2. มาตราตัวสะกดที่ใช้ตัวสะกดตัวเดียวซึ่งจะเป็นตัวสะกดที่ตรงแม่มีอยู่ ๔ มาตรา คือ ๑ . แม่กง ได้แก่คำที่มี ง เป็นตัวสะกด ตัวอย่างเช่น โขยง ยุง ถึง จริง จูง ฯลฯ ตัวสะกด หมายถึง พยัญชนะที่ใช้ในการบังคับเสียง ทำหน้าที่บังคับเสียงท้ายคำให้มีเสียง มาตราตัวสะกด ตามต้องการ เราแบ่งตัวสะกดออกเป็นมาตราต่างๆ ได้ ๘ มาตรา ซึ่งมาตราตัวสะกดบางมาตรา ใช้พยัญชนะเพียงตัวเดียวในการบังคับเสียง แต่บางมาตราตัวสะกดก็มีพยัญชนะในการบังคับ เสียงหลายตัว ดังต่อไปนี้ ๒ . แม่กม ได้แก่คำที่มี ม เป็นตัวสะกด ตัวอย่างเช่น ร่ม หอม แก้ม เชื่อม เกษม ฯลฯ ๓ . แม่เกย ได้แก่คำที่มี ย เป็นตัวสะกด ตัวอย่างเช่น สวย ขโมย ทนาย ปลาย เฉลย ฯลฯ ๔ . แม่เกอว ได้แก่คำที่มี ว เป็นตัวสะกด ตัวอย่างเช่น แก้ว ผิว หนาว มะนาว ว่าว ฯลฯ

3. มาตราตัวสะกดที่มีตัวสะกดในมาตราเดียวกันหลายตัว เพราะออกเสียงเหมือน เป็นตัวสะกดเดียวกัน เรียกว่า ตัวสะกดไม่ตรงแม่ มีอยู่ ๔ มาตรา คือ ๕ . แม่กก ได้แก่คำทีมี ก เป็นตัวสะกด หรือตัวอื่นที่ออกเสียงเหมือน ก สะกด รวมมีอยู่ ๔ ตัว ซึ่งได้แก่พยัญชนะต่อไปนี้ ก เป็นตัวสะกด เช่น นก เลือก รัก ฯลฯ ข เป็นตัวสะกด เช่น เลข สุข สุนัข ฯลฯ ค เป็นตัวสะกด เช่น ภาค วรรค ฯลฯ ฆ เป็นตัวสะกด เช่น เมฆ มัฆวาน ฯลฯ

4. ๖ . แม่กด ได้แก่คำที่ ด เป็นตัวสะกด หรือตัวอื่นที่ออกเสียงเหมือน ด สะกด รวมมีอยู่ ๑๖ ตัว ซึ่งได้แก่พยัญชนะต่อไปนี้ ด เป็นตัวสะกด เช่น มด เผ็ด จัด ฯลฯ ช เป็นตัวสะกด เช่น บวช ราชการ คชสาร ฯลฯ ซ เป็นตัวสะกด เช่น ก๊าซ ฯลฯ ฎ เป็นตัวสะกด เช่น กฎหมาย ฯลฯ ฏ เป็นตัวสะกด เช่น ปรากฏ กบฏ นาฏศิลป์ ฯลฯ ฐ เป็นตัวสะกด เช่น อิฐ รัฐบาล ประเสริฐ ฯลฯ ฑ เป็นตัวสะกด เช่น ครุฑ ฯลฯ ฒ เป็นตัวสะกด เช่น วัฒนธรรม พัฒนา ฯลฯ ต เป็นตัวสะกด เช่น สุภาษิต อนาคต อาฆาต ฯลฯ

5. ถ เป็นตัวสะกด เช่น รถ สามารถ ปรารถนา ฯลฯ ท เป็นตัวสะกด เช่น บทบาท ฤทธิ์ ฯลฯ ธ เป็นตัวสะกด เช่น โกรธ พุธ อาวุธ ฯลฯ ศ เป็นตัวสะกด เช่น ทิศ เลิศ อากาศ ฯลฯ ษ เป็นตัวสะกด เช่น โทษ เศษผง กระดาษ ฯลฯ ส เป็นตัวสะกด เช่น โอกาส รส พัสดุ ฯลฯ ๗ . แม่กบ ได้แก่คำที่มี บ เป็นตัวสะกด หรือตัวที่ออกเสียงเหมือน บ สะกด รวมมีอยู่ ๕ ตัว ซึ่งได้ แก่พยัญชนะต่อไปนี้ บ เป็นตัวสะกด เช่น เกือบ รับ ทราบ ฯลฯ ป เป็นตัวสะกด เช่น ธูป บาป สาป ฯลฯ

6. พ เป็นตัวสะกด เช่น ภาพ ศพ ภพ ฯลฯ ฟ เป็นตัวสะกด เช่น กราฟ ยีราฟ ฯลฯ ภ เป็นตัวสะกด เช่น ลาภ โลภ ปรารภ ฯลฯ ๘ . แม่กน ได้แก่คำที่มี น เป็นตัวสะกด หรือตัวอื่นที่ออกเสียงเหมือน น สะกด รวมมีอยู่ ๖ ตัว ซึ่งได้แก่พยัญชนะต่อไปนี้ น เป็นตัวสะกด เช่น สอน เขียน เหมือน ฯลฯ ญ เป็นตัวสะกด เช่น ชำนาญ กล้าหาญ บัญชี ฯลฯ ณ เป็นตัวสะกด เช่น บริเวณ วิญญาณ คุณ ฯลฯ ร เป็นตัวสะกด เช่น อักษร อวยพร เณร ฯลฯ ล เป็นตัวสะกด เช่น จักรวาล พาล ผล กล ฯลฯ ฬ เป็นตัวสะกด เช่น ปลาวาฬ กาฬโรค ฯลฯ

7. พยางค์ที่ออกเสียงสระ ออ ได้แก่ ( นิรันดร จรลี ทรชน นรสิงห์ วรลักษณ์ หรดี บริวาร ) พยางค์ที่ออกเสียง อำ ได้แก่ ( อมฤต อำมฤต อมหิต อมรินทร์ ) พยางค์ที่ออกเสียง ใอ ( ไม้ม้วน ) นอกเหนือจาก 20 คำนี้ให้ใช้ สระไอ ( ไม้มลาย ) 1. ใช้สระไอ ไม้ม้วน มี 20 คำ คือ ( ใกล้ ใคร ใคร่ ใจ ใช่ ใช้ ใด ใต้ ใน ใบ ใบ้ ใฝ่ สะใภ้ ใส ใส่ ให้ ใหญ่ ใหม่ ใหล )

8. คำที่มี ญ สะกด มี 46 คำ คือ ลำเค็ญครวญเข็ญใจ ควาญช้างไปหานงคราญ เชิญขวัญเพ็ญสำราญ ผลาญรำคาญลาญระทม เผอิญเผชิญหาญ เหรียญรำบาญอัญขยม รบราญสราญชม ดอกอัญชันอัญเชิญเทอญ ประจญประจัญบาน ผจญการกิจบังเอิญ สำคัญหมั่นเจริญ ถือกุญแจรัญจวนใจ รามัญมอญจำเริญ เขาสรรเสริญไม่จัญไร ชำนาญชาญเกรียงไกร เร่งผจัญตามบัญชา จรูญบำเพ็ญยิ่ง บำนาญสิ่งสะคราญตา ประมวญชวนกันมา สูบกัญชาไม่ดีเลย .

9. การเขียน บัน และ บรร คำไทยที่ใช้ บัน นำหน้า คำไทยที่ปรากฏนอกจากกลอนนี้ให้ใช้ บรร บันดาลลงบันได บันทึกให้ดูจงดี รื่นเริงบันเทิงมี เสียงบันลือสนั่นดัง บันโดย บันโหยให้ บันเหินไปจากรวงรัง บันทึงถึงความหลัง บันเดินนั่งนอนบันดล บันกวดเอาลวดรัด บันจวบจัดตกแต่งตน คำ บัน นั้น ฉงน ระวังปน กับ ร - หัน .

10. ตัว ทร ที่ ออกเสียง ซ มีใช้อยู่ 17 คำ ทรวดทรงทราบทรามทราย ทรุดโทรมหมายนกอินทรี มัทรี อินทรีย์มี เทริด นนทรี พุทราเพรา ทรวงไทรทรัพย์แทรกวัด โทรมนัสฉะเชิงเทรา ตัว ทร เหล่านี้เรา ออกสำเนียงเป็นเสียง ซ คำไทยที่ใช้ จ สะกด ตำรวจตรวจคนเท็จ เสร็จสำเร็จระเห็จไป สมเด็จเสด็จไหน ตรวจตราไวดุจนายงาน อำนาจอาจบำเหน็จ จรวดระเห็จเผด็จการ ฉกาจรังเกียจวาน คนเกียจคร้านไม่สู้ดี แก้วเก็จทำเก่งกาจ ประดุจชาติทรพี โสรจสรงลงวารี กำเหน็จนี้ใช้ตัว จ .

11. คำที่ใช้ ช สะกด มีอยู่คำเดียว คือ กริช คำที่ใช้ ร สะกด กำธร จรรโจษ จรรโลง สรรเสริญ อรชร พรรลาย พรรเอิญ ควร ประยูร ระเมียร ละคร พรรดึก คำไทยที่ใช้ ตัว ล สะกด เช่น ตำบลยุบลสรวล ยลสำรวลนวลกำนัล บันดาลในบันดล ค่ากำนลของกำนัล ระบิลกบิลแบบ กลทางแคบเข้าเคียมคัล ดลใจให้รางวัล ปีขาลบันเดินเมิลมอง . คำไทยที่ใช้ ส สะกด เช่น จรัส จรส จำรัส ดำรัส ตรัส ตรัสรู้ คำไทยที่ใช้ ง สะกด ต่อไปนี้ไม่ต้องมี ค การันต์ ( คำพวกนี้มักเขียนผิดเสมอ ) จำนง ชงโค ดำรง ธำรง ประมง ประโมง พะทำมะรง พะอง สะอาง สำอาง

12. ข้อสังเกต ๑ . ถ้าคำใดไม่มีตัวสะกด จัดอยู่ในมาตราแม่ ก . กา ทั้งหมดรวมทั้งตัว อ ด้วย เช่น พ่อ เสือ ฯลฯ ๒ . พยัญชนะที่ไม่ใช้เป็นตัวสะกดในภาษาไทยปัจจุบันมีอยู่ ๘ ตัว คือ ต ฑ ฉ ฌ ผ ฝ ห ฮ ๓ . ตัว ซ และ ฟ มักใช้สะกดคำในภาษาอื่น เช่น ก๊าซ กราฟ ยีราฟ ฯลฯ แนวคิด ตัวสะกด เป็นพยัญชนะที่ใช้บังคับเสียงท้ายคำทำให้มีเสียงตามที่ต้องการ มาตราตัวสะกดบางมาตราใช้ตัวสะกดตรงแม่ บางมาตราใช้ตัวสะกดไม่ตรงแม่ ตัวสะกด ทำให้เกิดเสียงต่างๆขึ้น เพื่อใช้เป็นพื้นฐานสำคัญในการอ่านและเขียนให้ตรงตามเสียงที่ต้องการ

13. ข้อสังเกตในการใช้พยัญชนะ การใช้พยัญชนะไทยทั้ง ๔๔ ตัวให้ถูกต้อง เราควรมีความรู้ในการแบ่งพยัญชนะออกเป็น ๓ กลุ่ม ดังนี้ ๑ . พยัญชนะกลาง คือ พยัญชนะที่ใช้ทั่วไป ทั้งคำไทยแท้ คำที่มาจากภาบาลี สันสกฤต และภาษาอื่นๆ มี ๒๑ ตัว คือ ก ข ค ง จ ฉ ช ต ถ ท น ป ผ พ ม ย ร ล ว ส ห ๒ . พยัญชนะเดิม คือ พยัญชนะที่ใช้สำหรับคำที่มาจากภาษาลีสันสกฤตและคำไทยบางคำ มี ๑๓ ตัว คือ ฆ ฌ ญ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ ธ ภ ฬ ศ ษ ๓ . พยัญชนะเติม คือ พยัญชนะที่ใช้เขียนคำไทยแท้เป็นส่วนใหญ่ และคำที่มาจากภาษาบาลีสันสกฤตบางคำ ( เฉพาะตัว ฎ ด บ อ ) และคำที่มาจากภาษาอื่น มี ๑๐ ตัว คือ ข . ขวด ค . คน ( เลิกใช้แล้ว ) ซ ฎ ด บ ฝ ฟ อ ฮ

14. การใช้พยัญชนะต้น ๑ . คำไทยแท้ ปกติจะใช้พยัญชนะกลางและพยัญชนะเติม ที่ใช้พยัญชนะเดิมมีเพียงไม่กี่คำ เช่น ฆ่า เฆี่ยน ฆ้อง ระฆัง ธง เสภา เศร้า ศึก ๒ . คำที่มาจากภาษาอื่นที่ไม่ใช่บาลีสันสกฤต มักใช้พยัญชนะกลางและพยัญชนะเติม เช่น ตำรวจ คอมพิวเตอร์ เซนติเมตร ไฮโดรเจน ๓ . คำที่มาจากภาษาลีสันสกฤต อาจใช้พยัญชนะกลาง พยัญชนะเดิม และพยัญชนะเติม แต่ตัว ซ ฝ ฟ ฮ ไม่มีที่ใช้