3. ετερότητα
(φιλοσοφία ) η ιδιότητα του «διαφέρειν» στο πνεύμα (όπως
ορίζεται κατά την αριστοτελική συγκρότηση)
(κοινωνιολογία) είναι η διαφορετικότητα κατά την οποία, το
«εγώ» το οποίο όταν νοιώθει άνετα και εντάσσεται στο «εμείς»
μπορεί να προσδιοριστεί σε σχέση με το «άλλο» αποκλείοντας το
τελευταίο. Όταν πια υπάρχει «εμείς» έχουμε τη δημιουργία μιας
συλλογικής οντότητας.
( κοινωνική ψυχολογία) έχει να κάνει με την αντίληψη μας για
τους Άλλους και τα στερεότυπα των ομάδων
(διεθνείς σχέσεις) έχει να κάνει με το συλλογικό επίπεδο των
«εγώ» όπου βρίσκουν κοινά στοιχεία και συνενώνονται
σχηματίζοντας διακριτές οντότητες - τα έθνη, τις «εμείς». Τα
μεγέθη αυτά των συλλογικών οντοτήτων - εθνών διαφέρουν και
τα «εμείς» τους -αυτοπροσδιορίζονται σε σχέση με «άλλες»
διακριτές οντότητες - έθνη, των οποίων τα μέλη μετέχουν και
μεταλαμβάνουν στα κοινά γνωρίσματα.
4. στην παιδαγωγική
παιδαγωγική και ετερότητα: μια σχέση αποκλεισμού(;)
στην ιστορική εξέλιξη της πολυπολιτισμικής κοινωνίας :
Η ισότιμη διαπολιτισμική επικοινωνία αποτελεί την
εξαίρεση
Ο πλουραλισμός δεν αναγνωρίστηκε ως δυνατότητα
πολιτικής οργάνωσης της κοινωνικής τάξης
η ρητορική περι πλουραλισμού και ετερότητας αναπτύχθηκε κυρίως
στο πλαίσιο της κριτικής που άσκησε το φιλοσοφικό ρεύμα του
μεταμοντερνισμού
συμβολή κονστρουκτιβισμού και η συστημικής θεωρίας
5. ο ‘ξένος’ εκτός ‘αληθινού εαυτού’
Η έννοια του άλλου’ ως ‘ξένου’ στην ευρωπαϊκή
σκέψη
Η μοντέρνα εκπαίδευση προώθησε την ιδέα του
υποκειμένου που συγκροτεί την υπόστασή του και την
προσωπική του αυτονομία μέσα από την αντίθεση και τη
διαφορά με το «άλλο ».
6. Η πρόκληση της παιδαγωγικής στο
πολυπολιτισμικό περιβάλλον
η κριτική του ιστορικά κυρίαρχου πρότυπου
συγκρότησης ταυτότητας και αυτοσυνείδησης που
προωθεί το διαχωρισμό και αποκλεισμό του ‘άλλου’
η ανάδειξη της ετερότητας ως προϋπόθεσης της
διαδικασίας μάθησης, συμβάλλοντας έτσι στον
απεγκλωβισμό του «εγώ» από προκαταλήψεις.
7. 7
προς μια διαπολιτισμική προσέγγιση….
Στόχο αγωγής μπορούμε να ορίσουμε την αποδυνάμωση
αναπαραστάσεων περι ‘αληθινής ταυτότητας’ και επικίνδυνου
‘ξένου’ όπως και την αναγνώριση του ‘ξένου’ ως δομικού
στοιχείου της ταυτότητάς μας συμβάλλοντας στον απεγλωβισμό
του ‘εγώ’ από προκαταλήψεις.
Η αγωγή ιδιαίτερα σε δίγλωσσα περιβάλλοντα με μαθητές που
διαφέρουν ως προς το γλωσσικό και πολιτισμικό υπόβαθρο από
την πλειονότητα καλείται να τους στηρίξει στην ανίχνευση
της «αυτό-αποξένωσης» και στην επεξεργασία αυτής
8. στους εκπαιδευτικούς
πώς ;....
Μέσω της ευαισθητοποίησης και
ανάπτυξης διαπολιτισμικής επίγνωσης
και (δια)πολιτισμικής επικοινωνιακής ικανότητας
Ερωτήματα?
Πως ορίζεται ο πολιτισμός ?
Είναι εφικτή η διαπολιτισμική επικοινωνία?
10. Entre ce que je pense
ce que je veux dire
ce que je crois dire
ce que je dis
ce que vous voulez entendre
ce que vous entendez
ce que vous croyez
comprendre
ce que vous voulez
comprendre
et ce que vous comprenez
il y a au moins 9 possibilités
de ne pas s’entendre.
Between what I think
what I want to say
what I think I am saying
what I say
what you want to hear
what you hear
what you think you
understand
what you want to
understand
and what you understand
there are at least 9
chances
that we will not
understand each other
Ζαφειριάδου,2015 10
11. Η διαπολιτισμική επικοινωνιακή
ικανότητα ορίζεται ως
«… η ικανότητα που αποτελείται από δεξιότητες
και συμπεριφορές οι οποίες αξιολογούνται
κοινωνικά για την καταλληλότητά τους και την
αποτελεσματικότητά τους σε ένα πολυπολιτισμικό
συγκειμενικό πλαίσιο»
( Spitzberg, 1994)
12. Αποτελεί την πέμπτη διάσταση της
επικοινωνιακής ικανότητας
(communicative competence)
Εκτός από την επικοινωνιακή, την
κοινωνιογλωσσολογική, την συνομιλιακή και τη
στρατηγική.
Η έλλειψη ή η μη επαρκής ανάπτυξή της
οδηγούν σε φαινόμενα εθνοκεντρισμού και σε
πολιτισμικό σοκ.
13. τρεις διαστάσεις /δεξιότητες της
Διαπ. Επικ. Ικανότητας
Kim
(1994:395
Γνωστική επικοινωνιακή δεξιότητα, η οποία εμπεριέχει τη
γνώση της γλώσσας, της κουλτούρας, της ιστορίας, των αξιών και
των κοινωνικών κανόνων των πολιτισμικά διαφορετικών ανθρώπων
με τους οποίους επικοινωνούμε.
Συναισθηματική επικοινωνιακή δεξιότητα, η οποία μπορεί να
ερμηνευθεί ως η συναισθηματική ικανότητα όταν επικοινωνούμε με
ανθρώπους που προέρχονται από διαφορετικό πολιτισμικό
περιβάλλον.
Λειτουργική επικοινωνιακή δεξιότητα, η οποία αναφέρεται
στην ικανότητα του ανθρώπου να χρησιμοποιεί τη γνωστική και
συναισθηματική επικοινωνιακή ικανότητα όταν επικοινωνεί με
ανθρώπους που είναι πολιτισμικά διαφορετικοί.
14. Ζαφειριάδου,2015 14
-ποιες είναι οι πηγές της ανεπιτυχούς επικοινωνίας σε
διαπολιτισμικά πλαίσια;
-ποιες είναι οι κοινωνικές επιπτώσεις περιπτώσεων
ανεπιτυχούς επικοινωνίας;
-τι μπορεί να γίνει για να βελτιωθεί η διαπολιτισμική
επικοινωνία;
15. Ζαφειριάδου,2015 15
The Six Stumbling Blockς –
οι έξι ‘λίθοι προσκόμματος’ στη διαπολιτισμική
επικοινωνία
I. Assumption of Similarities - υπόθεση των ομοιοτήτων
II. Language Differences – γλωσσικές διαφορές
III. Nonverbal Misinterpretations- μη λεκτικές
παρανοήσεις
IV. Preconceptions and Stereotypes – προκαταλήψεις
και στερεότυπα
V. Tendency to Evaluate - τάση να αξιολογούμε
VI. High Anxiety - υψηλή ανησυχία/ άγχος
22. Και ο εκπαιδευτικός?
Η θέση του? Ο ρόλος του ?
Οι προσδοκίες των μαθητών από τους δασκάλους, τους
συμμαθητές τους και το σχολικό περιβάλλον είναι
πολιτισμικά οριοθετημένες
…..η κουλτούρα οριοθετεί και διαπερνά τη δομή και το
περιβάλλον της τάξης καθώς οι κλίσεις στη μάθηση, οι μη
λεκτικές συμπεριφορές και οι ερμηνείες τους, η διάδραση
και η τυπολογία της τάξης, η χρήση και η αξία που
αποδίδεται στο χρόνο, η αξιολόγηση της εξυπνάδας, όλα
διαπερνώνται από τον πολιτισμό ( Powel &Andersen, 1994)
23. … η γνώση χτίζεται πάνω στις εμπειρίες μας. Όσο περισσότερο
σχετίζονται οι εμπειρίες μας με αυτό που μαθαίνουμε τόσο πιο
κατανοητό γίνεται. Όταν διάβασα το Ταυτότητες υπο
διαπραγμάτευση με σκοπό την Ενδυνάμωση σε μια
Κοινωνία της Ετερότητας του Jim Cummins, συνέδεσα τις
εμπειρίες μου με τα κείμενά του και ένιωσα πως έγινα σοφότερη
( Βασιλεία Κούρτη- Καζούλλη, 2005,
Jim Cummings, (2005).Negotiating Identities . Education for Empowerment
in a Diverse Society)
Ζαφειριάδου,2015 23
25. Ενδεικτική βιβλιογραφία
Cummins, J (1999): Ταυτότητες υπό Διαπραγμάτευση –
Εκπαίδευση με σκοπό την Ενδυνάμωση σε μια Κοινωνία της
Ετερότητας, Αθήνα: Gutenberg
Σκούρτου, Ε. (2011). Η Διγλωσσία στο Σχολείο. Αθήνα:
Gutenberg.
Γκόβαρης, Χ. (2011).Εισαγωγή στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση,
Αθήνα: Διάδραση
Γκότοβος, Αθ. (2002): Εκπαίδευση και Ετερότητα – Ζητήματα
Διαπολιτισμικής Παιδαγωγικής, Αθήνα: Μεταίχμιο
Ogbu, J. U. (1992). Understanding cultural diversity and
learning. Educational researcher, 21(8)
