ in Stanford.

een lang gesprek. Dat was een waar plezier voor ons. Hij heeft het heel zwaar
gehad, vooral in het begin. Hij had problemen met het Engels en kwam
vanaf de eerste week in een regime terecht waarbij je twee of drie papers per
week moest schrijven. Die jongen had in zijn leven nog nooit zoiets moeten
doen. Gelukkig had het paleis een andere Belgische student gevraagd hem
te begeleiden, hem te leren leren. Bovendien werd hij in die eerste maanden
begeleid door kolonel (Guy) Mertens. Die moest hem schaduwen, want ze
waren bang dat hij zou worden gekidnapt.’
‘Mertens moest Filip ook wat wereldwijzer maken: leren omgaan met geld
en zo. Hij was zo hulpeloos. Aan ons vroeg hij wat hij moest doen om zijn
vuile was proper te krijgen. Maar hij leerde snel bij. Na enkele maanden heeft
hij die officier zelf terug naar België gestuurd.’
Er is niet alleen Mertens die klaarstaat voor de prins. Filip wordt vanuit
Brussel in zijn studiewerk met raad en daad bijgestaan door Alberts secreta-
ris, Michel Didisheim, en door Jacques van Ypersele de Strihou, de kabinets-
chef van Boudewijn.
‘Filip is geen intellectuele hoogvlieger. Bovendien was zijn kennis van het
Engels na amper twee maanden in Oxford van een zeer laag niveau. Ook Van
Ypersele heeft aan heel wat papers meegewerkt’, verduidelijkt een bron.
In ieder geval vergt het Filip twee jaar om te slagen in een studie die nor-
maal een jaar duurt. ‘Dat is perfect verklaarbaar’, reageert toenmalig paleis-
woordvoerder Pierre-Emmanuel De Bauw. ‘Juist omdat hij geen echt licen-
tiaatsdiploma had, eiste de universiteit dat hij méér vakken aflegde dan de
anderen om zijn ma te behalen.’
Niet iedereen gelooft dit verhaal. Zo is er voormalig politicus Pierre Che-
valier die ter plaatse ontdekt dat Filip niet echt een verpletterende indruk
nagelaten heeft. Een gewezen minister gaat nog een stuk verder: ‘Zijn studie
politieke wetenschappen aan de universiteit van Stanford in de v s stelde
niets voor. Hij heeft trouwens geen echt diploma gekregen.’
Een medewerker van het Hof ziet het zo: ‘Filip heeft er hamburgers leren
eten, cola gedronken en veel vrienden gemaakt. Zijn vrienden noemden hem
Prince.’
Filips voormalige medeleerling aan de kms Luc Castelein is boos: ‘Ik heb
na mijn licentie sociale wetenschappen aan de Koninklijke Militaire School

nog een postgraduaat aan de ku Leuven behaald. Mij lapt hij (Filip) het dus
twee keer. En dat hij echt een diploma aan Stanford heeft verdiend, is totaal
onvoorstelbaar. Daar had hij noch de verstandelijke vermogens, noch het
doorzettingsvermogen voor. Om van zijn kennis van het Engels toen nog
maar te zwijgen.’
De theepotten van de prins
Eind 1985 verhuist Filip naar een appartement in het paleis van Brussel. Bo-
venop een eiken kast staan de theepotten die de prins verzamelt. Een paleis-
medewerker: ‘Filip kan over elke theepot een lang verhaal vertellen.’ Het is
niet onmiddellijk een evidente hobby voor een jongeman.
Daar is hij in elk geval tijdens de dag nog dichter bij zijn oom. ‘Filip heeft
een heilig ontzag voor zijn oom Boudewijn’, benadrukt iemand van het Hof.
De prins volgt de instructies van zijn oom nauwgezet.
’s Avonds is de prins wel alleen. Want dan vertrekt Boudewijn naar Laken.
En dus blijft de prins alleen achter in het immense paleis in Brussel. Ach-
teraf beschouwd is ook deze beslissing van Boudewijn merkwaardig. Boude-
wijn bepaalt en betaalt ook de inrichting voor zijn neef. Filip krijgt enkele
afgedankte meubels. ‘Boudewijn houdt de hand stevig op de knip’, staat in
Kroonprins Filip. De prins mag weinig zelf beslissen. Het keurslijf van Boude-
wijn is erg strak.
De broers Filip en Laurent worden volgens Bogaerts op dat ogenblik zelfs
de inzet van een ideologische strijd tussen de katholieke en vrijzinnige vleu-
gel van het Paleis. Het Paleis wordt doorgaans geassocieerd met de katho-
lieke stroming, maar soms slagen ook vrijzinnigen erin belangrijke posten
te bemachtigen. Vrijmetselaar en socialist Herman Liebaers werd grootmaar-
schalk onder Boudewijn. Aangezien Laurent zich niet wil scharen onder de
charismatische vleugel van Boudewijn, wordt hij benaderd door de vrijzini-
gen. Resultaat, volgens Bogaerts: ‘De koninklijke entourage heeft, bewust of
onbewust, prins Laurent én prins Filip kapotgemaakt.’
Filip krijgt in de tweede helft van de jaren tachtig evenmin inspraak in
zijn eigen tijdsbesteding. Het is immers Boudewijn die beslist welke taken
Filip op zich neemt. En Filip schikt zich gewillig naar de wensen van zijn

oom. Boudewijn maakt wel een grote fout: hij maakt van Filip een eenzame
student. De prins krijgt immers privéles op het paleis. Eminente professoren
moeten hem wegwijs maken in de economie en het recht.
In het lesprogramma komen ook constitutionele, politieke en sociale
aspecten van België aan bod. Zo krijgt Filip twee jaar lang privélessen consti
tutioneel of grondwettelijk recht van Robert Senelle. Maar Boudewijn vergeet
dat het contact met medestudenten even belangrijk is.
Boudewijn stuurt Filip ook voorzichtig in het veld. Hij mag enkele be-
zoekjes afleggen en stages volgen. Boudewijn regisseert alles. Niets mag aan
het toeval worden overgelaten. Dat Filip zo houterig overkomt, is de facto
de schuld van Boudewijn. ‘Zelfs de vragen die Filip mag stellen, worden op
voorhand afgesproken’, weten Leyts, Balfoort en Van den Wijngaert. Filip is
een marionet van zijn oom. Boudewijn trekt aan alle koordjes. ‘Het kinder-
loze echtpaar heeft van de stille Filip een karikatuur gemaakt’, besluiten de
auteurs.
Van midden de jaren tachtig bereidt Boudewijn zijn neef Filip dus steeds
meer voor op een leven als koning. De prins, wiens hobby’s onder meer ski-
ën, duiken, joggen en biljarten zijn, volgt gedwee het pad dat voor hem is
geplaveid. Volgens journaliste Anne Quivrain leert Filip ook pianospelen.
Maar hardlopen is toch de lievelingssport van de prins. Hij wordt regel-
matig door verbaasde wandelaars gespot in het Zoniënwoud. Niet toevallig
is de lievelingsfilm van de prins Chariots of Fire uit 1981.
Maar de prins is tegelijk vrij geïsoleerd. Een voormalig journalist van De
Tijd: ‘De (omstreden en veroordeelde) advocaat Jean-Paul Dumont had mid-
den de jaren tachtig contact met de prins. Dumont noemde hem zijn buddy.
Volgens Dumont was Filip erg eenzaam.’ De prins wordt in die periode ook
af en toe gesignaleerd in de dancings Mirano en Circus. Een jongeman moet
’s avonds toch iets doen.
Een studiereis brengt Filip in die periode ook in de Verenigde Staten. Hij
is er van 7 september tot 12 oktober 1985. Enkele weken later mag de prins
opnieuw zijn koffers pakken. Na de uitbarsting van de vulkaan Nevado del
Ruiz brengt hij een humanitair bezoek aan Colombia van 24 tot 29 november.
‘De ellende en de wanhoop die ik daar zag, zullen me tot het einde van mijn
dagen bijblijven’, getuigt de prins hierover.

In 1986 spelen de Rode Duivels goed. De Wereldbeker voetbal vindt plaats
in Mexico. Filips chaperone Guy Mertens krijgt de opdracht om samen met
de prins naar Mexico af te reizen. Samen bezoeken ze er de Belgische natio-
nale ploeg. Ze zijn in Mexico van 24 tot 30 juni.
De Rode Duivels behalen er hun historische zege tegen Rusland. ‘We
sliepen in hetzelfde hotel als de Rode Duivels. ’s Avonds zaten we bij Jean-
Marie Pfaff aan de massagetafel. “Filip, wij zijn toch allebei vedetten, elk op
onze manier”, hoor ik Jean-Marie nog zeggen. Prachtige tijden heb ik beleefd
met prins Filip,’ vertelt Mertens.
Jean-Marie Pfaff: ‘Prins Filip heeft ons later nog een telegram gestuurd,
in twee talen, om ons succes te wensen. Dat heeft ons plezier gedaan.’
Iets later mag de prins op studiereis naar China en Tibet. Hij verblijft er
van 3 tot 30 augustus 1986. Vooral China trekt hem aan. Hij zal er later nog
vaak komen.
Intussen werkt Filip voort aan zijn militaire loopbaan. Via speciale cur-
sussen aan het Koninklijk Hoger Instituut voor Defensie legt Filip zich toe
op de studie van geopolitieke en strategische problemen en hij neemt ook
deel aan manoeuvres. Eind 1989 zal hij worden gepromoveerd tot kolonel.
Niet iedereen vindt deze snelle promotie eerlijk.
Filip wordt ook een steeds grotere fan van Europa. Daarin volgt hij gewoon
zijn oom die na een grote terughoudendheid een grote liefde voor de Euro-
pese gedachte ontwikkelde. Eind maart worden door Filip de eerste Europe
se gouden en zilveren ecu’s geslagen. De ecu is de voorloper van de euro. Op
de voorzijde van de munten staat Keizer Karel v, een door Filip erg bewon-
derde figuur.
Twee maanden later mag Filip in Mechelen de tweejaarlijkse prijs A. Spi-
noy uitreiken. Antoon Spinoy was een socialistisch politicus. Hij was onder
meer burgemeester en minister. Over Spinoy wordt gefluisterd dat hij een
buitenechtelijke zoon was van koning Albert i, overgrootvader van Filip. Dat
geeft aan de uitreiking ontegensprekelijk een bijzonder tintje.
Filip is ook steeds vaker te vinden in Opgrimbie waar Boudewijn de villa
Fridhem heeft gebouwd. Die naam Fridhem heeft Boudewijn uit Zweden
meegebracht. Het paleis van zijn grootouders heette zo. ‘Koning Boudewijn

kwam hier erg vaak. Bijna elk weekend,’ herinnert Wim Terwingen, ex-burge
meester van Maasmechelen, zich. In de jaren tachtig werd het domein per-
manent bewaakt door rijkswachters.
Boudewijn neemt zijn neef ook steeds vaker mee naar officiële plechtig-
heden. Zo zijn Boudewijn, Fabiola en Filip aanwezig op een viering van 11 no-
vember in Oostende in de tweede helft van de jaren tachtig. Eind de jaren
tachtig wordt beslist om het tempo voor de prins nog wat op te drijven. Zo
is er een werkbezoek aan Turkije van 29 december 1987 tot 10 januari 1988. In
die periode werkt Filip op aangeven van Boudewijn ook als vrijwilliger bij de
zusters van Moeder Theresa in Calcutta en met Artsen zonder Grenzen in
de Ethiopische woestijn. Hij bezoekt projecten in Egypte, begeleidt een zen-
ding van Ontwikkelingssamenwerking in Bolivia en Columbia, hij bezoekt
armenwijken in diverse grootsteden en doet een humanitaire studieweek in
Bangladesh.
In de Egyptische hoofdstad Caïro begeleidt Filip zuster Emmanuelle. Op
het moment van haar pensioen als leerkracht in 1971, besloot ze zich te ont-
fermen over de armen en zich in Caïro te vestigen bij de voddenraapsters van
de sloppenwijk van Azbet-el-Nakhl. Ze bouwde er scholen, huizen, zieken-
huizen en medische centra met steun van giften die uit de hele wereld kwa-
men. Ze verbleef daar meer dan twintig jaar lang.
Filip verricht ook liefdadigheidswerk in Recife en Bahia, twee steden in
Brazilië.
De liefde
En hoe zit het met de liefde? Eind de jaren tachtig is Filip een late twintiger.
Op 24 juni 1989 is Filip in het gezelschap van de mooie Cristina van Spanje,
dochter van het Spaanse koningspaar. Sommigen dromen van een romance
tussen beiden. Zijn oom Boudewijn is toch getrouwd met de Spaanse Fa-
biola? Samen onthullen Filip en Cristina het nieuwe standbeeld van Don
Quichote in Brussel. Het is een geschenk van Spanje aan ons land.
Dit beeld op het Brusselse Spanjeplein is een vrijwel exacte kopie van het
Don Quichotebeeld aan het Monumento a Miguel de Cervantes op de Plaza
de España in Madrid. Het levert een mooie foto op van Cristina en Filip met

het standbeeld in brons op de achtergrond. Zeker is dat er niets is tussen
Filip en Cristina. Ze zal in 1997 met een handbalspeler trouwen.
Later dat jaar vertrekt Filip opnieuw naar de vs. Er staat alweer een reis
op het programma, van 27 september tot 17 oktober. De prins wordt er ver-
gezeld door kolonel Jean-Pierre Roman. Deze keer ligt de klemtoon op ont-
spanning. ‘Alles wat nieuw is, interesseert me,’ verklaart de prins er. Filip
verbindt wel twee voorwaarden aan dat ‘nieuwe’. ‘Er moet structuur én be-
tekenis achter zitten.’
De prins doet eerder dat jaar in april ook enkele korte stages bij het imf,
de Wereldbank en de Verenigde Naties. Een insider: ‘Het woord stage is wat
overdreven. Filip kreeg een uitgebreid overzicht van de werking van deze
instellingen, een soort langgerekte rondleiding.’ Filip voert er ook gesprek-
ken met David Abshire van de denktank Center for Strategic and Inter
national Studies.
Boudewijn denkt ook aan de voortzetting van de monarchie. ‘Na zijn
terugkeer uit de vs hebben Boudewijn en Fabiola de prins opgezadeld met
een Spaans gravinnetje dat zich op religieus gebied kon meten met Fabiola,’
herinnert een gewezen minister zich in De kroon ontbloot van auteurs Ilegems
en Willems. Volgens een medewerker van het Hof had Filip zelfs een verhou-
ding met het meisje. ‘Een pronte verschijning, maar een Spaanse …’ Het wordt
niets.
Grapjas?
In 1990 wordt de zestigste editie van ‘Les Grandes Conférences Catholiques’
in Brussel gehouden. Het zijn internationale bijeenkomsten die in het teken
staan van het geloof. De paus drukt zijn grote tevredenheid uit over de ‘Gran-
des Conférences Catholiques’. Koning Boudewijn is een grote fan. Op het
omslag van de biografie over Pierre Harmel staat een foto van de katholieke
politicus in gesprek met Boudewijn. Harmel draagt een nota met als titel:
‘Les Grandes Conférénces Catholiques. 1931-1991’. Het geloof verbindt beide
mannen levenslang. Het evenement wordt dat jaar gemodereerd door Anne
Sinclair, de latere echtgenote van Dominique Strauss-Kahn, kortweg dsk.
Boudewijn en Fabiola zijn aanwezig. Ook Filip is een aandachtige toehoorder.
Het toont aan dat de prins helemaal is ingepalmd door zijn oom en tante.

Daarnaast gaat de opleiding van de prins verder. Zo is er een werkbezoek
aan Polen van 4 tot 17 februari en vervolgens een werkbezoek aan Hongarije
van 18 tot 29 maart.
Tijdens een interview krijgt Filip brt-journalist Herman De Prins voor
zich. ‘Ik ben De Prins’, stelt de journalist zich voor. ‘Ik ook’, antwoordt Filip.
Het is een voorbeeld van de droge humor die typisch zou zijn voor Filip.
Op 15 april wordt Filip dertig. Een insider omschrijft de prins dan als niet
sociaal, lijdend aan een minderwaardigheidsgevoel, gedeprimeerd, kampend
met schuldgevoelens, onderdanig en dogmatisch. Voor een deel kunnen we
dat toewijzen aan de ijzeren hand van de opvoeding. Filip is ook boos op zijn
vader omdat hij zijn gezin lange tijd in de steek liet.
De verjaardag van de prins wordt in elk geval in familiekring gevierd. Ook
zijn zwager Lorenz is aanwezig. Lorenz d’Este trouwde eerder met Astrid.
Filip slaagt erin de dertig kaarsjes van de verjaardagstaart in een keer uit te
blazen, een hele verdienste.
Het jaar 1990 zal in het teken staan van de zogeheten abortuskwestie. In april
van dat jaar meldt Boudewijn aan premier Wilfried Martens dat zijn geweten
de bekrachtiging van de abortuswet niet toelaat. Meteen zit België met een
zwaar institutioneel probleem en dreigt een koningscrisis. Boudewijn laten
aftreden en vervangen door zijn broer Albert of zijn neef Filip is geen oplos-
sing. Ook zij zouden de wet moeten bekrachtigen. En die kans is klein bij
Albert, die altijd luistert naar Boudewijn, en zelfs onbestaande bij Filip.
Martens lost de zaak dan op door Boudewijn gedurende een dag in de
onmogelijkheid te plaatsen om te regeren. Het is de Leuvense grondwetspe-
cialist André Alen die hem deze oplossing influistert. Hiermee wordt de
Grondwet wel zeer soepel geïnterpreteerd. Ondertussen bekrachtigt de re-
gering zelf de wet. Een gezamenlijke zitting van Kamer en Senaat zet Bou-
dewijn vervolgens weer op de troon.
De crisis doet de politici nadenken over de rol van de vorst. ‘Om te ver-
mijden dat in de toekomst soortgelijke problemen rijzen, heeft de regering
de bedoeling om een structurele wijziging (aan de functie van de koning)
voor te stellen.’ Vandaag is er van die cruciale passage uit Martens’ brief aan

koning Boudewijn nog steeds niets in huis gekomen, ook al laait de discus-
sie naar aanleiding van de abdicatie van Albert ii opnieuw op. De kans dat
dit zal worden geregeld vóór de cruciale verkiezingen van 2014 is onbestaan-
de. Premier Di Rupo zal dat nadrukkelijk aangeven. ‘Bovendien is door de
federaliseringdesymbolischewaardevandeBelgischedynastievoordeFrans-
taligen alleen toegenomen’, noteert DeStandaard. ‘Die willen van een gekort-
wiekt koningshuis, met louter protocollaire functie, niet meer weten.’
De nood aan een structurele oplossing is dan duidelijk. Want Boudewijn
zou ook nooit de euthanasiewet of het homohuwelijk bekrachtigen. Maar
drie jaar later zal le roi triste overlijden. Het probleem kan opnieuw opduiken
met Filip als koning.
Boudewijn stuurt zijn neef Filip steeds meer naar voren. Maar Filip ‘pakt
niet’ bij de mensen. Het is een van de grootste mislukkingen van Boudewijn.
‘Boudewijn heeft Filip toen het hele jaar (1990) door in zijn zog meegesleept,
en dat is – we moeten eerlijk zijn – op een mislukking uitgedraaid. Filip bleek
het niet te hébben, hij sloeg niet aan. Papa en mama laten hun kleine jongen
uit, dat was het eigenlijk’, vertelt een anonieme politicus het jaar daarop in
Humo.
Boudewijn ervaart ‘zijn’ 60/40-feesten – België viert Boudewijns zestigste
verjaardag en zijn veertigste jaar op de troon – bovendien als een fysieke be-
proeving. Insiders weten dat het programma veel te zwaar is voor de ver-
moeide koning. Hij kampt met zware ademhalingsstoornissen. Een keer valt
hij zelfs flauw. Hij moet in een achterkamertje bij zijn positieven komen.
Niemand heeft er iets van gemerkt.
Bovendien houdt de koning niet van publieke bijeenkomsten of ‘publieks-
baden’. Ook dat is een frappante gelijkenis tussen Boudewijn en Filip.
Begin jaren negentig is Filip nog steeds vrijgezel. Als prille dertiger valt dat
op. Boudewijn beseft dat zijn neef getrouwd moet zijn om volwaardig koning
te kunnen zijn. De tijd begint te dringen. Ook zijn vader Albert zet druk op
de ketel. Dat is enigszins cynisch aangezien hij of Fabiola de relatie tussen
Filip en burgermeisje Barbara Maselis liet verbreken.
De zomervakantie is de ideale periode om te speculeren over het liefdes-

leven van de prins. Zo vindt een (Franstalige) peiling dat Stéphanie van Mo-
naco dé ideale vrouw voor Filip zou zijn. Ze trouwt in 1995 wel met Daniel
Ducruet en scheidt al het jaar daarop. Ironisch genoeg is Stéphanie wél de
droomvrouw van prins Laurent.
Filip wordt ook gekoppeld aan diverse andere adellijke dames. ‘Prins Filip
moet zowat de meest verloofde kroonprins van Europa zijn’, schampert Jan
Van den Berghe. ‘Alexia van Griekenland, Elena en Cristina van Spanje, Sté-
phanie de Lalaing … Hoevelen zijn er de revue al niet gepasseerd? Als we alle
speculaties op een rijtje zetten, ten minste achtentwintig, denk ik.’ En dan
vergeet Van den Berghe nog Brigitte Billen, voormalig Miss België en doch-
ter van de Limburgse auto-invoerder Billen.
In die periode circuleert er ook een gerucht over een auto-ongeval van de
prins. Aangezien het Paleis hierover niet wil communiceren, ontstaan de
wildste geruchten. Zo zou Filip dronken aan het stuur hebben gezeten. Dat
is onjuist. Een politiebron geeft ons hierover meer gedetailleerde informatie:
‘Het ongeval gebeurde in de nacht van vrijdag 4 op zaterdag 5 oktober 1991.
Filip was op stap geweest en keerde met zijn bmw 525 terug. Hij vervoerde
inderdaad twee nichtjes van Fabiola. Vlak voor het kasteel van Laken werd
de wagen van de prins achteraan tegen hoge snelheid aangereden door een
zware Mercedes 500. De bestuurder bleek achteraf dronken te zijn. De schok
was bijzonder hevig aangezien de passagierster van de Mercedes, een jonge
vrouw van rond de dertig, zware verwondingen had opgelopen. Ze had de
veiligheidsgordel niet om. In de wagen van prins Filip waren er geen gekwets-
ten. Filip en de twee meisjes waren wel in shock. Maar ze kwamen er met de
schrik van af.’
Zeker weten dat Filip nadien enkele gebedjes heeft opgezegd om de Al-
machtige te bedanken dat hij er zo goed is van afgekomen. Filip is immers
helemaal in de ban van het geloof. Samen met Boudewijn en Fabiola trekt
hij regelmatig naar Marche-les-Dames waar de orde van Maria van Bethlehem
of, in het Frans, de orde Notre Dame de Bethléem is gehuisvest.
De kloosterorde verblijft er in een kasteelabdij aan de Rue Notre Dame
duVivier.Eentwintigtaloverwegendjongemonialen(vrouwelijkemonniken)
trekt er zich terug in soberheid en zinderende stilte, ver weg van alle werelds

leed en lusten. Spreken doen de zusters vrijwel nooit. De aalmoezenier, pater
Frans: ‘De zusters lezen geen kranten, luisteren niet naar de radio en kijken
uiteraard geen televisie.’
De orde is Frans van oorsprong en volgt de leer van de Heilige Bruno, de
oprichter van de kartuizers. Ze behoren evenwel niet tot de Charismatische
Beweging, zoals vaak onterecht wordt beweerd. De instelling van de monia-
len is hieraan zelfs diametraal tegengesteld.
‘Hij kan het niet’
Boudewijn spant zich in om zijn neef zo goed mogelijk voor te bereiden en
‘in de markt te zetten’. Al die inspanningen worden teniet gedaan door een
merkwaardig interview van Herman Liebaers in De Morgen. Het is een lang
interview maar de volgende passage wordt tot vandaag geciteerd: ‘Hij (Filip)
kan het niet, een droevig geval. Hij loopt als een hondje mee, handjes schud-
den.’ Achteraf zal Liebaers zich in bochten wringen om de uitspraak te nuan
ceren maar het kwaad is geschied. Het wordt de meest gebruikte quote om
aan te tonen dat Filip het niet kan én het nooit zal kunnen. Filip staat vanaf
dan bekend als een verlegen type en geen groot intellectueel.
In het buitenland hebben ze het interview met Liebaers ook gelezen. In
Nederland koppen de kranten ‘Prins Filip lijkt ongeschikt om Boudewijn
op te volgen’. Voormalig secretaris-generaal van de navo, Joseph Luns, be-
vestigt bovendien de informatie van Liebaers: ‘Filip is geen Einstein.’
Ondanks deze tegenvaller wordt Filip intensief klaargestoomd voor de troon.
De afspraak met zijn oom is dat hij in 1995 of ten laatste in 2000 op de troon
zal komen. De prins brengt talrijke bezoeken aan het buitenland, soms zelfs
in het gezelschap van zijn oom.
Zo woont de prins op 24 maart 1992 de lancering bij van het ruimteveer
Atlantis, met de Belg Dirk Frimout aan boord. Filip is alleen. Het is een on-
derdeel van het werkbezoek aan de Verenigde Staten van Amerika van 21 tot
28 maart ter gelegenheid van de lancering van de Atlas 1-missie.
Op vrijdag 27 maart heeft Filip een telefoongesprek met Dirk Frimout
die met Atlantis door de ruimte zweeft. Om de Franstalige Belgen niet voor

het hoofd te stoten spreekt de prins Frimout, een Vlaming, in het Nederlands
en in het Frans toe. De nasa zendt het praatje rechtstreeks uit vanuit het
vluchtcentrum in Huntsville (Alabama).
Frimout spreekt Filip correct als ‘Monseigneur’ aan. De prins repliceert: ‘Zeg
maar Filip’. De verklaring van Filip is dat er in de ruimte geen protocol is.
De gezamenlijke pers vindt het een prinselijke flater. Lachen met Filip wordt
hierna een nationale sport. ‘Prins Filip geeft voorkeur aan “ruimteprotocol”’,
noteert het Nederlandse Reformatorisch Dagblad schalks.
Niet zozeer de opmerking van Filip over het ruimteprotocol is hilarisch.
Vooral de beelden van een onhandige prins met een grote witte telefoon in
de hand zijn lachwekkend. En het vervolg van het gesprek: ‘Kunt u mij zeg-
gen wat u, wat u euh … zie, ziet door het venster?’ Ook die uitspraak wordt
later tegen de prins misbruikt.
Van zijn kant wenst Frimout namens de zeven astronauten de aan zijn
hartgeopereerdekoningBoudewijnbeterschaptoe.BoudewijnwerdinFrank-
rijk geopereerd. Die operatie mislukte volgens de informatie van de Franse
geheime dienst.
Minder geweten is dat ook een medewerker van de nasa flatert als hij de
prins op Cape Canaveral begeleidt. Zo vraagt de medewerker of de prins een
Vlaming of een Waal is. Filip antwoordt dat dit niet het soort vraag is dat
men aan een lid van de koninklijke familie van België stelt.
Aangezien Boudewijn sukkelt met zijn gezondheid duikt op dat moment
opnieuw een hardnekkig gerucht op dat Boudewijn zal aftreden. Het sce
nario is om Filip vervroegd op de troon te brengen. De prins is een prille
dertiger en Boudewijn is tevreden met zijn opleiding. Boudewijn herinnert
zich dat hij totaal onvoorbereid én tegen zijn zin op de troon kwam.
Het gerucht is niet nieuw. ‘In de jaren vijftig wordt – ook in paleiskringen
– meer dan eens gesuggereerd dat Boudewijn troonsafstand wil doen ten
gunste van zijn broer Albert om in de abdij van Orval een contemplatief leven
als trappist te gaan leiden’, schrijft Jan Van den Berghe. En ook in 1980 duikt
dat gerucht al eens op.

Koning Filip, zoon van Boudewijn

Koning Filip, zoon van Boudewijn

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Koning Filip, zoon van Boudewijn

Similar to Koning Filip, zoon van Boudewijn (20)

More from Thierry Debels

More from Thierry Debels (20)

Koning Filip, zoon van Boudewijn