1. Φύλλο εργασίας
Καιρός και κλίμα –
τι σημαίνουν άραγε αυτές οι λέξεις;
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να μάθεις τι καιρό θα έχει τις επόμενες ημέρες: μέσω των
εφημερίδων, του ραδιοφώνου, της τηλεόρασης ή ακόμα και μέσω του διαδικτύου.
Στη πρόγνωση του καιρού χρησιμοποιούμε πολύ συγκεκριμένες λέξεις. Πιστεύεις ότι είσαι
εξοικειωμένος με αυτές;
source: Klimabündnis Österreich · graphic design: Feinschliff – www.feinschliff.at · artwork: Julia Kerschbaumer – www.entfalter.com
Ταίριαξε τις παρακάτω λέξεις με τα εικονίδια της βροχής, του ανέμου, της συννεφιάς, της
θερμοκρασίας και του κλίματος.
(Κάποιες λέξεις μπορεί να ταιριάζουν σε περισσότερα από ένα εικονίδια)
ξηρασία
ομίχλη
υψηλή ατμοσφαιρική
πίεση
χαμηλή ατμοσφαιρική
πίεση
υγρασία
χιονόπτωση
καταιγίδα
άνεμος
μπουρίνι
ξηρός άνεμος
βροχή
άνεμος
συννεφιά
θερμοκρασία
κλίμα
εποχή βροχοπτώσεων
χαλάζι
δυτικός άνεμος
σημείο πήξης
αίθριος
συννεφιασμένος
+24°C
καταιγίδα με αστραπές
αραιά συννεφιασμένος
σύντομη βροχόπτωση
ασταθείς καιρικές
συνθήκες
χιόνι
νιφάδες χιονιού
ζεστός καιρός με
υγρασία
θύελλα
χιονόνερο
υψηλές θερμοκρασίες
παγωνιά
4 εποχές
τροπικό
αρκτικό
1

2. Φύλλο εργασίας
Γιατί το κλίμα μας γίνεται
θερμότερο;
1
Οι κινητήρες των αυτοκινήτων χρησιμοποιούν βενζίνη ή
πετρέλαιο για τη λειτουργία τους.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παράγονται ουσίες που είναι
επιβλαβείς για τους ανθρώπους και το περιβάλλον, μια
από αυτές είναι το διοξείδιο του άνθρακα. Το διοξείδιο του
άνθρακα είναι άχρωμο και άοσμο, δηλαδή δεν μπορείτε
ούτε να το δείτε, ούτε να το μυρίσετε.
2
source: Klimabündnis Österreich · graphic design: Feinschliff – www.feinschliff.at · artwork: Julia Kerschbaumer – www.entfalter.com
Όταν ο ήλιος λάμπει στον ουρανό, ζεσταίνει τη γη. Υπάρχει
ένα “στρώμα αερίων” γύρω από τη γη που εμποδίζει
τη ζέστη του ήλιου να φύγει προς το διάστημα. Αυτό το
φαινόμενο το ονομάζουμε το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Χωρίς αυτό, ο πλανήτης μας θα ήταν πολύ κρύος.
3
4
Ένα θερμοκήπιο λειτουργεί σχεδόν με τον ίδιο τρόπο. Ο
ήλιος στέλνει τις ηλιακές ακτίνες του στο θερμοκήπιο οι
οποίες διαπερνούν τα τζάμια με αποτέλεσμα να ζεσταίνουν
τον εσωτερικό αέρα του θερμοκηπίου. Με αυτόν τον
τρόπο τα φυτά μεγαλώνουν πολύ πιο γρήγορα ακόμα και
όταν έχει πολύ κρύο έξω από το θερμοκήπιο.
Οπότε ποιο είναι το πρόβλημα; Τα ρυπογόνα αέρια όπως το
διοξείδιο του άνθρακα, ενώνονται με το “στρώμα αερίων”
γύρω από τη γη και έτσι το στρώμα αυτό, γίνεται πιο παχύ
και δεν αφήνει τη ζέστη να φύγει προς το διάστημα. Αυτό
έχει ως αποτέλεσμα η ζέστη να φεύγει με πιο αργούς
ρυθμούς και η γη να θερμαίνετε περισσότερο. Όπως
μπορείς να καταλάβεις, η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει
συνέπειες σε ολόκληρο τον πλανήτη. Όσα περισσότερα
καυσαέρια παράγουμε, τόσο γρηγορότερα ζεσταίνεται ο
πλανήτης. Αν χρησιμοποιούσαμε λιγότερο τα αυτοκίνητά
μας θα βοηθούσαμε πολύ όλο τον κόσμο!
5
Η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη είναι επικίνδυνη
για πολλούς ανθρώπους. Σε κάποιες χώρες ο καιρός θα
γίνει ακόμα πιο ζεστός. Θα υπάρξουν έντονες καταιγίδες,
η στάθμη της θάλασσας θα ανέβει, και κάποιες πόλεις με
χαμηλό υψόμετρο θα πλημμυρίσουν.
Διάβασε το παραπάνω κείμενο και σημείωσε ότι δεν καταλαβαίνεις. Στη
συνέχεια ρώτα το δάσκαλό σου.
2

3. Φύλλο εργασίας
Ο κύκλος του διοξειδίου
του άνθρακα
Τι είναι διοξείδιο του άνθρακα;
Το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) όπως αναφέραμε και
προηγουμένως είναι ένα άχρωμο και άοσμο αέριο. Οι
άνθρωποι παράγουμε διοξείδιο του άνθρακα όταν
αναπνέουμε, αλλά όταν καίμε κάρβουνο, πετρέλαιο, φυσικό
αέριο και ξύλο παράγουμε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες.
Ταίριαξε τους αριθμούς που υπάρχουν στις εικόνες με τη σωστή
περιγραφή.
1
4
Τώρα το διοξείδιο του άνθρακα βρίσκεται
στον αέρα.
Οι φυτικοί οργανισμοί απορροφούν το διοξείδιο του
άνθρακα. Έτσι ο κύκλος ολοκληρώνεται.
2
Το ξύλο καίγεται με αποτέλεσμα να παράγεται διοξείδιο
του άνθρακα. Διοξείδιο του άνθρακα παράγεται επίσης
όταν το ξύλο αποσυντίθεται.
1
Το πετρέλαιο, το κάρβουνο και το φυσικό αέριο κατά την καύση
τους παράγουν πολύ περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από
αυτό που μπορεί να απορροφηθεί από τη φύση.
Το πετρέλαιο καίγεται.
Αυτό δημιουργεί διοξείδιο του άνθρακα.
4
This is a simplified illustration
source: Klimabündnis Österreich · graphic design: Feinschliff – www.feinschliff.at · artwork: Julia Kerschbaumer – www.entfalter.com
3
Οι φυτικοί οργανισμοί (δέντρα, λουλούδια, γρασίδι)
απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα. Το
χρησιμοποιούν μαζί με το φως του ήλιου και το νερό
για να φτιάξουν βιομάζα (ουσιαστικά από αυτήν
αποτελούνται), η πιο κοινή βιομάζα είναι το ξύλο.
2
1
3
Το πετρέλαιο βρίσκεται μέσα στη γη.
Το διοξείδιο του άνθρακα βρίσκεται στον αέρα και
αυξάνεται όλο και περισσότερο.
Οι πετρελαιοπηγές χρησιμοποιούνται για την
άντληση πετρελαίου από το υπέδαφος της γης.
3

4. Φύλλο εργασίας
4
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου –
κάτι υπάρχει εκεί ψηλά στον ουρανό
Η γη χωρίς την
ατμόσφαιρα και
το φαινόμενο του
θερμοκηπίου θα
βρίσκονταν στους
-18 °C
Ο ήλιος στέλνει τις ακτίνες του στη γη. Αυτές
οι ακτίνες μετατρέπονται σε θερμότητα.
Χωρίς την ατμόσφαιρα, που ουσιαστικά είναι
ένα στρώμα αερίων που περιβάλει τη γη, όλη
αυτή η ζέστη θα ξέφευγε στο διάστημα. Σε
αυτήν την περίπτωση η μέση θερμοκρασία
της γης θα ήταν στους -18°C. Φαντάσου
ότι σε αυτή τη θερμοκρασία βρίσκεται η
κατάψυξη στο σπίτι σου.
Η γη όμως έχει ένα προστατευτικό στρώμα
αερίων που την περιβάλλει. Οι ηλιακές
ακτίνες φτάνουν στη γη και μετατρέπονται
σε θερμότητα. Ένα μέρος της θερμότητας
φεύγει στο διάστημα και το υπόλοιπο λόγω
του προστατευτικού στρώματος επιστρέφει
στη γη. Με αυτόν τον τρόπο ο πλανήτης μας
διατηρείται ζεστός.
επειδή τα πρόσθετα αέρια
του θερμοκηπίου συνεχώς
αυξάνονται στην ατμόσφαιρα,
η γη θερμαίνετε περισσότερο
από όσο θα έπρεπε
τικό στ
ατευαερίων ρώμα
οστ
Πρ
ώμ
Στρ
α αερ
ίων του
θερμοκηπίου
ρ
το στ
σ θε
Πρό
ρίων του
ώμα αεθερμοκηπίου
Η γη με την
ατμόσφαιρα και
το φαινόμενο
του θερμοκηπίου
βρίσκεται στους
+15 °C
Οι άνθρωποι παράγουν πρόσθετα αέρια του θερμοκηπίου, για παράδειγμα οδηγώντας αυτοκίνητα
ή ζεσταίνοντας το σπίτι τους με πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Αυτά τα αέρια του θερμοκηπίου
ενώνονται με το προστατευτικό στρώμα αερίων και στέλνουν πίσω στη γη περισσότερη
θερμότητα από όση θα έπρεπε. Επειδή αυτά τα αέρια συνεχώς αυξάνονται επιστρέφουν ακόμη
περισσότερη θερμότητα, με αποτέλεσμα ο πλανήτης μας να γίνεται όλο και πιο ζεστός.
Διάβασε το παραπάνω κείμενο και σημείωσε ότι δεν καταλαβαίνεις. Στη
συνέχεια ρώτα το δάσκαλό σου.
Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται φαινόμενο του θερμοκηπίου. Ένα απλό
παράδειγμα αυτού του φαινομένου είναι όταν αφήνουμε το αμάξι στον
ήλιο.
Όταν επιστρέψεις στο αμάξι με τους γονείς σου τι έχει συμβεί;
This is a simplified illustration
source: Klimabündnis Österreich · graphic design: Feinschliff – www.feinschliff.at · artwork: Julia Kerschbaumer – www.entfalter.com
Μπορείς αν
θέλεις να
χρωματίσεις
τις εικόνες!
στρώμα αερίων
ατευτικό
ροστ
α–π
αιρ
όσφ
Ατμ

5. Φύλλο εργασίας
Παγιδεύοντας τον ήλιο με τη χρήση του
γυαλιού
Υπάρχει ζέστη μέσα σε ένα θερμοκήπιο;
Θα χρειαστείς:
•
•
•
•
•
1 θερμόμετρο
2 μικρά ποτήρια
1 μικρό γυάλινο καπάκι
Νερό
Ηλιοφάνεια!
Τι πρέπει να κάνεις:
Βάλε και στα 2 ποτήρια ίση ποσότητα νερού και άστα μπροστά στον ήλιο. Σκέπασε ένα
από τα ποτήρια με το γυάλινο καπάκι. Άφησε τα στον ήλιο για μια ώρα. Μετά αφαίρεσε
το γυάλινο καπάκι και μέτρησε την θερμοκρασία του νερού σε κάθε ποτήρι με ένα
θερμόμετρο.
Τι ανακάλυψες;
source: Klimabündnis Österreich · graphic design: Feinschliff – www.feinschliff.at · artwork: Julia Kerschbaumer – www.entfalter.com
Το ποτήρι με το νερό που βρισκόταν μέσα στο γυάλινο καπάκι είναι
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Οι ακτίνες του ήλιου διαπερνούν το γυαλί και μετατρέπονται σε θ
Ένα μέρος της θ
.
Μπορείς αν
θέλεις να
χρωματίσεις
τις εικόνες!
παγιδεύτηκε μέσα στο γ
.
κ
5

6. Φύλλο εργασίας
Πειράματα και οδηγίες
Μικρός ανεμόμυλος
©sassi/PIXELIO
Υλικά: Χαρτί, στυλό, χάρακας, καρφί, ξύλινη χάντρα, μολύβι, σφυρί
Κόψτε ένα κομμάτι χαρτί σε σχήμα τετραγώνου με ίσες πλευρές 15cm η κάθε μια. Σχεδιάστε τις 2 διαγώνιες του
τετραγώνου. Σχεδίασε μια μικρή κουκίδα στην αριστερή πλευρά κάθε γραμμής κοντά στη γωνία. Αυτό είναι
το σημείο που θα βάλουμε το καρφί. Ξεκίνα από κάθε γωνία του τετραγώνου και ακολουθώντας την διαγώνιο
κόψε το χαρτί για 7 εκατοστά (σταμάτα λίγο πριν φτάσεις στο κέντρο των διαγωνίων). Τώρα δίπλωσε τις γωνίες
στη μέση όπως φαίνεται στη φωτογραφία και ώθησε το καρφί στα σημεία που έβαλες τις κουκίδες. Πες σε έναν
από τους γονείς σου να καρφώσει το καρφί στη ξύλινη χάντρα και στη συνέχεια να καρφώσει τη ξύλινη χάντρα
μαζί με τον ανεμόμυλο επάνω στο μολύβι.
Νερόμυλος
©Paul-Georg Meister/PIXELIO
Υλικά: 1 φελλός, 2 καρφιά, 1 άδεια συσκευασία γιαουρτιού, 2 μικρά κλαδιά, 1 μαχαίρι, 1 ψαλίδι.
Αρχικά πες σε έναν από τους γονείς σου να χαράξει με ένα μαχαίρι τον φελλό κατά μήκος, σε βάθος μικρότερο
του ενός εκατοστού, σε 4 ίσα κομμάτια (όπως φαίνεται στη φωτογραφία). Στη συνέχεια οι γονείς σου θα πρέπει
να πιέσουν ένα καρφί σε κάθε μια από τις 2 πλευρές του φελλού. Κόψε τον πάτο της συσκευασίας του γιαουρτιού
με το ψαλίδι και μετά κόψε το υπόλοιπο της συσκευασίας σε 4 ίσα κομμάτια. Αυτά τα κομμάτια θα είναι τα
πτερύγια του νερόμυλού σου. Για να το συναρμολογήσεις, βάλε τα πτερύγια στις 4 σχισμές του φελλού.
Τώρα πήγαινε να το δοκιμάσεις! Τοποθέτησε το
νερόμυλο στα 2 κλαδιά, και κρατώντας τα 2 κλαδιά
βάλε τον νερόμυλο κάτω από την βρύση και άνοιξε την
παροχή.
source: Klimabündnis Österreich · graphic design: Feinschliff – www.feinschliff.at
Ηλιό-μυλος
Υλικά: σπίρτο, κομμάτι αλουμινόχαρτου (για παράδειγμα από περιτύλιγμα σοκολάτας), κόλλα,
ψαλίδι, μαρκαδόρος μαύρου χρώματος, άδειο γυάλινο βαζάκι, κλωστή, μολύβι.
Κόψε 4 ορθογώνια κομμάτια αλουμινόχαρτου (3 x 3,5 εκατοστά). Βάψε δύο από αυτά τα ορθογώνια κομμάτια
και από τις 2 πλευρές τους με τον μαρκαδόρο, Ύστερα πάρε την κόλλα και κόλλησε και τα 4 ορθογώνια κομμάτια
πάνω στο σπίρτο και εναλλάξ (μαύρο κομμάτι – ασημένιο κομμάτι), όπως φαίνεται στη φωτογραφία. Στη
συνέχεια κόλλησε τη μια άκρη της κλωστής, στη μια άκρη του σπίρτου και δέσε την άλλη άκρη της κλωστής
στο μέσο του μολυβιού. Τώρα κρέμασε τον ηλιό-μυλο στο γυάλινο βαζάκι όπως φαίνεται στη φωτογραφία,
τοποθετώντας το μολύβι στο στόμιο του βάζου. Τοποθέτησε το γυάλινο βαζάκι στον ήλιο. Τι βλέπεις να γίνεται;
Η διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ των βαμμένων κομματιών αλουμινόχαρτου και των μη βαμμένων αναγκάζει
τον μύλο να γυρίσει.
πηγή: http://www.kidsweb.de
Μια παγίδα της ηλιακής θερμότητας
Υλικά: νερό, θερμόμετρο, 1 φύλλο λευκού χαρτιού, 1 φύλλο μαύρου χαρτιού, κολλητική ταινία,
ψαλίδι, 2 μπουκάλια.
Χρησιμοποιώντας την κολλητική ταινία, τύλιξε το ένα μπουκάλι με λευκό χαρτί και τύλιξε το άλλο μπουκάλι με μαύρο
χαρτί. Γέμισε και τα 2 μπουκάλια με νερό και άστα στον ήλιο για 2 ώρες. Μετά μέτρησε τη θερμοκρασία του νερού σε κάθε
μπουκάλι.
Τι ανακάλυψες;
6

7. Φύλλο εργασίας
Γνώρισε τις ανανεώσιμες πηγές
ενέργειας
Βρες τις σωστές λέξεις για την συμπλήρωση των κενών.
υπέδαφος | αέρα | ηλιακά πλαίσια | νερόμυλους | κύματα | θερμότητα | ηλεκτρική
ενέργεια | ηλιακή ενέργεια | καράβια | ξύλο | γη | οργανισμοί | φως
Μια ηλιαχτίδα φωτός
Το φ
μου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη παραγωγή ενέργειας.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να εκμεταλλευτούμε την η
ε
.
Για παράδειγμα, η ενέργεια μου μπορεί να μετατραπεί σε ηλεκτρική ενέργεια. Αυτό γίνεται
χρησιμοποιώντας τα φωτοβολταϊκά.
Οι ακτίνες μου μαζεύονται από τα η
π
του
ηλιακού θερμοσίφωνα και στη συνέχεια ζεσταίνεται το νερό. Μπορεί να έχετε δει ηλιακούς
θερμοσίφωνες σε κάποιες ταράτσες ή πάνω σε σκεπές. Παρεμπιπτόντως, μήπως ξέρεις ότι η
ενέργειά μου υπάρχει στον αέρα, στο ξύλο, στο νερό και στη γη;
source: Klimabündnis Österreich · graphic design: Feinschliff – www.feinschliff.at · artwork: Julia Kerschbaumer – www.entfalter.com
Είμαι ο άνεμος...
Ο φίλος μου ο ήλιος ζεσταίνει “μάζες” αέρα, με αποτέλεσμα αυτές να αρχίσουν να
κινούνται.
Αυτή η κίνηση του α
μπορεί να μετατραπεί σε η
ε
από τις ανεμογεννήτριες. Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν την ενέργεια
μου εδώ και αιώνες, για παράδειγμα για να ταξιδέψουν με κ
.
Πανέμορφο νερό
Η κίνησή μου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό
γίνεται από τους ν
. Όταν ρέω προς τα κάτω, μετατρέπουν την ορμή μου σε
ενέργεια. Ακόμα και τα κ
μπορούν να μετατραπούν σε ηλεκτρική ενέργεια
σε ειδικές εγκαταστάσεις.
Η βιομάζα
Όλα τα φυτά, τα ζώα και άλλοι ο
, ζωντανοί ή νεκροί, είναι μέρος
μου. Οι φυτικοί οργανισμοί με δημιουργούν χρησιμοποιώντας την ηλιακή ενέργεια
και τον αέρα. Η ενέργειά μου μπορεί να μετατραπεί σε θ
όταν για
παράδειγμα καίμε ξύλα στο τζάκι. Είμαι η πιο παλιά πηγή ενέργειας για τους ανθρώπους.
Χρησιμοποιούν το ξ
μου για να ανάψουν φωτιά και να ζεσταθούν εδώ και
χιλιάδες χρόνια.
Θερμότητα από τα βάθη της γης – γεωθερμική ενέργεια
Η ενέργειά μου υπάρχει στη γ
με τη μορφή θερμότητας και μπορεί να
χρησιμοποιηθεί για θέρμανση χώρων. Επειδή βρίσκομαι στο υ
η ενέργειά
μου είναι πάντα διαθέσιμη σε οποιαδήποτε ώρα της ημέρας και σε οποιαδήποτε εποχή
του χρόνου.
7

8. Φύλλο εργασίας
Βρες την πηγή ενέργειας
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να χρησιμοποιήσεις διάφορες πηγές ενέργειας.
1. Γράψε τις πηγές ενέργειας στα πορτοκαλί πλαίσια που ταιριάζουν με την
εικόνα.
Ήλιος | αέρας | νερό | βιομάζα (ξύλο, φυτά) | ενέργεια από ορυκτά
καύσιμα (πετρέλαιο, κάρβουνο, φυσικό αέριο)
2.Γράψε τους “ενεργειακούς καταναλωτές” στα
κουτάκια της κάθε πηγής ενέργειας. Κάποιοι
μπορεί να χρησιμοποιούν περισσότερες από μια
πηγές ενέργειας.
source: Klimabündnis Österreich · graphic design: Feinschliff – www.feinschliff.at · artwork: Julia Kerschbaumer – www.entfalter.com
Ενεργειακοί καταναλωτές: καράβι με πανιά |
πριονιστήριο | άμαξα κινούμενη από άλογα |
ξυλόσομπα | τζάκι | θέρμανση αερίου | αυτοκίνητο |
ζεστό νερό για να κάνεις μπάνιο | ανεμόμυλος | σόμπα
αερίου | άμαξα κινούμενη από βόδια | εξόρυξη αλατιού
από τη θάλασσα
Μπορείς αν θέλεις να
χρωματίσεις τις εικόνες!
8

9. Φύλλο εργασίας
Η ενέργεια στη διάρκεια των χρόνων
Ανακάλυψε την εξέλιξη που είχε η ενέργεια στην ιστορία μας, τοποθετώντας
τις παρακάτω προτάσεις στη σωστή σειρά:
1
Η πρώτη πηγή ενέργειας για τους ανθρώπους είναι τα τρόφιμα. Τα τρόφιμα
μετατρέπονται σε ενέργεια που χρειάζεται για την κίνηση των μυών μας. Δεν υπάρχει
προς το παρόν κάποιος εναλλακτικός τεχνολογικός τρόπος που να μπορεί να
αντικαταστήσει αυτή τη διαδικασία.
Οι σταυροφόροι και οι έμποροι έφεραν τους ανεμόμυλους στην Ευρώπη.
source: Klimabündnis Österreich · graphic design: Feinschliff – www.feinschliff.at · artwork: Julia Kerschbaumer – www.entfalter.com
Οι άνθρωποι μαθαίνουν πώς να ανάψουν φωτιά. Έχουν τώρα μια πηγή ενέργειας που
τους προσφέρει φως, ζεστασιά, και προστασία.
Η πυρηνική ενέργεια ανακαλύφθηκε. Αυτή είναι μια νέα πηγή ενέργειας. Δημιουργεί
πολύ περισσότερη ενέργεια από άλλες πηγές, αλλά ταυτόχρονα είναι και πολύ
επικίνδυνη. Υπάρχουν πολλά αρνητικά στην πυρηνική ενέργεια (η ραδιενέργεια, το
πρόβλημα των πυρηνικών αποβλήτων που δεν έχει λυθεί ακόμα, τα υποπροϊόντα της
που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή θανατηφόρων όπλων).
Σε αυτήν την χρονολογική περίοδο, το πετρέλαιο και ο άνθρακας ανακαλύπτονται.
Χρησιμοποιούνται για την παραγωγή φωτός αλλά και για την παραγωγή θερμότητας. Η
μυϊκή δύναμη των ανθρώπων, αλλά και των ζώων που χρησιμοποιούν, είναι ακόμα πολύ
σημαντική.
Ο πρώτοι ανεμόμυλοι και νερόμυλοι χρησιμοποιήθηκαν στη Μεσοποταμία για την
μεταφορά του νερού. Οι Αιγύπτιοι είναι οι πρώτοι που εκμεταλλεύτηκαν τον αέρα στα
σκάφη και στους ανεμόμυλους.
Οι πρώτες ανθρώπινες οικίες εμφανίζονται και οι άνθρωποι αναπτύσσουν την
κτηνοτροφική παραγωγή και τη γεωργία. Χρησιμοποιούν επίσης τη μυϊκή δύναμη των
ζώων. Για αυτό, τα ζώα πρέπει να ταϊστούν καλά έτσι ώστε να μπορούν να μετατρέψουν
την τροφή τους σε μυϊκή ενέργεια.
Η τεχνολογία αναπτύσσεται. Η μυϊκή δύναμη αντικαθίσταται από τις μηχανές. Ο αέρας
και το νερό ως πηγές ενέργειας αντικαθίστανται όλο και περισσότερο από τον άνθρακα
και το πετρέλαιο. Ο άνθρακας και το πετρέλαιο είναι ένας γρήγορος και απλός τρόπος
να παραχθεί ενέργεια μεγάλης ποσότητας. Αλλά κατά την καύση τους, δημιουργούνται
τα αέρια που συμβάλλουν στην παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας λόγω του
φαινομένου του θερμοκηπίου.
Σήμερα μπορούμε να παράγουμε ενέργεια από το ξύλο, τα απόβλητα, τον άνθρακα, το
φυσικό αέριο, την αιολική ενέργεια, την υδροηλεκτρική ενέργεια, την πυρηνική ενέργεια,
τον ήλιο, και την γεωθερμική ενέργεια.
9

10. Φύλλο εργασίας
Συνέντευξη με τους γονείς, τους
παππούδες και τις γιαγιάδες σας
Η μαμά μας, μας διηγείται πως ήταν η εποχή της.
“Πήγαμε διακοπές στην Ιταλία με το αυτοκίνητό μας. Τα απογεύματα μου άρεσε να βλέπω
τηλεόραση. Πλέναμε τα ρούχα μας στο πλυντήριο και μαγειρεύαμε στην ηλεκτρική
κουζίνα. Το αγαπημένο μου χόμπι ήταν το διάβασμα ενός καλού βιβλίού κάτω από το φως
ενός ηλεκτρικού λαμπτήρα πυρακτώσεως.”
Η γιαγιά μας, μας διηγείται πως ήταν η εποχή της.
“Πήρα το τρένο ατμού και ταξίδεψα στη Γερμανία. Τα απογεύματα μου άρεσε να πηγαίνω
στον βουβό κινηματογράφο και να βλέπω ταινίες. Το πλύσιμο των ρούχων το κάναμε με
το χέρι σε μια σκάφη. Μαγείρευα σε μια ξύλινη σόμπα, και τα βράδια με φώτιζε το φως
ενός λαμπτήρα κηροζίνης”
source: Klimabündnis Österreich · graphic design: Feinschliff – www.feinschliff.at · artwork: Julia Kerschbaumer – www.entfalter.com
Εσείς τι έχετε να πείτε για την εποχή σας;
Πώς είναι τα πράγματα τώρα και πώς σκέφτεστε ότι θα είναι όταν
μεγαλώσετε;
Ρωτήστε τους γονείς σας, τους παππούδες και τις γιαγιάδες σας, πως ήταν
η εποχή τους (π.χ. χρησιμοποιώντας ένα ενεργειακό ημερολόγιο ή αυτό το
φύλλο εργασίας για παράδειγμα).
Υπάρχουν διαφορές στο πώς ήταν η ζωή τότε και πως είναι σήμερα;
Μοιραστείτε τις σκέψεις σας στην τάξη για τα παρακάτω θέματα:
ξυπνητήρι, πρωινό, μετακίνηση στο σχολείο, φως, θέρμανση, μαγείρεμα,
παιχνίδι, μουσική, τηλεόραση, διακοπές, πάρτι, κ.λπ.
10

11. Φύλλο εργασίας
Το φως στη διάρκεια των ετών
Οι παρακάτω εικόνες παρουσιάζουν πολλά παραδείγματα όπου οι άνθρωποι
χρησιμοποιούσαν το φως σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας.
Συνδέστε τις πηγές φωτός με την
κατάλληλη ιστορική περίοδο.
λυχνία λαδιού
λάμπα LED
O
source: Klimabündnis Österreich · graphic design: Feinschliff – www.feinschliff.at · artwork: Julia Kerschbaumer – www.entfalter.com
Μπορείς αν θέλεις να
χρωματίσεις τις εικόνες!
O
λαμπτήρας κηροζίνης
ξύλα
O
O
O Παλαιολιθική εποχή
O Αρχαία Ελλάδα
και Ρώμη
O Μεσαίωνας
O 200 έτη πριν
περίπου 150 χρόνια πριν
O
περίπου 150 χρόνια
πριν (2)
O
τα τελευταία 10 χρόνια
O
πριν 30 χρόνια
O
O
O
λαμπτήρας αερίου
λάμπα χαμηλής
κατανάλωσης
O
O
δάδα
λάμπα πυρακτώσεως
και λαμπτήρας
φθορισμού
11

12. Φύλλο εργασίας
Ποιες είναι οι συνέπειες της παγκόσμιας
αύξησης της θερμοκρασίας λόγω του
φαινομένου του θερμοκηπίου;
12
Μπορεί να ακούγεται ευχάριστο που το κλίμα θερμαίνεται με αποτέλεσμα να είστε σε
θέση να παίξετε έξω χωρίς να φορέσετε ένα μπουφάν ή ένα πουλόβερ τον Ιανουάριο,
αλλά η αλλαγή του κλίματος έχει επίσης μερικές πολύ κακές συνέπειες για την
ανθρωπότητα.
Συζητήστε τα παρακάτω ζητήματα με έναν συμμαθητή σας:
Τι ακριβώς συμβαίνει όταν η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει;
source: Klimabündnis Österreich · graphic design: Feinschliff – www.feinschliff.at · artwork: Julia Kerschbaumer – www.entfalter.com
Πολλά έντομα πεθαίνουν το χειμώνα λόγω του ψύχους. Τα
νέα έντομα γεννιούνται την Άνοιξη. Τι συμβαίνει όμως όταν ο
καιρός κατά τη διάρκεια του χειμώνα είναι ζεστός;
Ποιες είναι οι συνέπειες για τα ζώα και τα φυτά;
Βρείτε τη λέξη που λείπει και συμπλήρωσε τις παρακάτω
προτάσεις.
Η κλιματολογική αλλαγή αναγκάζει πολλά ζώα να...
Χάρη στο λιώσιμο των πάγων, οι φάλαινες πλέον ταξιδεύουν πιο...
Το φεγγαρόψαρο που είναι είδος ψαριού και στη πραγματικότητα ζει
κοντά στον ισημερινό, βρίσκεται τώρα στα νερά της...
Το είδος του λευκού καρχαρία δεν ζει πλέον στον Νότιο Ειρηνικό,
αλλά στη ...
Πολλά αποδημητικά πτηνά δεν ταξιδεύουν πλέον σε πιο...
Πολλά ζώα χάνουν τον...............τους
Τα ζώα που πέφτουν σε χειμερία νάρκη παραμένουν
για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα.
Οι υγρότοποι θα..
Μερικά είδη φυτών θα...
Τα φυτά των θερμότερων περιοχών θα
και εδώ.
…εξαλειφθούν
…εξαφανιστούν
…Μεσόγειο
…βιότοπο
…ξύπνια
…θερμούς τόπους
…Βόρεια
…βλαστήσουν
…Νότιας Αγγλίας
…μεταναστεύσουν

13. Φύλλο εργασίας
To ενεργειακό μου ημερολόγιο
Γράψε που καταναλώνεις ενέργεια κατά τη διάρκεια μιας ημέρας.
Άρχισε με το που ξυπνήσεις το πρωί.
source: Klimabündnis Österreich · graphic design: Feinschliff – www.feinschliff.at · artwork: Julia Kerschbaumer – www.entfalter.com
Άναψα το φως,
Τώρα ξαναδές τη λίστα που έγραψες και σκέψου που θα μπορούσες να
έχεις εξοικονομήσει ενέργεια. Κοκκίνισε με ένα μαρκαδόρο τις επιλογές
σου.
13

14. Φύλλο εργασίας
Κατανάλωση
ενέργειας στο σπίτι
Σκέψου πως θα μπορούσες να εξοικονομήσεις ενέργεια* στο σπίτι.
Η οικογένειά σου που καταναλώνει ενέργεια;
Γράψε αυτά που βρήκες στην αριστερή στήλη.
Τώρα σκέψου πώς θα μπορούσες να εξοικονομήσεις ενέργεια σε κάθε μια
από αυτές τις δραστηριότητες.
Γράψε τις ιδέες σου στη δεξιά στήλη
Ποιος έχει τις περισσότερες ιδέες;
Καταναλώνουμε ενέργεια για...
Θα μπορούσαμε να εξοικονομήσουμε
ενέργεια με το να...*
πάρω το ποδήλατο
το στεγνωτήριο ρούχων
source: Klimabündnis Österreich · graphic design: Feinschliff – www.feinschliff.at · artwork: Julia Kerschbaumer – www.entfalter.com
την οδήγηση του αυτοκινήτου
κρεμάσουμε τα πλυμένα ρούχα σε
ένα σχοινί για να στεγνώσουν
*Οι εναλλακτικές λύσεις που δίνετε θα καταναλώσουν και αυτές ενέργεια, επειδή
ουσιαστικά δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι χωρίς να καταναλώσουμε ενέργεια.
Εδώ θέλουμε να εξοικονομήσουμε την ενέργεια που παράγεται από το φυσικό αέριο,
το πετρέλαιο ή τον άνθρακα.
Πηγή: Kleines Handbuch für Klimaretter, ufu
14

15. Φύλλο εργασίας
Ένα καλό κλίμα
Τι μπορείς να κάνεις για να προστατέψεις το κλίμα σου;
Πώς μπορείς να εξοικονομήσεις ενέργεια προκειμένου να προστατευθούν το κλίμα και ο
αέρας που αναπνέουμε; Συμπλήρωσε τα κενά.
Το χειμώνα ντύνομαι
στο σπίτι και
μέσα
λίγο τη θέρμανση. Το βράδυ
τα παραθυρόφυλλα για να κρατηθεί η ζέστη μέσα στο σπίτι.
Δεν χρησιμοποιώ τη
στο παράθυρο μου το χειμώνα.
Αντί γι’ αυτό ανοίγω όλο το παράθυρο για ένα
για να αερίσω το δωμάτιο.
το φως όταν φεύγω από το δωμάτιο.
αντί για τις κλασικές λάμπες
πυρακτώσεως.
Ανοίγω το ψυγείο για
Βάζω το
.
στη κατσαρόλα όταν ζεσταίνω νερό, έτσι θα βράσει
πιο γρήγορα.
Δεν ζητώ από τους γονείς μου να με πάνε στο σχολείο ή στο γυμναστήριο με το
.
Λέξεις για την συμπλήρωση του κειμένου:
αυτοκίνητο | καπάκι | μικρό χρονικό διάστημα | θέση κλίσης | σύντομο
χρονικό διάστημα | χαμηλής κατανάλωσης | σβήνω | κλείνω |
χαμηλώνω | ζεστά
Μέθοδοι εξοικονόμησης ενέργειας:
• Το χειμώνα ντύνομαι ζεστά μέσα στο σπίτι και χαμηλώνω λίγο τη θέρμανση.
Το βράδυ κλείνω τα παραθυρόφυλλα για να κρατηθεί η ζέστη μέσα στο σπίτι.
• Δεν χρησιμοποιώ τη θέση κλίσης στο παράθυρο μου το χειμώνα.
Αντί γι’ αυτό ανοίγω όλο το παράθυρο για ένα σύντομο χρονικό διάστημα για να αερίσω το
δωμάτιο.
• Σβήνω το φως όταν φεύγω από το δωμάτιο.
Στο σπίτι χρησιμοποιούμε τις λάμπες χαμηλής κατανάλωσης αντί για τις κλασικές λάμπες
πυρακτώσεως.
• Ανοίγω το ψυγείο για μικρό χρονικό διάστημα.
• Βάζω το καπάκι στη κατσαρόλα όταν ζεσταίνω νερό, έτσι θα βράσει πιο γρήγορα.
• Δεν ζητώ από τους γονείς μου να με πάνε στο σχολείο ή στο γυμναστήριο με το αυτοκίνητο.
Απαντήσεις:
source: Klimabündnis Österreich · graphic design: Feinschliff – www.feinschliff.at · artwork: Julia Kerschbaumer – www.entfalter.com
Στο σπίτι χρησιμοποιούμε τις λάμπες
15