uh

1. ‫هللا‬ ‫بسم‬
‫الرحمن‬

2. ‫شرطونه‬ ‫او‬ ‫ارکان‬ ‫عقد‬ ‫د‬
(
‫نظره‬ ‫له‬ ‫قوانينو‬ ‫د‬ ‫افغانستان‬ ‫او‬ ‫فقهې‬ ‫اسالمي‬ ‫د‬
)
‫وړاندې‬
‫کوونکى‬
:
‫دقت‬ ‫هللا‬ ‫ذبيح‬
‫ال‬
‫استاد‬ ‫رښود‬
:
‫بهار‬ ‫احمد‬ ‫علي‬ ‫پوهنمل‬
‫وزارت‬ ‫کړو‬ ‫زده‬ ‫لوړو‬
‫پوهنتون‬ ‫ننګرهار‬
‫پوهنځی‬ ‫علومو‬ ‫سياسي‬ ‫او‬ ‫حـــقوقو‬ ‫د‬
‫څانګه‬ ‫څارنوالۍ‬ ‫او‬ ‫قضاء‬

3. ‫لنډيز‬

‫ع‬ ‫دا‬ ‫کهه‬ ‫ده‬ ‫خبره‬ ‫برابره‬ ، ‫کوي‬ ‫وفا‬ ‫باندې‬ ‫عقودو‬ ‫هغې‬ ‫پر‬ ‫به‬ ‫انسان‬ ‫چې‬ ‫دی‬ ‫شامل‬ ‫ته‬ ‫التزامونو‬ ‫هغه‬ ‫ټولو‬ ‫عقد‬
‫يهو‬ ‫قهد‬
‫عقهود‬ ‫نهور‬ ‫داسې‬ ‫او‬ ‫طلاق‬ ، ‫نذر‬ ‫د‬ ‫همداشان‬ ‫دی‬ ‫طرفه‬ ‫دوه‬ ‫دا‬ ‫دی‬ ‫چې‬ ‫عقد‬ ‫بيع‬ ‫د‬ ‫لکه‬ ، ‫وي‬ ‫طرفه‬ ‫دوه‬ ‫که‬ ‫او‬ ‫وي‬ ‫طرفه‬
‫ا‬ ‫دوکهه‬ ‫سهره‬ ‫بل‬ ‫يو‬ ‫بايد‬ ‫دوي‬ ‫کوي‬ ‫ترسره‬ ‫اشخاص‬ ‫دوه‬ ‫کله‬ ‫چې‬ ‫عقود‬ ‫نو‬ ، ‫دي‬ ‫عقدڅخه‬ ‫د‬ ‫عبارت‬ ‫چې‬ ‫دي‬ ‫فه‬ ‫طر‬ ‫يو‬
‫د‬ ‫و‬
‫سهر‬ ‫کسهان‬ ‫دوه‬ ‫بايهد‬ ‫عقهود‬ ‫نهو‬ ، ‫ي‬ ‫بهاطلي‬ ‫عقهد‬ ‫دا‬ ‫ويهد‬ ‫دوه‬ ‫کهې‬ ‫عقد‬ ‫په‬ ‫چې‬ ‫کله‬ ‫ځکه‬ ‫وساتي‬ ‫ځانونه‬ ‫څخه‬ ‫غلطيو‬
‫پهه‬ ‫ه‬
‫ورسوي‬ ‫سرته‬ ‫سره‬ ‫ډول‬ ‫صحیح‬
.

‫عقد‬
‫کول‬
‫په‬
‫ټولنه‬
‫کې‬
‫يو‬
‫ډير‬
‫مهمترين‬
‫عمل‬
‫دی‬
‫او‬
‫ټولنه‬
‫کې‬
‫روزمره‬
‫واقع‬
‫ي‬ ‫کي‬
،
‫نو‬
‫که‬
‫دغه‬
‫عقد‬
‫د‬
‫ارکانو‬
‫ا‬
‫و‬
‫يرایطو‬
‫مطابق‬
‫ترسره‬
‫يد‬
،
‫نو‬
‫د‬
‫دواړو‬
‫خواو‬
‫ترمنځ‬
‫به‬
‫هېڅ‬
‫جنجال‬
‫او‬
‫لانجه‬
‫نه‬
‫وي‬
،
‫نو‬
‫عقد‬
‫ارکان‬
‫او‬
‫يرایطو‬
‫پ‬
‫ه‬
‫اړه‬
‫معلومات‬
‫ترلاسه‬
‫کول‬
‫خورا‬
‫زيات‬
‫اهمیت‬
‫لري‬
.

‫په‬
‫دې‬
‫ليکنه‬
‫کې‬
‫زه‬
‫غواړم‬
‫چې‬
‫د‬
‫اسلامي‬
‫فقهې‬
‫او‬
‫د‬
‫افغانستان‬
‫د‬
‫قوانينو‬
‫له‬
‫نظره‬
‫د‬
‫عقد‬
‫ارکان‬
‫او‬
‫يرطونو‬
‫په‬
‫اړه‬
‫معلومات‬
‫راټول‬
‫کړم‬
.

‫دغه‬
‫موضوع‬
‫مې‬
‫په‬
‫کتابتوني‬
‫ميتود‬
‫سره‬
‫ليکلې‬
‫ده‬
‫او‬
‫په‬
‫تکميلولو‬
‫کې‬
‫مې‬
‫د‬
‫تشريحي‬
‫او‬
‫تحليلي‬
‫ميتود‬
‫څخه‬
‫اس‬
‫تفاده‬
‫کړی‬
‫ده‬
.

‫د‬ ‫کې‬ ‫پای‬ ‫په‬ ‫او‬
‫ارکانو‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫نظره‬ ‫له‬ ‫فقهې‬ ‫اسلامي‬
‫ډ‬ ‫يو‬ ‫چې‬ ، ‫دي‬ ‫شوي‬ ‫ويشل‬ ‫برخو‬ ‫دوه‬ ‫په‬ ‫فقهاء‬ ‫اړه‬ ‫په‬
‫يي‬ ‫له‬
‫عقهد‬ ‫د‬ ‫چهې‬ ‫وايهي‬ ‫علمهاء‬ ‫جمههور‬ ‫او‬ ‫ده‬ ‫صيغه‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫هغه‬ ‫چې‬ ‫دی‬ ‫رکن‬ ‫يو‬ ‫لپاره‬ ‫دعقد‬ ‫وايي‬ ‫دوي‬ ‫چې‬ ‫دي‬ ‫فقهاء‬ ‫حنفي‬
‫ارکهان‬ ‫لپهاره‬ ‫عقهد‬ ‫د‬ ‫کهې‬ ‫قهانون‬ ‫پهه‬ ‫او‬ ‫دي‬ ‫عليهه‬ ‫معقهود‬ ‫او‬ ‫عاقهدان‬ ، ‫صهيغه‬ ‫عقهد‬ ‫د‬ ‫دي‬ ‫عبهارت‬ ‫چهې‬ ‫دي‬ ‫ارکان‬ ‫دری‬ ‫لپاره‬
‫يرطونه‬ ‫کې‬ ‫عقد‬ ‫په‬ ‫همدارنګه‬ ، ‫دي‬ ‫شوي‬ ‫ښودل‬ ‫قبول‬ ‫او‬ ‫ایجاب‬
‫له‬ ‫دي‬ ‫عبارت‬
:
‫ير‬ ‫کيدو‬ ‫منعقد‬ ‫د‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫لومړی‬
‫طونه‬
‫دي‬ ‫يرطونه‬ ‫لزوم‬ ‫د‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫څلورم‬ ‫او‬ ‫يرطونه‬ ‫انفاذ‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫دريم‬ ، ‫يرطونه‬ ‫صحت‬ ‫د‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫دويم‬ ،
.

4. ‫اهميت‬ ‫موضوع‬ ‫د‬

‫موضهوع‬ ‫اړونهد‬ ‫نظره‬ ‫له‬ ‫قانون‬ ‫او‬ ‫فقهې‬ ‫اسلامي‬ ‫د‬ ‫يرطونه‬ ‫او‬ ‫ارکان‬ ‫عقد‬ ‫د‬
‫ده‬ ‫برخورداره‬ ‫څخه‬ ‫اهميت‬ ‫زیات‬ ‫د‬
‫چې‬
:
.1
‫عمه‬ ‫مهمترين‬ ‫ډير‬ ‫يو‬ ‫کې‬ ‫ټولنه‬ ‫په‬ ‫کول‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫چې‬ ‫ده‬ ‫مهمه‬ ‫ځکه‬ ‫موضوع‬ ‫دا‬
‫ل‬
‫هرایطو‬‫ه‬‫ي‬ ‫او‬ ‫هانو‬‫ه‬‫ارک‬ ‫د‬ ‫هد‬‫ه‬‫عق‬ ‫هه‬‫ه‬‫دغ‬ ‫هه‬‫ه‬‫ک‬ ‫هو‬‫ه‬‫ن‬ ، ‫ي‬ ‫ه‬‫ه‬‫کي‬ ‫هع‬‫ه‬‫واق‬ ‫هره‬‫ه‬‫روزم‬ ‫هې‬‫ه‬‫ک‬ ‫هه‬‫ه‬‫ټولن‬ ‫او‬ ‫دی‬
‫وي‬ ‫نهه‬ ‫لانجه‬ ‫او‬ ‫جنجال‬ ‫هېڅ‬ ‫به‬ ‫ترمنځ‬ ‫خواو‬ ‫دواړو‬ ‫د‬ ‫نو‬ ، ‫يد‬ ‫ترسره‬ ‫مطابق‬
‫نهو‬ ،
‫لري‬ ‫اهمیت‬ ‫زيات‬ ‫خورا‬ ‫کول‬ ‫ترلاسه‬ ‫معلومات‬ ‫اړه‬ ‫په‬ ‫يرایطو‬ ‫او‬ ‫ارکان‬ ‫عقد‬
.
.2
‫يهرطونه‬ ‫او‬ ‫ارکان‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫چې‬ ‫ده‬ ‫مهمه‬ ‫لپاره‬ ‫اشخاصو‬ ‫هغه‬ ‫ټولو‬ ‫د‬ ‫موضوع‬ ‫دا‬
‫ددې‬ ‫هو‬‫ه‬‫ن‬ ، ‫هري‬‫ه‬‫ل‬ ‫ها‬‫ه‬‫اړتي‬ ‫هه‬‫ه‬‫ت‬ ‫هواردو‬‫ه‬‫م‬ ‫هد‬‫ه‬‫اړون‬ ‫هره‬‫ه‬‫نظ‬ ‫هه‬‫ه‬‫ل‬ ‫هانون‬‫ه‬‫ق‬ ‫او‬ ‫هې‬‫ه‬‫فقه‬ ‫هلامي‬‫ه‬‫اس‬ ‫د‬
‫کړي‬ ‫ترلاسه‬ ‫معلومات‬ ‫دا‬ ‫به‬ ‫سره‬ ‫لوستلو‬ ‫په‬ ‫موضوع‬
.

5. ‫اهداف‬ ‫موضوع‬ ‫د‬

‫دي‬ ‫ډول‬ ‫دی‬ ‫په‬ ‫اهداف‬ ‫موضوع‬ ‫د‬ ‫زما‬
:

1
.
‫پيژندل‬ ‫عقد‬ ‫د‬
.

2
.
‫پيژندل‬ ‫يرطونه‬ ‫او‬ ‫ارکان‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫نظره‬ ‫له‬ ‫فقهې‬ ‫اسلامي‬ ‫د‬
.

3
.
‫پيژندل‬ ‫يرطونه‬ ‫او‬ ‫ارکان‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫نظره‬ ‫له‬ ‫قانون‬ ‫د‬

6. ‫پوښتنې‬ ‫موضوع‬ ‫د‬
.1
1
.
‫ي؟‬ ‫کي‬ ‫ويل‬ ‫ته‬ ‫څه‬ ‫عقد‬
.2
2
.
‫يهرطونه‬ ‫او‬ ‫ارکهان‬ ‫عقهد‬ ‫د‬ ‫نظهره‬ ‫له‬ ‫فقهې‬ ‫اسلامي‬ ‫د‬
‫دي؟‬ ‫کوم‬
.3
3
.
‫دي؟‬ ‫کوم‬ ‫يرطونه‬ ‫او‬ ‫ارکان‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫نظره‬ ‫له‬ ‫قانون‬ ‫د‬

7. ‫تګالره‬ ‫ليکلو‬ ‫د‬ ‫موضوع‬ ‫د‬

‫چې‬ ‫دی‬ ‫اخيستې‬ ‫کار‬ ‫څخه‬ ‫ميتود‬ ‫ددغه‬ ‫مې‬ ‫کې‬ ‫ليکلو‬ ‫په‬ ‫موضوع‬ ‫د‬
:
.1
‫ده‬ ‫ليکلې‬ ‫ميتودسره‬ ‫کتابتوني‬ ‫په‬ ‫مې‬ ‫موضوع‬ ‫دا‬
.
.2
‫ا‬ ‫مهې‬ ‫وروسهته‬ ‫مشهورې‬ ‫د‬ ‫سره‬ ‫استاد‬ ‫او‬ ‫کړى‬ ‫جوړ‬ ‫فهرست‬ ‫دموضوعاتو‬ ‫يا‬ ‫لړ‬ ‫ليک‬ ‫لپاره‬ ‫دليکنې‬ ‫موضوع‬ ‫مې‬ ‫لومړى‬
‫ړونهد‬
‫کړي‬ ‫راټول‬ ‫معلومات‬
.
.3
‫د‬ ‫دهغوی‬ ‫مې‬ ‫ليکنې‬ ‫دليکوالو‬ ‫او‬ ،‫کړی‬ ‫استفاده‬ ‫څخه‬ ‫کتابونو‬ ‫مشهورو‬ ‫او‬ ‫معتمدو‬ ‫د‬ ‫می‬ ‫کې‬ ‫ليکلو‬ ‫په‬ ‫موضوع‬ ‫د‬
‫کتابونو‬
‫کړم‬ ‫منسوب‬ ‫ته‬ ‫هغه‬ ‫قول‬ ‫چا‬ ‫هر‬ ‫د‬ ‫چې‬ ‫ترڅو‬ ‫ویستلې‬ ‫مې‬ ‫زيار‬ ‫ډير‬ ‫او‬ ‫کړی‬ ‫رانقل‬ ‫سره‬ ‫ډول‬ ‫صحیح‬ ‫په‬ ‫څخه‬
.
.4
‫و‬،‫پايله‬ ،‫موضهوع‬ ‫اصهلي‬ ،‫سريزه‬ ‫مې‬ ‫کې‬ ‫موضوع‬ ‫په‬ ،‫دی‬ ‫نيولى‬ ‫کې‬ ‫پام‬ ‫په‬ ‫ليکدود‬ ‫پښتو‬ ‫د‬ ‫مې‬ ‫کې‬ ‫ليکنه‬ ‫په‬
‫او‬ ‫ړانديزونهه‬
‫دي‬ ‫شامل‬ ‫ماخذونه‬
.
.5
‫موضوع‬ ‫خپله‬ ‫او‬ ‫ده‬ ‫کړې‬ ‫استفاده‬ ‫څخه‬ ‫قانون‬ ‫مدني‬ ‫افغانستان‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫فقهې‬ ‫اسلامي‬ ‫د‬ ‫کې‬ ‫برابرولو‬ ‫په‬ ‫موضوع‬ ‫د‬
‫پرې‬ ‫مې‬
‫ده‬ ‫کړې‬ ‫تکميله‬
.

8. ‫پايله‬

‫پ‬ ‫په‬ ‫مې‬ ‫موضوع‬ ‫اړوند‬ ‫نظره‬ ‫له‬ ‫قانون‬ ‫او‬ ‫فقهې‬ ‫اسلامي‬ ‫د‬ ‫يرطونه‬ ‫او‬ ‫ارکان‬ ‫عقد‬ ‫د‬
‫ورته‬
‫کړه‬ ‫ترلاسه‬ ‫ترې‬ ‫مې‬ ‫نتایج‬ ‫دغه‬ ‫چې‬ ‫وڅېړله‬ ‫سره‬ ‫ډول‬
:
.1
‫سه‬ ‫دقبلولهو‬ ‫خهوا‬ ‫دبلهې‬ ‫دی‬ ‫ارتباط‬ ‫ايجاب‬ ‫د‬ ‫يوه‬ ‫د‬ ‫څخه‬ ‫خواوو‬ ‫دواړو‬ ‫د‬ ‫عقدکوونکو‬ ‫د‬ ‫عقد‬
‫ره‬
‫يه‬ ‫د‬ ‫التزامونهه‬ ‫کهوونکي‬ ‫عقهد‬ ‫هريو‬ ‫د‬ ‫سره‬ ‫عقد‬ ‫په‬ ، ‫کې‬ ‫حدودو‬ ‫په‬ ‫حکمونو‬ ‫د‬ ‫قانون‬ ‫د‬ ‫خو‬
‫وه‬
‫ي‬ ‫مرتبي‬ ‫کې‬ ‫مقابل‬ ‫په‬ ‫بل‬ ‫د‬
.
.2
‫نظره‬ ‫له‬ ‫قانون‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫فقهې‬ ‫اسلامي‬ ‫د‬ ‫ارکان‬ ‫عقد‬ ‫د‬
:
(1
‫ارکان‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫نظره‬ ‫له‬ ‫فقهې‬ ‫اسلامي‬ ‫د‬
:
‫په‬ ‫ارکانو‬ ‫د‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫فقهاء‬ ‫کې‬ ‫فقه‬ ‫اسلامي‬ ‫په‬
‫اړه‬ ‫ه‬
‫دعقهد‬ ‫وايهي‬ ‫دوي‬ ‫چهې‬ ‫دي‬ ‫فقههاء‬ ‫حنفهي‬ ‫يهي‬ ‫ډلهه‬ ‫يو‬ ‫چې‬ ، ‫دي‬ ‫شوي‬ ‫ويشل‬ ‫برخو‬ ‫دوه‬ ‫په‬
‫دری‬ ‫لپهاره‬ ‫عقهد‬ ‫د‬ ‫چهې‬ ‫وايهي‬ ‫علمهاء‬ ‫جمهور‬ ‫او‬ ‫ده‬ ‫صيغه‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫هغه‬ ‫چې‬ ‫دی‬ ‫رکن‬ ‫يو‬ ‫لپاره‬
‫دي‬ ‫عليه‬ ‫معقود‬ ‫او‬ ‫عاقدان‬ ، ‫صيغه‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫دي‬ ‫عبارت‬ ‫چې‬ ‫دي‬ ‫ارکان‬
.
(2
‫ارکان‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫نظره‬ ‫له‬ ‫قانون‬ ‫د‬
:
‫ارتبهاط‬ ‫ايجهاب‬ ‫د‬ ‫يهوه‬ ‫د‬ ‫څخهه‬ ‫خهواو‬ ‫دواړو‬ ‫د‬ ‫کوونکهو‬ ‫عقد‬ ‫د‬
‫کهې‬ ‫حهدود‬ ‫پهه‬ ‫حکمونهو‬ ‫د‬ ‫قهانون‬ ‫د‬ ‫خو‬ ‫سره‬ ‫قبلولو‬ ‫د‬ ‫څخه‬ ‫خوا‬ ‫بل‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫دی‬
‫او‬ ‫ایجهاب‬ ‫يعنهې‬
‫دي‬ ‫ارکان‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫قبول‬
.

9. ‫نور‬
..
.1
‫دي‬ ‫سره‬ ‫ډول‬ ‫لاندې‬ ‫په‬ ‫يرطونه‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫نظره‬ ‫له‬ ‫قانون‬ ‫او‬ ‫فقهې‬ ‫اسلامي‬ ‫د‬
:
(1
‫له‬ ‫دي‬ ‫عبارت‬ ‫يرطونه‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫نظره‬ ‫له‬ ‫فقهې‬ ‫اسلامي‬ ‫د‬
:

‫لومړی‬
:
‫دی‬ ‫پهه‬ ‫چهې‬ ‫دي‬ ‫څخهه‬ ‫يهرطونو‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ‫عبارت‬ ‫يرطونه‬ ‫کيدو‬ ‫منعقد‬ ‫د‬ ‫عقد‬ ‫د‬
‫لکه‬، ‫دی‬ ‫باطهل‬ ‫عقهد‬ ‫نهو‬ ‫وي‬ ‫نهه‬ ‫يهرطونه‬ ‫دا‬ ‫کهه‬ ‫کوي‬ ‫پيدا‬ ‫تحقق‬ ‫کې‬ ‫ذات‬ ‫په‬ ‫عقد‬ ‫سره‬
‫د‬ ‫ه‬
‫دوجود‬ ‫خواوو‬ ‫ددواړو‬ ‫عقد‬
‫شو‬
.

‫دويم‬
:
‫کړی‬ ‫يرط‬ ً‫ا‬‫يرع‬ ‫چې‬ ‫دي‬ ‫څخه‬ ‫يرطونو‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ‫عبارت‬ ‫يرطونه‬ ‫صحت‬ ‫د‬ ‫عقد‬ ‫د‬
‫عقه‬ ‫نهو‬ ‫وي‬ ‫نهه‬ ‫يهرطونه‬ ‫دغهه‬ ‫کهې‬ ‫عقهد‬ ‫چيرتهه‬ ‫کهه‬ ‫لپهاره‬ ‫کولهو‬ ‫ترسره‬ ‫د‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫وي‬ ‫شوي‬
‫د‬
‫ي‬ ‫کي‬ ‫ګڼل‬ ‫فاسد‬
‫شو‬ ‫جهالت‬ ‫کې‬ ‫عقد‬ ‫په‬ ‫لکه‬
.

‫دريم‬
:
‫لهه‬ ‫دي‬ ‫عبهارت‬ ‫چهې‬ ‫دي‬ ‫يهرطونه‬ ‫دوه‬ ‫لپاره‬ ‫نافذيدو‬ ‫د‬ ‫عقد‬ ‫د‬
:
‫ولايهت‬ ‫او‬ ‫ملهک‬ ‫د‬
‫يرط‬
.
‫وي‬ ‫نه‬ ‫حق‬ ‫چا‬ ‫بل‬ ‫د‬ ‫به‬ ‫کې‬ ‫محل‬ ‫په‬ ‫عقد‬ ‫د‬
.

‫څلورم‬ ‫او‬
:
‫يرطونه‬ ‫والي‬ ‫لازم‬ ‫د‬ ‫عقد‬ ‫د‬
:
‫چهې‬ ‫عقهد‬ ، ‫دی‬ ‫والهې‬ ‫لهازم‬ ‫اصل‬ ‫کې‬ ‫عقد‬ ‫په‬
‫وي‬ ‫نه‬ ‫خيارات‬ ‫پکې‬ ‫چې‬ ‫کله‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬ ‫ي‬ ‫لازمي‬ ‫دا‬ ‫دی‬
.
(1
‫له‬ ‫دي‬ ‫عبارت‬ ‫يرطونه‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫نظره‬ ‫له‬ ‫قانون‬ ‫د‬
:
‫يرطون‬ ‫کيدو‬ ‫منعقد‬ ‫د‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫لومړی‬
، ‫ه‬
‫لهزوم‬ ‫د‬ ‫عقهد‬ ‫د‬ ‫څلهورم‬ ‫او‬ ‫يهرطونه‬ ‫انفهاذ‬ ‫عقهد‬ ‫د‬ ‫دريهم‬ ، ‫يهرطونه‬ ‫صهحت‬ ‫د‬ ‫عقد‬ ‫د‬ ‫دويم‬
‫دي‬ ‫يرطونه‬
.

10. ‫وړانديزونه‬
(1
‫کهوی‬ ‫ترسره‬ ‫عقود‬ ‫سره‬ ‫بل‬ ‫يو‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫کله‬ ‫چې‬ ‫دی‬ ‫وړاندیز‬ ‫مې‬ ‫ته‬ ‫هيوادوالو‬
‫نهو‬ ،
، ‫وسهاتي‬ ‫ځهان‬ ‫څخهه‬ ‫کهار‬ ‫ددې‬ ‫او‬ ‫کهړي‬ ‫ونهه‬ ‫غلطهي‬ ‫او‬ ‫دوکهه‬ ‫سهره‬ ‫بهل‬ ‫يو‬ ‫د‬ ‫بايد‬
‫هازعې‬‫ه‬‫من‬ ‫او‬ ‫هانجې‬‫ه‬‫ل‬ ‫د‬ ‫دا‬ ‫هد‬‫ه‬‫وي‬ ‫هي‬‫ه‬‫غلط‬ ‫او‬ ‫هه‬‫ه‬‫دوک‬ ‫هې‬‫ه‬‫ک‬ ‫هودو‬‫ه‬‫عق‬ ‫هه‬‫ه‬‫پ‬ ‫هې‬‫ه‬‫چ‬ ‫هه‬‫ه‬‫کل‬ ‫هه‬‫ه‬‫ځک‬
‫ګرځي‬ ‫سبب‬
.
(2
‫خلکه‬ ‫عامو‬ ‫اړه‬ ‫په‬ ‫يرطونو‬ ‫او‬ ‫ارکانو‬ ‫د‬ ‫عقودو‬ ‫د‬ ‫چې‬ ‫دی‬ ‫وړانديز‬ ‫مې‬ ‫ته‬ ‫پوهانو‬
‫و‬
‫خلها‬ ‫څخه‬ ‫جنجالونو‬ ‫او‬ ‫لانجو‬ ‫د‬ ‫کې‬ ‫چارو‬ ‫روزمره‬ ‫په‬ ‫ترڅو‬ ، ‫ورکړي‬ ‫پوهاوی‬ ‫ته‬
‫ص‬
‫کړي‬ ‫ترسره‬ ‫عقود‬ ‫سره‬ ‫ډول‬ ‫صحیح‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫وي‬
.
(3
‫پروګرامونهه‬ ‫اړه‬ ‫پهه‬ ‫پوههاوي‬ ‫عامهه‬ ‫د‬ ‫عقهودو‬ ‫د‬ ‫چهې‬ ، ‫دی‬ ‫وړانهديز‬ ‫مې‬ ‫ته‬ ‫دولت‬
‫مشهکلاتو‬ ‫لهه‬ ‫خلهک‬ ‫عهام‬ ‫کهې‬ ‫کولو‬ ‫ترسره‬ ‫په‬ ‫عقودو‬ ‫د‬ ‫ترڅو‬ ، ‫کړي‬ ‫وړاندې‬
‫څخهه‬
‫يد‬ ‫خلاص‬
.
(4
‫اړه‬ ‫پههه‬ ‫موضههوع‬ ‫ددې‬ ‫چههې‬ ‫دی‬ ‫وړانههدیز‬ ‫مههې‬ ‫تههه‬ ‫اسههتادانو‬ ‫پههوهنسي‬ ‫حقوقههو‬ ‫د‬
‫د‬ ‫پههه‬ ‫ترڅههو‬ ، ‫ورکههړي‬ ‫سههيمينارونه‬ ‫او‬ ‫مقههالې‬ ، ‫دنههدې‬ ‫کههورن‬ ‫تههه‬ ‫محصههيلینو‬
‫ې‬

11. ‫ماخذونه‬
.1
‫تائب‬
،
‫برکت‬
‫هللا‬
،
(
۱۳۹۶
‫هه‬
‫ش‬
‫کال‬
)
،
‫په‬
‫اسلام‬
‫کې‬
‫د‬
‫ملکيت‬
‫نظريه‬
،
‫سلام‬
‫خپرندويه‬
‫ټولنه‬
‫جلال‬
‫اباد‬
‫افغانستان‬
.
.2
‫جرجاني‬
،
‫علي‬
‫بن‬
‫محمد‬
‫بن‬
‫علي‬
‫الزين‬
‫الشريف‬
‫الجرجاني‬
،
(
۱۴۰۳
‫ههه‬
‫ق‬
)
،
‫کتاب‬
‫التعريفات‬
‫دار‬،
‫الکتب‬
‫العلمية‬
‫بيروت‬
–
‫لبنان‬
.
.3
‫د‬
‫افغانستان‬
‫مدني‬
‫قانون‬
،
(
۱۳۵۵
‫هه‬
‫ش‬
)
،
‫د‬
‫عدلي‬
‫وزارت‬
‫رسمي‬
‫جريده‬
،
‫مسلسل‬
‫ګڼه‬
۳۵۳
.
.4
‫زيلعي‬
‫عثمان‬،
‫بن‬
‫علي‬
‫بن‬
‫محجن‬
‫البرعي‬
‫فخر‬
‫الدين‬
‫الزيلعي‬
‫الحنفي‬
،
(
۱۳۱۳
‫هه‬
‫ق‬
)
،
‫تبين‬
‫الحقائق‬
،
‫المطبعة‬
‫الميرية‬
‫بولاق‬
‫القاهره‬
.
.5
‫شمس‬
‫صافی‬
،
‫شمس‬
‫الاسلام‬
(
۱۳۹۹
‫هه‬
‫ش‬
)
،
‫داسلامي‬
‫حقوقو‬
‫اساسات‬
،
‫مسلم‬
‫خپرندویه‬
‫ټولنه‬
‫جلال‬
‫اباد‬
‫افغانستان‬
.
.6
‫عثماني‬
،
‫محمد‬
‫شفيع‬
،
(
۱۴۰۵
‫ههه‬
‫ق‬
)
،
‫تفسير‬
‫معارف‬
‫القران‬
،
‫تاج‬
‫کتب‬
‫خانه‬
‫محله‬
‫جنګي‬
‫قصه‬
‫خوانی‬
‫پشاور‬
.
.7
‫کابل‬
‫پوهنتون‬
،
(
۱۳۹۴
‫هه‬
‫ش‬
)
،
‫د‬
‫حقوقو‬
‫اصطلاحاتو‬
‫قاموس‬
،
‫انتشارت‬
‫اطلاعات‬
.
.8
‫مسلم‬
‫بن‬
‫الحجاج‬
،
‫ابو‬
‫الحسين‬
‫مسلم‬
‫بن‬
‫الحجاج‬
‫القشيري‬
‫النيسابوري‬
،
(
۱۳۷۴
‫هه‬
‫ق‬
)
،
‫صحيح‬
‫مسلم‬
،
‫مطبعة‬
‫عيسی‬
‫البابي‬
‫الحلبي‬
‫ويرکاه‬
‫القاهرة‬
.
.9
‫نجات‬
.
‫عزیزالدین‬
،
(
۱۴۰۰
‫هه‬
‫ش‬
)
،
‫وجایبو‬
،‫حقوقو‬
‫سلام‬
‫خپرندویه‬
‫ټولنه‬
.
.10
‫نذیر‬
،
‫دادمحمد‬
(
۱۳۹۵
‫هه‬
‫ش‬
)
‫داسلامي‬
،‫حقوقواساسات‬
‫ژباړه‬
‫عبدالحمید‬
‫وردک‬
،
‫کابل‬
:
‫انتشارات‬
‫مستقل‬
.
.11
‫نيازی‬
،
‫مصطفی‬
،
(
۱۳۹۶
‫هه‬
‫ش‬
)
،
‫معاصر‬
‫فقهي‬
‫قضايا‬
(
‫له‬
‫نوی‬
‫ضميمی‬
‫سر‬
‫ه‬
)
،
‫نوی‬
‫مستقل‬
‫خپرندويه‬
‫ټولنه‬
–
‫کابل‬
‫افغان‬
‫ستان‬
.
.12
، ‫زحیلي‬ ‫وهبة‬
(
۱۴۰۹
‫ق‬ ‫هه‬
)
‫سوريه‬ ‫الفکر‬ ‫دار‬ ، ‫وادلته‬ ‫الاسلامي‬ ‫الالفقه‬ ،
–
‫دمشق‬
.

12. ‫منن‬ ‫نړی‬ ‫يوه‬ ‫څخه‬ ‫توجو‬ ‫د‬ ‫ټولو‬ ‫د‬
‫ه‬