Leopold III had 3 kinderen met Astrid en 3 met Lilian, maar eigen onderzoek toont aan dat hij minstens 5 en wellicht 8 kinderen buiten het huwelijk verwekte. Het begon in 1930 met Leopold David Verney en eindigde in 1954 met een zoon bij Jacqueline Lefèvre.
Leopold III had minstens 5 buitenechtelijke kinderen
1. 1
Leopold III had minstens 5 buitenechtelijke
kinderen
Thierry Debels
@thierryd
1/6/19
Leopold III & Leni Riefenstahl
Leopold is de oudste zoon van Albert en Elisabeth.
Hij wordt op 3 november 1901 geboren. Alle
aandacht gaat in de komende jaren naar hem. Dat is
enigszins te begrijpen. Kroonprins Leopold zal
immers de koning worden na Albert I. Die laatste
wordt op dat ogenblik tegen zijn zin klaargestoomd
om de oude koning Leopold II op te volgen.
De Panne
2. 2
Het gezin van Albert en Elisabeth brengt de
vakanties door in eenvoudige kustplaatsen in
Engeland of in de De Panne. Daar leert Leopold
zwemmen, vissen, zeilen en paardrijden. ‘Onder de
leiding van zijn vader wordt hij algauw een
hartstochtelijk bergbeklimmer en later een zeer
goed skiër’, schrijft biograaf Roger Keyes junior.
Auteur Keyes is de zoon van de beroemde Britse
admiraal Roger Keyes. ‘Als ze tijd kunnen
vrijmaken, gaan vader en zoon naar de Ardennen of
trekken ze de Alpen in, om zich aan beide passies
over te geven.’ Terwijl ze klimmen zijn de koning
en de troonopvolger met een touw aan elkaar
verbonden. Zodra Leopold oud genoeg is, klimt hij
voor.
Ontzag
Tijdens die beklimmingen wordt er evenwel niet
over politiek of over de problemen van van het
koningschap gesproken. Daarvoor heeft Leopold
teveel ontzag voor zijn vader. Aangezien Albert het
met hem nooit hierover heeft, worden deze
onderwerpen vermeden. Lilian Baels, de tweede
echtgenote van Leopold III, waarover het verder
nog zullen hebben, beweert in Un couple dans la
tempête dat de jonge Leopold zoveel ontzag had
voor Albert dat hij haast getraumatiseerd was door
zijn vader. ‘Het bezoek aan het bureau van zijn
vader was een dergelijk zware beproeving dat
3. 3
Leopold, als jonge adolescent, een lange tijd voor
de gesloten deur bleef staan. Hij nam de deurklink
daarbij zo hard vast, dat het motief ervan lange tijd
in zijn handpalm bleef staan.’
Oorlog
In 1914 breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Lord
Curzon haalt Albert bij het begin van de Grote
Oorlog over om Leopold naar Eton College te
sturen. De koning heeft Curzon enkele jaren
daarvoor op vakantie in het zuiden van Frankrijk
ontmoet.
George Nathaniel Curzon werd geboren op 11
januari 1859. Hij is een Brits politicus en was
onderkoning van India van 1899 tot 1905. Hij is
volgens historici een krachtig en intelligent
bestuurder die veel hervormingen wist door te
voeren. Na een ruzie met Horatio Herbert
Kitchener, graaf Kitchener van Khartoum, vertrok
George Curzon in 1905. Hij werd in 1911 tot graaf
Curzon verheven en in 1914 markies1
.
Dr. Lyttleton, het schoolhoofd van Eton, komt naar
De Panne voor een verkennend gesprek met Albert.
De koning hamert erop dat zijn zoon in geen geval
1
Tussen 1919-1924 is hij minister van Buitenlandse Zaken van het Verenigd Koninkrijk. Naar hem is
de Curzon-linie, de oostgrens van Polen, vernoemd. Verder zal hij voorzitter van de conferentie van
Lausanne zijn die de herstelbetalingen van Duitsland na het einde van de Eerste Wereldoorlog regelt.
Hij keurt de bezetting van de Rijnoever door de Fransen in 1923 af. Hij neemt ook de eerste stappen
voor het Dawes plan voor het Duitse oorlogsherstel. Een van zijn dochters trouwde met Oswald
Mosley, de leider van de fascisten in Groot-Brittannië. Op al deze onderwerpen komen we uitgebreid
terug.
4. 4
de slechte gewoonten van de rijke Engelse jongens
mag overnemen. Dat is ironisch aangezien op Eton
geen andere leerlingen dan dergelijke rijke jongens
verblijven. Een leerling van Eton, Oliver Thynne,
schrijft zelfs dat het leven op Eton, in in het
bijzonder in Lubbock’s House, ‘helemaal
afgestemd is’ op de adel.
In 1915 vertrekt Leopold naar het Samuel Gurney
Lubbock’s House voor het wintersemester. Hij
wordt de fag van lord Kingsborough. Een fag is een
jongere leerling die ten dienste wordt gesteld van
een oudere leerling, de fag master.
Dat semester wordt erg moeilijk voor de jonge
prins. Leopold spreekt nauwelijks Engels. Hij heeft
heimwee en de Belgische prins wordt er niet echt
aanvaard. Het is zonder twijfel een harde
leerschool voor de kroonprins. Leopold heeft op
Eton ook geen vrienden. Zeker is dat hij geen fan
van de Engelse cultuur wordt, in tegenstelling tot
zijn broer, prins Karel.
Windsor castle
In het tweede semester voelt Leopold zich al wat
meer thuis. Af en toe verblijft hij op Windsor castle
bij koning George V. Volgens biograaf Keyes
wordt Leopold er door de koning berispt
omdat…zijn schoenen niet goed gepoetst zijn.
Denis Brinton zit met Leopold op Eton. ‘Het viel
me toentertijd op dat hij een sterk karakter had,
5. 5
iemand die, als hij eenmaal iets besloten had, niet
van zijn plan afweek.’ Het is een duidelijke
verwijzing naar de koppigheid van de prins, een
familietrek van de Coburgs. Die koppigheid zal
hem later als koning nog dikwijls parten spelen.
Leopold wordt in Engeland regelmatig gestraft.
‘Omwille van zijn gebrek aan respect voor zijn
superieuren, maakt hij snel kennis met de typisch
Engelse sancties’, staat in een niet ander genoemde
Britse krant.
Luie vlegel
Ook koning Albert is een strenge vader. Over zijn
jongste zoon Karel is hij niet te spreken. Hij vindt
hem maar een luie vlegel. Zelfs Leopold, die
voortdurend zijn best doet om in de gunst van zijn
ouders te komen, beantwoordt niet aan zijn hoge
normen. Op 5 december 1916 schrijft Albert aan
Leopold dat hij slordig en lui is. Leopold schrijft
immers onvoldoende brieven naar het thuisfront
naar de zin van zijn vader.
Spaanse griep
Anderhalf jaar later is prins Leopold bijna dood. In
een door historici wat verwaarloosde brief van 12
juli 1918 verontschuldigt de prins zich voor het feit
dat hij de laatste tijd niets van zich heeft laten
6. 6
horen2
. De verklaring is dat hij ernstig ziek was.
Hij had Spaanse griep.
De Spaanse griep epidemie begon in maart 1918 in
Kansas en nam razendsnel uitbreiding in Europa.
Vooral jongvolwassenen tussen 14 en 21 jaar zoals
de prins worden getroffen. De mortaliteit is zeer
hoog. Leopold is door het oog van de naald
gekropen. In totaal vallen door het venijnige virus
tussen twintig en honderd miljoen doden.
Harvard
Als de oorlog in 1918 eindigt, keert Leopold naar
ons land terug. In oktober 1919 gaat Leopold met
zijn ouders naar de Verenigde Staten. Een foto
toont de kroonprins in het gezelschap van een
knappe Amerikaanse die Leopold per wagen naar
het stadion van Harvard voert.
Leopold krijgt ook een militaire opleiding. In 1922
is die opleiding van de kroonprins afgelopen. Hij
krijgt de graad van onderluitenant en wordt volgens
de traditie ingedeeld bij het eerste
grenadiersregiment.
Volgens biograaf Keyes begint vanaf 1922 een
meer plezierige periode in het leven.van kroonprins
Leopold. ‘Hij heeft een onbevredigbare drang om
de meer afgelegen gebieden van de wereld te
bezoeken en verwerft zo een uitgebreide kennis van
talloze onderwerpen.’
2
Bron: La Libre Belgique van 2 november 2001
7. 7
Meerderjarig
Op 3 november 1922 is Leopold meerderjarig. De
meerderjarigheid ligt dan immers op eenentwintig
jaar. De tijd is volgens zijn ouders rijp om op zoek
te gaan naar een echtgenote.
Als troonopvolger rust op de schouders van de
prins de taak om de dynastie verder te zetten. Ook
de kroonprins uit zijn wens om een echtgenote te
vinden. ‘Leopold heeft, volgens de woorden van
zijn vader, een intens verlangen naar een huwelijk’,
weet auteur Raskin. De prins snakt naar een vrouw.
Volgens een ongeschreven maar vaste regel moet
de vrouw van de kroonprins uit een regerende
familie komen. Een van die families is deze van
koning Victor Emmanuel III van Italië.
Mafalda
Op 12 februari 1923 weet de binnen- en
buitenlandse pers dat het huwelijk van Leopold en
prinses Mafalda, dochter van Victor Emmanuel en
Helena, binnenkort aangekondigd zal worden.
Volgens The New York Times zal het bericht
onmiddellijk na het huwelijk van prinses Jolanda,
zus van Mafalda, op 9 april van dat jaar volgen.
De verloving ging niet door. ‘De reden van de
mislukking is niet bekend. Waarschijnlijk wilde
8. 8
Leopold niet’, schrijft Raskin. Dat is niet correct.
De reden voor de mislukking ligt bij de afwijzing
door prinses Mafalda van de kroonprins. Zij ziet
een huwelijk met de volgens haar antipathieke en
afstandelijke Leopold helemaal niet zitten.
De nuntius in België, Clemente Micara, zendt
kardinaal Pietro Gasparri in Rome een
vertrouwelijk schrijven dat we konden inkijken. De
brief bevat een verklaring voor het afspringen van
de relatie tussen Mafalda en Leopold. Officieel
luidt het in Laken dat de kroonprins niet met een
Italiaanse prinses (Mafalda) is gehuwd omdat paus
Benedictus daar bezwaar tegen had. Maar Micara
weet dat de prins er niet in geslaagd was om
sympathie op te wekken bij de Italiaanse
prinsessen, die hem ‘te koud en te verlegen’
vonden. De Italiaanse heeft bovendien een oogje op
de knappe prins Nicholas van Roemenië, zoon van
koning Ferdinand I. Uiteindelijk zal Mafalda in
1925 met Filips, landgraaf van Hessen-Kassel
huwen. De prinses sterft in 1944 in Buchenwald.
Egypte
In februari 1923 is Leopold met zijn moeder
Elisabeth in Egypte. Daarna reist de prins door naar
Soedan waar hij begeleid wordt door dokter
Mouchet. Leopold maakt er kennis met de
aristocratische zwarte familie Wolof. Hij heeft
vooral oog voor het jonge meisje Magette Diop. Uit
9. 9
die kortstondige relatie zou Cheikh Anta Diop op
29 december 1923 geboren wordt. Dat verhaal
circuleert al een tijdje op het internet. Sommigen
wijzen op fysieke gelijkenissen tussen Boudewijn
en Anta Diop. De geloofwaardigheid van dit
verhaal is erg beperkt al was het maar dat Cheikh
Anta Diop zeer donker van huid is. Indien Leopold
echt zijn vader zou zijn, dan zou Cheikh Anta Diop
als mulat lichter van huid zijn.
Hedwige d’Ursel
Eind april van dat jaar is de prins terug in ons land.
Op 29 april 1923 is Leopold uitgenodigd op een
gemaskerd bal. Aanwezig die avond is ook de dan
21-jarige gravin Hedwige d’Ursel (1902–1987).
Het bal gaat door op de Franse ambassade in
Brussel. De vader van Hedwige, hertog Robert
d’Ursel, kruipt die avond in de huid van zijn
voorvader Conrard-Albert.
Dagboek
Hedwige houdt een dagboek bij. Daarin lezen we
over de opwinding rond dit hele gebeuren3
.
’27 april 1923. Mijn vader moest zich dus
verkleden als zijn voorvader. Voor dit bal had hij
door de costumier van de opera prachtige Louis
3
Deze passage uit het dagboek van Hedwige d’Ursel werd gepubliceerd in het magazine Kasteel
d’Ursel van november 2007. We hebben het nagenoeg integraal en licht gewijzigd overgenomen.
10. 10
XIV- kostuums laten maken voor hem en mama. Ik
zou gewild hebben dat men voor mij het kostuum
van blauw fluweel en kant van Mignard (een
vriendin van Hedwige) kopieerde. Maar mijn
ouders verzetten zich ertegen en dwongen me om
een kamermeisje te zijn. Tot overmaat van ramp
was mijn naam ‘Marotte’! Ik was woedend, maar
wat kon ik eraan doen?’
‘28 april. Lily (een andere vriendin) is
langsgekomen na de repetitie op de Franse
ambassade, die ik opzettelijk vermeden heb. Ik heb
de jurk gepast en die ziet er belachelijk alledaags
uit, maar het zij zo!’
‘29 april. Oh! Dat gemaskerd bal... Mijn jurk was
klaar om 9 uur, net op tijd om me te laten grimeren.
Vader zag er zeer goed uit, in blauw en zilver en
een immense pruik. Mama was in oranje fluweel.
Een massa mensen wachtte ons op aan de ingang.
Toen ik voorbij kwam heb ik er veel horen zeggen:
‘Kijk eens, die is mooi’. Mijn jurk was in blauwe
cretonne, ik droeg een borststuk in zwart fluweel,
een witte halsdoek en muts en twee kleine trosjes
krullen op mijn oren. Die vond ik wel leuk, ik wou
ze zo graag houden!’
‘Elisabeth Maskens liep naar mij toe met open
armen, een enorme ring aan elke vinger. “U mag
me felicteren, ik ga trouwen met de Becker-Rémy”,
zei ze. Dit mooie sierlijke meisje dat trouwt met de
oude de Becker! Men zegt dat hij vriendelijk is,
geliefd bij zijn vrienden, kunstenaar (hij
11. 11
componeert) en vooral, enorm rijk! ... Zij zo mooi
en vriendelijk! Ik ben er een beetje triest van
geworden’.
‘Na lang wachten kwamen de hertog van Brabant
(de latere koning Leopold III), prins Karel en de
prins van Wales binnen in burgerkleding en kon het
feest beginnen. Wij kwamen binnen, terwijl we
reverences maakten. De koning zat op zijn troon
met een aanbiddelijke kleine kroonprins: Rodolpho
de Robiano en zijn gouvernante, Madame May. Al
de prinsen zaten achter hem. De Perzische
ambassadeur (Mijnheer Degrand) en zijn gevolg
namen plaats op de trappen aan de voet van de
troon. Ik moet toegeven dat vader zich toen
wansmakelijk gedroeg: hij zette zich neer tussen de
dames van de harem! Hij haat het om te blijven
rechtstaan, maar zelfs dan! De mensen zullen
gedacht hebben dat hij ziek was.’
‘Wij bleven rechts op het podium staan, vanwaar
we alles perfect konden zien. De drie echte prinsen
waren er met een kleine groep diplomaten, die ook
niet verkleed waren. Er waren professionele
dansvoorstellingen en een toneelspel, wat ik echt
fantastisch vond. De 18de-eeuwse- en de oosterse
kostuums wedijverden met hun kleurenpracht. Dat
gebeurde allemaal in de tuin van de ambassade, die
voor de gelegenheid een parketvoer had gekregen
en die werd overdekt met een groot zeil’.
‘Dit alles heeft heel lang geduurd en daarna
dansten we op jazzmuziek: wat een achteruitgang!
12. 12
Prins Leopold heeft zich goed geamuseerd, ik heb
verschillende keren met hem gedanst, hij was zo
vriendelijk. Tijdens het eten zat ik naast prins
Karel, niet half zo knap als zijn broer, maar veel
vlotter en leuker. Juffrouw Le Boeuf zat aan de
andere kant, helemaal opgewonden. Simone zat
ook aan onze tafel samen met Constantin Ruspoli
en Goffinet. Het eten was heel lekker.’
‘De prins van Wales heeft enkel met Elisabeth van
Assche gedanst. Zij zag er heel aantrekkelijk uit en
was gekleed in korte broek van paars fluweel en
haar lange gekrulde haren waren veel mooier dan
een alledaagse pruik. De ambassadeur heeft de
prins aan niemand anders voorgesteld, dus heeft hij
Elisabeth niet verlaten, niet zo erg al bij al, want ze
konden het goed met elkaar vinden. De prinsen zijn
pas om vier uur ’s ochtends vertrokken, wij om vijf
uur.’
Deze passage is interessant. Hedwige d’Ursel
noteert dat Leopold weliswaar knapper is dan zijn
broer Karel maar dat deze laatste veel vlotter en
leuker is dan zijn oudere broer.
Op zoek naar een vrouw
Aangezien de geplande verloving met de Italiaanse
prinses Mafalda in 1923 mislukt is, moeten
Leopolds ouders Elisabeth en Albert verder zoeken
naar een geschikte vrouw voor hun zoon. Veel
geschikte kandidates blijven er niet over.
13. 13
Over die zoektocht doen vandaag tegenstrijdige
verhalen de ronde. Het volstaat nochtans de
memoires te lezen van voormalig premier Henri
Carton de Wiart om de ware toedracht te kennen.
Henri Carton is de oudere broer van Edmond, de
voormalige secretaris van Leopold II. Beide broers
Carton de Wiart zijn zeer trouwe dienaars van de
Kroon. Henri Carton is begin 1925 (!) in Zweden.
‘Mijn verblijf in Zweden was interessant’, schrijft
Carton. ‘Voor enkele ingewijden tekende zich al
het vooruitzicht af van een huwelijk tussen de
prinses van de koninklijke familie (Astrid) en onze
jonge hertog van Brabant (Leopold). Ik wist dat dit
plan, dat het jaar daarna werkelijkheid zou worden,
welwillend werd overwogen door koning Albert en
koningin Elisabeth.’ Volgens Henri Carton komt
het plan om Leopold aan Astrid te koppelen dus
niet eens van Albert en Elisabeth. Het dateert wel
al van begin 1925, een pak vroeger dan wordt
aangenomen.
Alexander Verstraete stelt het als volgt in Tot de
kroon ons scheidt: ‘Astrid was zeker niet de eerste
mogelijke huwelijkskandidate voor Leopold die in
het vizier gekomen was, althans in de ogen van de
toenmalige pers. Vanaf begin jaren 1920 (toen de
prins meerderjarig geworden was) verscheen het
ene na het andere bericht in de internationale pers
waarin hij gekoppeld werd aan een hele resem
Europese prinsessen. Het Hof en de regering
gingen niet licht over deze geruchten. Wanneer in
14. 14
het buitenland dergelijke berichten opdoken, bracht
de Belgische ambassadeur ter plekke steeds
uitgebreid verslag uit aan de minister van
Buitenlandse Zaken. Vaak vroeg hij er dan ook bij
hoe hij gepast moest reageren op de verhalen.’
Meer dan een jaar later, begin maart 1926,
vertrekken Elisabeth en Leopold incognito naar
Zweden. Ze weten dat het plan om Leopold aan
Astrid te koppelen ook in Stockholm aanvaard
werd. De reis gaat via Engeland over Denemarken.
Op 11 maart 1926 arriveert het tweetal in het Grand
Hôtel van Stockholm. Ze boeken de kamers op
naam van De Réthy.
Astrid
De dag daarop ontmoet Leopold Astrid. Hij had ze
al eens eerder ontmoet, bij de doop van het
dochtertje Anne van prins René van Bourbon en
prinses Margaretha van Denemarken in Parijs.
Anne van Bourbon Parma wordt geboren op 18
september 1923. Enkele maanden later wordt ze
gedoopt. Er is een praktisch probleem: Leopold
spreekt geen Zweeds en Astrid geen Frans. De
conversatie verloopt noodgewongen in, voor
Astrid, zeer gebroken Engels. Marie-José
omschrijft Astrid als een schuw dier dat elke
ontmoeting onder vier ogen ontwijkt..
15. 15
Astrid Sofia Lovisa Thyra werd geboren in
Stockholm op 17 november 1905. Ze is de dochter
van prins Karel (Bernadotte) van Zweden en
prinses Ingeborg van Denemarken, zus van de
koning van Denemarken. De zus van Astrid is
Märtha van Zweden, kroonprinses van Noorwegen.
Haar oom is Christiaan X van Denemarken en haar
grootvader is koning Oscar II van Zweden.
Kortom, met een dergelijke stamboom is ze een
geschikte partij voor de kroonprins van België.
Enig nadeel is dat ze protestants is.
Veroverd
Begin juli 1926 reist Leopold alleen naar Zweden.
De bedoeling van de trip is duidelijk: hij wil Astrid
voor zich inpalmen. ‘Acht dagen later laat hij zijn
moeder weten dat hij Astrid bijna “veroverd”
heeft’, noteert Raskin. Twee dagen later is het
zover: Astrid stemt eindelijk toe. Tegenover een
vriendin vertrouwt Astrid nochtans toe dat ze
weinig zin heeft om koningin van de Belgen te
worden. Ze is bang.
De opmerking van Leopold ontkracht bovendien
een andere mythe over Astrid en Leopold. Astrid
zou als een blok gevallen zijn voor de charmes van
Leopold. Dat is onjuist. De Belgische kroonprins
heeft meermaals moeten aandringen bij Astrid.
Volgens Anna Sparre, een andere vriendin van
Astrid, heeft hij haar zelfs tot drie keer toe moeten
16. 16
verzoeken om zijn echtgenote te worden. De
schuchtere Astrid was bang om die grote stap te
zetten.
Uitgekiend plan
Leopold en Astrid zijn inderdaad verliefd op
mekaar geworden, maar de zoektocht vanwege het
Hof naar een geschikte bruid voor de kroonprins
van België was al even uitgekiend en weldoordacht
als ten tijde van Albert I.
De Sumatra Post schrijft hierover op 22 oktober
1926: ‘De koning en de koningin van België
(Albert en Elisabeth, td) zijn nog ouderwetsche
ouders en hebben voor hun oudsten zoon een
prinses uit het hooge noorden uitgezocht: prinses
Astrid van Zweden.’
Wat moet ten slotte gedacht worden van twee
hoogst merkwaardige uitspraken die Leopold eind
1926 deed in brieven aan zijn moeder? Op 25
september 1926 berichtte hij dolgelukkig vanuit
Stockholm waar hij verbleef bij Astrid en haar
gezin, hoe hij het er helemaal naar zijn zin had. En
dan schreef hij plots: ‘Ingrid n’est plus à
reconnaître! Elle est devenue très jolie élancée et
gracieuse. Ce n’est plus du tout la petite
pensionnaire timide et bansoufflée qu’elle était.
Mais je m’empresse d’ajouter que je ne regrette
rien, la mienne est toujours ce qu’il y a de mieux au
monde.’ De Ingrid waar hij naar verwees, betrof
17. 17
hoogstwaarschijnlijk prinses Ingrid, dochter van de
latere koning Gustav VI Adolf en kleindochter van
koning Gustav V van Zweden. Ingrid was geboren
in 1910 en was in 1926 dus slechts zestien jaar.
Toch lijkt het er sterk op dat ze voor Leopold op
een bepaald moment in het verleden in aanmerking
gekomen was om zijn vrouw te worden. Waarom
vermeldde hij haar anders speciaal nog eens nadat
hij zich reeds verloofd had met Astrid en beschreef
hij uitvoerig hoe ze schijnbaar uitgegroeid was tot
een jongedame? Om welke andere reden zou hij
zich gehaast hebben om zijn moeder ervan te
verzekeren dat hij nergens spijt van had en dat “de
zijne” nog steeds de beste van de wereld was?
‘Mijns inziens was Leopold, toen hij zijn blik wierp
op het Zweedse koningshuis, nauwkeurig nagegaan
welke prinsessen er precies de paleizen bevolkten.
Sommige auteurs suggereren dat ook Astrids zus
prinses Märthe aanvankelijk zijn aandacht
getrokken had’, noteert Verstraete.
Kritiek op Astrid
Niet iedereen reageert positief op het bericht van de
verloving van Leopold en Astrid. ‘Op 29 oktober
geeft een nota van de Franse consul in Oostende
blijk van kritische geluiden in katholieke kringen’,
noteert auteur Paul Servais. ‘Ook rept de consul
van problemen die zouden kunnen rijzen bij de
kerkelijke inzegening van een gemengd huwelijk.’
18. 18
Het huwelijk laat in elk geval niet lang op zich
wachten. Op 4 november vindt volgens sommige
bronnen het zogenaamde burgerlijk huwelijk in
Stockholm plaats. Ook dat is niet helemaal correct.
Het gaat om een luthers huwelijk dat samenvalt
met het burgerlijke huwelijk. Enkele dagen later,
op 10 november, zal het kerkelijk huwelijk in
Brussel door kardinaal Mercier ingezegend
worden.
Albert en Elisabeth houden zich bij het huwelijk
van hun zoon Leopold volgens auteur Alexander
Verstraete niet aan de zijlijn, benadrukt de auteur in
Tot de kroon ons scheidt. Ze mengen zich met
regelingen allerhande die getroffen moeten worden.
‘Volgens prinses Marie-José hield Elisabeth zich
zelfs bezig met de jurken die Astrid zou gaan
dragen in België.’ Elk detail telt, zoveel is
duidelijk.
Een gecombineerde inspanning van de Zweedse,
Nederlandse en Belgische marine brengt
‘sneeuwprinses’ Astrid per boot tot in Antwerpen.
Ook de Belgische spoorwegen zetten bij het
huwelijk hun beste beentje voor. ‘Ze vervoeren de
leden van de Belgische koninklijke familie van
Herbestal tot Oostende’, vervolgt Verstraete. Ook
vele buitenlandse hoge gasten arriveren per trein in
Brussel naar aanleiding van de
huwelijksplechtigheden.
De vele duizenden gewone mensen uit het
binnenland die het extatische decor vormen waarin
19. 19
de feestelijkheden zich afspeelden, doen eveneens
een beroep op dit transportmiddel.
Gemeentelijke besturen spelen volgens de auteur in
hoofdzaak een coördinerende rol. ‘Burgemeester en
schepenen zorgen er voor dat stoeten en parades
vlot verlopen en dat elke pion in het spel vooraf
duidelijke instructies had ontvangen over
tijdstippen, plaatsen en vestimentaire regels.’
De burgemeesters proberen ook vooraf te
onderhandelen met groepen die het koningshuis
niet genegen zijn om ze te overtuigen de
plechtigheden niet te verstoren. Ze aarzelen
bovendien niet om de ordediensten in groten getale
in te zetten ten einde moeilijkheden of relletjes te
vermijden. Al te enthousiaste toeschouwers in
Antwerpen en socialistische heethoofden in Brussel
tonen echter aan dat deze beveiliging niet feilloos
is. Volgens berichten vallen verscheidene
gewonden. In het boek van Anna Sparre over
Astrid wordt zelfs gesproken over enkele dodelijke
slachtoffers door het gedrum aan de kade.
Menton
Na het huwelijk vertrekken Leopold en Astrid op
huwelijksreis naar Menton in Frankrijk. De
wittebroodsweken in het zuiden van Frankrijk
verlopen goed. Leopold is tevreden met zijn vrouw.
Op 4 december schrijft hij aan zijn moeder: ‘Indien
ik nu gelukkig ben, dan heb ik dat aan u te danken.
20. 20
(…) U had werkelijk geen betere vrouw voor mij
kunnen vinden.’ We krijgen opnieuw een
ontkrachting van het fabeltje dat Elisabeth niets te
maken had met het vinden van een
huwelijkspartner voor haar zoon. Op 18 december
is het koppel terug in België en trekt het paar het
Hôtel Bellevue in.
Een belangrijk diplomatiek gevolg van het
huwelijk tussen Leopold en de Zweedse Astrid is
het vredescontract dat drie maanden later in
februari 1927 tussen België en Zweden getekend
zal worden. In het pact tussen beide landen staat
dat het ene land nooit de oorlog kan verklaren aan
het andere land ‘wat ook de aanleiding moge zijn’.
Het is een unicum. De Zweedse regering is volgens
de persberichten vol lof over de eeuwige vrede
tussen beide landen.
Zeven idyllische jaren?
Na het huwelijk met Astrid volgen volgens de pers
zeven idyllische jaren van huwelijksgeluk, eerst in
Bellevue en daarna op het kasteel Stuyvenberg, dat
tegenover Laken ligt. De werkelijkheid is dat
Astrid zich erg eenzaam voelt. Uit nooit eerder
gepubliceerde berichten tussen Clemente Micara,
de nuntius in ons land en kardinaal Pietro Gasparri
in Rome blijkt dit overduidelijk. De eenzaamheid
van Astrid heeft met verschillende factoren te
maken. Een ervan is de quasi-permanente
21. 21
uithuizigheid van Leopold. Daarbovenop komt dat
de prins snel na het huwelijk buitenechtelijke
relaties heeft. Op dat vlak is hij, net zoals zijn
vader, een echte Coburger.
‘Gedurende deze periode werkt Leopold hard om
later zijn vaders plaats in te nemen’, nuanceert
Keyes. ‘Hij helpt hem met documenten en
rapporten en vertegenwoordigt hem in talloze
functies, meestal vergezeld door prinses Astrid.’
De relatie tussen het koningshuis en het leger
tijdens het interbellum is hecht. Koning Albert is na
de Eerste Wereldoorlog de Koning-Ridder
geworden. Op 4 juli 1927 ontvangt de nieuwe
commandant van de Militaire School, kolonel
Neefs, uit de handen van koning Albert I het
vaandel van de Militaire School, dat getooid is met
het Ridderkruis van de Leopoldsorde. Interessant
om te signaleren is dat ook heel wat buitenlandse
officieren aan de Militaire School gevormd
worden, waarvan in de tussenoorlogse periode de
meerderheid van Joegoslavische origine is.
Eerste kind
Op 11 oktober 1927 wordt het eerste kind van
Leopold en Astrid geboren: Josephine-Charlotte.
Het paar is nog geen jaar getrouwd. Astrid heeft de
naam van haar dochtertje gekozen. Marie José
schrijft daarover in het huldeboek voor Astrid:
‘Haar lerares Frans, juffrouw Paris, vertelde haar
22. 22
uit het leven van Joséphine de Beauharnais. Zij
(Astrid) was zo in vervoering voor deze heldin, dat
ze zich de voornam om haar eerste dochter
Josephine te noemen.’ Dat is omwille van het
relaas in verband met Leopold I (zie eerder) best
ironisch.
Didisheim
Op 18 april 1930 wordt Michel Didisheim in
Wimbledon geboren. De ouders van Michel
Didisheim waren eerder op 2 juli 1929 in Londen
getrouwd. Didisheim is officieel de zoon van René
Didisheim (Brussel 1907 - Ukkel 1994). De
moeder van Michel Didisheim is Claire Maigret de
Priches (1906-1983), uit een familie van Saint-
Symphorien bij Bergen. Zij zal later tot het verzet
toetreden en in 1942 door de Duitsers
gevangengenomen worden. Didisheim begint zijn
loopbaan als directieattaché bij de Sabena (1956-
1962). Hij zal van 1962 tot 1986 fungeren als
secretaris en kabinetschef van prins Albert.
Onder royaltywatchers is er weinig discussie over
het feit dat Didisheim een natuurlijke zoon van
Leopold III is. De fysieke gelijkenis tussen beide
mannen is bovendien overweldigend. Bovendien
verklaart Didisheim volgens Noël Vaessen dat hij
een zoon is van Leopold III.
Toch plaatst Didisheim ons voor een probleem. Als
de geboorte-akte en de roddel correct zijn, moet
23. 23
Didisheim enkele dagen na het huwelijk van zijn
ouders verwekt zijn door Leopold. De prins bevond
zich op dat ogenblik in ons land. Begin juli van dat
jaar is er een Blijde Intrede met Astrid in Namen.
Midden juli 1929 is Leopold alleen in Gent en op
16 juli vertrekken Leopold, Astrid en Joséphine-
Charlotte naar de koninklijke chalet in Oostende.
Waar heeft Leopold Claire ontmoet? In ons land of
in Engeland? Een betrouwbare bron met toegang
tot het Hof suggereert ons een andere mogelijke
piste. Volgens deze persoon is Leopold wel
degelijk de vader van Didisheim maar is Claire niet
de moeder. Volgens hem zou het om een zus van
Claire gaan die ongewenst zwanger raakte van de
prins na een intieme ontmoeting. Misschien gaat
het om Emmy Maigret de Priches, geboren in 1905.
Het ‘geval’ Didisheim blijft voorlopig in raadselen
gehuld.
Boudewijn
Enkele maanden na de geboorte van Didisheim
wordt prins Boudewijn geboren.
Begin 1932 zijn Leopold en Astrid opnieuw op
reis. Deze keer trekken ze naar het Verre Oosten.
Het is een merkwaardige beslissing. Waarom laat
koning Albert zijn oudste zoon niet in België
blijven om de politieke, militaire en economische
toestand op te volgen? Later zal Leopold erover
klagen dat zijn vader hem nauwelijks bij
24. 24
bestuurszaken betrokken heeft. Begin 1933 brengt
Leopold zijn tweede bezoek aan Congo. Deze keer
is hij vergezeld van Astrid. Een ander verschil met
de vorige rondreis is dat het nu om een officiële
missie gaat. Leopold zetelt sinds 8 november van
rechtswege in de senaat. De instelling belast hem
met een studie over de ontwikkeling van de
landbouw aldaar.
Albert I sterft
Begin 1934 sterft koning Albert. De erfenis van
Albert I is aanzienlijk. Na de dood van Albert I
wordt zijn vermogen immers beheerd door een
trust. Prins Karel zal in 1955 zijn deel vragen wat
hem ook een aandelenpakket van 140 miljoen frank
(nu: 910 miljoen frank of 22,5 miljoen euro)
oplevert. De totale som bedraagt dus wellicht 840
miljoen frank (nu: 5,4 miljard of 134 miljoen euro)
plus nog een aanzienlijke partij vastgoed.
Het erfdeel van Prins Karel is immers gekend:
koningin Elisabeth, de vrouw van Albert I, krijgt
3/12de van de erfenis, Leopold zelfs 5/12de, Marie
José 2/12de en Karel eveneens 2/12de.
Leopold III koning
Op 23 februari 1934 legt Leopold voor de
Verenigde Kamers de eed af als vierde koning der
Belgen. Astrid wordt koningin. De Belgische
25. 25
bevolking reageert in eerste instantie positief op de
nieuwe koning. Leopold is op dat ogenblik
tweeëndertig jaar en in de kracht van zijn leven. De
vorst wordt beschouwd als een sprookjesprins. Hij
ligt bovendien goed in de markt bij de vrouwen,
een bijkomende troef.
Hij is jong en knap. Bovendien heeft hij de
populaire koningin Astrid aan zijn zijde. Het gezin
slaagt erin de burgers te doen geloven dat ze
eenvoudig leven. Het bewind van Leopold III laat
in eerste instantie het allerbeste vermoeden. Dat
jaar wordt ook prins Albert geboren.
Bovendien speelt mee dat hij als erfgenaam van het
koninkrijk aan de zijde van zijn vader stond tijdens
de Eerste Wereldoorlog. Een groot deel van de
populariteit van zijn vader, de mythische koning-
ridder, daalt neer over zijn zoon.
‘Hij wil heel duidelijk in diens voetsporen treden,
maar voelt zich er niet tegen opgewassen om zelf
belangrijke vergaderingen van de ministerraad voor
te zitten, zodat hij die invloed prijsgeeft’, kijkt
hoogleraar Lode Wils vooruit. ‘Net als Albert
klaagt hij de gebrekkige werkwijze van het
parlementaire stelsel aan, maar we kunnen
veronderstellen dat politici dat van de jonge koning
minder verdragen dan van zijn roemrijke
voorganger.’
Hélène de France
26. 26
Op 17 september 1934 wordt Hélène de France
geboren in het Manoir d’Anjou in Sint-Pieters-
Woluwe bij Brussel. De ouders van het meisje zijn
goed bevriend met het Belgische koningspaar.
Leopold en Astrid zijn peter en meter van de
boreling. Het meisje krijgt als tweede en derde
naam Astrid en Léopoldine.
In augustus 1935 zijn Astrid en Leopold op
vakantie in Zwitserland. Op donderdag 29 augustus
1935 maken Leopold en Astrid in het bijzijn van
chauffeur Pierre Devuyst een uitstap met de recent
aangekochte open wagen Packard 120. Die dag
overlijdt Astrid.
Astrid sterft
Het overlijden van Astrid komt voor Leopold extra
hard aan, ze was immers zwanger van hun vierde
kind. Het is een gerucht tot op vandaag nooit
helemaal hard werd gemaakt. We brengen twee
nieuwe elementen aan die deze zwangerschap
bevestigen. In de Nederlandse pers staat hierover
een ondubbelzinnig bericht. Volgens een artikel in
De Vlissingse Courant van 7 mei 1935 was Astrid
in de lente van dat jaar al in blijde verwachting. Het
bericht gaat over het geplande bezoek van Astrid
aan de burgemeester van Noordwijk-aan-zee,
J.B.V.M.J. Van de Mortel. De burgemeester is een
persoonlijke vriend van het Belgische hof.
27. 27
‘Officieus wordt hieraan toegevoegd dat koningin
Astrid in verwachting verkeert van een blijde
gebeurtenis welke zich einde november of begin
december (1935) zal voltrekken’ staat in het
bericht. De informatie wordt niet weerlegd door het
hof. Zieneres Leonie Van Den Dijck of ‘Nieke’ had
het overlijden van Astrid voorspeld. De vrouw
beweert ook dat Astrid toen zwanger was. Auteur
Patrick Roegiers schrijft dat ‘zijn moeder gedood
werd door zijn vader.’ Cru maar correct. Volgens
Denise Fraden vervloekt Leopold zichzelf omdat
zijn fascinatie voor snelheid van zijn zoon een
wees heeft gemaakt. ‘Het is een echt drama’,
noteert Koninckx.
Reactie van Boudewijn
Wat is de reactie van prins Boudewijn? Veel
hagiografische auteurs beweren dat hij goed beseft
wat er gebeurt. Auteur en journalist Christian
Laporte schrijft bijvoorbeeld dat ‘Boudewijn heel
goed begrepen had dat hij zijn moeder nooit meer
zou weerzien’. De werkelijkheid is iets
genuanceerder. Boudewijn was op dat ogenblik net
geen vijf jaar. Het slechte nieuws werd hem verteld
door Marie-Louise ‘Mimine’ gravin du Roy de
Blicquy. Mimine werd in 1928 eredame van Astrid.
‘De koning (Leopold) was niet in staat om het
nieuws zelf te vertellen’, schrijft José-Alain Fralon.
Boudewijn en zijn oudere zus Joséphine-Charlotte
28. 28
waren toen aan het spelen in het park van het
kasteel van Stuyvenberg. Prins Albert was op dat
ogenblik nauwelijks een jaar oud. Hij heeft geen
enkele directe herinnering aan zijn moeder.
De gravin roept beide kinderen bij zich en vertelt
ze voorzichtig dat ze slecht nieuws heeft. Ze kan
haar eigen emoties nauwelijks de baas. Joséphine-
Charlotte heeft al beweging opgemerkt. ‘Waarom
zijn er zoveel soldaten buiten?’, vraagt ze ongerust.
De gravin legt uit dat Astrid op een ‘lange reis’ is.
De prinses, een pak ouder dan Boudewijn, begrijpt
onmiddellijk de ware toedracht en schreeuwt het
uit. ‘Het is niet waar!’, roept ze. ‘Het is niet waar!’
En ze rent huilend weg. Ze weet dat haar moeder
dood is. Dat bevestigt ze vele decennia later in een
televisie-interview.
Boudewijn was veel minder in staat om de
boodschap te begrijpen. De jongen ging zijn zus
achterna en keek dan ook met grote ogen naar haar.
De kroonprins probeerde haar te troosten. Een half
uurtje later was hij weer rustig aan het spelen.
‘Het wekt dan ook geen verbazing dat Boudewijn
noch Albert weinig of geen herinneringen aan hun
moeder bewaard hebben’, schrijft Christian
Koninckx terecht. Een paar jaar later, in september
’37, merkte Boudewijn wel de buste van Astrid op
in het Centraal Station van Antwerpen. ‘Voilà
Maman!’ Het voorval wordt genoteerd door het
aanwezige veiligheidspersoneel.
29. 29
Mimine
Marie-Louise du Roy de Blicquy zal een
belangrijke rol blijven spelen in het gezin van
Leopold. Marie-Louise werd geboren op 21
november 1900 als Maria Luise von Fürstenberg.
Daarmee is ze ongeveer even oud als Leopold. Ze
is getrouwd met Jean du Roy de Blicquy. In 1924
wordt Simone geboren. In 1925 volgt Marie en in
1928 volgt Eric. Jean sterft al in 1952.
Volgens diverse bronnen doet Mimine meer dan de
kinderen troosten en opvangen, ze vangt ook
troosteloze weduwnaar Leopold op. Ze doet dat zo
goed dat ze zwanger wordt van een meisje dat op
14 september 1937 geboren wordt. Haar naam is
Béatrice-Astrid. In de dubbele naam zit een
duidelijke verwijzing naar Astrid. Een verklaring is
dat de verering van Mimine voor Astrid erg groot
is. Een andere verklarings is dat de naam indirect
naar de biologische vader van het meisje verwijst.
En dan is er nog het grote leeftijdsverschil tussen
Béatrice-Astrid en haar zussen en broers. Er zit
bijna tien jaar tussen Béatrice-Astrid en Eric.
Vandaag leeft de vrouw onder de naam Béatrice de
Lalaing in het Brusselse. In 1961 huwde ze met
Ferry de Lalaing.
Dokter Martens
30. 30
Leopold zou in de tweede helft van de jaren dertig
een verhouding hebben met de knappe echtgenote
van dokter Martens. Groot is het ego van Leopold
III, nog groter is zijn libido.
José-Alain Fralon, de auteur van een biografie over
Boudewijn, schrijft het volgende over de
geruchtenstroom die zo'n twee jaar na de dood van
Astrid op gang kwam. 'In de Brusselse salons gaat
het ruisen van de namen van kinderen, vruchten
van geheime liefdes van de koning. De lijst met
buitenechtelijke kinderen is lang. De kranten zullen
later de namen noemen van een politiecommissaris
uit de Brusselse agglomeratie, een Engelse lord,
een Brusselse aristocrate, en een diplomaat die tot
voor kort zeer close was met Albert II.' Van dat
lijstje van vier zijn er minstens twee - de Engelse
lord en de Brusselse aristocrate - geboren in de zes
jaar tussen de dood van Astrid en het huwelijk met
Lilian.
Paula Wiesinger
Leopold kan het ook goed vinden met de sportieve
Paula Wiesinger (ook: Rosa Weisinger). De vrouw
was begin jaren dertig klimpartner van Albert. Ook
Leopold trok in die periode vaak op met de vrouw.
Na het overlijden van zijn vader in 1934 blijft
Leopold contact houden met de knappe vrouw. In
1938 komt het volgens sommigen zelfs tot een
verhouding tussen Leopold en Paula. Een niets
31. 31
verhullende foto van het paar gemaakt in Bolzano
wordt gepubliceerd in Time.
Leni Riefenstahl
Leopold flirt ook met Leni Riefenstahl. Leuk
detail: Leni en Paula werkten eerder samen voor
een film van Leni. Paula werd gevraagd om een
gevaarlijke stunt in de bergen uit te voeren.
De nazi’s beseffen in die periode dat propaganda
uiterst belangrijk is. Hitler doet hiervoor, erg tegen
de zin van Goebbels, beroep op cineaste
Riefenstahl. Het is erg tekenend voor deze periode
dat dergelijke propagandafilms in ons land
vertoond worden. Nog duidelijker is de aanwezig
van hooggeplaatste polici en de vorst. De beelden
worden, hoe kan het anders, goed onthaald.
In juni 1937 stelt de koning, evenals Spaak en graaf
Lippens, er prijs op de galavertoning van Leni
Riefenstahl's film over de Rijkspartijdagen in
Neurenberg, Triumph des Willens, een meesterwerk
van nazi-propaganda, in het Paleis voor Schone
Kunsten te Brussel bij te wonen. Leopold wil de
mooie cineaste persoonlijk gelukwensen. Tot
vandaag zijn er geruchten over een intieme
verhouding tussen beiden.
Via geheime contacten trachten de Duitsers de
koning over zijn inzichten en politieke houding te
polsen. Is Riefenstahl één van die spionnen? Als
32. 32
tussenpersoon treedt zeker SS-Standarten- en later
Oberführer dr. Karl Gebhardt op.
Olympia
Begin juli 1938 is de Duitse regisseur Leni
Riefenstahl in ons land. Haar film Olympia, een
heroïsch verslag van de Olympische Spelen van
1936, is in de zomer van dat jaar te zien in de
Belgische bioscopen. Het is op zich een
merkwaardig feit. Het toont aan dat België zich
midden 1938 zeer soepel opstelt ten opzichte van
Duitsland.
Koning Leopold is in de ban van de schoonheid
van de vrouw en wil de Duitse vrouw opnieuw
ontmoeten. Hij nodigt haar uit voor een gesprek.
De krant De Poperinghenaar schrijft op 3 juli: ‘Ter
gelegenheid van een eerste afdraaien van de film
der Olympische Spelen in Duitsland in het Paleis
voor Schoone Kunsten te Brussel, werd Riefenstahl
door koning Leopold ontvangen in het bijzijn van
de Duitse gezant in Brussel von Richthofen.’
Later zal Riefenstahl verweten worden meegewerkt
te hebben aan de nazi-propaganda. Zijzelf beweert
dat ze de ware aard van het nazi-regime niet
doorhad. Riefenstahl zal na de Tweede
Wereldoorlog hoedanook erg omstreden zijn omdat
de door haar gemaakte films, ook Olympia, eind
jaren dertig door de nazi’s als pure propaganda
gebruikt werden.
33. 33
Baels
In juli 1938 ontmoet de koning nog een andere
bloedmooie vrouw. Op 24 juli wordt het monument
voor Albert in Nieuwpoort eindelijk ingehuldigd.
De eerste steen werd al een jaar daarvoor gelegd.
Sommigen monkelen dat vooral de betonboeren en
de steenbakkers goede zaken gedaan hebben.
Kunstkenners vinden volgens auteur Pierre
Stéphany het monument aartslelijk.
Bij de inhuldiging van het monument zijn
verscheidene leden van de koninklijke familie
aanwezig: Leopold, zijn moeder Elisabeth en broer
Karel. Het wordt een belangrijke dag in het leven
van Leopold. Door een stom toeval zal hij die
vierentwintigste juli voor eerst kennismaken met
Lilian Baels en in de ban raken van haar
oogverblindende schoonheid. Op dat vlak is
Leopold, net zoals zijn vader Albert I en grootoom
Leopold II, een echte Coburg.
Tot vandaag was er grote twijfel over de manier
waarop beiden elkaar voor het eerst leerden
kennen. Biograaf Evrard Raskin schrijft dat het niet
duidelijk is in welke omstandigheden Lilian de
koning heeft leren kennen. ‘Volgens de enen
ontmoette ze hem naar aanleiding van de een of
andere officiële plechtigheid in de kuststreek, waar
ze haar vader vergezelde. Volgens anderen had de
kennismaking plaats op het golfterrein van Het
34. 34
Zoute.’ Beide verklaringen zijn onjuist. De eerste
echte ontmoeting tussen Leopold en Lilian zal
enkele uren later plaatvinden.
Concours hippique
Leopold is die dag vergezeld door
provinciegouverneur Baels. Na de inhuldiging van
het monument voor Albert vindt aansluitend de
Grote Prijs van Oostende voor paardrennen in de
hippodroom plaats. Die racewedstrijd is tijdens het
interbellum een van de belangrijkste wedstrijden
voor paarden. Het verleent de stad Oostende
prestige en uitstraling. Koning Leopold en de
provinciegouverneur zijn aanwezig in de
hippodroom van Oostende. Lilian bevindt zich op
dat ogenblik met haar moeder thuis. Ze was niet bij
de inhuldiging in Nieuwpoort aanwezig.
In de namiddag rinkelt de telefoon ten huize Baels.
Mevrouw Baels wordt dringend verwacht op de
Wellingtonbaan van Oostende, enkele kilometers
van de woning verwijderd. Lilian brengt haar
moeder met de wagen.
Pétain
Bij het verlaten van de hippodroom loopt ze
toevallig maarschalk Philippe Pétain tegen het lijf.
Pétain is op dat ogenblik ambassadeur van Polen.
Hij zal tijdens de Tweede Wereldoorlog met
35. 35
Duitsland collaboreren en aan het hoofd staan van
het Vichy-bewind.
Lilian heeft de man in het verleden bij haar thuis
ontmoet. Pétain vraagt Lilian om de paardenrace in
de loges bij te wonen. Hij denkt dat het Franse
racepaard Corrida dit jaar opnieuw zal winnen. In
1936 en in 1937 haalde Corrida het telkens van de
andere paarden. Pétain brengt Lilian tot bij haar
vader en Leopold. In de loges ontmoet ze de
Belgische koning voor de allereerste keer. Haar
vader moet de koning die dag verteld hebben dat
zijn dochter golf speelt, want de koning vraagt haar
of ze een zus heeft die golf speelt. Lilian antwoordt
dat zij die golfspeelster is. Leopold stelt nog een
tweede merkwaardige vraag in het Frans: ‘Spreekt
u Vlaams?’ Lilian antwoordt uiteraard
bevestigend4
. De koning is als liefhebber van
vrouwelijk schoon onder de indruk van de
schoonheid van Lilian en laat geen gras over de
ontmoeting groeien. Diezelfde avond belt Leopold
vader Baels op om hem en zijn mooie dochter de
volgende dag al uit te nodigen op een partijtje golf
in Knokke. Beiden spelen in de golfclub Lekkerbek
te Knokke. De ondertussen verdwenen golfclub
bevond zich toen naast de konklijke villa. Leopold
kon bij wijze van spreken vanuit zijn tuin het
golfterrein rechtstreeks betreden.
4
Het relaas over deze vraag staat in Un couple dans la tempête. Lilian vergist zich in dat werk van
jaartal. Ze plaatst de inhuldiging van het monument van Albert in het jaar 1937 in plaats van 1938. Dat
maakt dat ze Leopold een jaar later leerde kennen dan ze zelf vermoedt.
36. 36
De tweede ontmoeting tussen Leopold en Lilian
valt enigszins tegen. Vader Baels heeft zijn dochter
de avond daarvoor bang gemaakt door haar op de
strenge omgangsregels met de vorst te wijzen,
bijvoorbeeld dat ze de koning niet zelf mag
aanspreken. Die negende augustus zal dochter
Baels op de green dan ook helemaal niets zeggen.
Aan zijn grootmaarschalk vertelt de koning die
avond dat hij Lilian maar een sukkel vindt (une
gourde). De volgende ontmoeting zal pas een jaar
later plaatsvinden, in mei 1939. Leopold zal in die
tussenperiode te zeer in beslag genomen worden
door de internationale ontwikkelingen, zoals de
Sudentencrisis. En wellicht door andere vrouwen.
Wilhelmina
Op 24 mei is er een feest in de tuin van het paleis
ter ere van koningin Wilhelmina.
Provinciegouverneur Baels en zijn echtgenote zijn
uitgenodigd. Die laatste is evenwel verhinderd. In
haar plaats gaat dochter Lilian mee.
Achteraf is twijfel gerezen of Lilian toen wel
aanwezig was omdat ze niet op de gastenlijst staat.
Haar naam kan niet op de lijst van de genodigden
staan aangezien ze haar moeder verving.
Leopold is eind mei 1939 vergeten wie Lilian is, hij
vraagt haar wie ze is5
. Lilian had toen al een grote
5
Volgens de woorden van Lilian zelf in Un couple dans la tempête. Volgens Raskin was er overleg
tussen Leopold en vader Baels over de aanwezigheid van zijn dochter op het tuinfeest. Dat lijkt
uitgesloten aangezien Leopold zich Lilian, volgens haar, niet meer herinnerde.
37. 37
bewondering voor de koning. Aan Edouard Le
Ghait, haar latere schoonbroer, vertelt ze met
bewondering en fanatisme over de vorst.
De vonk slaat pas de volgende dag over. Leopold
vraagt haar opnieuw, zoals een jaar daarvoor in
Oostende, om een partijtje golf te spelen.
Die vijfentwintigste mei 1939 is Lilian een stuk
spraakzamer zodat Leopold zijn kwalificatie van
‘sukkel’ van een jaar eerder moet bijstellen.
Daarna zien ze elkaar minstens drie keer tot de
inval van mei 1940. Is dat voldoende om te spreken
van een relatie? Was Leopold toen al verliefd op
Lilian? Was er in die periode intiem contact tussen
beiden? Volgens biograaf Raskin zijn er geen
afdoende bewijzen voorhanden voor de stelling dat
beiden al voor 10 mei 1940 iets met elkaar hadden.
De kans is evenwel heel reëel gezien het karakter
van Leopold en de ambitie van Lilian.
Na het spetterende tuinfeest is het bezoek van
Wilhelmina afgelopen. In gezelschap van Leopold
begeeft de Nederlandse koningin zich de laatste
dag van het staatsbezoek per koets naar het
Brusselse station en neemt er afscheid van Leopold
en andere autoriteiten en vertrekt per trein naar
Nederland. ‘Andere relaties op de agenda (van
Leopold III,td): de echtgenote van een beroemde
pianist (Rummel,td), een gravin, een barones… la
jeune d’Oultremont, een Liedekerke’ noteert Van
Audenhaege in zijn boek.
38. 38
David Verney, de Britse zoon van Leopold III
In de Belgische pers wordt de koning in de tweede
helft van de jaren dertig voorgesteld als een
troosteloze weduwnaar. In eerste instantie is dat
beeld correct. Maar als het grootste verdriet over is,
gaat Leopold opnieuw op liefdespad. Het bloed van
de Coburgs kruipt immers waar het niet gaan kan.
Op 17 november 1937 staat een officieel bezoek
aan Londen op de agenda. Daar brengt Leopold
hulde aan de oude Belgisch-Engelse vriendschap,
een vriendschap die in mei 1940 tijdens de
Achttiendaagse veldtocht zwaar onder druk zal
komen te staan. Aftredend minister Paul-Henri
Spaak vergezelt de koning. De Britse krant The
Times van 18 november is positief: ‘Het welkom
dat koning Leopold in Londen ten deel viel, moet
hem door het enthousiasme ervan overtuigd hebben
hoe groot de sympathie is die men in dit land voor
hem en België heeft.’
Rachel Wrey
Op dat ogenblik, midden november 1937 dus,
maakt de koning kennis met Rachel Wrey. Ze is
een bloedmooie vrouw die opvallend genoeg erg
goed op Lilian Baels, de latere prinses van Retie,
lijkt. De licht ontvlambare Leopold wordt verliefd
op de vrouw. Er is wel een probleem. Wrey is
getrouwd met John Verney, de twintigste baron
39. 39
Willoughy de Broke. Het huwelijk werd enkele
jaren daarvoor in 1933 gesloten. Dat Wrey een
getrouwde vrouw is, schrikt de koning niet af. Dat
zal twee jaar later opnieuw blijken bij Liselotte
Landbeck. Wellicht in Rachel Wrey een spionne
van MI6. Ze moet Leopold in het kamp van de
‘geallieerden’ houden. Engeland is immers bezorgd
over de houding van Leopold.
Naar Engeland
Geen maand later reist Leopold opnieuw naar
Engeland. Deze keer is hij vergezeld door
familieleden. Midden december 1937, reizen de
koning en zijn moeder Elisabeth naar Londen. De
Belgische pers denkt aan een verloving tussen
Leopold en Anne Cavendish, dochter van de
zevende hertog van Portland. Wat de journalisten
niet weten, is dat Karel zijn familie in het grootste
geheim is nagereisd. De trouwplannen slaan op
hem, niet op Leopold. Anne moet evenwel niets
van Karel weten. Ze sluit zich op in haar
slaapkamer en vertoont zich niet. Dat huwelijk gaat
niet door. Terwijl Karel en Elisabeth op het
landgoed van de hertog van Portland verblijven,
zoekt Leopold de mooie Rachel Wrey opnieuw op.
De pers is niet op de hoogte van deze romance.
Enkel de Britse media vinden het vreemd dat de
koning der Belgen zo vaak in Engeland is. Ook de
Nederlandse kranten hebben dat door. Midden
40. 40
december 1937 schrijft De Breskensche Courant
dat Leopold opnieuw in Engeland zit. ‘Hij
onderneemt vele reizen naar Engeland en
aangezien men daarvoor niet immer een verklaring
voor kan vinden, is het geen wonder dat er nu
huwelijksgeruchten opduiken.’
Zwanger
De Nederlandse krant zit niet eens zo ver van de
waarheid. Alleen is Leopold uiteraard niet van plan
om te trouwen met Rachel. Ze is immers de
echtgenote van Willoughby. Midden december
1937 heeft Leopold in het grootste geheim een
intieme afspraak met de Wrey. De vrouw raakt
zwanger van de koning. Negen maanden later, op
14 september 1938, wordt een zoon geboren in het
gezin van de twintigste baron Willoughby de
Broke. Hij krijgt de namen Leopold (!) David
Verney mee. Tegelijk wordt hij de éénentwintigste
baron Willoughby. De erflijn is veilig gesteld.
David Verney is vandaag een politicus en
parlementslid. Hij zetelt sinds 2007 voor de
eurosceptische United Kingdom Independence
Party (UKIP) in het Britse halfrond. Opvallend is
dat hij een opleiding kreeg in het prestigieuze
Zwitserse instituut Le Rosey. Daar verbleven ook
Delphine Boël en koning Boudewijn, zijn
halfbroer. De fysieke gelijkenis van Verney met
een andere onwettige zoon van Leopold III, Michel
41. 41
Didisheim, is opvallend. Beide mannen zijn dan
ook halfbroers. Ook de gelijkenis met Leopold III
is treffend. Volgens de omstreden kolonel Noël
Vaessen zou Verney zijn halfbroer Albert II in
contact gebracht hebben met beursgoeroe Jean-
Pierre Van Rossem. Ludwig Verduyn, eigenaar van
Actua tv, suggereert in zijn biografie over Van
Rossem een mogelijke piste. Midden november
1989 belegt de Panamese holding Galatsi Royal
Business Inc. 10 miljoen dollar in Moneytron, het
beursvehikel van Van Rossem. Volgens Verduyn
werd bij een huiszoeking in het dossier Moneytron
‘een belangrijke relatie met het koninklijk paleis
ontdekt’. Terwijl Rachel Wrey net bezwangerd
werd door de koning der Belgen, wordt Leopold
eind januari 1938 alweer gespot met een andere
mooie vrouw. Deze keer gaat het om barones
Catherina Creutz. Ze is de gast van de koning in
zijn Koninklijke Villa. Dat is een ander
(liefdes)verhaal – een van de zovele van Leopold
III.
Ingeborg Verdun
In de koude winter van 1939 wil Leopold zijn
kinderen schaatslessen laten geven. In eerste
instantie denkt hij aan Robert Verdun. Deze heeft
weinig zin hierin en stelt zijn vrouw Liselotte
Landbeck voor. Landbeck werd geboren op 13
42. 42
januari 1916. Liselotte Landbeck trouwde met
Robert Verdun op 23 april 1936.
Leopold versiert de Oostenrijkse vrouw en in
december 1940 wordt de vrucht van hun liefde
geboren: Ingeborg Verdun. Auteur Leo Van
Audenhaege zegt hierover in De Standaard: ‘Het
Hof leverde bloemen aan de kamer in de
materniteit, én een gesigneerde foto van de vorst.
Je kunt koning Leopold trouwens geen ongelijk
geven met zijn amoureuze escapades. Volgens mij
ligt de kiem daarvoor net in het drama van
Küssnacht, de Zwitserse gemeente waar zijn vrouw
omkwam bij een auto-ongeval. De man was pas
eind de dertig, in de fleur van zijn leven...
Sommige verhalen over zijn liefdesleven zijn
overdreven, maar het is goed geweten dat hij losse
handjes had. Het was pas toen koningin Elisabeth,
de moeder van Leopold, zich moeide, dat de affaire
met Landbeck afsprong.'
Rusthuis
De dochter van Liselotte Landbeck die nog altijd
zou leven en in een rusthuis in het buitenland
verblijft, behoorde tot de top van het
kunstschaatsen. In 1934 eindigde ze derde op het
wereldkampioenschap.
‘Ik kan wel begrijpen waarom de koning op haar
viel', vindt Van Audenhaege. ‘In de jaren vijftig
heb ik haar eens gezien en toen was ze nog altijd
43. 43
een toonbeeld van klasse en elegantie. Je kunt de
koning niet verwijten dat hij geen smaak had.'
Volgens Jan Ryckx, royaltywatcher bij Story, is die
verhouding niet zo vreemd. ‘Vroeger werd het
beter aanvaard dat de koning een minnares had. Het
was zelfs bijna traditie, het kwam ook in andere
landen voor. Bernhard, de man van koning Juliana,
had ook minstens één buitenechtelijke dochter.
Deze kinderen kregen vroeger titels toegekend. Zo
werden de zonen van Leopold I tot Baron von
Eppinghoven benoemd. Die titels waren zelfs
erfelijk’, legt hij uit in het studentenblad Supo.
Volgens Ryckx bestaat er geen enkele twijfel dat
Ingeborg de dochter is van Leopold III. ‘Er zijn
voldoende tekenen. Het feit dat haar moeder het
haar pas op haar 50ste vertelde, wil wel wat
zeggen. Bovendien is ze vernoemd naar de moeder
van koningin Astrid, die ook Ingeborg heette, en
haar laatste naam is Leopold.’
Coming out
Ingeborg is minder gelukkig met de coming out.
In Humo vertelt ze dit: ‘Ik heb niet geleden, nee,
dat mag ik echt niet zeggen. Ik wist niet wat er aan
de hand was. Begrijpt u? Ik wist dat er iets niet
klopte, maar ik kon er de vinger niet op leggen. En
dat drukte op me. Ik heb mijn moeder meermaals
gevraagd of zij iets wist wat ik ook hoorde te
weten, maar ze hield de boot af. Ze deed alsof ik
44. 44
me dingen inbeeldde. Ik weet nog precies hoe het
gegaan is, die eerste keer dat ze er met mij over
sprak. Mijn ouders waren op bezoek bij ons in de
States. We zaten buiten bij het huis, mijn moeder
en ik - mijn vader lag boven een uiltje te knappen.
Ik zeg: 'Mama, ik kan het niet helpen: ik heb het
gevoel dat mijn vader mijn vader niet is.' Ze
reageerde verbaasd. Ontkende. En vroeg hoe ik er
in hemelsnaam bij kwam.
'Gewoon,' zei ik, 'ik vóél dat.' En toen heeft ze
gesproken. Kort, weliswaar - langer dan vijftien
minuten sliep mijn vader overdag niet, en ze wilde
als de dooie dood niet dat hij ons zou betrappen als
we daarover praatten.
Ze had hem beloofd daar met geen woord over te
reppen, en mijn vader was strikt: een belofte is een
belofte. Hij is nu dood, ik ga niks verkeerds over
hem zeggen, maar zij wilde onder geen enkel
beding ruzie met hem krijgen.’
Tussen Liselotte en Robert is de veer gesprongen.
De scheiding wordt op 10 juli 1945 uitgesproken.
Hierna hertrouwt Landbeck met Alphonse ‘Tony’
Eykens (ook: Eyckens). Ze trekken met Ingeborg
naar de Verenigde Staten.
Vandaag leeft Ingeborg Verdun onder de naam
Ingrid E. Graham. Ze is getrouwd met James
‘Jaime’ Graham. Ze wonen in 2873 Everholly Lane
te Jacksonville, Florida.
Françoise Van de Moortel
45. 45
Op 22 augustus 1941 wordt Nora Van de Moortel
geboren in Elsene. Haar moeder is harpiste bij het
Nationaal Orkest van België. Is haar vader Leopold
III? Officieel is ze een dochter van Arie Van de
Moortel. Arie is een beroemde muzikant en
componist. Hij werd geboren in 1918.
Arie is volgens diverse biografieën getrouwd met
muzikante Lydie Lequeux. Zij werd geboren op 22
juli 1933 in Ledeberg. Het valt op dat ze een pak
jonger is dan haar echtgenoot Arie. Tegelijk is
Lydie ook slechts acht jaar ouder dan Nora. Beide
vrouwen zouden zussen kunnen zijn. Toch wordt
Lydie omschreven als de stiefmoeder van Nora.
Nora Van de Moortel verandert later haar naam in
Françoise. Ze wordt een beroemde journaliste op
de RTBF. Auteur Noterman suggereert dat ze een
dochter van Leopold III zou kunnen zijn. ‘Leopold
III heeft minstens drie natuurlijke kinderen,
waaronder een Brusselse politiecommissaris, een
(uitstekende) televisiejournaliste op rust en een
ander kind dat in Italië leeft.’
Françoise Van de Moortel staat zeer dicht bij de
koninklijke familie. Volgens twee bronnen heeft ze
een goed contact met koningin Fabiola. Bij het
overlijden van Boudewijn heeft Fabiola haar zelfs
geconsulteerd over enkele delikate kwesties.
We namen schriftelijk contact op met Lydie
Lequeux. Er kwam geen reactie.
46. 46
Sedert enkele recente onthullingen weten we dat
Leopold zich in de vooroorlogse periode goed
geamuseerd heeft met de vrouwen. Leopold maakt
via zijn moeder Elisabeth ook kennis met de
bloedmooie mevrouw Walter Rummel, geboren
Francesca Rosenwald. Het is de derde vrouw van
Rummel. De man heeft een merkwaardig trekje: hij
verdraagt geen aanrakingen. Mevrouw Rummel
vindt bij Leopold alle tederheid en passie die ze
maar kan wensen. De relatie tussen beiden duurt
minstens drie jaar, van 1935 tot 1938. Sommige
bronnen beweren dat de relatie tot in 1941 duurt.
Als compensatie laat Leopold mijnheer en
mevrouw Rummel logeren in een statig huis in de
Wolstraat te Brussel. In 1935 kwam het paar in
België wonen, eerst in Knokke, later in de
Brusselse Wolstraat. Dat gebeurde op uitnodiging
van Leopold, aldus Rummels biograaf Charles
Timbrell. Bijkomend voordeel is dat mevrouw
Rummel dicht bij de koning is. De koningen
hebben hun minnaressen graag vlakbij.
Francesca Rosenwald was in die periode ook
gekend als Francesca Erik. Zij noemde Leopold
‘Tegri', hij had ‘Zagatai' als koosnaampje voor
haar. De vaak als ‘geëxalteerd' omschreven
Francesca was een dichteres van Russische
afkomst. En ze was net als Landbeck getrouwd.
Francesca's man was de bekende pianist en
componist Walter Morse Rummel, een tot
Amerikaan genaturaliseerde Duitser. Hij had kort
47. 47
na de Eerste Wereldoorlog een relatie met de
Amerikaanse danseres Isadora Duncan en was
bevriend met onder anderen de Noorse componist
Edvard Grieg en de Amerikaanse dichter Ezra
Pound.
Amanda
Francisca heette eigenlijk Amanda maar liet zich
ook graag Tara Maria noemen. Rummel zetelde in
1938 in de jury van de door Elisabeth
georganiseerde Eugène Ysaÿe-wedstrijd, de
voorloper van de Koningin Elisabethwedstrijd.
Trimbell gaat in zijn werk uitvoerig in op de relatie
tussen Leopold en Francesca, die volgens hem
meer dan drie jaar duurde en waar Rummel
stilzwijgend mee instemde. Zoals ook koningin
Elisabeth er kennelijk van op de hoogte was en
ermee instemde. Maar dat deed niet iedereen aan
het hof. Sommigen daar noemden haar ‘een
hatelijke intrigante' en vreesden de invloed die ze
kon hebben op Leopold. Zij en haar man waren
uitgesproken aanhangers van de theosofie, een leer
waarin de koning zich door zijn maîtresse graag liet
inwijden. En voorts waren de echtelieden Rummel
overtuigde nationaal-socialisten.
Biografie
48. 48
In zijn biografie van Lilian Baels, die in 1941 met
Leopold III trouwde, maakte de jurist en gewezen
Volksuniemandataris Evrard Raskin eveneens
melding van de affaire. Enkele jaren geleden is
Raskin ook in het bezit geraakt van een brief van
Leopold aan Francesca, gedateerd 21 augustus
1937 – zijn eerste vrouw, koningin Astrid is dan
net geen twee jaar eerder verongelukt in het
Zwitserse Küssnacht.
Huiszoeking
Leopold schreef de in het Frans gestelde brief bij
zijn terugkeer in Brussel nadat hij haar was gaan
opzoeken in het buitenland. Hij maakt zich zorgen
over de gezondheid van ‘Zagatai', mist zijn
Liebling hevig en droomt van haar borsten, die hij
de zon en de maan noemt, en graag geprangd in een
dirndl (een typisch Zuid-Duitse jurk) naar de
sterren wil laten kijken. Leopold had het blijkbaar
hevig te pakken. Toen Leopold in 1941 met Lilian
zou trouwen, maakte hij zich zorgen over zijn
correspondentie met ‘Zagatai'. Volgens Evrard
Raskin vroeg hij de Duitse politiechef in Brussel,
Constantin Canaris, om bij mevrouw Rummel een
huiszoeking uit te voeren en zijn ‘zeer persoonlijke'
brieven te recupereren. Als ze wel degelijk plaats
heeft gehad, kon de huiszoeking toch geen volledig
succes zijn geweest, want aan het eind van haar
leven was Francesca nog altijd in het bezit van
49. 49
brieven en foto's van Leopold, die ze te gelegener
tijd graag bovenhaalde.
‘Een dame kwam me opzoeken, die de brieven van
Francesca Rummel zelf had', vertelt Raskin in De
Standaard. ‘Die leefde op het einde van haar leven
in Zwitserland, en voelde zich wat miskend en
verstoten. “Jullie weten zeker niet hoe belangrijk ik
ben geweest”, zei ze, en dan haalde ze de brieven
van Leopold boven als bewijs.'
En Raskin twijfelt niet: ‘al ondertekende Leopold
deze brief alleen met “Tegri”, het is duidelijk zijn
handschrift; ik heb dat vaak genoeg gezien om het
hier te herkennen.'
Betekenen Zagatai en Tegri iets? Zagatai is een
plaats in het huidige Litouwen. Tegri is een stadje
in Laghman, Afghanistan.
Mijn lieve Zagatai!
Snel, eerst en vooral een grote en warme kus voor
jou en een dolle omhelzing. Hoe gaat het met je,
lieve vriendin?
Toen ik eergisteren bij je wegging, was ik gerust
over je gezondheid, maar toch voelde ik het knellen
om mijn hart. Maar nu ik ver van jou ben, maak ik
me weer zorgen en wil ik nieuws van je horen.
50. 50
Ik verheug me er al zo op om je vanavond om 9 uur
te bellen. Dat God je beschermt en je snel geneest.
Bega geen onvoorzichtigheden, mijn lieve vriendin.
Denk aan je Tegri en verzorg je zoals het hoort.
Beloof je me dat?
Bedankt voor de brief die ik vond toen ik in Brussel
terugkwam. Het is de brave Joseph die hem mij
heeft bezorgd.
Met mama gaat het heel goed. Ze heeft meteen
gevraagd hoe het was gesteld met de lieve, kleine
Zagataichen, het was ontroerend. Ze heeft me
gezegd dat die reacties zeldzaam zijn, zeer
onaangenaam, maar niet gevaarlijk.
Dus stel je gerust en mij ook.
Walter en Stein komen straks lunchen.
Hier is het weer verschrikkelijk. Het regent zonder
ophouden. Dat is deprimerend.
En hoe leeg en triest lijkt Brussel me toe als ik
bedenk dat mijn lieve en allerkleinste Liebling niet
in de Wolstraat 54 is. De eenzaamheid overvalt me
als ik bedenk dat, als ik 128844 draai, mijn kleine
Kochetska niet zal opnemen.
Moeten we altijd een beetje lijden?
51. 51
Lieve vriendin, verzorg je heel goed en kom gezond
en stevig in mijn armen terug. Ik verheug me er
zozeer op je binnenkort terug te zien in een dirndl!
Met de zon en maan mooi opgezwollen, en kijkend
naar de sterren.
Je Tegri, met kussen die je verwarmen.
Doe de groeten aan die goede Etienne.
Heeft Spranger gezegd dat ik heb gebeld om
nieuws over jou te vernemen? (gisteren om 2 uur)
Hoeren
Toch waren die talrijke minnaressen niet voldoende
voor de koning. Zijn seksuele appetijt was zo groot
dat hij, net zoals Leopold II, een toevlucht moest
nemen tot prostituées. Daarvoor reisde de koning
discreet naar Parijs. In de memoires van de Franse
bordeelhoudster Fabienne Jamet wordt de
Belgische koning met naam genoemd. Hij kwam
regelmatig op bezoek in het beruchte bordeel One
Two Two in Parijs. Leopold was er meestal in het
gezelschap van Jean Bugatti en een niet nader
genoemde Belgische graaf.
De naam One Two Two komt van het huisnummer
122 van het Parijse bordeel dat gevestigd was in de
52. 52
Rue de Provence. Leuk detail, het gebouw wordt
vandaag gebruikt door een advocatenkantoor.
Het luxebordeel had naast koning Leopold III nog
andere hoge klanten. Zo noteert Jamet de namen
van de maharadjah van Kapurthala, de Aga Khan,
Randolph Churchill, de Franse komiek Fernandel,
Sacha Guitry, Jean Gabin, Charlie Chaplin, Cary
Grant en Humphrey Bogart.
Wereldberoemd in die tijd was de ‘reis rond de
wereld’. De One Two Two had 22 verschillende
kamers die ingericht waren volgens een thema. Een
kamer was bijvoorbeeld ingericht als de kajuit van
een transatlantische pakboot, een andere kamer
leek op een wagon van de Orient Express. En elke
kamer had zijn eigen meisjes van plezier.
Volgens ‘madame’ Jamet bezocht Leopold III haar
bordeel tussen 1936 en 1940. De koning kreeg er
de smaak te pakken. In 1940 vallen de Duitsers ons
land binnen. Het is het begin van de bezetting.
Tijdens de oorlogsjaren zullen de nazi’s de
‘gevangen’ koning der Belgen goed verzorgen. Om
Leopold tijdens de Tweede Wereldoorlog gunstig
te stemmen, leveren de nazi’s de koning (Duitse)
prostituées. In de beginjaren van de oorlog wordt
de koning regelmatig in het gezelschap van mooie
meisjes gespot. In 1940 trekt de koning voor een
gesprek naar Hitler. Opnieuw is de koning in goed
gezelschap. ‘De nazi’s, die zijn seksuele appetijt
kennen, hebben zijn beproevende tocht naar
Berchtesgaden (in 1940) met aanlokkelijke
53. 53
escortemeisjes verzacht’, noteert auteur Jan Van
den Berghe. Dat gesprek zal hem na de oorlog
zwaar aangerekend worden. Zijn seksuele appetijt
wordt met de mantel der liefde bedekt, het bewijst
alleen maar dat hij een echte Coburger was.
Time
Tijdens de beginfase van Tweede Wereldoorlog
slaagt Leopold er behoorlijk goed in om de mythe
van de eenzame ‘krijgsgevangene’ bij het
Belgische volk te doen aanvaarden.
Maar er is iets aan de hand in Laken.
Na de capitulatie op 28 mei 1940 slagen 3
Belgische verzetsstrijders erin om de regering in
Londen te bereiken met een brief. Volgens het
magazine Time gaat het om een brief opgesteld
door een niet nader genoemde vriend van het
koningshuis. ‘Kunnen jullie alstublieft iets doen
aan de situatie in Laken. De koning is omsingeld
(sic). Een mooie Duitse blonde masseuse komt elke
ochtend op bezoek en de koning ziet mejuffrouw
Baels te vaak.’ Ook journalist Alexander Werth is
op de hoogte van die Duitse hoer. ‘De mensen van
de weerstand zeggen me dat hij (Leopold) een
Duitse maitresse heeft, geleverd door de Gestapo.
Voor mij is Leopold een smeerlap’, schrijft hij in
The Last Days of Paris.
Anderen betwijfelen of de Duitse blondine wel een
spionne is. Ze is zeker knap maar ze heeft weinig
54. 54
hersenen. Ofwel is ze zo slim om die indruk te
wekken…
Baxter
Tijdens het begin van de Tweede Wereldoorlog
sturen de nazi’s dus een knappe Duitse vrouw op
de koning af. Volgens auteur Richard Baxter gaat
het om een ‘nazimeisje dat de koning verslaafd
maakte (aan haar)’. In zijn werk Guilty Women uit
1941 geeft de auteur spijtig genoeg geen verdere
details over de vrouw.
Na de oorlog zal de linkse krant Le Peuple
schrijven dat Gestapo-chef Constantin Canaris,
door de Belgische justitie ondervraagd, had
toegegeven dat hij het Leopold III, zogezegd een
gevangene in zijn eigen paleis in Laken, had
mogelijk gemaakt, amoureuze escapades uit te
voeren. ‘Daar is nooit een logenstraffing op
gekomen’, benadrukt de Gazet van Antwerpen.
Canaris heeft zelf een dossier aangelegd over de
amoureuze escapades van de koning. De chef van
de SIPO-SD is vooral geïnteresseerd in de
liefdesbrieven die Leopold eind jaren dertig aan
mevrouw Rummel schreef. Hij laat zoals we eerder
schreven zelfs een huiszoeking uitvoeren in het
huis in de Wolstraat te Brussel waar het ‘echtpaar’
Rummel woonde.
Om Leopold tijdens de Tweede Wereldoorlog
gunstig te stemmen, leveren de nazi’s de koning
55. 55
(Duitse) prostituées. In 1940 en 1941 wordt de
koning regelmatig in het gezelschap van mooie
meisjes gespot.
Canaris
Houden deze avontuurtjes op nadat de koning met
Lilian Baels hertrouwd is? Volgens Canaris niet.
Deze escapades vinden volgens de Gestapo ook
plaats na het huwelijk van de koning met Lilian
Baels. De wil mag misschien sterk zijn, het
Coburgse vlees blijft zwak.
Leon Masset, professor emeritus politicologie aan
de universiteit van Amsterdam, bereidt al meer dan
dertig jaar lang een Leopold-biografie voor. Hij
heeft in de loop der jaren alles verzameld wat over
Leopold III verscheen. Masset in Humo: ‘Laten we
wel wezen: Leopold III had flirts voor, tijdens en
na zijn (eerste) huwelijk (met koningin Astrid,td).
En later, tijdens zijn tweede huwelijk met de
vijftien jaar jongere Lilian, was het niet anders.’
Hendrik De Man, de socialistische politicus,
noteerde dat de koning in dat voorjaar van 1941 ten
prooi viel aan 'neurasthenie', een diepe persoonlijke
crisis die een hoogtepunt bereikte in de zomer. 'Les
questions sexuelles le préoccupaient' - zijn hoofd
werd in beslag genomen door zaken van seksuele
aard, schrijft De Man.
Tegenover zijn persoonlijke secretaris Robert
Capelle liet Leopold zich ooit ontvallen: 'We zijn
56. 56
tenslotte allemaal mannen, ook al dragen we een
kroon op ons hoofd.' Dat vat het volgens Masset
aardig samen.
Verbijsterd
In het begin van de Tweede Wereldoorlog slaagt
Lilian Baels erin zich op het voorplan te brengen.
Op 11 september 1941 trouwen Leopold en Lilian
zelfs in de kapel van Laken. Het gaat om een
religieus huwelijk6
dat onwettig is aangezien dit in
ons land steeds voorafgegaan moet worden door
een burgerlijk huwelijk. Nagenoeg niemand is op
de hoogte, zelfs de drie kinderen van Leopold met
Astrid niet. De adel in België is compleet
verbijsterd als ze het bericht hoort van het huwelijk
van de koning. De reactie wordt het best verwoord
door graaf Pierre d’Alcantara. De graaf is geboren
in 1907 en is gehuwd met Stéphanie de Windisch-
Graetz.
‘Op 6 december 1941, bij de aankondiging van het
huwelijk van koning Leopold, stort de wereld van
Pierre d’Alcantara in’, schrijft Marie-Pierre
d’Udekem d’Acoz in Voor koning & vaderland.
D’Alcantara vertelt het zo: ‘Sinds het begin van
deze oorlog dompelt een verschrikkelijk bericht
België voor de tweede maal onder in rouw en
angst. Een kracht (Leopold III,td) was overeind
6
Volgens prins Karel ging het om een religieuze zegening. Hij vertelde dit aan Louise Bricmont.
57. 57
blijven staan, zuiver en subliem. Deze ene kracht
komt in elkaar te storten.’
De graaf heeft geen goed woord voor Lilian Baels.
Hij noemt ze een kleinburgerlijke vrouw. ‘Lilian
Baels is bekend’, noteert D’Alacantara. Hij
verwijst impliciet naar haar vader en broer.
Enigszins profetisch voorspelt de graaf dat de
reactie van het Belgische volk niet zal uitblijven.
‘Maar het is nog te vroeg om te zien in welke zin
ze zal losbarsten.’ Het is een vroege verwijzing
naar de Koningskwestie. Voor D’Alcantara is er
maar één oplossing: troonsafstand van Leopold.
Dat is een straffe conclusie aangezien de koning
aan het hoofd staat van de adel. Om een dergelijke
ingrijpende maatregel te vragen moet de vorst het
werkelijk verkorven hebben.
De Vereniging van de Adel in ons land heeft enige
tijd nodig om te bekomen van de schok. ‘Ze stuurt
een beleefd telegram maar feliciteert hem niet’,
benadrukt d’Udekem.
Door dit huwelijk isoleert Leopold zichzelf en
worden bijna alle relaties met de hoge adel in
België verbroken. Zijn zoon Boudewijn zal
decennia nodig hebben om het contact met de adel
te herstellen. Hij zal hierin slagen, mede door het
huwelijk met Fabiola in 1960.
Lilian
58. 58
Met Lilian Baels zal Leopold drie kinderen hebben:
Alexander (1942), Marie-Christine (1951) en
Esmeralda (1956). Paradoxaal genoeg bestaat er
twijfel over het vaderschap van het oudste en het
jongste kind7
. Na de oorlog staat de relatie tussen
Leopold en Lilian onder zware druk. Vanaf de
jaren vijftig heeft Leopold immers buitenechtelijke
relaties. Eind jaren vijftig verwekt Leopold III
mogelijk een jongen in ons land. In 2006 haalt deze
nazaat van de koning het nieuws. Volgens de
burgerlijke stand heet de man Rudi Van Lierde
maar zelf noemt hij zich Rudi Van Saksen-Coburg-
Gotha. Dat is ironisch aangezien Albert I deze titel
na de Eerste Wereldoorlog afschafte.
De man bedreigt premier Guy Verhofstadt begin
2006 enkele malen per fax met de dood. De
berichten zijn ondertekend met ‘Rudi Guillaume
Albert Van Saksen-Coburg-Gotha’. Zijn volledige
echte naam is Rudy Guillaume Albert Van Lierde.
Hij noemt zich een halfbroer van koning Albert II.
De faxberichten worden verstuurd vanuit
Roeselare.
‘Ik ben geen Van Lierde, maar een broer van
Albert II, erkend en ingeschreven als wettige zoon
van koning Leopold III’, schrijft de man, die
volgens de media een onevenwichtige indruk geeft.
‘Onder Verhofstadt is heel mijn zaak over mijn
grondwettelijke afkomst en erfenissen van mijn
7
Zie verder bij Boudewijn.
59. 59
vader wijlen Koning Leopold III stukgelopen’, is
een ander fragment uit de drie pagina's tellende fax.
Het parket van Kortrijk neemt de zaak in handen.
Het resultaat laat niet lang op zich wachten. De
onderzoeksrechter te Kortrijk houdt Van Lierde
effectief aan. Uit het onderzoek blijkt dat de man
ook zijn ‘halfbroer’ koning Albert bedreigde. De
man is wellicht een fantast.
Estenne
Volgens Jean-Pierre Van Rossem zou Freddy de
Estenne een halfbroer zijn van koning Leopold III.
Van Rossem beweert dat Estenne een stroman is
van de koninklijke familie die via de Panamese
firma Galatsi Royal Business aandelenposities
beheert. Zo zou er een grote positie in Petrofina
aangehouden zijn.
Onderzoek naar de onderneming Galatsi Royal
Business levert niets concreets op. De onderneming
bestaat wel maar er is geen enkele verwijzing naar
de koninklijke familie of naar Estenne. Dat is
volgens een fiscaal expert niet verwonderlijk. ‘Als
een Panamese offshore onderneming opgericht
wordt, dan worden drie onbekende namen gebruikt
als bestuurders van de onderneming.’
De naam Freddy de Estenne kon ook niet buiten dit
referentiekader teruggevonden worden. De
familienaam ‘de Estenne’ bestaat niet. Andere
bronnen suggereren dat het om een telg van de
60. 60
familie Estenne gaat en dat het geen halfbroer van
Leopold III is maar een halfbroer van Albert II. De
man zou dus een natuurlijke zoon zijn van Leopold
III. Deze persoon wordt in het omstreden boek van
auteurs Nicholas en Lavachery cryptisch
omschreven als E. en wordt in het academische
milieu gesitueerd.
De relatie met Jacqueline
Naar buiten toe was het huwelijk tussen Lilian en
Leopold harmonieus en duurde het tot de dood van
Leopold in 1983. Insiders weten dat het niet enkel
rozengeur en maneschijn was tussen de twee.
Dat ook Leopold III een minnares had tijdens zijn
tweede huwelijk met Lilian Baels is iets minder
geweten. Auteur Evrard Raskin spreekt in zijn
biografie over Baels discreet over
‘huwelijksproblemen’ tussen beiden in de loop van
het jaar 1962. Beiden hadden toen zelfs elk een
advocaat in de arm genomen om de echtscheiding
in te zetten.
Van Acker
Politicus Achille Van Acker weet zeker dat de
aanleiding van de problemen een affaire was van
Leopold III met een jonge française. Hij had er een
jonge dame ontmoet en wilde zelfs een compleet
nieuw leven met haar beginnen. Leopold III had
61. 61
volgens Van Acker dan al 11 miljoen (nu: 55
miljoen frank of 1,4 miljoen euro) aan zijn
minnares besteed. Van Acker noteert bovendien in
zijn dagboek op 14 juni 1961: ‘Tussen Lilian en
Leopold gaat het slecht. Er is de kwestie van de
echtscheiding.
De koning wordt volgens Jan van den Berghe
teruggevonden aan de voet van de Pyreneeën.
‘Onder druk van de hoogste vertegenwoordigers
van het Belgische establishment stemt hij er – na
lang aarzelen – toe terug te keren naar Argenteuil
en zijn plaats naast Lilian weer in te nemen,’
schrijft van den Berghe in zijn boek God in Laken.
De hele ‘herrie’ eindigt volgens Raskin dan ook
met een openbare verklaring van Leopold aan
Lilian begin 1963, waarin hij zijn liefde voor haar
bevestigt. Marie-Christine, jongste dochter van
Leopold en Lilian, noteert in haar boek De breuk
dat het goede huwelijk van haar ouders eigenlijk
een schijnvertoning is. Haar familie is er letterlijk
een van ‘gezichtsbedrog’ schrijft ze zelfs.
Jan Van den Berghe in Humo: ‘Ze (Marie-
Christine) noemt Leopold en Lilian grote
hypocrieten die mekaar het licht in de ogen niet
gunden. Papa nam voortdurend nieuwe
minnaressen, en mama projecteerde haar wrevel op
haar oudste dochter Marie-Christine.’
Het gaat om Jacqueline Lefèvre, toen ook gekend
onder de naam Jacqueline Grigaut-Lefèvre.
62. 62
De jonge vrouw is vele decennia jonger dan de
koning die dan al een zestiger is.
Ze werd enkele jaren voor het uitbreken van de
Tweede Wereldoorlog in Caen geboren. Haar jonge
jaren brengt ze door in Hermanville, aan de
Normandische kust. Ze is de jongste van 7
kinderen.
Bij de landing van Normandië worden zowel de
vakantievilla als de woning in Caen verwoest.
Bovendien is haar vader jong gestorven. Ze vertelt
dat haar moeder radeloos probeert de wardeloze
woningen en gronden te verkopen. Wellicht is haar
communisme toen ontstaan.
Jacqueline werkte toen voor het Musée de
l’Homme in Parijs waar ze verantwoordelijk was
voor de afdeling ‘cinéma’ van het museum.
Leopold is een verwoed fotograaf en hij zal in de
jaren zestig ook een langspeelfilm maken, Les
seigneurs de la fôret.
Ze leren elkaar eind jaren vijftig kennen tijdens een
evenement georganiseerd door het museum. Tussen
beiden is het liefde op het eerste zicht, al twijfelen
sommigen vandaag aan de oprechtheid van
Jacqueline. Een bron binnen de Belgische regering
verdenkt Jacqueline ervan een communistische
spionne te zijn die Leopold informatie wil
ontfutselen over Congo. Jan Van den Berghe: ‘Op
het einde van de jaren vijftig brengt de Franse
minister van Binnenlandse Zaken, Roger Frey, de
Belgische ambassade in Parijs op de hoogte van het
63. 63
feit dat de koning een verhouding heeft met een
communistische spionne die hem inlichtingen
probeert te ontfutselen in verband met
Congo.’Onze kolonie werd immers in 1960
onafhankelijk en er waren veel partijen
geïnteresseerd om extra informatie over het
Afrikaanse land te bemachtigen. Zeker is dat
Leopold wel als een blok viel voor de knappe jonge
vrouw. Hij was een vrouwengek.
Jacqueline en Leopold konden hun onstuimige
relatie lang voor Lilian geheim houden.
Madame Bonnemains
Op het paleis wordt gesproken over de affaire van
‘madame Bonnemains’. Een journaliste van Le Soir
vertelt ons meer: ‘Leopold nam zijn vriend Jean
mee om te golfen in Frankrijk. Lilian had daar geen
problemen mee. Alleen pikte Leopold in Parijs ook
Jacqueline op. Veel golf werd er toen niet
gespeeld.’ De verhouding tussen beiden kwam op
een stomme manier uit. Jacqueline had Leopold
een liefdesbrief geschreven toen Leopold in
Thailand was. Ze was zo voorzichtig om de brief te
adresseren aan de secretaris van de voormalige
koning maar Lilian slaagde er toch in om de brief
in Thailand te onderscheppen. Van Acker noteert:
‘De zending in Thailand is compleet mislukt.’
Leopold en Jacqueline besluiten om te vluchten
naar het buitenland. De journaliste: ‘Ze reden weg
64. 64
in een Mercedes cabrio, richting Spanje. In ons
land sloegen alle alarmsignalen op rood. De
regering Lefèvre (!) contacteerde de Franse
autoriteiten om de wagen van Leopold te
onderscheppen. Dat gebeurde uiteindelijk aan de
voet van de Pyreneeën. Het was evenwel niet de
bedoeling om daar te blijven, neen, het koppel
wilde doorrijden naar Spanje.’
Druk
Het is wel correct dat Leopold toen bijzonder
zwaar onder druk werd gezet door de Belgische
autoriteiten. ‘Misschien hebben ze hem toen ook
verteld dat Jacqueline snode bijbedoelingen had en
dat ze misschien niet echt verliefd op hem was’,
vervolgt onze bron. ‘Zeker is dat Leopold naar ons
land terugkeerde.’
Jan Van den Berghe: ‘Er werden vier mensen
ingeschakeld. Kardinaal Van Roey, zijn opvolger
Suenens, de procureur-generaal van het Hof van
Cassatie Raoul Hayoit de Termicourt en graaf de
Launoît.’ Het Franse blad France Dimanche had
eind 1962 lucht gekregen van de affaire en bracht
er op 19 december zelfs een verhaal over. In de
Belgische editie van het veelgelezen magazine vind
je geen enkel spoor van het relaas. De journaliste:
‘Ee werd toen enorme druk gezet op de Franse
redactie van het blad. Er werd uiteindelijk beslist
65. 65
om het artikel in de Belgische editie weg te laten.
Censuur, jazeker.’
Beloning
Als ‘beloning’ krijgt Leopold van de regering
Lefèvre een soort tweede huwelijksreis cadeau. Hij
mag met Lilian naar drie Zuid-Amerikaanse
landen. Of dat een echt geschenk is, valt te
betwijfelen. Volgens Marie-Christine was de oude
koning enkel gelukkig als hij alleen op reis kon, ver
van Lilian en Argenteuil.
Vandaag leeft Leopolds voormalige geliefde
Jacqueline in het zuiden van Frankrijk met haar
partner Thierry. We namen contact met haar op,
voorlopig zonder resultaat.
Auteur Pierre Mertens heeft het in zijn boek
Koninklijke rust over Jackie Mackenzie. Volgens
ons gaat het om Jacqueline Lefèvre die de auteur
een andere naam gaf.
Zoon
Leo Van Audenhaeghen beweert dat Jacqueline
zwanger werd van Leopold en in de jaren vijftig
een zoon baarde. Volgens onze informatie gaat het
om Jean of Michel Grigaut. Auteur Mario Danneels
dicht Leopold nog twee andere natuurlijk kinderen
toe. In een interview met Dajo Hermans van Het
Nieuwsblad stelt Danneels het volgende: ‘Hij
66. 66
(Leopold III) zou ook nog een half-Congolese
dochter hebben. Al kan niemand dat bevestigen.
Uit een korte romance met een Italiaanse schone
zou ook nog een zekere Sandra zijn voortgesproten.
Maar ook daar weet niemand het fijne van.’
Merkwaardig is dat ook Leopold’s zoon Albert een
relatie met een zwarte dame gehad zou hebben in
de buurt van het Louizaplein. Dat plein ligt niet ver
verwijderd van de ‘Matangéwijk’. Ook uit die
relatie zou een kind geboren zijn of verwisselt
Danneels vader en zoon?
Asperges
Zeker is dat Leopold III volgens auteur Jan Van
den Berghe ‘meer libidineus dan religieus’ was.
Antoine Heyerick weet dat Leopold III zijn
minnaressen tot op gezegende leeftijd plezierde
dankzij zijn voorliefde voor…asperges.
In 1983 sterft Leopold III. Als de erfenis besproken
wordt, ontstaat er ruzie. Boudewijn wil zelfs een
rechtzaak inspannen tegen zijn eigen stiefmoeder,
prinses Lilian. Samen met broer Albert en zus
Joséphine-Charlotte vinden ze dat ze te weinig
erven van vader Leopold III. ‘Ze vinden dat hun
vader in zijn testament hun stiefmoeder te veel
bevoorrecht heeft door haar zijn huis in Zuid-
Frankrijk na te laten, evenals heel wat juwelen en
meubelen uit het kasteel van Laken’, schrijft Jan
van den Berghe in De schaduw van de troon. De
67. 67
advocaten van beide partijen leggen conclusies
neer. Er wordt zelfs een eerste keer gepleit voor de
rechtbank. Beide partijen willen er 100 % voor
gaan. Maar er wordt achter de schermen ook druk
bemiddeld. ‘Op de valreep wordt alsnog een
compromis uitgewerkt’, schrijft Van den Berghe.