BUDAYA DAN PEMBELAJARAN

1. INSTITUT PENDIDIKAN
GURU
KAMPUS DARULAMAN
BUDAYA DAN PEMBELAJARAN
EDU3106

2. EDU 3106
IMPLIKASI KEPELBAGAIAN
SOSIO-BUDAYA

3. Fokus Perbincangan
• Membincangkan implikasi Kepelbagaian sosio-budaya di
Malaysia berdasarkan aspek-aspek berikut:
– Murid.
– Guru.
– Sekolah.
– Kurikulum Tersirat

4. PENGENALAN
• Kepelbagaian sosio-budaya dalam
sistem masyarakat majmuk di negara
kita akan memberi kesan secara
langsung kepada perkembangan
sistem pendidikan secara umumnya
dan kepada suasana pembelajaran
khususnya.

5. STATISTIK MASYARAKAT
MALAYSIA
bumiputra Cina India Bukan
bumiputra
Dll.
14.50 juta 6.45 juta 1.95 juta 3.15 juta 342 ribu
• Kepelbagaian sosio-budaya boleh diklasifikasikan sebagai
hubungan masyarakat yang mempunyai perbezaan budaya
dalam wilayah yang sama dan hidup bersama melalui aspek
cara hidup, adat istiadat dan sebagainya.
(JABATAN PERANGKAAN MALAYSIA
BAGI SUKU KETIGA 2009)

6. PENDAPAT TOKOH
• Budaya dikatakan sebagai satu himpunan
kelengkapan intelektual dan kebendaan yang
dapat memenuhi kehendak biologi dan
kemasyarakatan serta dapat menyesuaikannya
dengan keadaan sekeliling.
(Mohd Taib Osman, 1988)

7. PENDAPAT TOKOH
• Kebudayaan sebagai keseluruhan cara
hidup manusia meliputi kehidupan
kelompok yang bercorak kebendaan dan
bukan kebendaan.
(Modern Dictionary Of
Sociology)

8. DEFINISI
• Sosio-budaya ialah amalan gaya hidup dan
peradaban bagi sesuatu masyarakat, lahir
dari pegangan dan kecenderungan diri
masyarakat berkenaan dalam pelbagai
bidang hidup, untuk memberi kepuasan dan
merangsang pembangunan hidup
masyarakat tersebut.
(Dr. Mohd. Arshad Hj. Taib ( bekas professor Madya UiTM) telah
menyatakan dalam laman web
http://dppwp.wordpress.com/usrah/pembangunan -sistem-sosio-
budaya-islam-dalam-kontek-masyarakat-malaysia/ )

9. Sambungan…
• Kepelbagaian sosio-budaya ini turut
dirasai di peringkat pengurusan kelas
meliputi implikasi terhadap guru, murid,
sekolah dan kurikulum tersirat.
• Kegagalan menerusi aspek tersebut
dalam menghadapi kepelbagaian sosial ini
akan menggagalkan konsep 1 Malaysia
yang diputuskan oleh pucuk pimpinan
negara.

10. IMPLIKASI KEPELBAGAIAN
SOSIO-BUDAYA.
GURU
MURID
SEKOLAH
KURIKULUM
TERSIRAT

11. MURID
KURIKULUM
TERSIRAT
SEKOLAHGURU
Gaya belajar
dan berfikir.
Kaum etnik.
Gender
Petempatan
dan kelas
Bahasa dan
komunikasi.
Pengurusan
hubungan
Layanan adil
Pembelajaran
koperatif
Pemilihan
sumber
Jangkaan
guru
bahasa
Jenis
sekolah
Kepimpinan
sekolah
Lokaliti
sekolah
Struktur
organisasi
sekolah
Konflik nilai
Budaya
sekolah.

13. MURID
• Murid-murid mempunyai pendirian
tersendiri hasil daripada pengaruh budaya,
agama dan persekitaran.
• Kelas yang mempunyai pelbagai kaum
dan sosio - budaya memerlukan sikap
percaya antara satu sama lain.

14. Sambungan…
• Murid perlu mengambil peluang daripada
kepelbagaian sosio-budaya dalam kelas
untuk berinteraksi antara kaum dan jantina
berlainan.
• Kepelbagaian sosio-budaya dalam kelas
turut merangsang kewujudan masalah
disiplin.

15. PEMBELAJARAN DAN
PENGAJARAN.
• Murid-murid perlu dibersihkan minda dan
memastikan kefahaman mereka terhadap
rakan sebaya yang berlainan agama, budaya
dan jantina agar tidak ada jurang perbezaan
antara mereka bagi memudahkan proses
pembelajaran guru.
• Penggunaan bahasa standard perlu
diamalkan oleh murid ketika berada dalam
kelas mahupun berada di kawasan sekolah.

16. Sambungan…
• Melalui aspek budaya, merujuk kepada cara individu tersebut
untuk berfikir, bertindak, juga mempengaruhi pandangan,
perasaan dan pembawaan.
• Terdpat enam corak asas budaya yang membuatkan individu
itu unik dan berbeza iaitu, komunikasi, konflik, menyelesaian
tugas, masalah, pendedahan, dan mengetahui.
(Marcella, Dupraw Dan Axner –Dalam
Karya Noriati A. Rashid, Boon Pong Ying,
Sharifah Fakhriah Syed Ahmad, Zuraidah A. Majid)

17. Gaya Berfikir dan Gaya Belajar.
• Gaya belajar merujuk kepada cara atau
gaya yang paling berkesan bagi individu
menguasai pembelajaran.
• Terdapat 3 gaya pembelajaran asas yang
umum iaitu visual, audio dan kinestetik.

18. Sambungan…
– Audio- mudah faham isi pelajaran melalui
proses mendengar
– Visual- mendengar dan melihat untuk
memahami isi pelajaran
– Kinestetik- terlibat melakukan aktiviti
membuat untuk menguasai pembelajaran
• Ada juga pelajar memerlukan bantuan latar
untuk memahami pembelajaran

19. • Pelajar ini tergolong dalam gaya fikir “field
dependant”
• Pelajar perempuan lebih banyak
memerlukan bantuan latar berbanding
lelaki, juga bergantung kepada budaya
hidup etnik.
• Ada juga pelajar yang boleh berfikir pantas
dan vice versa
• Pelajar impulsif- mudah buat kesilapan
daripada pelajar reflektif
Sambungan…

20. • Pelajar reflektif- mudah ingat maklumat, lebih
faham teks dan lebih cekap selesai
masalah/membuat keputusan berbanding pelajar
impulsif.
• Guru perlu menggunakan kemahiran optimum
dalam pengurusan bilik darjah, juga penting
kepada guru untuk memahami tingkah laku dan
budaya murid.
• Dalam amalan sosio-budaya, gaya berfikir dan
gaya belajar dapat memastikan murid untuk
berfikir serta menaakul dalam pembelajaran guru
dalam bilik darjah secara kondusif.
Sambungan…

21. Sambung…
• Murid yang terdiri dari pelbagai bangsa yang
berlainan harus bersosial dalam kelompok
mereka terutamanya ketika melakukan aktiviti
dalam pembelajaran.
• Sikap prejudis terhadap bangsa lain harus
dielakkan supaya segala aktiviti yang dirancang
dapat dilaksanakan dengan jayanya.
• Dalam aktiviti, semangat saling percaya-
mempercayai ke dalam jiwa murid perlulah
diasah dengan nilai-nilai murni ke arah
perpaduan murid.

22. Kaum Etnik
• Satu Kaum Etnik :
– Mempelajari dan mengamalkan budaya, cara
berfikir, dan pendapat kurang mendapat
pendedahan dari budaya yang lain.
– Hanya dipelajari melalui bacaan sahaja.
• Pelbagai Etnik.
– Persekitaran yang terdedah melalui amalan,
adat resam, pandangan, dan cara fikir yang
berbeza dapat diintegrasikan hasil pergaulan
pembelajaran yang wujud.

23. Sambungan…
• Murid juga suka akan budaya belajar yang
ceria, menyeronokkan dan menyentuh
emosi.
• Melalui masyarakat yang diintegrasikan
pelbagai kaum, aspek disiplin dan kawalan
emosi perlu stabil untuk mengembangkan
potensi diri mereka ke arah pembentukan
modal insan yang berkualiti.

24. Kemahiran dan Penguasaan
Bahasa
• Bahasa Daerah, Bahasa Ibunda Atau
Dialek.
– Ke arah membudayakan diri dengan
mempelajari bahasa ibunda sahaja.
– Sukar untuk mengikuti pengajaran guru
secara efisien.
• Kosa Kata Yang Terbatas Atau Meluas.
– Mudah untuk bergaul dengan masyarakat yang
lain.
– Sinapsis mendasari pemikiran budaya yang tangkas

25. Sambung…
• Penggunaan bahasa yang standard harus
diamalkan oleh murid. Contohnya, unsur-unsur
dialek mengikut kaum hendaklah dilelakkan.
• Kemahiran berkomunikasi memainkan peranan
penting ke arah pembentukan budaya
penyayang.
• Di mana, komunikasi berkesan dapat dijelmakan
melalui cara bertutur, penggunaan bahasa
badan, dan penulisan.

26. Penempatan dan Kelas Sosial
• Kelas Sosial.
– Wujud melalui hasil taraf pendidikan dan taraf
sosioekonomi keluarga.
– “Ketersekatan budaya” berlaku dalam kelas sosial
rendah.
– Kurang mendapat motivasi dan bimbingan dari
keluarga ekoran faktor kemerosotan ekonomi
keluarga.

27. Sambungan…
• Penempatan (bandar dan pinggir bandar) .
– lebih terdedah dengan pelbagai budaya atau
etnik.
• Penempatan (luar bandar dan
pendalaman).
– Lazimnya, mengamalkan budaya atau etnik
yang sama.
– Kesannya, wujud cabaran terhadap
pendidikan yang memerlukan kepakaran
profesionalisme guru yang cekap dan tangkas.

28. Sambungan…
• Melalui norma-norma dalam pembelajaran,
murid mudah terpengaruh kepada tindakan
guru yang menunjukkan teladan sebagai
seorang professional.
• Malah, mudah menerima motivasi yang
disampaikan secara berhemah dan berhikmah
seperti, menerapkan nilai-nilai murni yang
hendak dipupuk dalam roda kehidupan dan
budaya murid dalam bilik darjah.

29. Gender
• Diskriminasi oleh guru ekoran perlakuan
yang diwatakkan adalah berbeza sama ada
lelaki mahupun perempuan.
• Kebanyakkan guru lebih memberi perhatian
kepada pelajar perempuan berbanding
dengan pelajar lelaki.
• “Budaya yang diamalkan di sekolah
membentuk penerimaan kelainan gender,
keupayaan dan prestasi mengikut gender”
(Santrock 2008 : 51)

30. KESEIMBANGAN JANTINA DALAM PENDIDIKAN

31. • Murid juga digalakkan berinteraksi dan
berhubung dengan mereka yang berlainan
jantina. Contohnya, melibatkan rakan yang
berlainan jantina dan bersesuaian dengan
tugasan yang telah diberikan oleh guru.
Sambungan...

33. GURU
• Kelas sosial menggambarkan perbezaan
cara hidup atau pendapatan dalam
sesuatu bangsa yang sama.
(Rohand Meighan (1986))

34. Kelas Sosial Murid
• Perbezaan kelas sosial dan kaum ini perlu
diketepikan dan semua murid perlu di
layan dengan sama rata tanpa mengambil
kira kelas sosial dan kaum mereka.
• Guru juga perlu peka terhadap
pembentukan kumpulan agar tidak berlaku
kumpulan yang berasaskan kelas sosial
dan kaum.

35. Sambungan...
• Guru perlu melayan murid yang datang
daripada kelas sosial atasan dan
berkedudukan sama rata dengan murid biasa
yang lain
• Membuka peluang kepada setiap murid untuk
mengambil bahagian dalam pembelajaran di
dalam kelas

36. • Penglibatan guru dalam mengendalikan kelas
sosial murid akan mewujudkan pergaulan
bebas dan tidak berkelompok dalam sesuatu
masyarakat
• Menolong murid untuk memahami dan
membentuk nilai, sikap, tingkah laku yang
sesuai
• Membantu murid memahami kekuatan yang
ada pada diri mereka
Sambungan...

37. • Menolong murid membentuk konsep kendiri
yang positif supaya mereka dapat mengikuti
pembelajaran dengan perasaan yang seronok
• Guru perlu membiasakan diri untuk datang
awal ke bilik darjah (menepati masa)
• Menggunakan pelbagai kaedah pengajaran
dan pembelajaran mengikut tahap pencapaian
murid
Sambungan...

38. • Menggunakan kata-kata bermotivasi, kaya
dengan senyuman, pandai berjenaka, memuji
murid yang menunjukkan sikap yang positif,
memberi teguran umum
• Guru membentuk kumpulan yang berupaya
untuk memupuk perpaduan dalam kalangan
murid pelbagai etnik
Sambungan...

39. Pengurusan Bilik Darjah &
Hubungan
• Kawalan tingkah laku dianjurkan melalui
peraturan dan rutin bilik darjah
• Guru boleh menggunakan kajian
sosiometri untuk melihat hubungan antara
pelajar dalam bilik darjah. Maklumat yang
dikumpul hendaklah di proses ke dalam
bentuk sosiogram/penjadualan.

40. • Merumuskan hasil pembelajaran melalui
pelbagai kaedah yang menarik
• Guru mencatatkan kemajuan dan kelemahan
yang terdapat dalam pembelajaran dan
pengajaran serta melakukan penambahbaikan
• Guru harus mempunyai wawasan yang jelas,
daya kreativiti serta peka terhadap segala
perubahan
Sambungan...

41. • Perancangan guru yang rapi terhadap
keupayaan, kemahiran melaksanakan tugas,
kemahiran berfikir, kemahiran berinteraksi dan
berkomunikasi
• Peranan guru sebagai pemudahcara, agen
perubahan dan sumber inspirasi kepada murid
adalah jelas dan berapresiasikan dalam sudut
kehidupan murid di sekolah.
• Guru harus kreatif dan inovatif untuk
menjadikan sistem penyampaian pembelajaran
dan pengajaran (PdP) menjadi lebih efektif dan
menarik
Sambungan...

42. Penerimaan dan Layanan Adil
• Mengenali latar belakang pelajar, taraf
sosioekonomi, tempat tinggal, budaya,
adat resam, kepercayaan dan agama
akan membolehkan guru memberikan
layanan yang lebih adil kepada individu
pelajar.

43. Sambungan…
• Guru tidak seharusnya menggunakan
maklumat latar belakang keluarga pelajar
untuk mengesahkan generalisasi dan
pelabelan yang telah dibuat
• Guru perlu menggunakan maklumat latar
belakang keluarga pelajar untuk
memahami tingkah laku dan luahan
perasaan pelajar yang dipengaruhi oleh
Ekologi (persekitaran)
(Teori Ekologi Bronfenbrenner : 1917)

44. • Guru tidak boleh menyentuh atau
mempertikai kepercayaan yang diamalkan
oleh murid-murid mereka
Sambungan...

45. Strategi Pembelajaran Koperatif
• Pendidikan yang saksama bukan
bermakna sistem penyampaian yang
sama digunakan untuk semua pelajar.
• Kesaksamaan bergantung kepada pada
persekitaran tempat tinggal pelajar, faktor
status sosioekonomi keluarga dan gaya
pembelajaran pelajar.

46. Sambungan…
• Kesedaran budaya mikro kumpulan etnik
yang berbeza dapat membantu
mengeratkan hubungan dan mewujudkan
kerjasama dan toleransi yang diperlukan
dalam masyarakat majmuk.
• Penggunaan bahasa yang standard dapat
memberi peluang sama rata kepada murid
untuk mengambil bahagian dalam aktiviti
pembelajaran

47. Aspirasi/ Jangkaan Guru
• Guru hendaklah sedar bahawa potensi
pelajar bukan berdasarkan kelas sosial,
jantina atau bangsa.
• Guru perlu berubah sikap dan perspektif
terhadap pelajar dan mengelakkan amalan
diskriminasi.
• Merancang aktiviti pembelajaran yang
boleh disertai oleh semua murid tanpa
mengira jantina

48. Pemilihan Bahan Sumber
• Sebuah kelas yang terdiri daripada kaum
dominan dan etnik minoriti, pelajar minoriti
mungkin berasa terabai dan tidak dihargai
sekiranya tidak ada unsur-unsur budaya
etnik dalam sumber pembelajaran.
• Penggunaan sumber yang baik dilihat dari
sudut penggunaan bahasa dan istilah
yang tidak sensitif.

50. Sekolah :
• Kepelbagaian sosio-budaya telah
mewujudkan sekolah yang terdiri daripada
pelbagai bangsa seperti SJK(C) dan SJK(T).
• Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) telah
berusaha untuk mengatasi masalah
kepelbagaian sosio-budaya melalui aktiviti
yang dijalankan di sekolah.
• Antara aktiviti tersebut adalah Program
Integrasi Untuk Perpaduan (RIMUP).

51. Sekolah :
Jenis – Jenis Sekolah :
 SK
 SKJC
 SKJT
 SMK Harian
 Sekolah Model Khas
 Sekolah Berasrama Penuh
 Sekolah Menengah Teknik
 Sekolah Menengah Agama
 Sekolah Pendidikan Khas

52. Kepimpinan Sekolah
• Kepelbagaian sosio-budaya telah mewujudkan
sekolah yang terdiri daripada pelbagai bangsa
seperti sekolah jenis kebangsaan cina dan
india.
• Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) telah
berusaha untuk mengatasi masalah
kepelbagaian sosio-budaya melalui aktiviti
yang disenaraikan di sekolah tersebut .
Seperti, gotong-royong perdana, sukan aneka
tradisional, pesta perayaan mengikut kaum
etnik dan sebagainya.

53. Sambungan…
• Pembinaan sekolah juga mengambil kira tahap
kelas sosial masyarakat. Seperti masyarakat
bandar dan luar bandar.
• Melalui demografi tentang taburan penduduk
masyarakat melayu, cina , india, dan sabah dan
sarawak adalah berpunca daripada penjajah
yang menguasai sistem pentadbiran.
• Oleh itu, pada hari ini jurang tersebut sarban
hari semakin hilang ditelan zaman ekoran
peranan usaha murni kerajaan dalam memberi
penekanan dalam bidang pendidikan. Seperti
pelaksanaan bahasa melayu sebagai bahasa
rasmi.

54. Sambungan…
• Sekolah juga merupakan ruang untuk
pendidik menerapkan kepercayaan dan
nilai dalam masyarakat.
• Murid harus diterapkan dengan nilai-nilai
yang baik tanpa mengira latar sosio-
budaya mereka.

55. Sekolah
• Sekolah Wawasan ditubuhkan untuk
mewujudkan perpaduan di kalangan murid di
sekolah.
• Sekolah ini merupakan sekolah yang terasing
antara satu sama lain ,tetapi kini disatukan
dalam satu sistem pendidikan yang seragam.
• Apabila anak orang melayu, cina, india dan
kaum lain dapat berinteraksi sejak peringkat
persekolahan, sudah tentu akan lahir satu
generasi yang bersifat pelbagai budaya yang
saling hormat-menghormati.

56. Sambungan…
• Penekanan semangat perpaduan dan
integrasi antara kaum perlu dipupuk sejak
kecil iaitu dibangku sekolah rendah kerana ia
akan lebih mudah mereka untuk menghadapi
masyarakat di masa akan datang.

57. Struktur Organisasi Sekolah
• Jadual waktu pembelajaran
• Penyediaan kemudahan dan kelengkapan
sekolah
• Bahan sumber pembelajaran (buku teks,
perisian komputer)

58. Budaya Sekolah
• Peraturan sekolah
• Keceriaan sekolah
• Paparan maklumat sekolah
• Peranan dan hubungan warga sekolah

60. KURIKULUM TERSIRAT
• Cara budaya disalurkan dan sikap dibentuk
melalui proses pembelajaran dan pengajaran
dalam pengurusan organisasi sekolah.
(A Dictionary Of Sociology, 2005 dipetik dalam Budaya Dalam
Pembelajaran 2011)
• Mengkaji mengenai nilai-nilai, kepercayaan,
iklim sekolah dan pengalaman pembelajaran
(Margolis, 2001; Chafel, 1997; Eisner, 1994; Longstreet & Shane,
1993; Synder, 1973)

61. • Terdapat dua bentuk kurikulum yang
dilaksanakan di sekolah iaitu overt (terbuka)
yang memberi fokus kepada kursus pengajian
yang eksplisit, dan covert (tersirat) yang
memberi fokus kepada pembelajaran yang
tacit (diaplikasikan tetapi tidak
didokumentasikan dan tidak tercatat)
(Chafel, 1997)
Sambungan...

62. UNSUR DALAM KURIKULUM TERSIRAT
• Kurikululum tersirat terjadi berdasarkan tiga
unsur berikut : kelompok, pujian dan kuasa
(Jackson 1968, dipetik dalam Gollnick 1990)

63. SAMBUNGAN...
• Kelompok (sekolah dan bilik darjah) :
- Proses belajar bersabar untuk berjaya dalam
situasi sekolah
- Persediaan untuk menghadapi zaman dewasa
• Pujian :
- Menilai pembelajaran pelajar melalui ujian dan
peperiksaan, latihan bertulis dan lisan, tingkah
laku

64. • Kuasa :
- Pelajar perlu mematuhi peraturan yang telah
disediakan oleh guru
- Motivasi dan rasa ingin tahu pelajar boleh
terbantut kerana tidak berpeluang
mengemukakan buah fikiran
SAMBUNGAN...

65. CIRI-CIRI KURIKULUM TERSIRAT
• Merangkumi semua pengalaman
pembelajaran yang murid peroleh di mana
mereka belajar
• Boleh menjadi objektif pembelajaran tetapi
hasilan pembelajarannya adalah bersifat
relatif dan agak sukar diukur secara kuantitatif
• Merangkumi nilai-nilai yang dibentuk bersama
oleh pelaksana kurikulum itu sendiri (murid-
guru/pengajar)

66. • Dipelajari oleh murid secara tidak langsung.
Misalnya daya intelek guru/pengajar; tingkah
laku dan akhlak guru/pengajar
• Kewujudannya adalah berbeza-beza
bergantung kepada lokasi, persekitaran dan
latar belakang pelaksana kurikulum (murid-
guru/pengajar)
Sambungan...

67. • Walaupun kadang kala kurikulum tersirat
terdapat sama ada pada matlamat atau
objektif hanya kepada kurikulum itu tetapi
tidak tertulis dalam kandungan kurikulum
berkenaan mahupun dalam penilaian
• Jenis atau pengkategoriannya adalah berbeza-
beza mengikut jenis institusi, tahap
pembelajaran dan juga matlamat kurikulum
itu sendiri
Sambungan...

68. Pengaplikasian Dalam Kurikulum
Tersirat
• Melalui aktiviti bepersatuan, kegiatan panitia
dan aktiviti dalam unit kokurikulum
• Harus melibatkan interaksi antara kelas sosial
murid bagi menjayakan proses pembentukan
nilai
• Aktiviti berbahasa dalam aktiviti pembelajaran
dapat mendidik murid untuk menghormati
bahasa ibunda dan dialek kaum lain

69. • Aktiviti yang dijalankan berdasarkan aspek
perbezaan antara jantina dapat mendidik
murid tentang kesedaran terhadap batasan
pergaulan dalam jantina yang berlainan
• Mendidik murid untuk membudayakan diri
mereka dengan pembelajaran kendiri yang
lebih menekankan proses pembelajaran tanpa
diarah, dipaksa atau disuruh
Sambungan...

70. Konflik Nilai
• Guru yang bertindak prejudis terhadap pelajar
- Menempatkan pelajar yang kurang terlibat
dalam proses pembelajaran di bahagian
belakang kelas
- Mengelakkan pelajar-pelajar tertentu dalam
aktiviti yang disertai seluruh kelas
- Tidak memandang tepat ke arah pelajar

71. KESIMPULAN
• Bagi mengekalkan keharmonian dan
kesejahteraan negara yang mempunyai
pelbagai kaum ini, pemerintah negara
perlu bijak untuk menangani karenah serta
permintaan semua kaum bagi kepentingan
kaum mereka. Perpaduan merupakan
elemen terpenting dalam usaha
mengekalkan keharmonian negara, maka
wujudlah Rukun Negara.

72. Sekian
terima kasih

73. BIBLIOGRAFI
• Abdul Rahim M. Ali (2001). Ilmu Pendidikan
Untuk KPLI : Kuala Lumpur, Utusan
Publications and Distributors Sdn. Bhd.
• Brian Davies (1976). Social Control and
Education : London, The Chaucer Press.
• Noriati A. Rashid, Boon Pong Ying dan Wong
Kiet Wah (2010). Asas Kepimpinan dan
Perkembangan Profesional Guru : Shah Alam,
Fajar Bakti Sdn. Bhd.

74. • Noriati A. Rashid, Boon Pong Ying, Sharifah
Fakhriah Syed Ahmad dan Zuraidah A. Majid
(2011). Budaya dan Pembelajaran : Shah
Alam, Fajar Bakti Sdn. Bhd.
• Raja Ahmad Shalaby, Siti Zaleha Ibrahim dan
Mohd. Zuber Zain (2004). Tokoh-tokoh Guru
Nusantara : Tanjong Malim, Universiti
Pendidikan Sultan Idris.
• Syed Ismail Syed Mustapa dan Ahmad Subki
Miskon (2013). Budaya dan Pembelajaran :
Puchong, Penerbitan Multimedia Sdn. Bhd.