Presentatie gegeven op 14 januari 2020 tijdens de infosessie over de vaststelling van de inventaris van het bouwkundig erfgoed in Vlaams-Brabant

1. Infosessie
Vaststelling Inventaris Bouwkundig
Erfgoed in de provincie Vlaams-Brabant
14 januari 2020, 14u00-15u30.
VAC Herman Teirlinck

2. Vooraf • Presentatie, lijsten en folders worden
digitaal bezorgd aan alle steden,
gemeenten en IOED’s
• Vragen achteraf?
inventaris@onroerenderfgoed.be en
02 553 18 33

3. - Aan de steden en gemeenten vragen we op 2 maart een
affiche in het stadskantoor of gemeentehuis uit te hangen en
het openbaar onderzoek bekend te maken op hun
gemeentelijke website. Affiche en tekst ontvangt u begin
februari.
- Elke gemeente krijgt 20 folders. Bijbestellen kan:
inventaris@onroerenderfgoed.be of 02-5531833
- Nog fouten gevonden in de inventaris van uw gemeente of
regio? Graag indienen als bezwaar tijdens openbaar
onderzoek.
- Agentschap zal input vragen bij behandeling van bezwaren:
input is niet verplicht, en kan niet over erfgoed dat in
eigendom is van gemeente.
In het kort:

4. • website openbaar onderzoek, beschikbaar vanaf 2 maart:
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/openbare
onderzoeken/266
• alle info over de vaststelling (procedure, rechtsgevolgen enz.):
https://www.onroerenderfgoed.be/mijn-eigendom-wordt-
vastgesteld
• inventariswebsite: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/
• besluitendatabank: https://besluiten.onroerenderfgoed.be/
Overzicht webpagina’s:

5. Vandaag
• Vaststelling inventaris van het
bouwkundig erfgoed voor de provincie
Vlaams-Brabant
• Hoe organiseert het agentschap het
openbaar onderzoek voor de provincie
Vlaams-Brabant?
• Hoe werkt de website van het openbaar
onderzoek?
• Welk bouwkundig erfgoed ligt voor tijdens
het openbaar onderzoek?
• Hoe verwerkt het agentschap de bezwaren?
En hoe betrekken we de lokale overheden
daarbij?
• Vragenronde
• Rechtsgevolgen van de vaststelling

6. Organisatie
van het
openbaar
onderzoek
Provincie Vlaams-Brabant
Thomas Pevernagie

7. Het openbaar onderzoek voor
de provincie Vlaams-Brabant
- van 2 maart tot en met 30 april 2020: openbaar
onderzoek georganiseerd door het agentschap
Onroerend Erfgoed
- onderwerp van het openbaar onderzoek in
Vlaams-Brabant:
- 7000 vast te stellen bouwkundige relicten
- 250 te schrappen bouwkundige relicten

8. Procedure
- START = OPENBAAR ONDERZOEK: 2 MAART TOT EN MET 30 APRIL 2020
- Behandelen bezwaren: 2020
- Adviesvraag Vlaamse Commissie voor Onroerend Erfgoed (VCOE): 2020
- Ondertekening ministerieel besluit: 2021
- Rechtsgevolgen: 2021
Het openbaar onderzoek voor de
provincie Vlaams-Brabant

9. openbaar onderzoek: van 2 maart t.e.m. 30 april 2020
bekendmaking
Aan de steden en gemeenten wordt gevraagd op 2
maart 2020 een affiche in het stadskantoor of
gemeentehuis uit te hangen en het openbaar
onderzoek bekend te maken op hun gemeentelijke
website.
Het agentschap communiceert via:
- advertentie in drie dagbladen;
- een aankondiging op de website van het
agentschap;
- een publicatie in het Belgisch Staatsblad.
Het agentschap voorziet geen persoonlijke kennisgeving van de betrokken
eigenaars en/of beheerders. Het staat u vrij uw inwoners persoonlijk te
informeren. Contacteer ons zodat wij voldoende folders voor uw
stad/gemeente kunnen voorzien.
Het openbaar onderzoek voor de
provincie Vlaams-Brabant
Hoe organiseert het agentschap het openbaar onderzoek?

10. Tekst aankondiging op website:
Het agentschap Onroerend Erfgoed organiseert een openbaar
onderzoek over de vast te stellen inventaris van het bouwkundig
erfgoed dat gelegen is in de provincie Vlaams-Brabant.
Opmerkingen en bezwaren over feitelijkheden bezorg je van 2 maart
tot en met 30 april 2020 aan het agentschap Onroerend Erfgoed.
Dat kan op drie manieren:
Bij voorkeur via het digitale formulier op de webpagina van het
openbaar onderzoek:
openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/openbareonderzoeken/266.
Met een brief aan het agentschap Onroerend Erfgoed, t.a.v. Team
Onderzoek Bouwkundig erfgoed, Havenlaan 88 bus 5, 1000 Brussel. De
poststempel geldt als indiendatum.
Afgifte op de kantoren van het agentschap Onroerend Erfgoed in
Brussel of Leuven, tijdens de kantooruren (9u-12u en 13u-16u):
Herman Teirlinckgebouw, Havenlaan 88 bus 5 te 1000 Brussel
Dirk Boutsgebouw, Diestsepoort 6 bus 94 te 3000 Leuven
Het dossier is raadpleegbaar op de website:
openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/266.
Beschik je zelf niet over internet, dan kan je de gegevens raadplegen op
een computer die daarvoor ter beschikking is gesteld in de kantoren van
het agentschap in Brussel en in Leuven. In de bibliotheek van het
hoofdkantoor in Brussel, Havenlaan 88, kun je terecht van maandag tot
vrijdag, doorlopend van 9.00 tot 16.30 uur. In het Dirk Boutsgebouw in de
Diestsepoort 6 in Leuven, ben je welkom na telefonische afspraak op 016
66 59 00.

12. We bezorgen elke gemeente
- 20 folders + versie in pdf
- modelbrief bij folder
- 1 affiche + versie in pdf
- de tekst voor aankondiging op
website
Bijbestellen van folders kan:
inventaris@onroerenderfgoed.be
of 02-5531833
Folders bijbestellen?

13. Waarom een vaststelling met openbaar onderzoek?
- Onroerenderfgoeddecreet (art. 4.1.3)
- duidelijkheid en inspraak voor burger en overheden
- streven naar een zo correct mogelijke vaststelling:
→ voorwaarde tot vaststelling: erfgoedwaarde en voldoende gaaf bewaard
Wat wordt vastgesteld m.a.w. wat is het onderwerp van het openbaar
onderzoek? (art. 4.1.6.)
1° een plan waarop het onroerend goed nauwkeurig wordt aangeduid;
2° de benaming van het geïnventariseerde onroerend goed;
3° een beschrijving op basis van de erfgoedkenmerken
Het openbaar onderzoek voor de
provincie Vlaams-Brabant

14. Het openbaar onderzoek voor de
provincie Vlaams-Brabant
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/openbareonderzoeken/266
Wat wordt vastgesteld?

15. Het openbaar onderzoek voor de
provincie Vlaams-Brabant
Wat wordt vastgesteld?

16. Het openbaar onderzoek voor de
provincie Vlaams-Brabant
Wat wordt vastgesteld?

17. Het openbaar onderzoek voor de
provincie Vlaams-Brabant
Wat wordt vastgesteld?
benaming
beschrijving
plan
erfgoedkenmerken

18. Taalwetgeving

19. Taalwetgeving openbaar
onderzoek voor de provincie
Vlaams-Brabant
- Regelgeving: Wet van 18 juli 1966 op het gebruik
van talen in Bestuurszaken (Omzendbrief VR
97/29 van 7 oktober 1997)
- ‘taalregime’
- gemeenten zonder een speciaal taalregime
(‘taalhomogene gemeenten’)
- gemeenten met een speciaal taalregime
(‘rand- en taalgrensgemeenten’)
- faciliteitengemeenten: Bever (Biévène),
Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Sint-Genesius-
Rode, Wemmel & Wezembeek-Oppem

20. Taalwetgeving openbaar
onderzoek voor de provincie
Vlaams-Brabant
- Algemene principes:
- het taalregime wordt bepaald door de plaats
waar het agentschap haar bevoegdheden
uitoefent
- communicatie met burgers van
faciliteitengemeenten verloopt in het
Nederlands en niet in het Frans, tenzij de
burger hier uitdrukkelijk om vraagt
- communicatie met het publiek in
faciliteitengemeenten verloopt in het
Nederlands en het Frans
→ folder, affiche & aankondigingsbericht

21. Het
digitaal
openbaar
onderzoek
Sofie Marchand

22. Het digitaal openbaar onderzoek:
raadplegen
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be
Overzicht van alle lopende openbare onderzoeken
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/
openbareonderzoeken/266
Pagina van het openbaar onderzoek voor de vaststelling
van de inventaris bouwkundig erfgoed in Vlaams-Brabant
Beschikbaar vanaf 2 maart

23. 1
2
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be
(1) Wat is een openbaar onderzoek?
(2) Overzicht van alle lopende openbare onderzoeken op de kaart

24. https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be
(2) Overzicht van alle lopende openbare onderzoeken op de kaart
(3) Overzicht van alle lopende openbare onderzoeken als lijst
2
3

25. https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/…/266
(1) Administratieve gegevens
(2) Plan met alle vast te stellen objecten
1
2

26. https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/…/266
(2) Plan alle met vast te stellen objecten
Aanklikbaar: pop-up met preview van het toekomstige aanduidingsobject
2

27. 2
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/…/266
(2) Plan alle met vast te stellen objecten
Doorzoekbaar: zoekbalk voor zoomen naar een bepaald adres

28. 3
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/…/266
(3) Plan en lijsten van alle vast te stellen en niet meer vast te stellen objecten
(4) Toelichting: wat, waarom, …
4

29. 5
6
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/…/266
(5) Contactgegevens
(6) Knop naar het formulier om digitaal een opm. of bezwaar in te dienen

30. Het digitaal openbaar onderzoek:
opmerking of bezwaar indienen
Op 6 september 2018 trad een wijziging van het
Onroerenderfgoeddecreet in werking, waardoor het niet
langer vereist is om opmerkingen en bezwaren tijdens het
openbaar onderzoek aangetekend of tegen ontvangstbewijs
aan de organiserende instantie te bezorgen.
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/
openbareonderzoeken/266/bezwaar
Formulier om digitaal een opm. of bezwaar in te dienen
Beschikbaar vanaf 2 maart tot en met 30 april
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/…/266
Niet exclusief voor de vaststelling van de inventaris bouwkundig erfgoed
Beschikbaar voor iedere toekomstige vaststelling (telkens een unieke URL)

31. 1
2
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/…/266/...
(1) Richtlijnen i.v.m. het indienen van een opmerking of bezwaar
(2) Selectie van het openbaar onderzoek (pregedefinieerd)

32. 3
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/…/266/...
(3) Selectie van de objecten waarover de opmerking of het bezwaar handelt
Zowel vast te stellen als niet meer vast te stellen objecten

33. 3
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/…/266/...
(3) Selectie van de objecten waarover de opmerking of het bezwaar handelt
Zowel vast te stellen als niet meer vast te stellen objecten

34. 3
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/…/266/...
(3) Selectie van de objecten waarover de opmerking of het bezwaar handelt
Zowel vast te stellen als niet meer vast te stellen objecten

35. 4
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/…/266/...
(4) Eigenlijk(e) opmerking of bezwaar met argumenten
Combinatie van platte tekst en bijlages mogelijk

36. 5
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/…/266/...
(5) Persoons- en contactgegevens indiener

37. 5
https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/…/266/...
(5) Persoons- en contactgegevens indiener

38. https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/…/266/...
(6) Knop om het formulier te verzenden
6

39. https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/…/266/...
(7) Ontvangstbevestiging: zowel online als per e-mail
7

40. https://openbareonderzoeken.onroerenderfgoed.be/…/266/...
(7) Ontvangstbevestiging: zowel online als per e-mail

41. Na het
openbaar
onderzoek

42. Besluitendatabank

43. https://besluiten.onroerenderfgoed.be
Publicatie van het ondertekende vaststellingsbesluit en bijlagen
Inclusief de behandeling van opmerkingen en bezwaren (geanonimiseerd)

44. Inventaris

45. https://inventaris.onroerenderfgoed.be
Opname van alle vastgestelde items als aanduidingsobject

46. Welk
bouwkundig
erfgoed ligt
voor tijdens
het openbaar
onderzoek?
Katrien Verwinnen

47. Circa 7000 gebouwen en structuren worden meegenomen
in de nieuwe vaststellingsprocedure:
- Circa 5500 objecten die al opgenomen waren in de
vaststelling van 28 november 2014.
- Circa 1500 objecten worden voor het eerst vastgesteld.
- Circa 250 objecten schrappen we uit het vaststellingsbesluit.

48. Circa 1500 nieuwe objecten
Agentschap:
- Vlaamse Rand: Beersel, Hoeilaart, Meise,
Merchtem, Overijse, Tervuren
- Sociale woningbouw en bunkerlinies

49. Circa 1500 nieuwe
objecten
Agentschap:
- Historische tuinen en parken
met bouwkundige component
(Circa 130 nieuwe objecten)

50. Circa 1500 nieuwe objecten
Agentschap:
- Historische tuinen en parken met
bouwkundige component

51. - Leuven: herinventarisatie van Heverlee en
Wijgmaal
- Aanvullingen op initiatief van: Affligem,
Bertem, Bierbeek, Diest, Geetbets, Haacht,
Hoegaarden, Kortenaken, Kortenberg,
Landen, Leuven, Oud-Heverlee,
Scherpenheuvel-Zichem, Roosdaal, Rotselaar,
Steenokkerzeel, Tienen, Tremelo, Zemst en
Zoutleeuw: aanvulling met tien relicten per
gemeente
Circa 1500 nieuwe objecten
Lokale overheden

52. Hoe
verwerken
we de
bezwaren?
Elise Hooft

53. Procedure:
• Termijn is niet decretaal bepaald
• Start = openbaar onderzoek van 2 maart tot 30 april 2020
• Adviesvraag Vlaamse Commissie voor Onroerend Erfgoed (VCOE):
midden 2020
• Behandelen bezwaren en bespreken advies VCOE: zomer en najaar
2020
• Indienen voorstel bij minister Diependaele: 2021
• Beslissing ondertekening ministerieel besluit en rechtsgevolgen: 2021
doorloop
procedure
aanduidings-
objecten
start openbaar
onderzoek vaststelling
Limburg 2017-2018 6.000 1/06/2017 16/01/2018
Antwerpen 2018-2019 16.000 1/06/2018 14/03/2019
Vlaams-Brabant 2020-2021 7.000 2/03/2020 2021

54. Welke bezwaren zijn
mogelijk?
Voorwaarde tot vaststelling:
erfgoedwaarde + voldoende gaaf bewaard
Wat wordt vastgesteld (art. 4.1.6.), m.a.w. wat is het onderwerp van het
openbaar onderzoek? “Feitelijkheden”
1° een plan waarop het onroerend goed nauwkeurig wordt aangeduid;
2° de benaming van het geïnventariseerde onroerend goed;
3° een beschrijving op basis van de erfgoedkenmerken.
Dit in functie van het doel van het openbaar onderzoek:
- Duidelijkheid en inspraak voor burger en overheden
- Streven naar een zo correct mogelijke vaststelling

55. Welke bezwaren?
- Relatief weinig bezwaren en opmerkingen
- Niet ontvankelijke bezwaren vrij talrijk (bv. tegen opname an sich)
- Vooral afbakeningen en fysieke toestand (sloop, geen erfgoedwaarde meer)
- Provincie Antwerpen: ruim 40 % leidde tot aanpassing besluit
- Vooral zakelijkrechthouders
- Ook IOED’s, steden en gemeenten: administratieve aanpassingen, sloop
- Advocatenkantoren
procedure
Aanduidings-
objecten aantal bezwaren
Limburg 2017-2018 6.000 56 (0,94 pct)
Antwerpen 2018-2019 16.000 284 (1,8 pct)

56. Registratie van opmerkingen en
bezwaren
We registreren:
1. Inhoud bezwaar of opmerking
• over welk object
• over welk aspect van het object
2. Gegevens bezwaarindiener
• naam
• contactgegevens
Elk bezwaarschrift krijgt een uniek nummer: B_00XXXX

57. Communicatie naar de
bezwaarindiener
1. Bij indienen bezwaar
• ontvangstmelding
• procedurestappen
2. Na behandeling bezwaren:
• doorgeven uniek nummer
• herhaling procedure
• verwijzing besluitendatabank
3. Na ondertekening vaststellingsbesluit:
• NIET: concrete behandeling
• WEL: opzoeken op besluitendatabank met uniek nummer
• beroepsmogelijkheden

59. Bijlage bij besluit:
Behandeling van de bezwaren en adviezen bij het
ministerieel besluit
Doorzoekbare pdf.
1. Bezwaren ingediend tijdens het openbaar onderzoek
• Per nummer B_00XXXX, doorlopend na elkaar
• Telkens omschrijving inhoud + behandeling
• Conclusie van het bezwaar: invloed op besluit?
2. Advies uitgebracht door de Vlaamse Commissie Onroerend
Erfgoed
= omschrijving inhoud en antwoord
3. Conclusie
= opsomming van alle wijzigingen aan het besluit

60. Behandeling van opmerkingen en
bezwaren
Principes:
- Alle bezwaren
- Niet ontvankelijke: duiding “volledigheidshalve”
Werkwijze:
- Controle gegevens (motivering bezwaarindiener)
- Bevraging lokale overheden
- Indien nodig: aanpassing besluit + aanpassing aanduidingsobject
en/of erfgoedobject

61. Input van lokale overheden
Afspraken:
niet verplicht input te geven
eindverantwoordelijkheid blijft bij agentschap
bezwaren worden anoniem gemaakt
bundeling per gemeente
Prioritair:
teksten van lokale overheden
opmerkingen over verdwenen erfgoedwaarde, foute
afbakeningen
Niet:
niet ontvankelijke bezwaren
bezwaar komt van lokale overheid zelf
betrokken erfgoed is eigendom van lokale overheid
in dit geval: onthouding van geven van input

62. Vragen?

63. Rechtsgevolgen
van de
vaststelling
Thomas Pevernagie

64. bij verkoop
• informatieplicht bij de eigendomsoverdracht
• Ook: huur > 9 jaar, inbrengen in vennootschap, overdracht erfpacht of
opstal
voordelen bij renovatie
• functiewijziging van zonevreemde gebouwen
• afwijking mogelijk op de normen voor energieprestatie en binnenklimaat
• sociale woningbouw: renovatiekosten mogen hoger zijn dan het prijsplafond
vastgelegd door de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW)
• NIEUW: De erfgoedlening
Rechtsgevolgen van een vastgestelde
inventaris

65. voor beschermd en vastgesteld bouwkundig
erfgoed
lening aan 1 procent: 25.000 - 250.000 euro
zowel voor particulieren als voor
ondernemers, publieke entiteiten en openbare
besturen
https://www.onroerenderfgoed.be/nl/premies
/erfgoedlening/
Erfgoedlening

66. Erfgoedlening
Ruime definitie van mogelijke werken:
restauratie- of renovatiewerken
werken in functie van gebruik, hergebruik of
herbestemming
nieuwbouwingrepen aan of aanleunend aan de
erfgoedlocatie
ingrepen om de duurzaamheid en
energieprestatie van het erfgoed te verbeteren

67. Erfgoedlening contact
vragen over de lening en/of aanvraag lening:
Participatiefonds Vlaanderen
02/229 52 30 of erfgoedlening@pmvz.eu

68. voor lokale overheden (Onroerenderfgoeddecreet)
• zorg- en motiveringsplicht voor administratieve overheden
• enkel voor nieuwe vaststellingsprocedures, met openbaar
onderzoek (nu nog niet van kracht)
• zorgplicht
• voor alle eigen werken of activiteiten impact op
geïnventariseerd erfgoed onderzoeken + er rekening mee
houden
• motiveringsplicht
• je moet motiveren hoe je bij alle eigen werken of
activiteiten zorg hebt gedragen voor het erfgoed
• opsomming betrokken erfgoed en genomen maatregelen
Rechtsgevolgen van een
vastgestelde inventaris

69. voor lokale overheden (Onroerenderfgoeddecreet)
• motiveringsplicht bij sloop voor administratieve
overheden
• motiveringsplicht: voor vergunningverlenende
overheid bij aanvraag sloopvergunning voor
vastgesteld bouwkundig erfgoed
• Richtlijn beoordeling sloopaanvragen vastgesteld
bouwkundig erfgoed (15/02/2018): Vastgesteld
erfgoed | Stedenbouw | Onroerend Erfgoed
Rechtsgevolgen van een
vastgestelde inventaris

70. • sloopvergunning voor alle vastgestelde bouwkundig erfgoed:
‘Vrijstellingsbesluit’ art. 13.2:
• Zie: Besluit tot bepaling van stedenbouwkundige handelingen waarvoor
geen omgevingsvergunning nodig is (vrijstellingenbesluit) > Ruimte
Vlaanderen > Vergunningen
Motiveringsplicht bij sloopvergunning

71. bij behandeling sloopvergunning:
• beslissing motiveren
• aangeven hoe de erfgoedwaarden in acht zijn genomen
1. bepaling van de erfgoedwaarde(n)
2. afweging tegenover andere factoren om tot beslissing te
komen
- lokaal erfgoedbeleid
- ‘erfgoedwaarderingsplan’
Motiveringsplicht bij
sloopvergunning

72. Motiveringsplicht bij vergunde
sloop
1. Bepaling van de erfgoedwaarde(n)
• beschrijving in de inventaris
• thesaurustermen: typologie, stijl, bouwperiode
(‘erfgoedkenmerken’ die basis vormen van korte
beschrijving)
2. Afweging tegenover overige geïnventariseerde
erfgoed in de gemeente/regio
• aanvulling vanuit eigen expertise
• waarden en criteria uit Onroerenderfgoeddecreet
3. Afweging tegenover overige factoren
• huidige bouwfysische toestand (onderbouwd in
aanvraag)
• overige waarden en maatschappelijke belangen
(stedenbouw, economie, enz.)

73. sloop uitgevoerd?
Gelieve te melden aan inventaris@onroerenderfgoed.be
Motiveringsplicht bij vergunde
sloop