نړیوال سازمانونه - د خصوصی او دولتی پوهنتونونو د نصاب (کریکلم) مطابق ژباړه او لیکنه : محراب الدین واکمن

1. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
Cf‫ززیبنی‬
wakmanghfari@yahoo.com
3939797070–3979797070-3975378873
‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
International Organizations
Paper One - First Semester
، ‫ژباړه‬‫لیکنه‬ ‫او‬) ‫واکمن‬ ( ‫الدین‬ ‫محراب‬ :

2. ‫فصل‬ ‫لومړی‬
‫تاریخ‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬
‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫ګری‬ ‫سودا‬ ‫او‬ ‫اړیکی‬ ‫نړیوالی‬ ‫زیاتیدونکي‬ ‫بلی‬ ‫تر‬ ‫ورځ‬
‫سوداګری‬ ‫نړیوالی‬ ‫او‬ ‫میکانیزم‬ ‫ارتباطی‬ ‫د‬ ‫کیږی‬ ‫ګڼل‬ ‫المل‬ ‫پرمختګ‬ ‫او‬ ‫راتګ‬ ‫منځته‬
‫په‬ ‫ته‬ ‫پراختیا‬.‫سوه‬ ‫ولیدل‬ ‫اړتیا‬ ‫ته‬ ‫تاسیس‬ ‫بنسټ‬ ‫منظم‬ ‫یوه‬ ‫د‬ ‫سره‬ ‫پام‬
‫د‬ ‫چی‬ ، ‫و‬ ‫موجود‬ ‫بنسټ‬ ‫یو‬ ‫نوم‬ ‫په‬ ‫قونسل‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫یونان‬ ‫او‬ ‫روم‬ ‫لرغونی‬ ‫په‬
‫څخه‬ ‫ګټو‬ ‫له‬ ‫خلګو‬ ‫خپلو‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫به‬ ‫کښی‬ ‫بندرونو‬ ‫سوداګریزو‬ ‫په‬ ‫هیوادونو‬ ‫بهرنیو‬
‫نه‬ ‫مسؤلیت‬ ‫سیاسی‬ ‫قونسل‬ ‫کښی‬ ‫هیوادونو‬ ‫بهرنیو‬ ‫په‬ ‫چی‬ ‫دا‬ ‫خو‬ ‫کوله‬ ‫ساتنه‬‫درلود‬
.‫واستول‬ ‫ته‬ ‫بهر‬ ‫نوم‬ ‫په‬ ‫سفیر‬ ‫د‬ ‫استازی‬ ‫خپل‬ ‫هیوادونو‬ ‫شمیر‬ ‫یو‬ ‫نو‬ ،
‫(قونسل‬ ‫ډیپلوماسی‬ ‫ګونی‬ ‫دغه‬ ‫سره‬ ‫تیریدو‬ ‫په‬ ‫وخت‬ ‫د‬–‫د‬ ‫حکومت‬ ‫ایټالیا‬ ‫د‬ )‫سفیر‬
( ‫سفیر‬ ‫ډیپلوماټیک‬ ‫دایمی‬ ‫د‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫غوښتنی‬Permanent Diplomatic Ambassador‫نوم‬ ‫په‬ )
‫سفی‬ ‫د‬ ‫پالوی‬ ‫ډیپلوماټیک‬ ‫له‬ ‫او‬ ‫سوه‬ ‫یاده‬‫څخه‬ ‫وخت‬ ‫همدغه‬ ‫له‬ ‫رالیږد‬ ‫لیږد‬ ‫رانو‬
.‫سو‬ ‫پیل‬
‫او‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫پیچلتیا‬ ‫او‬ ‫پراختیا‬ ‫اړیکو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫سره‬ ‫تیریدو‬ ‫په‬ ‫وخت‬ ‫د‬ ‫خو‬
‫ځینو‬ ‫په‬ ، ‫کړه‬ ‫ښکاره‬ ‫ناتوانی‬ ‫سفیرانو‬ ‫دایمی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫حل‬ ‫په‬ ‫ستونزو‬ ‫ییزو‬ ‫سیمه‬
‫یی‬ ‫هیوادونه‬ ‫څو‬ ‫بلکی‬ ، ‫وی‬ ‫تړلی‬ ‫هیواد‬ ‫یوه‬ ‫له‬ ‫یوازی‬ ‫نه‬ ‫به‬ ‫ستونزی‬ ‫کښی‬ ‫برخو‬
‫باید‬ ‫چی‬ ‫وی‬ ‫خبری‬ ‫اړخیزی‬ ‫څو‬ ‫الر‬ ‫یوازینی‬ ‫حل‬ ‫د‬ ‫ستونزو‬ ‫ډول‬ ‫دی‬ ‫د‬ ‫نیول‬ ‫کی‬ ‫بر‬ ‫په‬
‫بیالبیلو‬ ‫د‬ ‫اساس‬ ‫همدی‬ ‫په‬ ، ‫وای‬ ‫سوی‬ ‫سره‬ ‫تر‬ ‫الری‬ ‫له‬ ‫کنفرانس‬ ‫نړیوال‬ ‫یوه‬ ‫د‬
‫سوله‬ ‫د‬ ‫ستونزو‬ ‫د‬ ‫تشکیل‬ ‫کنفرانس‬ ‫نړیوال‬ ‫ګډ‬ ‫یوه‬ ‫د‬ ‫څخه‬ ‫استازو‬ ‫له‬ ‫هیوادونو‬
‫پیړ‬ ‫نولسمی‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫سوه‬ ‫وګڼل‬ ‫الر‬ ‫یوازینی‬ ‫حل‬ ‫ییز‬‫غونډو‬ ‫ډول‬ ‫دی‬ ‫کښی‬ ‫نیمایی‬ ‫په‬ ‫ی‬
.‫سوه‬ ‫ډیریدو‬ ‫په‬ ‫مخ‬ ‫لیوالتیا‬ ‫هیوادونو‬ ‫شمیر‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫رابللو‬
‫په‬8507‫موخه‬ ‫همدی‬ ‫په‬ ‫هم‬ ‫کنفرانس‬ ‫نړیوال‬ ‫سولی‬ ‫د‬ ‫فالیا‬ ‫ویسټ‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫کال‬ ‫زیږدیږ‬
‫په‬ ‫او‬ ‫و‬ ‫شوی‬ ‫جوړ‬87‫هم‬ ‫کنفرانسونه‬ ‫نور‬ ‫نور‬ ‫شمیر‬ ‫ګڼ‬ ‫ورته‬ ‫ته‬ ‫دی‬ ‫کښی‬ ‫پیړی‬ ‫مه‬
‫کښی‬ ‫پایله‬ ‫په‬ ‫چی‬ ، ‫شول‬ ‫جوړ‬‫هوکړی‬ ‫او‬ ‫السلیکولو‬ ‫په‬ ‫تړونونو‬ ‫بیالبیلو‬ ‫د‬ ‫یو‬ ‫هر‬
.‫رسیدل‬ ‫ته‬ ‫پای‬
‫جوړیدل‬ ‫کنګری‬ ‫ویانا‬ ‫د‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫ټینګښت‬ ‫د‬ ‫سولی‬ ‫د‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫هیوادونو‬ ‫اروپایی‬ ‫د‬
‫جګړی‬ ‫نړیوالی‬ ‫دویمی‬ ‫له‬ ‫راز‬ ‫همد‬ ، ‫وو‬ ‫څخه‬ ‫جملی‬ ‫له‬ ‫کنفرانسونو‬ ‫یادو‬ ‫د‬ ‫هم‬
‫په‬ ‫وروسته‬8787‫بال‬ ‫چی‬ ، ‫سو‬ ‫جوړ‬ ‫کنفرانس‬ ‫پاریس‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫کال‬ ‫ز‬‫په‬ ‫خره‬8787‫کال‬
.‫ورسید‬ ‫ته‬ ‫پای‬ ‫تړون‬ ‫پر‬ ‫ورسایلز‬ ‫د‬ ‫کښی‬
‫یوه‬ ‫د‬ ‫الری‬ ‫له‬ ‫اترو‬ ‫خبرو‬ ‫د‬ ‫به‬ ‫چی‬ ‫څومره‬ ، ‫وسوه‬ ‫اشاره‬ ‫ورته‬ ‫مخکی‬ ‫چی‬ ‫څنګه‬ ‫لکه‬
‫پایلی‬ ‫مثبتی‬ ‫هومره‬ ،‫السلیکیدل‬ ‫تړونونه‬ ‫ییز‬ ‫سوله‬ ‫کښی‬ ‫چوکاټ‬ ‫په‬ ‫کنفرانس‬ ‫نړیوال‬
‫د‬ ‫اترو‬ ‫خبرو‬ ‫ډیپلوماټیکو‬ ‫اړخیزه‬ ‫دوه‬ ‫یوازی‬ ‫ځکه‬ ،‫لرلی‬ ‫هم‬ ‫یی‬‫سیمه‬ ‫او‬ ‫نړیوالو‬
.‫لوبوالی‬ ‫سو‬ ‫نه‬ ‫رول‬ ‫مثبت‬ ‫کښی‬ ‫حل‬ ‫په‬ ‫ستونزو‬ ‫ییزو‬
‫وو‬ ‫شریک‬ ‫کښی‬ ‫په‬ ‫هیوادونه‬ ‫شمیر‬ ‫ګڼ‬ ‫چی‬ ‫مسئله‬ ‫حقوقی‬ ‫اوبو‬ ‫د‬ ‫بحیری‬ ‫توری‬ ‫د‬ :‫مثال‬
‫په‬ ،8785‫راز‬ ‫دغه‬ ، ‫سو‬ ‫جوړ‬ ‫کنفرانس‬ ‫پاریس‬ ‫د‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫حل‬ ‫د‬ ‫ستونزی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫کال‬
‫موخه‬ ‫په‬ ‫مالتړ‬ ‫او‬ ‫څارنی‬ ‫د‬ ‫پریکړو‬ ‫د‬ ‫کنفرانس‬ ‫یاد‬‫په‬8798‫خوا‬ ‫له‬ ‫روسیی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫کال‬ ‫ز‬‫د‬
.‫سوه‬ ‫جوړه‬ ‫کنګره‬ ‫برلین‬
‫په‬ ‫کتو‬ ‫په‬ ‫ته‬ ‫سیالیو‬ ‫سوداګریزو‬ ‫او‬ ‫سیاسی‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫هیوادونو‬ ‫اروپایی‬ ‫د‬8770‫ز‬
‫او‬ ‫سیاسی‬ ‫د‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫هیوادونو‬ ‫اروپایی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫وچه‬ ‫لویه‬ ‫په‬ ‫افریقا‬ ‫د‬ ‫کال‬
‫کنفرانسونه‬ ‫برلین‬ ‫د‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫والی‬ ‫ښه‬ ‫ال‬ ‫د‬ ‫فعالیتونو‬ ‫سوداګریزو‬، ‫سول‬ ‫جوړ‬
‫په‬ ‫راز‬ ‫همدا‬8777‫او‬8739‫او‬ ‫حقونو‬ ‫د‬ ‫جګړو‬ ‫سمندری‬ ‫او‬ ‫ځمکنی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫کلونو‬
.‫سول‬ ‫جوړ‬ ‫(الهای)کنفرانسونه‬ ‫د‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫تدوین‬ ‫د‬ ‫مقرراتو‬

3. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
‫او‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫وی‬ ‫نومونی‬ ‫څو‬ ‫یو‬ ‫بیالبیلوکنفرانسونو‬ ‫هغو‬ ‫د‬ ‫مثالونه‬ ‫پورتنی‬
‫هیوادونو‬ ‫شمیر‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫هواری‬ ‫د‬ ‫ستونزو‬ ‫ییزو‬ ‫سیمه‬‫جوړ‬ ‫کوښښ‬ ‫او‬ ‫زیار‬ ‫په‬
‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫وه‬ ‫سوی‬ ‫رامنځته‬ ‫بڼه‬ ‫په‬ ‫سیسټم‬ ‫کنسرټ‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫کنګری‬ ‫ویانا‬ ‫د‬ ، ‫سوه‬
.‫وشینده‬ ‫اغیز‬ ‫ژور‬ ‫څرنګوالی‬ ‫پر‬ ‫فعالیتونو‬ ‫د‬ ‫هغوی‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫جوړیدا‬ ‫پر‬ ‫سازمانونو‬
‫منځ‬ ‫تر‬ ‫ځواکونو‬ ‫فاتحو‬ ‫د‬ ‫سم‬ ‫سره‬ ‫هیلی‬ ‫له‬ )‫الکسانډیر‬ ‫(لومړی‬ ‫د‬ ‫کنګری‬ ‫دغی‬
‫کنفران‬ ‫یاد‬ ‫په‬ ، ‫راوست‬ ‫یووالی‬‫پسی‬ ‫پرله‬ ‫دی‬ ‫وخت‬ ‫پر‬ ‫وخت‬ ‫چی‬ ‫وسوه‬ ‫غوښتنه‬ ‫کښی‬ ‫س‬
‫مهالویش‬ ‫ځانګړی‬ ‫کوم‬ ‫له‬ ‫پرته‬ ‫کنفرانسونه‬ ‫یاد‬ ‫خو‬ ‫سی‬ ‫جوړ‬ ‫هم‬ ‫کنفرانسونه‬ ‫نور‬
‫د‬ ، ‫جوړیدل‬ ‫مهال‬ ‫پر‬ ‫اړتیا‬ ‫د‬ ‫څخه‬8787‫او‬8799‫ټولټال‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫کلونو‬۴‫کنګری‬
‫سوی‬ ‫جوړی‬.
‫جوړید‬ ‫د‬ ‫کنګرو‬ ‫او‬ ‫کنفرانسونو‬ ‫دمنظمو‬ ‫لپاره‬ ‫راتلونکی‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫څه‬ ‫که‬‫بنسټ‬ ‫و‬
‫خبرواترو‬ ‫اړخیزو‬ ‫څو‬ ‫منظمو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫کاوه‬ ‫ټینګار‬ ‫هیوادونو‬ ‫شمیر‬ ‫یو‬ ‫خو‬ ،‫سو‬ ‫کیښودل‬
.‫لری‬ ‫اړتیا‬ ‫ته‬ ‫بنسټ‬ ‫دایمی‬ ‫یوه‬ ‫لړی‬ ‫دا‬ ‫غونډو‬ ‫او‬ ‫کنفرانسونو‬ ‫د‬ ‫لپاره‬
( ‫کنفرانسونو‬ ‫اختصاصی‬ ‫چی‬ ‫دا‬Ad Hoc Conference‫او‬ ‫نړیوالو‬ ‫چی‬ ‫کړای‬ ‫ونسوای‬ ‫سیسټم‬ )
‫و‬ ‫الر‬ ‫مناسبه‬ ‫حل‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫شخړو‬ ‫ییزو‬ ‫سیمه‬‫یو‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫پیړی‬ ‫نولسمه‬ ‫په‬ ‫نو‬ ، ‫مومی‬
‫برخه‬ ‫په‬ ‫اړیکو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ، ‫سوی‬ ‫رامنځته‬ ‫ټولنی‬ ‫ځینی‬ ‫هڅو‬ ‫په‬ ‫هیوادونو‬ ‫شمیر‬
‫هم‬ ‫ټولنی‬ ‫خصوصی‬ ‫او‬ ‫دولتی‬ ‫نوری‬ ‫شمیر‬ ‫یو‬ ‫وروسته‬ ، ‫لوباوه‬ ‫رول‬ ‫اغیزمن‬ ‫یی‬ ‫کښی‬
‫اساس‬ ‫او‬ ‫پیل‬ ‫ټولنو‬ ‫خصوصی‬ ‫او‬ ‫دولتی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫حقیقت‬ ‫په‬ ‫ټولنی‬ ‫دغه‬ ‫چی‬ ، ‫سوی‬ ‫جوړی‬
‫ګڼل‬.‫کیږی‬
‫اتحادیې‬ ‫خصوصی‬ ‫نړیوالی‬
‫او‬ ‫دفاع‬ ‫د‬ ‫ګټو‬ ‫خپلو‬ ‫د‬ ‫خوا‬ ‫له‬ ‫ټولنو‬ ‫صنفی‬ ‫او‬ ‫اشخاصو‬ ‫خصوصی‬ ‫د‬ ‫اتحادیی‬ ‫دغه‬
‫په‬ ، ‫وی‬ ‫سوی‬ ‫جوړی‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫مالتړ‬8703‫نړیوال‬ ‫مبارزی‬ ‫د‬ ‫ضد‬ ‫پر‬ ‫غالمی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫کال‬ ‫ز‬
‫حقونو‬ ‫بشری‬ ‫له‬ ‫یادکنوانسیون‬ ‫چی‬ ، ‫سو‬ ‫تصویب‬ ‫کنوانسیون‬ ‫یو‬ ‫کښی‬ ‫ترڅ‬ ‫په‬ ‫کنفرانس‬
‫مالت‬ ‫د‬ ‫څخه‬‫له‬ ، ‫وه‬ ‫راوړنه‬ ‫السته‬ ‫لویه‬ ‫اشخاصو‬ ‫او‬ ‫ټولنو‬ ‫خصوصی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫برخه‬ ‫په‬ ‫ړ‬
8703‫شاوخوا‬ ‫پوری‬ ‫جګړی‬ ‫نړیوالی‬ ‫لومړی‬ ‫تر‬ ‫څخه‬ ‫کال‬ ‫ز‬۴۴۴‫ټولنی‬ ‫خصوصی‬ ‫او‬ ‫دایمی‬
:‫لکه‬ ‫وړل‬ ‫مخ‬ ‫پر‬ ‫اهداف‬ ‫ځانګړی‬ ‫اتحادیی‬ ‫او‬ ‫ټولنی‬ ‫هری‬ ‫چی‬ ،‫سوی‬ ‫جوړی‬
»‫کمیټه‬ ‫نړیواله‬ ‫صلیب‬ ‫سره‬ ‫د‬8750
»‫ټولنه‬ ‫پارلمانونو‬ ‫د‬8777
»‫ټولنه‬ ‫حقوقو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬
»‫ټولنه‬ ‫هنرونو‬ ‫او‬ ‫ادبیاتو‬ ‫د‬8797
»‫خونه‬ ‫نړیواله‬ ‫سوداګری‬ ‫د‬ ‫او‬8787
‫په‬ ‫چی‬ ‫سو‬ ‫سبب‬ ‫پرمختګ‬ ‫چټک‬ ‫ټولنو‬ ‫دی‬ ‫د‬ ‫باالخره‬8783‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫کال‬ ‫ز‬
‫فعالیتونو‬ ‫د‬ ‫اتحادیو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫ټولنه‬ ‫عمومی‬ ، ‫سوه‬ ‫جوړه‬ ‫ټولنه‬ ‫عمومی‬ ‫اتحادیو‬
‫س‬ ‫د‬ ‫چارو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫همغږی‬ ‫د‬‫عمومی‬ ‫په‬ ‫ته‬ ‫اتحادیو‬ ‫خصوصی‬ ، ‫وه‬ ‫سوی‬ ‫جوړه‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫مون‬
..... ‫دی‬ ‫ډول‬ ‫دی‬ ‫په‬ ‫چی‬ ، ‫سول‬ ‫وټاکل‬ ‫شرطونه‬ ‫لړ‬ ‫یو‬ ‫لپاره‬ ‫غړیتوب‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫ټولنه‬
۱:-‫شتون‬ ‫ارګان‬ ‫دایمی‬ ‫یوه‬ ‫د‬
۲:-‫نیول‬ ‫کښی‬ ‫پام‬ ‫په‬ ‫ګټی‬ ‫عمومی‬
۳:-.‫ورکول‬ ‫حق‬ ‫ازاد‬ ‫غړیتوب‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫اشخاصو‬ ‫او‬ ‫هیوادونو‬ ‫ټولو‬
‫ټ‬ ‫دغو‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫یادونی‬ ‫د‬‫خپل‬ ‫او‬ ‫غونډی‬ ‫منظمی‬ ، ‫برعکس‬ ‫کنفرانسونو‬ ‫تیرو‬ ‫د‬ ‫ولنو‬
‫دولتی‬ ‫به‬ ‫وختونه‬ ‫ځینی‬ ‫چی‬ ‫وو‬ ‫داسی‬ ‫فعالیتونه‬ ‫ټولنو‬ ‫دی‬ ‫د‬ ، ‫لرلی‬ ‫همکاری‬ ‫منځی‬
. ‫اخیسته‬ ‫برخه‬ ‫پکښی‬ ‫هم‬ ‫شخصیتونو‬ ‫ملی‬ ‫او‬ ‫ښاریانو‬ ، ‫چارواکو‬
‫دوی‬ ‫د‬ ‫سره‬ ‫دولت‬ ‫له‬ ‫راز‬ ‫همدا‬ ‫او‬ ‫ګډون‬ ‫چارواکو‬ ‫دولتی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫اتحادیو‬ ‫خصوصی‬ ‫په‬

4. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
‫همکاری‬‫د‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫اشخاصو‬ ‫خصوصی‬ ‫او‬ ‫دولتونو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫کړ‬ ‫رامنځته‬ ‫جوړښت‬ ‫داسی‬ ‫یو‬
:‫سو‬ ‫مرکزبدل‬ ‫واحد‬ ‫یو‬ ‫پر‬ ‫مرستی‬ ‫او‬ ‫همغږی‬
»‫شورا‬ ‫نړیواله‬ ‫ټولنو‬ ‫علمی‬ ‫د‬
»‫کمیسیون‬ ‫نړیال‬ ‫پلټنو‬ ‫علمی‬ ‫د‬ ‫سمندر‬ ‫مدیترانی‬ ‫د‬
»‫انسټیټیوټ‬ ‫نړیوال‬ ‫شمیرنی‬ ‫سر‬ ‫د‬
»‫فداراسیون‬ ‫نړیوال‬ ‫روغتونونو‬ ‫د‬
‫کښی‬ ‫برخو‬ ‫ځینو‬ ‫په‬‫مالتړ‬ ‫په‬ ‫دولتونو‬ ‫د‬ ‫بریاوی‬ ‫او‬ ‫راوړنی‬ ‫السته‬ ‫ټولنی‬ ‫خصوصی‬ ‫د‬
، ‫کیده‬ ‫ترسره‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫لیک‬ ‫هوکړه‬ ‫یوه‬ ‫د‬ ‫چاره‬ ‫دغه‬ ‫او‬ ‫وی‬ ‫تړلی‬ ‫پوری‬ ‫همکاریو‬ ‫او‬
‫ژنیو‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫فعالیت‬ ‫او‬ ‫کار‬ ‫خپل‬ ‫چی‬ ‫کمیټه‬ ‫نړیواله‬ ‫صلیب‬ ‫سره‬ ‫د‬ ،‫مثال‬
‫نړیوالی‬ ‫چارو‬ ‫سمندری‬ ‫د‬ ‫راز‬ ‫همدغه‬ ، ‫رساوه‬ ‫سرته‬ ‫اساس‬ ‫پر‬ ‫کنوانسیونونو‬‫کمیټی‬
‫مخ‬ ‫پر‬ ‫اساس‬ ‫پر‬ ‫کنوانسیو‬ ‫کولو‬ ‫ژوند‬ ‫خوندی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫سمندر‬ ‫په‬ ‫فعالیتونه‬ ‫خپل‬ ‫هم‬
‫برخو‬ ‫هماغو‬ ‫په‬ ‫عمال‬ ‫به‬ ‫راوړنی‬ ‫السته‬ ‫ټولنو‬ ‫خصوصی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫برخو‬ ‫ځینو‬ ‫په‬ ، ‫وړل‬
:‫توګه‬ ‫په‬ ‫بیلګی‬ ‫د‬ ‫کیدی‬ ‫سبب‬ ‫جوړیدا‬ ‫د‬ ‫اتحادیو‬ ‫دولتی‬ ‫د‬ ‫کښی‬
»‫کنګره‬ ‫نړیواله‬ ‫پیسو‬ ‫او‬ ‫تول‬ ‫د‬
»‫ټولنه‬ ‫سیسټم‬ ‫متریک‬ ‫د‬
»‫ټولنه‬ ‫قانونی‬ ‫مالتړ‬ ‫څخه‬ ‫کارګرو‬ ‫له‬
»‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫کار‬ ‫د‬
»‫ټولنه‬ ‫نړیواله‬ ‫ادبیاتو‬ ‫او‬ ‫هنرونو‬ ‫د‬
».‫دفتر‬ ‫نړیوال‬ ‫مالکیت‬ ‫هنری‬ ‫او‬ ‫ادبی‬ ‫د‬
‫ټولنی‬ ‫عمومی‬ ‫نړیوالی‬
‫نړیوالو‬ ‫په‬ ‫ټولنو‬ ‫دولتی‬ ‫او‬ ‫عمومی‬ ، ‫سره‬ ‫پام‬ ‫ته‬ ‫همکاری‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫دولتنو‬ ‫د‬
‫ار‬ ‫خپل‬ ‫لږ‬ ‫لږ‬ ‫کښی‬ ‫مسایلو‬‫ټولنو‬ ‫خصوصی‬ ‫د‬ ‫به‬ ‫پخوا‬ ‫چی‬ ‫مسایل‬ ‫هغه‬ ، ‫کړی‬ ‫پیدا‬ ‫زښت‬
، ‫سول‬ ‫شامل‬ ‫کښی‬ ‫فعالیتونو‬ ‫په‬ ‫ټولنو‬ ‫دغو‬ ‫د‬ ‫وروسته‬ ،‫کیدل‬ ‫مطرح‬ ‫کښی‬ ‫چوکاټ‬ ‫په‬
‫دوه‬ ‫د‬ ، ‫همکاری‬ ‫ګډی‬ ‫په‬ ‫سازمانونو‬ ‫دولتی‬ ‫او‬ ‫هیوادونو‬ ‫شمیر‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫ټولنی‬ ‫دغه‬
.‫وی‬ ‫سوی‬ ‫جوړی‬ ‫اساس‬ ‫په‬ ‫تړونونو‬ ‫اړخیزو‬ ‫څو‬ ‫او‬ ‫اړخیزو‬

5. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
‫په‬8788‫ک‬ ‫کال‬‫سوه‬ ‫جوړه‬ ‫کنګره‬ ‫وین‬ ‫د‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫ټینګښت‬ ‫او‬ ‫پراختیا‬ ‫د‬ ‫اړیکو‬ ‫د‬ ‫ښی‬
( ‫کمیسیون‬ ‫راین‬ ‫د‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫پریکړی‬ ‫د‬ ‫کنګری‬ ‫دی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ،Rhine commission‫رامنځته‬ )
‫ارګان‬ ‫قضایی‬ ‫یوه‬ ‫له‬ ،‫درلود‬ ‫واک‬ ‫تقنینی‬ ‫چی‬ ‫څنګ‬ ‫تر‬ ‫دی‬ ‫د‬ ‫کمیسیون‬ ‫راین‬ ‫د‬ ، ‫سو‬
.‫و‬ ‫برخمن‬ ‫هم‬ ‫څخه‬
‫د‬ ‫هم‬ ‫کمیسیون‬ ‫اروپایی‬ ‫سیند‬ ‫دانوب‬ ‫د‬‫تقنینی‬ ‫او‬ ‫اداری‬ ‫له‬ ‫څیر‬ ‫په‬ ‫کمیسیون‬ ‫یاد‬
‫له‬ ‫العبور‬ ‫حق‬ ‫د‬ ‫سیند‬ ‫دانوب‬ ‫د‬ ‫لګښت‬ ‫مالی‬ ‫کمیسیون‬ ‫دی‬ ‫د‬ ، ‫وو‬ ‫برخمن‬ ‫څخه‬ ‫ارګان‬
‫له‬ ‫کارکونکی‬ ‫او‬ ‫غړی‬ ‫کمیسیون‬ ‫اروپایی‬ ‫سیند‬ ‫دانوب‬ ‫د‬ ، ‫تامینیده‬ ‫څخه‬ ‫مالیاتو‬
.‫وو‬ ‫برخمن‬ ‫هم‬ ‫څخه‬ ‫خوندیتوب‬ ‫ډیپلوماټیک‬
‫له‬ ‫خو‬8787‫له‬ ‫مسؤلیتونو‬ ‫د‬ ‫وروسته‬ ‫کال‬‫بر‬ ‫تر‬ ‫واک‬ ‫کمیسیون‬ ‫د‬ ‫سره‬ ‫پراخیدو‬
.‫کړ‬ ‫غوره‬ ‫نوم‬ ‫کمیسیون‬ ‫نړیوال‬ ‫دانوب‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫سره‬ ‫دی‬ ‫له‬ ‫چی‬ ، ‫وغځید‬ ‫پوری‬ ‫دانوب‬
‫په‬8773‫یو‬ ‫د‬ ‫ورته‬ ‫دی‬ ‫او‬ )‫ټولنی‬ ‫نړیوالی‬ ‫رالیږد‬ ‫لیږد‬ ‫اورګاډی‬ ( ‫د‬ ‫کښی‬ ‫کال‬ ‫ز‬
‫یوه‬ ‫ټولنب‬ ‫یادی‬ ، ‫سول‬ ‫یو‬ ‫سره‬ ‫سازمانونه‬ ‫ټول‬ ‫هڅو‬ ‫په‬ ‫ټولنو‬ ‫نورو‬ ‫شمیر‬
‫څانګ‬ ‫اجرایوی‬‫د‬ ‫کښی‬ ‫ټولنه‬ ‫په‬ . ‫درلود‬ ‫نه‬ ‫یی‬ ‫واک‬ ‫جوړونی‬ ‫قانونی‬ ‫د‬ ‫خو‬ ، ‫لرله‬ ‫ه‬
.‫کیدی‬ ‫ترسره‬ ‫الری‬ ‫له‬ ‫کنفرانسونو‬ ‫منظمو‬ ‫د‬ ‫به‬ ‫پریکړی‬ ‫لوری‬ ‫له‬ ‫هیوادونو‬ ‫غړو‬
‫په‬ ‫راز‬ ‫همدغه‬8790‫هرو‬ ‫په‬ ‫چی‬ ‫سوه‬ ‫رامنځته‬ ‫ټولنه‬ ‫نړیواله‬ ‫پوسټ‬ ‫کښی‬ ‫کال‬ ‫ز‬
‫نړیواله‬ ‫ګډون‬ ‫به‬ ‫هیوادونو‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ‫ځل‬ ‫یو‬ ‫کښی‬ ‫کلونو‬ ‫پنځو‬‫دی‬ ، ‫رابلله‬ ‫کنګره‬
.‫درلود‬ ‫دفتر‬ ‫دایمی‬ ‫نړیوال‬ ‫یو‬ ‫ټولنی‬
‫په‬ ‫کښی‬ ‫چارو‬ ‫روغتیایی‬ ‫په‬8730‫دفتر‬ ‫نړیوال‬ ‫روغتیا‬ ‫عامی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫پاریس‬ ‫په‬ ‫کال‬ ‫ز‬
‫واکونو‬ ‫پراخو‬ ‫له‬ ‫څیر‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫روغتیایی‬ ‫نړیوال‬ ‫اوسنی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ، ‫سو‬ ‫پرانیستل‬
.‫وو‬ ‫برخمن‬ ‫څخه‬
‫را‬ ‫ټولنی‬ ‫ځینی‬ ‫هم‬ ‫کښی‬ ‫برخه‬ ‫په‬ ‫اقتصاد‬ ‫د‬ ‫راز‬ ‫دا‬‫د‬ ‫جملی‬ ‫دی‬ ‫له‬ ‫چی‬ ،‫سوی‬ ‫منځته‬
‫یادولو‬ ‫د‬ ‫مؤسسه‬ ‫نړیواله‬ ‫کرڼی‬ ‫او‬ ‫ټولنه‬ ‫نړیواله‬ ‫شکری‬ ، ‫ټولنه‬ ‫نړیواله‬ ‫چاپ‬
.‫دی‬
‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫اوسنیو‬ ‫د‬ ‫پلوه‬ ‫تاریخی‬ ‫له‬ ‫اتحادیی‬ ‫او‬ ‫ټولنی‬ ‫پورتنی‬
‫نړی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ، ‫ده‬ ‫ټولنه‬ ‫ملتونو‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫بیلګه‬ ‫ښه‬ ‫چی‬ ، ‫کیږی‬ ‫ګڼل‬ ‫پیالمه‬ ‫تاسیس‬
‫هیوادونو‬ ‫بیالبیلو‬‫چی‬ ‫و‬ ‫سازمان‬ ‫دولتی‬ ‫نړیوال‬ ‫لومړنی‬ ، ‫درلود‬ ‫غړیتوب‬ ‫کښی‬ ‫په‬
‫لومړی‬ ‫په‬ ‫پیړی‬ ‫شلمی‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬ ‫چی‬ ‫دا‬ ، ‫و‬ ‫سوی‬ ‫جوړ‬ ‫لپاره‬ ‫اهدافو‬ ‫سترو‬ ‫د‬
.‫دی‬ ‫لوبولی‬ ‫رول‬ ‫مهم‬ ‫کښی‬ ‫نیمایی‬

6. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬

7. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
‫فصل‬ ‫دوهم‬
‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬International Organizations-
»‫پیژندنه‬–:Introduction
‫نړیوال‬ ‫د‬‫و‬‫سازمان‬‫ونو‬‫په‬‫کښی‬ ‫باره‬‫سلونو‬ ‫په‬‫زرونو‬ ‫او‬‫دا‬ ‫هم‬ ‫پخوا‬ ‫کلونو‬
‫په‬ ‫ته‬ ‫حاالتو‬ ‫اوټولنیزو‬ ‫اقتصادي‬ ‫د‬ ‫وخت‬ ‫دهغه‬ ‫چې‬ ‫وو‬ ‫موجود‬ ‫خیاالت‬ ‫او‬ ‫نظریات‬‫کتو‬
‫راتلل‬ ‫ته‬ ‫منځ‬ ‫سره‬‫زیات‬ ‫دومره‬ ‫اوفعالیت‬ ‫وړه‬ ‫کړه‬ ‫سیاسی‬ ‫او‬ ‫اقتصادی‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬ ‫خو‬
، ‫وو‬ ‫نه‬‫په‬ ‫او‬ ‫وو‬ ‫غوښتونکې‬ ‫امن‬ ‫د‬ ‫خلک‬ ‫هم‬ ‫کې‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬‫داسې‬ ‫چې‬ ‫وو‬ ‫کې‬ ‫لټه‬ ‫دې‬
‫طاقت‬ ‫یو‬‫ته‬ ‫منځ‬ ‫مرګزیت‬ ‫یا‬‫راولي‬ ‫امن‬ ‫چې‬ ‫راشي‬،‫دې‬ ‫په‬ ‫چې‬ ‫وو‬ ‫هم‬ ‫څیړونکې‬ ‫داسې‬
‫دي‬ ‫ناشونې‬ ‫راتلل‬ ‫امن‬ ‫پورې‬ ‫هغې‬ ‫تر‬ ‫شي‬ ‫نه‬ ‫متحد‬ ‫سره‬ ‫قومونه‬ ‫دنړى‬ ‫ترڅو‬ ‫وو‬ ‫نظر‬،
‫ناممکن‬ ‫کار‬ ‫دغه‬ ‫خو‬ ‫وکړي‬ ‫تابعداري‬ ‫حکومت‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫باید‬ ‫نړى‬ ‫ټوله‬ ‫نظر‬ ‫په‬ ‫هغوى‬ ‫د‬
‫وو‬‫وخت‬ ‫هغه‬ ‫چی‬ ‫ځکه‬‫کول‬ ‫الندی‬ ‫ملکونو‬ ‫زیاتو‬ ‫د‬ ‫چا‬ ‫هر‬ ‫او‬ ‫درلودی‬ ‫لښکری‬ ‫خلګو‬ ‫هم‬
‫کوله‬ ‫یی‬ ‫غوښتنه‬ ‫مستعمرو‬ ‫دغټو‬ ‫او‬ ‫غوښتل‬‫د‬ ‫قومونه‬ ‫نړي‬ ‫د‬ ‫چې‬ ‫وه‬ ‫ضروري‬ ‫خوداهم‬ .
‫راشي‬ ‫الندې‬ ‫سازمان‬ ‫منظم‬ ‫یو‬،‫نړیوالى‬ ‫د‬ ‫ځاى‬ ‫یو‬ ‫چې‬ ‫وو‬ ‫خواهش‬ ‫قومونو‬ ‫د‬ ‫نړي‬ ‫داد‬
‫شي‬ ‫کړاى‬ ‫حل‬ ‫ستونزى‬ ‫والى‬ ‫نړى‬ ‫ترڅو‬ ‫بنیادکیږدي‬ ‫ادارى‬.
‫شلم‬ ‫د‬‫برخو‬ ‫مختلفو‬ ‫په‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫هیوادونو‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫یو‬ ‫څخه‬ ‫پرمختګونو‬ ‫عظیمو‬ ‫د‬ ‫پیړی‬ ‫ی‬
‫نړیوال‬ ‫کښی‬ ‫نتیجه‬ ‫په‬ ‫همکاریو‬ ‫او‬ ‫اړیکو‬ ‫مختلفو‬ ‫د‬ ، ‫دی‬ ‫همکاریانی‬ ‫مختلفی‬ ‫کښی‬
‫او‬ ‫سازمانونه‬ ‫سیمیز‬ ، ‫نړیوال‬ ‫نور‬ ‫هم‬ ‫ال‬ ‫او‬ ‫دی‬ ‫راغلی‬ ‫ته‬ ‫منځ‬ ‫سازمانونه‬
‫مختلف‬ ‫د‬ ‫مهال‬ ‫اوس‬ ، ‫دی‬ ‫کښی‬ ‫حال‬ ‫په‬ ‫جوړیدو‬ ‫د‬ ‫اتحادیی‬‫الس‬ ‫د‬ ‫مقاصدو‬ ‫او‬ ‫اهدافو‬ ‫و‬
.‫دی‬ ‫کښی‬ ‫حال‬ ‫په‬ ‫جوړیدو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫مختلف‬ ‫لپاره‬ ‫راوړلو‬ ‫ته‬
‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫ډول‬ ‫دغه‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫پیړیو‬ ‫نیږدی‬ ‫په‬ ‫خصوصآ‬ ‫او‬ ‫کښی‬ ‫تاریخ‬ ‫په‬ ‫نړی‬ ‫د‬
‫او‬ ‫مواردو‬ ‫مختلفو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ، ‫نیولی‬ ‫سرعت‬ ‫خورا‬ ‫پروسی‬ ‫جوړیدو‬
‫(منشور‬ ‫لکه‬ ‫تهدابونو‬–‫قوانینو‬ ‫خاصو‬–‫تر‬‫پراساس‬ ‫نورو‬ ‫داسی‬ ‫او‬ ) ‫کیباتو‬
‫اهدافو‬ ‫خاصو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫چی‬ ‫لری‬ ‫یاد‬ ‫بله‬ ‫خبره‬ ‫یوه‬ ،‫جوړیږی‬ ‫او‬ ‫جوړشوی‬
‫دوی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫دا‬ ، ‫جوړیږی‬ ‫پلمه‬ ‫په‬ ‫رسولو‬ ‫سرته‬ ‫د‬ ‫وظایفو‬ ‫خاصو‬ ‫او‬ ‫راوړلو‬ ‫السته‬ ‫د‬
.‫کیږی‬ ‫ټاکل‬ ‫ورته‬ ‫مطابق‬ ‫وظایف‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫نومونه‬ ‫یی‬ ‫اساس‬ ‫همدی‬ ‫په‬ ‫نو‬ ‫دی‬ ‫خاص‬ ‫وظایف‬
‫ساز‬ ‫نړیوال‬(‫ارګانونه‬ ‫قانونی‬ ‫ځانته‬ ‫مانونه‬Legal Body‫قانوناو‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫دی‬ )
‫په‬ ‫نو‬ ‫راځی‬ ‫او‬ ‫راغلی‬ ‫ته‬ ‫منځ‬ ‫الندی‬ ‫نظارت‬ ‫او‬ ‫مراعات‬ ‫په‬ ‫اصولو‬ ‫د‬ ‫محکمی‬ ‫نړیوالی‬
‫کوالی‬ ‫غوره‬ ‫نشی‬ ‫ځانګړتیا‬ ‫دولت‬ ‫نړیوال‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫ځانته‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫اساس‬ ‫دی‬
.‫شی‬ ‫کوالی‬ ‫غوره‬ ‫ځانګړتیا‬ ‫طاقت‬ ‫نړیوال‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫بلکی‬

8. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
‫تعریفونه‬Definitions -
8.‫ته‬ ‫الس‬ ‫د‬ ‫هدف‬ ‫خاص‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫ټولګه‬ ‫هغه‬ ‫هیوادونو‬ ‫څو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫یو‬
‫کومکونه‬ ‫کښی‬ ‫ډګرونو‬ ‫مختلفو‬ ‫په‬ ‫یی‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫او‬ ‫کیږی‬ ‫یو‬ ‫سره‬ ‫لپاره‬ ‫راوړلو‬
‫دوی‬ ‫د‬ ‫وخت‬ ‫بعضی‬ ‫چی‬ ‫ولری‬ ‫یاد‬ ،‫نیسی‬ ‫صورت‬ ‫توګه‬ ‫دوامداره‬ ‫په‬ ‫همکاریانی‬ ‫او‬
‫هم‬ ‫سره‬ ‫هیوادونو‬ ‫هغو‬ ‫د‬ ‫کومکونه‬‫نه‬ ‫غړی‬ ‫سازمان‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫کوم‬ ‫نیسی‬ ‫صورت‬
.‫وی‬
9.‫پر‬ ‫لیک‬ ‫هوکړه‬ ‫یوی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫ټولګه‬ ‫هغه‬ ‫دولتونو‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
‫اداری‬ ‫ځانګړو‬ ‫د‬ ‫موخی‬ ‫ګډی‬ ‫خپلی‬ ‫هیوادونه‬ ‫غړی‬ ‫او‬ ، ‫کیږی‬ ‫رامنځته‬ ‫اساس‬
.‫وړی‬ ‫مخ‬ ‫پر‬ ‫توګه‬ ‫دوامداره‬ ‫په‬ ‫کښی‬ ‫چوکاټ‬ ‫په‬ ‫ارګانونو‬ ‫او‬ ‫واحدونو‬
0.‫څو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬‫ده‬ ‫عبارت‬ ‫څخه‬ ‫ګی‬ ‫جرګه‬ ‫هغی‬ ‫د‬ ‫همکاریو‬ ‫د‬ ‫هیوادونو‬
.‫کیږی‬ ‫رامنځته‬ ‫اساس‬ ‫پر‬ ‫بنسټلیک‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫هدف‬ ‫په‬ ‫کومکونو‬ ‫اړخیزه‬ ‫څو‬ ‫د‬ ‫چی‬
0.‫پیچلو‬ ‫د‬ ‫سبا‬ ‫نن‬ ‫د‬ ‫یعنی‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫معنی‬ ‫او‬ ‫مفهوم‬ ‫پراخ‬ ‫د‬
.‫ده‬ ‫کنټرول‬ ‫او‬ ‫اداره‬ ‫اړیکو‬ ‫نړیوالو‬
8.‫څخه‬ ‫سازمانونو‬ ‫هغه‬ ‫له‬ ‫عبارت‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬‫او‬ ‫ضرورت‬ ‫د‬ ‫اکثرآ‬ ‫چی‬ ‫دی‬
‫ته‬ ‫خطراتو‬ ‫او‬ ‫مشکالتو‬ ‫شو‬ ‫پیښو‬ ‫خاصو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کیږی‬ ‫رامنځته‬ ‫کښی‬ ‫وخت‬ ‫په‬ ‫تقضا‬
.‫کیږی‬ ‫کوښښونه‬ ‫او‬ ‫اتحاد‬ ‫پکښی‬ ‫لپاره‬ ‫حل‬ ‫د‬
5.‫سازمان‬‫(نړیوال‬–‫سیمیز‬–‫ملی‬-)‫محلی‬‫په‬ ‫دهغي‬ ‫چې‬ ‫دې‬ ‫نوم‬ ‫عمل‬ ‫یو‬ ‫دداسې‬
‫هر‬ ‫ډول‬ ‫دې‬ ‫په‬ ‫چې‬ ‫کیږي‬ ‫ځاى‬ ‫یو‬ ‫سره‬ ‫کارونه‬ ‫ګروپ‬ ‫افرادویا‬ ‫د‬ ‫وجه‬‫سر‬ ‫کار‬
‫ته‬ ‫سر‬ ‫سره‬ ‫واسطه‬ ‫په‬ ‫ګروپ‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫دا‬ ‫ځکه‬ ‫وي‬ ‫مثبت‬ ‫یي‬ ‫به‬ ‫نتایج‬ ‫شي‬ ‫ورسول‬ ‫ته‬
‫بهتر‬ ‫او‬ ‫کیږي‬ ‫رسول‬‫ه‬. ‫اختیاروي‬ ‫شکل‬ ‫موثر‬ ‫او‬
9.‫هغې‬ ‫په‬ ‫چې‬ ‫دې‬ ‫څخه‬ ‫ګانو‬ ‫اجتماع‬ ‫او‬ ‫ټولنو‬ ‫هغو‬ ‫د‬ ‫عبارت‬ ‫سازمان‬ ‫المللي‬ ‫بین‬
‫ګانې‬ ‫اجتماع‬ ‫نوموړي‬ ‫او‬ ‫ولري‬ ‫اشتراک‬ ‫ګان‬ ‫نماینده‬ ‫هیوادونو‬ ‫مختلفو‬ ‫د‬ ‫کې‬
‫د‬‫مشخصو‬،‫ټاکلي‬ ‫یي‬ ‫اهداف‬ ‫دغه‬ ‫چې‬ ‫کوي‬ ‫کار‬ ‫لپاره‬ ‫مقاصدو‬ ‫او‬ ‫اهدافو‬ ‫ټاکلو‬
‫وي‬ ‫دایمي‬ ‫او‬.
7.‫چې‬ ‫دې‬ ‫عبارت‬ ‫څخه‬ ‫ټولني‬ ‫یا‬ ‫تجمع‬ ‫د‬ ‫اوهیوادونو‬ ‫دولتونو‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬
‫او‬ ‫نظامي‬ ، ‫اجتماعي‬ ، ‫اقتصادي‬ ، ‫سیاسي‬ ‫اهدافولکه‬ ‫ځانګړو‬ ‫او‬ ‫دمشخصو‬
‫کوي‬ ‫همکاري‬ ‫سره‬ ‫بل‬ ‫د‬ ‫یو‬ ‫لپاره‬ ‫راوړلو‬ ‫السته‬ ‫د‬ ‫نورو‬‫منظموتشکیالتو‬ ‫د‬ ‫چې‬
‫منځ‬ ‫تر‬ ‫دولتونو‬ ‫سازمانونه‬ ‫معموال‬ . ‫وي‬ ‫لرونکې‬ ) ‫منشور‬ ( ‫چارتر‬ ‫خاص‬
‫کیږي‬ ‫ته‬ ‫رامنځ‬ ‫کې‬ ‫صورت‬ ‫په‬ ‫معاهدو‬ ‫او‬ ‫قراردادونو‬.

9. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
‫ځانګړتیاوی‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬–Characteristics of International
Organizations
‫مخی‬ ‫له‬ ‫پیژندنی‬ ‫او‬ ‫تعریفونو‬ ‫پورتنی‬ ‫د‬‫په‬ ‫ځانګړتیاوی‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬
........‫سو‬ ‫بیانوالی‬ ‫ډول‬ ‫الندی‬
».‫کیږی‬ ‫رامنځته‬ ‫سره‬ ‫کیدو‬ ‫ځای‬ ‫یو‬ ‫په‬ ‫دولتونو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
».‫کیږی‬ ‫رامنځته‬ ‫اساس‬ ‫پر‬ ‫اساسنامی‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
».‫لری‬ ‫اهداف‬ ‫ګډ‬ ‫غړی‬ ‫سازمان‬ ‫د‬
»‫چو‬ ‫په‬ ‫واحدونو‬ ‫اداری‬ ‫ځانګړو‬ ‫د‬ ‫فعالیت‬ ‫سازمان‬ ‫د‬.‫کیږی‬ ‫ترسره‬ ‫کښی‬ ‫کاټ‬
».‫دی‬ ‫دوامداره‬ ‫فعالیتونه‬ ‫سازمان‬ ‫د‬
۱:-‫ځایوالی‬ ‫یو‬ ‫دولتونو‬ ‫د‬
‫د‬ ‫چی‬ ‫څخه‬ ‫کیدو‬ ‫ځای‬ ‫یو‬ ‫له‬ ‫دولتونو‬ ‫هغو‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫حقیقت‬ ‫په‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
‫د‬ ‫کښی‬ ‫سازمان‬ ‫په‬ ‫هیواد‬ ‫غړی‬ ‫هر‬ ،‫جوړیږی‬ ‫وی‬ ‫کړی‬ ‫السلیک‬ ‫یی‬ ‫اساسنامه‬ ‫سازمان‬
‫واسطه‬ ‫په‬ ‫استازی‬ ‫صالحیته‬ ‫با‬ ‫یو‬ ‫خپل‬‫که‬ ، ‫کوی‬ ‫دفاع‬ ‫څخه‬ ‫تګالرو‬ ‫او‬ ‫ګټو‬ ‫خپلو‬ ‫له‬
‫یو‬ ‫څنګ‬ ‫تر‬ ‫دی‬ ‫د‬ ‫خو‬ ، ‫دی‬ ‫دولتونه‬ ‫معموال‬ ‫بنسټګر‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫څه‬
.‫واچوو‬ ‫رڼا‬ ‫لنډه‬ ‫پری‬ ‫به‬ ‫دلته‬ ‫چی‬ ‫سته‬ ‫هم‬ ‫سازمانونه‬ ‫نادولتی‬ ‫شمیر‬
»‫د‬ ‫سربیره‬ ‫استازو‬ ‫پر‬ ‫هیوادونو‬ ‫د‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫لیک‬ ‫هوکړه‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫کار‬ ‫د‬
‫ټو‬ ‫د‬ ‫کارګرانو‬‫او‬ ‫غونډو‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫سی‬ ‫کوالی‬ ‫هم‬ ‫مشران‬ ‫کار‬ ‫او‬ ‫استازی‬ ‫لنو‬
.‫واخلی‬ ‫برخه‬ ‫کښی‬ ‫پریکړو‬
»‫د‬ ‫بلکی‬ ،‫دی‬ ‫نه‬ ‫استازی‬ ‫دولت‬ ‫خپل‬ ‫د‬ ‫غړی‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫مخابراتو‬ ‫او‬ ‫تلګراف‬ ‫د‬
.‫لری‬ ‫دنده‬ ‫کښی‬ ‫ټولنه‬ ‫دی‬ ‫په‬ ‫توګه‬ ‫په‬ ‫کارپوهانو‬ ‫او‬ ‫متخصصینو‬ ‫مسلکی‬
»‫خپ‬ ‫د‬ ‫قاضیان‬ ‫محکمی‬ ‫نړیوالی‬ ‫د‬ ‫راز‬ ‫دغه‬‫بلکی‬ ، ‫کوالی‬ ‫نسی‬ ‫استازیتوب‬ ‫هیواد‬ ‫ل‬
.‫څیړی‬ ‫توګه‬ ‫عادالنه‬ ‫په‬ ‫مسایل‬ ‫حقوقی‬ ‫ټول‬ ‫سره‬ ‫پام‬ ‫په‬ ‫ته‬ ‫اصل‬ ‫بیطرفی‬ ‫د‬
»‫ملتونو‬ ‫څو‬ ‫د‬ ‫بلکی‬ ، ‫وی‬ ‫نه‬ ‫استازی‬ ‫هیواد‬ ‫خپل‬ ‫د‬ ‫غړی‬ ‫سازمانونو‬ ‫ځینیو‬ ‫د‬
‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫پدیده‬ ‫نوی‬ ‫دغه‬ ‫پارلمان‬ ‫اروپا‬ ‫د‬ ، ‫لکه‬ ‫کوی‬ ‫استازیتوب‬
‫بدلونونو‬ ‫وروستیو‬‫او‬ ‫ودی‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫اروپایی‬ ‫د‬ ‫توګه‬ ‫ځانکړی‬ ‫په‬ ‫کښی‬ ‫لړ‬ ‫په‬
‫د‬ ‫جوړونی‬ ‫قانون‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫سازمانونو‬ ‫دی‬ ‫په‬ ، ‫سوه‬ ‫پیدا‬ ‫کښی‬ ‫بهیر‬ ‫په‬ ‫پرمختګ‬
.‫کوی‬ ‫ترسره‬ ‫دنده‬ ‫توګه‬ ‫په‬ ‫استازو‬ ‫د‬ ‫دولتونو‬ ‫د‬ ‫استازی‬ ‫مجلسونو‬
‫غړیتوب‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫اسامبله‬ ‫عمومی‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫یوازی‬ ‫استازی‬ ‫مجلسونو‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫څه‬ ‫که‬
‫حق‬‫د‬ ‫او‬ ‫زیاتوالی‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ‫پارلمان‬ ‫د‬ ‫کښي‬ ‫سازمانونو‬ ‫اروپایی‬ ‫په‬ ‫خو‬ ، ‫لری‬
‫تازه‬ ‫یوه‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫سازمان‬ ‫په‬ ، ‫رول‬ ‫زیاتیدونکی‬ ‫هغوی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫چارو‬ ‫په‬ ‫سازمانونو‬
‫د‬ ‫ګډون‬ ‫استازو‬ ‫د‬ ‫مجلسونو‬ ‫ملی‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫یو‬ ‫په‬ ‫ځکه‬ ، ‫ده‬ ‫نښه‬ ‫بدلون‬
‫ر‬ ‫په‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫نه‬ ‫لیری‬ ‫او‬ ‫ده‬ ‫ځیر‬ ‫په‬ ‫فدراسیون‬ ‫یو‬‫چی‬ ‫استازی‬ ‫هغه‬ ‫کښی‬ ‫اتلونک‬
‫غاړه‬ ‫پر‬ ‫هم‬ ‫مشری‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ،‫کیږی‬ ‫ټاکل‬ ‫خوا‬ ‫له‬ ‫خلګو‬ ‫د‬ ‫مستقمآ‬
.‫واخلی‬
۲:-‫السلیک‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬
‫نړیوال‬ ‫یوه‬ ‫د‬ ‫یوځایوالی‬ ‫دولتونو‬ ‫د‬ ، ‫وکړه‬ ‫یادونه‬ ‫مو‬ ‫مخکی‬ ‫چی‬ ‫څنګه‬ ‫لکه‬
‫اساسنامی‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫څنګ‬ ‫تر‬ ‫خو‬ ، ‫کیږی‬ ‫ګڼل‬ ‫عنصر‬ ‫مهم‬ ‫کښی‬ ‫ال‬ ‫په‬ ‫جوړیدا‬ ‫سازمان‬‫یا‬
‫یوځایوالی‬ ‫ډول‬ ‫هر‬ ‫دولتونو‬ ‫د‬ ‫پرته‬ ‫اساسنامی‬ ‫له‬ ‫دی‬ ‫اړین‬ ‫هم‬ ‫السلیکول‬ ‫بنسټلیک‬
‫د‬ ‫کښی‬ ‫صورت‬ ‫په‬ ‫تصویب‬ ‫نه‬ ‫د‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬ ‫کیدای‬ ‫سی‬ ‫نه‬ ‫سبب‬ ‫تاسیس‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫د‬

10. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
‫ټاکلی‬ ‫او‬ ‫لنډی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ،‫وی‬ ‫څیر‬ ‫په‬ ‫کنفرانسونو‬ ‫هغو‬ ‫د‬ ‫به‬ ‫کیدل‬ ‫ځای‬ ‫یو‬ ‫دولتونو‬
‫ک‬ ‫اچول‬ ‫الره‬ ‫په‬ ‫لپاره‬ ‫هدف‬ ‫ځانګړی‬ ‫او‬ ‫مودی‬‫له‬ ‫نظریاتو‬ ‫د‬ ‫برخوالو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫یږی‬
.‫مومی‬ ‫پای‬ ‫وروسته‬ ‫تبادلی‬
، ‫لری‬ ‫ښیګڼی‬ ‫دوه‬ ‫السلیک‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬
۱:-‫اعالن‬ ‫موجودیت‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫د‬
۲:-‫کول‬ ‫پیدا‬ ‫هویت‬ ‫نړیووال‬ ‫او‬ ‫حقوقی‬
‫مخی‬ ‫له‬ ‫تړونونو‬ ‫اړخیزه‬ ‫څو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫اعالن‬ ‫موجودیت‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫د‬
)‫حقوق‬ ‫معاهداتو‬ ( ‫لکه‬ ‫کیږی‬ ‫رامنځته‬‫برخه‬ ‫مهمه‬ ‫یوه‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬
‫لپاره‬ ‫جوړیدلو‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫تصویب‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬ ‫اساس‬ ‫دی‬ ‫په‬ ‫تشکیلوی‬
.‫نلری‬ ‫الزامیت‬ ‫اجرا‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬ ‫پرته‬ ‫تصویب‬ ‫له‬ ‫او‬ ‫ده‬ ‫اړتیا‬ ‫لومړنی‬
‫د‬ ، ‫لری‬ ‫توپیر‬ ‫سازمانه‬ ‫تر‬ ‫سازمان‬ ‫بهیر‬ ‫السلیکولو‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫یادونی‬ ‫د‬
‫سازمان‬ ‫ځینو‬‫تر‬ ‫خوا‬ ‫له‬ ‫دولتونو‬ ‫ټولو‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫او‬ ‫زیاتو‬ ، ‫لږو‬ ‫د‬ ‫اساسنامه‬ ‫ونو‬
‫له‬ ‫هیوادونو‬ ‫ځانګړو‬ ‫څو‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫اساسنامی‬ ‫ځینی‬ ‫خو‬ ‫کړځی‬ ‫وړ‬ ‫اجرا‬ ‫د‬ ‫وروسته‬ ‫السلیک‬
.‫ګرځی‬ ‫وړ‬ ‫اجرا‬ ‫د‬ ‫وروسته‬ ‫السلیک‬ ‫تر‬ ‫خوا‬
‫منشور‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬۱۱۴‫په‬ ‫مادی‬ ‫می‬۳‫ملګرو‬ ‫د‬ (( ‫راغلی‬ ‫کښی‬ ‫فقره‬ ‫مه‬
‫امنی‬ ‫د‬ ‫منشور‬ ‫ملتونو‬‫وروسته‬ ‫السلیک‬ ‫تر‬ ‫غړو‬ ‫دایمی‬ ‫غیر‬ ‫او‬ ‫دایمی‬ ‫پنځه‬ ‫د‬ ‫شورا‬ ‫ت‬
.))‫ګرځی‬ ‫وړ‬ ‫اجرا‬
‫منشور‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬ ‫د‬ ، ‫لری‬ ‫شرایط‬ ‫ورته‬ ‫هم‬ ‫اژانس‬ ‫اټومی‬ ‫نړیوال‬ ‫انرژی‬ ‫د‬۲۱
‫هیوادونو‬ ‫محدودو‬ ‫څو‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫اساسنامه‬ ‫سازمان‬ ‫انرژی‬ ‫اټومی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫کوی‬ ‫حکم‬ ‫ماده‬ ‫مه‬
‫ورو‬ ‫السلیک‬ ‫تر‬ ‫خوا‬ ‫له‬ ‫قدرتونو‬ ‫هستوی‬ ‫د‬ ‫یعنی‬.‫ده‬ ‫وړ‬ ‫اجرا‬ ‫د‬ ‫سته‬
‫سره‬ ‫متقضیانو‬ ‫سیاسی‬ ‫له‬ ‫اساسنامه‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫یادونی‬ ‫د‬
‫پلی‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬ ، ‫لری‬ ‫جوړښت‬ ‫منسجم‬ ‫چی‬ ‫سازمانونه‬ ‫هغه‬ ، ‫لری‬ ‫اړیکه‬ ‫مستقیمه‬
.‫ټولنه‬ ‫اروپایی‬ ‫لکه‬ ‫لری‬ ‫اړتیا‬ ‫ته‬ ‫السلیک‬ ‫غړو‬ ‫ټولو‬ ‫د‬ ‫یی‬ ‫کیدل‬
‫اساسنامی‬ ‫د‬ ، ‫کول‬ ‫پیدا‬ ‫هویت‬ ‫نړیوال‬ ‫او‬ ‫حقوقی‬‫حقوقی‬ ‫ته‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫السلیک‬
‫هویت‬ ‫حقوقی‬ ‫برخمنوی‬ ‫یی‬ ‫څخه‬ ‫تکالیفو‬ ‫او‬ ‫حقوقو‬ ‫ځانګړو‬ ‫له‬ ‫او‬ ‫وربخښی‬ ‫هویت‬
‫په‬ ‫هیوادونو‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫ورکوی‬ ‫خپلواکی‬ ‫کښی‬ ‫چارو‬ ‫خپلو‬ ‫په‬ ‫ته‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬
‫کړنو‬ ‫خپلو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ، ‫کوی‬ ‫خوندی‬ ‫څخه‬ ‫توپیر‬ ‫ډول‬ ‫هر‬ ‫هل‬ ‫یی‬ ‫وړاندی‬
‫اقداماتو‬ ‫او‬‫په‬ ‫کوونکو‬ ‫کار‬ ‫او‬ ‫توکو‬ ‫بودیجی‬ ‫د‬ ‫راز‬ ‫همدا‬ ‫لری‬ ‫مسؤلیت‬ ‫وړاندی‬ ‫پر‬
.‫لری‬ ‫استقالل‬ ‫کښی‬ ‫برخه‬
۳:-‫اهداف‬ ‫ګډ‬:
‫ګډی‬ ‫کښی‬ ‫چوکاټ‬ ‫په‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫خاطر‬ ‫په‬ ‫تامین‬ ‫د‬ ‫ګټو‬ ‫عامه‬ ‫د‬ ‫دولتونه‬
‫ساحه‬ ‫او‬ ‫حدود‬ ‫فعالیت‬ ‫د‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫حقیقت‬ ‫په‬ ‫موخی‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ، ‫وړی‬ ‫مخ‬ ‫پر‬ ‫موخی‬
، ‫کوی‬ ‫ګوته‬ ‫په‬....‫سو‬ ‫ویشالی‬ ‫برخو‬ ‫دوو‬ ‫په‬ ‫لری‬ ‫موخی‬ ‫ګډی‬ ‫چی‬ ‫سازمانونه‬ ‫هغه‬
‫سازمانونه‬ ‫لرونګی‬ ‫اهدافو‬ ‫عمومی‬ ‫د‬ :‫الف‬
‫سازمانونه‬ ‫لرونکی‬ ‫اهدافو‬ ‫ځانګړی‬ ‫د‬ :‫ب‬
‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ، ‫تعقیبوی‬ ‫موخی‬ ‫دواړه‬ ‫پورتنی‬ ‫چی‬ ‫سازمان‬ ‫ستر‬ ‫او‬ ‫مهم‬ ‫ټولو‬ ‫تر‬
‫شم‬ ‫د‬ ، ‫لری‬ ‫اهداف‬ ‫ځانګړی‬ ‫چی‬ ‫سازمانونه‬ ‫هغه‬ ،‫دی‬ ‫سازمان‬‫ډیر‬ ‫خورا‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫یر‬
:‫لکه‬ ‫لری‬ ‫موخی‬ ‫بیالبیلی‬ ‫چی‬ ‫سو‬ ‫بللی‬ ‫ځانګړی‬ ‫ځکه‬ ‫سازمانونه‬ ‫ډول‬ ‫دا‬ ‫دی‬

11. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
»‫پوځی‬–) ‫سنټو‬ ، ‫وارسا‬ ، ‫ناټو‬ (
»‫سیاسی‬-) ‫سازمان‬ ‫هیوادونو‬ ‫اسالمی‬ ‫(د‬
»‫اقتصادی‬–‫سازمان‬ ‫(شانګهای‬–)‫ټولنه‬ ‫اقتصادی‬ ‫اروپا‬ ‫د‬
»‫فرهنګی‬–) ‫یونیسکو‬ (
‫لری‬ ‫مسؤلیت‬ ‫سازمان‬ ‫هر‬ ‫بلکی‬ ، ‫دی‬ ‫نه‬ ‫مهمی‬ ‫موخی‬ ‫ګډی‬ ‫یوازی‬ ‫صورت‬ ‫هر‬ ‫په‬‫څو‬ ‫تر‬
.‫ورواغوندی‬ ‫جامه‬ ‫عمل‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫موخو‬ ‫خپلو‬
۴:-:‫اړتیا‬ ‫واحدونو‬ ‫اداری‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫د‬
، ‫سربیره‬ ‫لرلو‬ ‫په‬ ‫موخو‬ ‫ګډو‬ ‫اود‬ ‫تصویب‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬ ،‫ځایوالی‬ ‫یو‬ ‫پر‬ ‫دولتونو‬ ‫د‬
‫ارګانونو‬ ‫او‬ ‫څانګو‬ ‫اداری‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫سازمان‬ ‫یوه‬‫نړیوال‬ ‫یو‬ ‫که‬ ، ‫دی‬ ‫اړین‬ ‫هم‬ ‫شتون‬
‫ونلری‬ ‫څانګی‬ ‫اجرائیوی‬ ‫او‬ ‫اداری‬ ‫چی‬ ‫کله‬ ‫خو‬ ،‫ولری‬ ‫ځانګړتیاوی‬ ‫ټولی‬ ‫سازمان‬
‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ، ‫کړی‬ ‫ترسره‬ ‫توګه‬ ‫سمه‬ ‫په‬ ‫فعالیتونه‬ ‫خپل‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫ناشونی‬
‫کښی‬ ‫برخه‬ ‫په‬ ‫اچونی‬ ‫رایه‬ ‫او‬ ‫ترکیب‬ ‫د‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫هر‬ ، ‫کتو‬ ‫په‬ ‫ته‬ ‫موخو‬
‫لری‬ ‫څاګی‬ ‫مختلفی‬.
‫باید‬ )‫اسامبله‬ ‫عمومی‬ ( ‫او‬ )‫(سکرتریت‬ ‫څانګی‬ ‫اساسی‬ ‫دوه‬ ‫لږه‬ ‫تر‬ ‫لږ‬ ‫سازمان‬ ‫هر‬
‫کول‬ ‫همغږی‬ ‫چارو‬ ‫اړونده‬ ‫او‬ ‫ثبت‬ ‫اسنادو‬ ‫د‬ ، ‫فعالیت‬ ‫د‬ ‫هیوادونو‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ، ‫ولری‬
‫کنفرانسونو‬ ‫او‬ ‫غونډو‬ ‫د‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫هیوادونو‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ‫راز‬ ‫همدغه‬ ‫او‬ ‫سکرتریت‬ ‫د‬
.‫دی‬ ‫څخه‬ ‫دندو‬ ‫له‬ ‫اسامبلی‬ ‫عمومی‬ ‫د‬ ‫سمبالول‬
۵:-:‫غځونه‬ ‫او‬ ‫دوام‬ ‫فعالیت‬ ‫د‬
، ‫کوی‬ ‫مرسته‬ ‫ورسره‬ ‫کښی‬ ‫رسیدو‬ ‫په‬ ‫ته‬ ‫موخو‬ ‫خپلو‬ ‫هڅی‬ ‫دوامداره‬ ‫سازمان‬ ‫یوه‬ ‫د‬
‫ډول‬ ‫دی‬ ‫د‬ ‫نو‬ ، ‫څرخی‬ ‫مسایلو‬ ‫نړیوالو‬ ‫پر‬ ‫فعالیتونه‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫دا‬
‫چی‬ ‫وینو‬ ‫اساس‬ ‫همدی‬ ‫په‬ ، ‫لری‬ ‫اړتیا‬ ‫ته‬ ‫فعالیتونو‬ ‫دوامداره‬ ‫او‬ ‫دایمی‬ ‫حل‬ ‫مسلو‬
‫سازمانون‬ ‫شمیر‬ ‫یو‬.‫ټاکلی‬ ‫دی‬ ‫نه‬ ‫مهالویش‬ ‫ځانګړی‬ ‫ته‬ ‫دوام‬ ‫فعالیتونو‬ ‫خپل‬ ‫د‬ ‫و‬
‫پر‬ ‫مسولیت‬ ‫امنیت‬ ‫او‬ ‫سولی‬ ‫نړیوالی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ،‫مثال‬
‫په‬ ‫نیټه‬ ‫ځانګړی‬ ‫لپاره‬ ‫رسیدو‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫هدف‬ ‫دغه‬ ‫خپل‬ ‫چی‬ ‫کوالی‬ ‫سی‬ ‫نه‬ ، ‫لری‬ ‫غاړه‬
‫ټ‬ ‫چی‬ ‫کوالی‬ ‫سی‬ ‫نه‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫روغتیا‬ ‫د‬ ‫راز‬ ‫همدا‬ ، ‫کړی‬ ‫ګوته‬‫نړیوال‬ ‫ول‬
.‫کړی‬ ‫پیشبینی‬ ‫کښی‬ ‫چوکاټ‬ ‫په‬ ‫مودی‬ ‫ټاکلی‬ ‫یوی‬ ‫د‬ ‫مسایل‬ ‫روغتیایی‬
‫سازمانونه‬ ‫ډول‬ ‫دغه‬ ، ‫ده‬ ‫محدوده‬ ‫یی‬ ‫موده‬ ‫فعالیت‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫سته‬ ‫هم‬ ‫سازمانونه‬ ‫داسی‬
‫ډبرو‬ ‫د‬ ، ‫ډول‬ ‫په‬ ‫مثال‬ ‫د‬ ، ‫رسوی‬ ‫ته‬ ‫پای‬ ‫دنده‬ ‫خپله‬ ‫وروسته‬ ‫رسیدو‬ ‫له‬ ‫ته‬ ‫هدف‬
‫په‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬ ‫ټولنی‬ ‫فوالدو‬ ‫او‬ ‫سکرو‬۷۹‫ماده‬‫فعالیت‬ ‫ټولنی‬ ‫د‬ ‫کښی‬۰۴‫کاله‬
‫په‬ ‫کله‬ ‫هر‬ ‫چی‬ ‫وه‬ ‫سوی‬ ‫وړاندوینه‬ ‫داسی‬ ‫هم‬ ‫کښی‬ ‫تړون‬ ‫په‬ ‫وارسا‬ ‫د‬ ، ‫دی‬ ‫سوی‬ ‫ټاکل‬
.‫کیږی‬ ‫بلل‬ ‫ړنګ‬ ‫تړون‬ ، ‫سو‬ ‫ټینګ‬ ‫امنیت‬ ‫پشپړ‬ ‫کښی‬ ‫اروپا‬
‫اهمیت‬ ‫او‬ ‫محتوا‬ ‫بحث‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬
Importance and Scope of International Organizations
Scope‫تدریس‬ ‫علومو‬ ‫سیاسی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫کله‬ ‫مخکی‬ ‫کلونه‬ ‫څخه‬ ‫نن‬ ‫له‬ :‫محتوا‬ ‫بحث‬ ‫د‬ ‫یا‬
‫نن‬ ‫چی‬ ‫دا‬ ، ‫کیدل‬ ‫بحثونه‬ ‫کښی‬ ‫باره‬ ‫په‬ ‫داری‬ ‫حکومت‬ ‫او‬ ‫سیاست‬ ‫د‬ ‫به‬ ‫تنها‬ ‫نو‬ ‫کیدی‬
‫په‬ ، ‫پاته‬ ‫دی‬ ‫نه‬ ‫حال‬ ‫پخوانی‬ ‫خپل‬ ‫پر‬ ‫مضومون‬ ‫هیڅ‬ ‫نو‬ ‫موندلی‬ ‫پراختیا‬ ‫علومو‬ ‫سبا‬

12. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
‫ن‬ ‫تر‬ ‫مضمون‬ ‫د‬ ‫علومو‬ ‫سیاسی‬ ‫د‬ ‫سبا‬ ‫نن‬ ‫اساس‬ ‫همدی‬‫موضوعګانی‬ ‫مختلفی‬ ‫الندی‬ ‫امه‬
، ‫اړیکی‬ ‫نړیوالی‬ ، ‫حقوق‬ ‫بشری‬ ‫لکه‬ ،‫کیږی‬ ‫څیړل‬ ‫او‬ ‫تدریس‬ ‫لری‬ ‫رول‬ ‫حیاتی‬ ‫چی‬
‫د‬ ، ‫موضوعګانی‬ ‫نوری‬ ‫سلګونو‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫یی‬ ‫دالیل‬ ‫سیاسی‬ ‫او‬ ‫غربت‬ ، ‫جنګ‬ ، ‫ډیپلوماسی‬
‫ډیر‬ ‫سبا‬ ‫نن‬ ‫چی‬ ‫دی‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫یی‬ ‫یو‬ ‫کښی‬ ‫منځ‬ ‫په‬ ‫موضوعګانو‬ ‫مهمو‬ ‫دغو‬
‫موض‬ ‫او‬ ‫مضمون‬ ‫مهم‬.‫ده‬ ‫ځیدلی‬ّ‫ر‬‫ګ‬ ‫وع‬
‫د‬‫دی‬ ‫پر‬ ‫مضمون‬ ‫دغه‬ ، ‫ده‬ ‫صافا‬ ‫او‬ ‫واضع‬ ‫خورا‬ ‫محتوا‬ ‫بحث‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬
‫نړیوالو‬ ‫د‬ ،‫راځی‬ ‫او‬ ‫راغلی‬ ‫ته‬ ‫منځ‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫څنګه‬ ‫چی‬ ‫کوی‬ ‫بحث‬
‫اړیکو‬ ‫نړیوالو‬ ‫پر‬ ‫تاسی‬ ‫دهغوی‬ ‫او‬ ،‫،ضرورت،معصریت‬ ‫دالیل‬ ‫راتګ‬ ‫منځ‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬
‫داس‬ ‫او‬ ‫ورکړی‬ ‫راکړی‬ ‫نړیوالی‬ ‫او‬.‫څیړی‬ ‫موضوعګانی‬ ‫نورو‬ ‫ی‬
‫منځ‬ ‫تر‬ ‫ملکونو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫اړیکی‬ ‫ډول‬ ‫هر‬ ‫کښی‬ ‫محتوا‬ ‫په‬ ‫بحث‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬
.‫کیږی‬ ‫څیړل‬ ‫ډول‬ ‫واضع‬ ‫په‬ ‫ټولی‬ ‫هغه‬ ‫نیسی‬ ‫صورت‬
Importance-:‫اهمیت‬
‫خلگو‬ ‫چی‬ ‫دی‬ ‫ختم‬ ‫نور‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬‫او‬ ‫ژوند‬ ‫خپل‬ ‫ډول‬ ‫یوازی‬ ‫په‬ ‫دولتونو‬ ‫او‬ ‫،اولسونو‬
‫په‬ ‫او‬ ، ‫بیولی‬ ‫مخته‬ ‫چاری‬‫قناعت‬ ‫یی‬ ‫هغه‬ ‫په‬ ‫او‬ ‫درلودل‬ ‫یی‬ ‫چی‬ ‫څه‬ ‫لږ‬ ‫هغه‬
‫کښی‬ ‫تنهای‬ ‫په‬ ‫به‬ ‫دولتونو‬ ‫چی‬ ‫چیری‬ ‫وختونه‬ ‫هغه‬ ‫دی‬ ‫ختم‬ ‫نور‬ ، ‫کاوه‬
.‫بیول‬ ‫مخته‬ ‫یی‬ ‫به‬ ‫کارونه‬ ‫خپل‬ ‫او‬ ‫وه‬ ‫موجود‬
، ‫شی‬ ‫اعالنوالی‬ ‫طرفی‬ ‫بی‬ ‫هم‬ ‫نه‬ ‫او‬ ‫اوسیدای‬ ‫نسی‬ ‫یوازی‬ ‫هیواد‬ ‫یو‬ ‫هیڅ‬ ‫سبا‬ ‫نن‬
‫ملک‬ ‫بل‬ ‫پر‬ ‫ملک‬ ‫یو‬ ‫حتمآ‬ ‫سبا‬ ‫نن‬‫لپاره‬ ‫راوړلو‬ ‫ته‬ ‫الس‬ ‫او‬ ‫ساتلو‬ ‫د‬ ‫ګټو‬ ‫خپلو‬ ‫د‬
‫خپلی‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ‫ورګډیږی‬ ‫کښی‬ ‫سازمان‬ ‫سیمیز‬ ‫یا‬ ‫نړیوال‬ ‫کوم‬ ‫په‬ ‫هم‬ ‫به‬ ‫یا‬ ‫کوی‬ ‫تکیه‬
.‫راوړی‬ ‫ته‬ ‫الس‬ ‫مالتړ‬ ‫او‬ ‫فایدی‬ ‫خاصی‬ ‫کښی‬ ‫وخت‬ ‫په‬ ‫ضرروت‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫وساتی‬ ‫ګټی‬
‫او‬ ‫اتحاد‬ ‫خپل‬ ‫په‬ ‫سازمانونو‬ ‫دي‬ ، ‫دی‬ ‫زیات‬ ‫خورا‬ ‫اهمیت‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬
‫همک‬‫کښی‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫په‬ ، ‫کړیده‬ ‫مرسته‬ ‫زیاته‬ ‫خورا‬ ‫بل‬ ‫د‬ ‫یو‬ ‫نن‬ ‫سره‬ ‫اریو‬
، ‫علمی‬ ،‫کلتوری‬ ،‫اقتصادی‬ ، ‫سیاسی‬ ‫په‬ ‫سره‬ ‫بل‬ ‫د‬ ‫یو‬ ‫هیوادونه‬
‫خپلو‬ ‫ځانونه‬ ‫او‬ ‫کوی‬ ‫مرستی‬ ‫کښی‬ ‫برخو‬ ‫نورو‬ ‫سلګونو‬ ‫او‬ ،‫صحت‬ ،‫تحقیقاتی،ټولنیزی‬
‫سازمان‬ ‫ډیرو‬ ‫څومره‬ ‫هر‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫هیواد‬ ‫یو‬ ،‫رسوی‬ ‫ته‬ ‫مقاصدو‬ ‫خاصو‬‫ولری‬ ‫غړیتوب‬ ‫ونو‬
‫په‬ ‫نو‬ ،‫شی‬ ‫راوړالی‬ ‫السته‬ ‫سهولتونه‬ ‫او‬ ،‫امکانات‬ ، ‫مالتړ‬ ‫ډیر‬ ‫اندازه‬ ‫همغوره‬ ‫په‬
‫څخه‬ ‫اهمیت‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫مهمه‬ ‫خورا‬ ‫مطالعه‬ ‫غړیتوب‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫اساس‬ ‫همدی‬
.‫ده‬ ‫ډک‬
Membership in International Organizations
‫غړیتوب‬ ‫کښی‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫په‬
‫چی‬ ‫دا‬‫چی‬ ‫ده‬ ‫خبره‬ ‫معلومه‬ ‫نو‬ ‫دی‬ ‫څخه‬ ‫هیوادونو‬ ‫له‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬
‫اساسنامی‬ ‫په‬ ‫سازمانونو‬ ‫د‬ ‫داخلیدل‬ ‫یا‬ ‫منل‬ ‫هیوادونو‬ ‫د‬ ، ‫منی‬ ‫غړی‬ ‫سازمانونه‬
‫کښی‬ ‫بنسټلیک‬ ‫خپل‬ ‫په‬ ‫کښی‬ ‫برخه‬ ‫په‬ ‫شمول‬ ‫د‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫هر‬ ،‫لری‬ ‫اړه‬ ‫پوری‬
.‫لری‬ ‫شرایط‬
‫س‬ ‫بعضی‬ ،‫دی‬ ‫خالص‬ ‫مخ‬ ‫پر‬ ‫هیوادونو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫بعضی‬‫اساس‬ ‫پر‬ ‫شرایطو‬ ‫د‬ ‫ازمانونه‬

13. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
‫وچی‬ ‫بلی‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫وی‬ ‫محدود‬ ‫پوری‬ ‫وچی‬ ‫یوی‬ ‫په‬ ‫صرف‬ ‫سازمانونه‬ ‫بعضی‬ ،‫منی‬ ‫غړی‬
‫خاصو‬ ‫بعضو‬ ‫صرف‬ ‫حق‬ ‫غړیتوب‬ ‫کښی‬ ‫سازمانونو‬ ‫بعضو‬ ‫په‬ ‫او‬ ، ‫منی‬ ‫نه‬ ‫هیوادونه‬
.‫وی‬ ‫سوی‬ ‫ورکول‬ ‫ته‬ ‫هیوادونو‬
‫ناټ‬ ، ‫دی‬ ‫سازمان‬ ‫خالص‬ ‫پلوه‬ ‫له‬ ‫غړیتوب‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ :‫مثال‬‫سازمان‬ ‫و‬
.‫دی‬ ‫سازمانونه‬ ‫محدود‬ ‫ټولنه‬ ‫اروپایی‬ ‫او‬
‫د‬ ‫مشرتابه‬ ‫او‬ ‫غړی‬ ‫سازمان‬ ‫نو‬ ،‫کیږی‬ ‫خواست‬ ‫غړیتوب‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫سازمان‬ ‫یو‬ ‫چی‬ ‫کله‬
‫یو‬ ‫د‬ ‫وخت‬ ‫بعضی‬ ، !‫نه‬ ‫که‬ ‫او‬ ‫کړی‬ ‫قبول‬ ‫غړی‬ ‫نوی‬ ‫چی‬ ‫کوی‬ ‫پریکړه‬ ‫اساس‬ ‫پر‬ ‫رایوو‬
‫ساز‬ ‫په‬ ‫ته‬ ‫هیواد‬ ‫مشخص‬ ‫یو‬ ‫چی‬ ‫سی‬ ‫کوالی‬ ‫خواست‬ ‫غړو‬ ‫نور‬ ‫له‬ ‫غړی‬ ‫دایمی‬ ‫سازمان‬‫مان‬
.‫کیږی‬ ‫اساس‬ ‫پر‬ ‫دالیلو‬ ‫د‬ ‫همیشه‬ ‫خواست‬ ‫دغه‬ ‫او‬ ‫سی‬ ‫ورکړل‬ ‫ځای‬ ‫کښی‬
‫یو‬ ‫د‬ ‫ټول‬ ‫هغه‬ ‫چی‬ ‫لری‬ ‫وجود‬ ‫شرایط‬ ‫ځانګړی‬ ‫لپاره‬ ‫غړیتوب‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫سازمان‬ ‫یو‬ ‫په‬
‫بعضو‬ ‫د‬ ‫به‬ ‫سره‬ ‫هغه‬ ‫په‬ ‫چی‬ ‫کیږی‬ ‫اخیستل‬ ‫ژمنه‬ ‫څخه‬ ‫هیوادونو‬ ‫له‬ ‫پواسطه‬ ‫ژمنلیک‬
.‫کیږی‬ ‫درناوی‬ ‫ټکو‬ ‫خاصو‬
‫غ‬ ‫ناظر‬ :‫غړی‬ ‫څاروونکی‬ ‫یا‬ ‫ناظر‬‫دی‬ ‫څخه‬ ‫غړی‬ ‫هغه‬ ‫له‬ ‫عبارت‬ ‫کښی‬ ‫سازمان‬ ‫یو‬ ‫په‬ ‫ړی‬
‫غړو‬ ‫ډول‬ ‫دغه‬ ، ‫نلری‬ ‫حق‬ ‫رایی‬ ‫او‬ ‫پریکړی‬ ‫کومی‬ ‫د‬ ‫خو‬ ‫وی‬ ‫حاضر‬ ‫کښی‬ ‫غونډو‬ ‫په‬ ‫چی‬
‫د‬ ‫څخه‬ ‫سازمان‬ ‫له‬ ‫سی‬ ‫کوالی‬ ‫او‬ ‫کیږی‬ ‫ورکول‬ ‫حق‬ ‫وینا‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫ناستو‬ ‫کلنیو‬ ‫په‬ ‫ته‬
.‫وکړی‬ ‫غوښتنه‬ ‫غړیتوب‬ ‫دایمی‬ ‫او‬ ‫مرستو‬
‫غړی‬ ‫ناظر‬ ‫اکثر‬ ‫کښی‬ ‫سازمانونو‬ ‫بعضی‬ ‫په‬‫ډول‬ ‫په‬ ‫غړو‬ ‫دایمی‬ ‫د‬ ‫وروسته‬ ‫کلنو‬ ‫د‬
.‫دی‬ ‫سوی‬ ‫زیات‬ ‫یی‬ ‫حقوق‬ ‫او‬ ‫سوی‬ ‫پیژندل‬
‫په‬ ‫هیوادونو‬ ‫د‬ ‫وتل‬ ‫څخه‬ ‫هغه‬ ‫له‬ ‫او‬ ‫داخلیدل‬ ‫ته‬ ‫سازمان‬ ‫یو‬ :‫وتل‬ ‫څخه‬ ‫سازمان‬ ‫له‬
‫د‬ ، ‫نکړی‬ ‫عملی‬ ‫شرایط‬ ‫سازمان‬ ‫کوم‬ ‫د‬ ‫هیواد‬ ‫کوم‬ ‫چیری‬ ‫که‬ ‫خو‬ ، ‫ده‬ ‫خوښه‬ ‫خپله‬
‫هوکړه‬ ‫د‬ ،‫وکړی‬ ‫کار‬ ‫کوم‬ ‫خالف‬ ‫هیوادونو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬‫نو‬ ، ‫نکړی‬ ‫عمل‬ ‫ژمنی‬ ‫لیک‬
‫په‬ ‫جزا‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫یی‬ ‫یا‬ ، ‫واخلی‬ ‫غړیتوب‬ ‫څخه‬ ‫هیوادونو‬ ‫ډول‬ ‫دغه‬ ‫له‬ ‫سی‬ ‫کوالی‬ ‫سازمان‬
.‫وځنډوی‬ ‫غړیتوب‬ ‫ډول‬
‫د‬ ‫کښی‬ ‫هیوادونو‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ‫چیری‬ ‫که‬ ‫امله‬ ‫له‬ ‫ستونزو‬ ‫داخلی‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫وخت‬ ‫بعضی‬
‫س‬ ‫له‬ ‫او‬ ‫سی‬ ‫اخیستالی‬ ‫غړیتوب‬ ‫الری‬ ‫له‬ ‫اچوونی‬ ‫رایی‬ ‫اکثریت‬ ‫د‬ ‫څخه‬ ‫غړی‬ ‫کوم‬‫ازمان‬
‫غړی‬ ‫باید‬ ‫چی‬ ‫لری‬ ‫شرایط‬ ‫مالیاتی‬ ‫او‬ ‫مالی‬ ‫سازمانونه‬ ‫بعضی‬ .‫سی‬ ‫شړالی‬ ‫یی‬ ‫څخه‬
‫دغه‬ ‫هیواد‬ ‫کوم‬ ‫چیری‬ ‫که‬ ‫واچوی‬ ‫مالیات‬ ‫اندازه‬ ‫معینه‬ ‫یوه‬ ‫کال‬ ‫هر‬ ‫هیوادونه‬
‫اخیستل‬ ‫تری‬ ‫غړیتوب‬ ‫هم‬ ‫یا‬ ‫سی‬ ‫وځنډول‬ ‫یی‬ ‫غړیتوب‬ ‫شاید‬ ‫نکړی‬ ‫تحویل‬ ‫مالیات‬
.‫کیږی‬
‫کل‬ ‫چی‬ ‫کښی‬ ‫سازمان‬ ‫:په‬ ‫ځنډونه‬ ‫دغړیتوب‬‫نو‬ ‫کیږی‬ ‫مرتکب‬ ‫اشتباه‬ ‫د‬ ‫غړی‬ ‫کوم‬ ‫ه‬
‫یی‬ ‫لپاره‬ ‫مودی‬ ‫څه‬ ‫د‬ ‫ډول‬ ‫په‬ ‫جزا‬ ‫د‬ ‫وخت‬ ‫بعضی‬ ‫او‬ ، ‫کیږی‬ ‫ځنډول‬ ‫یی‬ ‫غړیتوب‬
.‫کیږی‬ ‫ځنډول‬ ‫غړیتوب‬
‫فصل‬ ‫دریم‬
‫ګټی‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬
: ‫اول‬‫متهد‬ ‫سره‬ ‫هیوادونه‬ ‫ټول‬ ‫او‬ ‫ټینګوي‬ ‫اړیکې‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫قومونو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬
‫ی‬ ‫په‬ ‫قومونو‬ ‫ټولو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کوي‬‫اروپایي‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫څه‬ ‫که‬ ‫کوي‬ ‫مرسته‬ ‫کې‬ ‫کولو‬ ‫ځاي‬ ‫و‬

14. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
( ‫خوپه‬ ‫دې‬ ‫نه‬ ‫زیات‬ ‫نه‬ ‫اتحاد‬ ‫ایز‬ ‫سیمه‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫حیثیت‬ ‫اتحادیي‬۱۷۷۷‫کال‬ ‫میالدي‬ )
( ‫د‬ ‫اروپا‬ ‫د‬ ، ‫یورو‬ ‫یي‬ ‫نیټه‬ ‫اوله‬ ‫په‬ ‫جنوري‬ ‫د‬ ‫کې‬۱۲‫پیسه‬ ( ‫کرنسي‬ ‫هیوادونو‬ )
‫ح‬ ‫فرد‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫باندې‬ ‫اروپا‬ ‫په‬ ‫کې‬ ‫راتلونکې‬ ‫په‬ ‫چې‬ ‫ده‬ ‫ممکن‬ ‫هم‬ ‫دا‬ ‫او‬ ‫ټاکلي‬ )‫کومت‬
‫وي‬.
: ‫دوهم‬‫شي‬ ‫ونه‬ ‫هیوادونه‬ ‫دغه‬ ‫او‬ ‫شي‬ ‫وران‬ ‫سره‬ ‫کې‬ ‫خپلو‬ ‫په‬ ‫هیوادونه‬ ‫دوه‬ ‫چیرې‬ ‫که‬
‫اوموهمه‬ ‫موثره‬ ‫یوه‬ ‫اداره‬ ‫نړیواله‬ ‫کې‬ ‫صورت‬ ‫دې‬ ‫نوپه‬ ‫راوباسي‬ ‫الره‬ ‫حل‬ ‫د‬ ‫چې‬ ‫کړاې‬
‫کوي‬ ‫سوله‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫هیوادونو‬ ‫دواړو‬ ‫مرسته‬ ‫په‬ ‫استاذو‬ ‫خپلو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫لري‬ ‫ونډه‬.
: ‫دریم‬‫مرسته‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬‫شي‬ ‫کوالي‬ ‫دي‬ ‫مختګ‬ ‫پر‬ ‫په‬ ‫مخ‬ ‫چې‬ ‫هیوادونه‬ ‫هغه‬
‫کړي‬ ‫پرمختلل‬ ‫هیواد‬ ‫خپل‬ ‫او‬ ‫کړي‬ ‫السه‬ ‫تر‬ ‫تجربه‬ ‫څخه‬ ‫هیوادونو‬ ‫مختللي‬ ‫پر‬ ‫د‬ ‫چې‬.
: ‫څلورم‬‫ټکنالوژي‬ ، ‫ساینس‬ ، ‫دفاع‬ ، ‫صنعت‬ ، ‫زراعت‬ ‫مرسته‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬
‫د‬ ‫برخې‬ ‫نورې‬ ‫او‬ ، ‫اقتصاد‬ ، ‫طب‬ ،‫کیدو‬ ‫ښه‬‫ځي‬ ‫ته‬ ‫خوا‬.
: ‫پنځم‬‫ه‬ ‫ادار‬ ‫نړیواله‬‫او‬ ‫تشکیل‬ ‫په‬ ‫معاهدو‬ ) ‫الطراف‬ ‫کثیرا‬ ( ‫اړخیزه‬ ‫څو‬ ‫په‬
‫لري‬ ‫ونډه‬ ‫فعاله‬ ‫کې‬ ‫تکمیل‬.
: ‫شپږم‬‫ریاستونو‬ ‫د‬ ‫رنګه‬ ‫همدا‬ ‫ځي‬ ‫مخ‬ ‫پر‬ ‫تحفظ‬ ‫او‬ ‫امن‬ ‫مرسته‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬
‫ښه‬ ‫په‬ ‫حل‬ ‫مسایلو‬ ‫د‬ ‫مذاکرات‬ ‫ځاي‬ ‫پر‬ ‫جګړي‬ ‫د‬ ‫کوي‬ ‫مختګ‬ ‫پر‬ ‫اړیکې‬ ‫دوستانه‬ ‫منځ‬ ‫تر‬
‫نړي‬ ‫ټولې‬ ‫د‬ ‫چې‬ ‫کوم‬ ‫شي‬ ‫راویستالى‬ ‫توګه‬‫ګرځي‬ ‫سبب‬ ‫تحفظ‬ ‫او‬ ‫امن‬ ‫د‬.
: ‫اووم‬‫ته‬ ‫یومیز‬ ‫مذاکراتو‬ ‫د‬ ‫ځاي‬ ‫یو‬ ‫قومونه‬ ‫نړي‬ ‫د‬ ‫مرسته‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬
‫کوي‬ ‫کوښښ‬ ‫حلولو‬ ‫د‬ ‫ستونزو‬ ‫اقتصادي‬ ‫نړېوالو‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کیني‬.
: ‫اتم‬‫په‬ ‫څخه‬ ‫وسایلو‬ ‫او‬ ‫زرایعو‬ ‫د‬ ‫بل‬ ‫یو‬ ‫د‬ ‫هیوادونه‬ ‫غړي‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬
‫کوي‬ ‫پورته‬ ‫ګټه‬ ‫توګه‬ ‫مکمله‬.
‫نهم‬:‫غړ‬ ‫دسازمان‬‫سوکالي‬ ‫دعوامو‬ ،‫ازادي‬ ‫فردي‬ ،‫اوجمهوریت‬ ‫دامن‬ ‫هیوادونه‬ ‫ي‬
‫رسوي‬ ‫سرته‬ ‫ونډه‬ ‫پوره‬ ‫کې‬ ‫پرمختګ‬ ‫په‬ ‫اوترقۍ‬.
: ‫لسم‬‫افتونومقابله‬ ‫نورو‬ ‫او‬ ‫ناروغیو،سیالب،قحطي،لوږي‬ ‫د‬ ‫هیوادونه‬ ‫غړي‬ ‫سازمان‬ ‫د‬
‫شي‬ ‫ورکوالي‬ ‫تاوان‬ ‫ځاي‬ ‫اویو‬ ‫شي‬ ‫کوالي‬.
: ‫یوولسم‬‫ایز‬ ‫سیمه‬ ‫خپل‬ ‫هیوادونه‬ ‫غړي‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬‫سیاسي‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫سالمیت‬
‫شي‬ ‫ثابتیداى‬ ‫کوونکې‬ ‫مرسته‬ ‫کې‬ ‫کلکولو‬ ‫په‬ ‫استحکام‬.
: ‫دولسم‬‫نړي‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫کوي‬ ‫مقابله‬ ‫خطرونو‬ ‫ورپیښو‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫امن‬ ‫نړیوال‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬
‫ځاي‬ ‫یو‬ ‫سره‬ ‫قومونه‬‫او‬ ‫کو‬‫جوړوي‬ ‫طرحه‬ ‫ورته‬ ‫ګډه‬ ‫اوپه‬ ‫کوي‬ ‫کار‬ ‫لپاره‬ ‫امن‬ ‫د‬
‫دعر‬ ‫کویټ‬ ، ‫رسول‬ ‫ته‬ ‫پاي‬ ‫جګړي‬ ‫د‬ ‫ایران‬ ‫او‬ ‫عراق‬ ‫د‬ ‫لکه‬. ‫ازادول‬ ‫نه‬ ‫اق‬
‫فصل‬ ‫څلورم‬
‫هویت‬ ‫حقوقی‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬
‫په‬ ‫هویت‬ ‫حقوقی‬ ‫د‬ ‫سازماونونو‬ ‫دولتی‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫وروسته‬ ‫جګړی‬ ‫نړیوالی‬ ‫دویمی‬ ‫له‬
‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫لک‬ ‫سازمانونو‬ ‫او‬ ‫حقوقپوهانو‬ ‫شمیر‬ ‫یو‬ ، ‫و‬ ‫روان‬ ‫بحثونه‬ ‫جدی‬ ‫اړه‬
‫د‬ ‫او‬ ‫کمیسیون‬ ‫ورکړی‬ ‫د‬ ‫خساری‬ ‫د‬ ، ‫بانک‬ ‫حل‬ ‫د‬ ‫اختالفونو‬‫نړیوال‬ ‫سیند‬ ‫دانوب‬
‫همدا‬ ، ‫کاوه‬ ‫ټینګار‬ ‫ورکړی‬ ‫پر‬ ‫هویت‬ ‫حقوقی‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ، ‫کمیسیون‬
( ‫تړون‬ ‫حل‬ ‫د‬ ‫شخړو‬ ‫د‬ ‫راز‬(Modus Vivendi‫هیواد‬ ‫سویس‬ ‫او‬ ‫ټولنی‬ ‫ملتونو‬ ‫د‬ ‫مادی‬ ‫لومړی‬

15. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
:‫کاوه‬ ‫حکم‬ ‫داسی‬ ‫منځ‬ ‫تر‬
‫او‬ ‫ده‬ ‫برخمنه‬ ‫څخه‬ ‫اهلیت‬ ‫حقوقی‬ ‫او‬ ‫هویت‬ ‫نړیوال‬ ‫له‬ ‫ټولنه‬ ‫ملتونو‬ ‫د‬ ((‫د‬
‫خوښی‬ ‫له‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫نلری‬ ‫حق‬ ‫محاکم‬ ‫داخلی‬ ‫سویس‬ ‫د‬ ‫بنسټ‬ ‫پر‬ ‫حقوقو‬ ‫نړیوالو‬
.))‫راولی‬ ‫الندی‬ ‫تعقیب‬ ‫قضایی‬ ‫او‬ ‫عدلی‬ ‫تر‬ ‫سازمان‬ ‫نوموړی‬ ‫پرته‬
‫منشور‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬۱۴۴‫ورته‬ ‫اړه‬ ‫په‬ ‫هویت‬ ‫حقوقی‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫دغه‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫ماده‬
:‫کوی‬ ‫حکم‬
‫له‬ ‫کښی‬ ‫هیواد‬ ‫غړی‬ ‫هر‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ((‫دی‬ ‫برخمن‬ ‫څخه‬ ‫اهلیت‬ ‫حقوقی‬
.))‫کړی‬ ‫ترسره‬ ‫سمه‬ ‫په‬ ‫مسولیتونه‬ ‫او‬ ‫دندی‬ ‫خپلی‬ ‫سی‬ ‫وکوالی‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ،
‫په‬ ‫منشور‬ ‫راز‬ ‫دا‬۱۴۰‫یادونه‬ ‫مصونیتونو‬ ‫او‬ ‫مزایا‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫ماده‬
:‫کوی‬ ‫حکم‬ ‫داسی‬ ‫فقره‬ ‫لومړی‬ ‫مادی‬ ‫نوموړی‬ ‫د‬ ، ‫ده‬ ‫سوی‬ ‫هم‬
‫کښی‬ ‫خاوره‬ ‫په‬ ‫هیواد‬ ‫غړی‬ ‫کوم‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫سازمان‬ ‫هر‬ ((‫لړ‬ ‫یو‬ ‫له‬ ، ‫کوی‬ ‫فعالیت‬
.))‫ورسیږی‬ ‫پری‬ ‫ته‬ ‫اهدافو‬ ‫خپلو‬ ‫څو‬ ، ‫دی‬ ‫برخمن‬ ‫څخه‬ ‫مصونیتونو‬ ‫او‬ ‫امتیازونو‬
‫هیواد‬ ‫کوربه‬ ‫د‬ ‫هویت‬ ‫حقوقی‬ ‫خپل‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫ایا‬ ‫چی‬ ‫کیږی‬ ‫پیدا‬ ‫پوښتنه‬ ‫دلته‬
‫حقوقو؟‬ ‫نړیوالو‬ ‫له‬ ‫که‬ ‫او‬ ‫اخلی‬ ‫څخه‬ ‫حقوقو‬ ‫داخلی‬ ‫له‬
‫پری‬ ‫هغه‬ ‫په‬ ‫محکمی‬ ‫نړیوالی‬ ‫د‬ ‫ځواب‬ ‫پوښتنی‬ ‫دی‬ ‫د‬‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫سو‬ ‫موندالی‬ ‫کښی‬ ‫کړه‬
.‫وه‬ ‫سوی‬ ‫هکله‬ ‫په‬ ‫جبران‬ ‫د‬ ‫خساری‬ ‫سوی‬ ‫وارد‬ ‫د‬ ‫کوونکو‬ ‫کار‬ ‫پر‬ ‫ملتونو‬
‫وړکړی‬ ‫پر‬ ‫هویت‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫سازمان‬ ‫محکمی‬ ‫نړیوالی‬ ، ‫مخی‬ ‫له‬ ‫پریکړی‬ ‫یادی‬ ‫د‬
‫څخه‬ ‫اهلیت‬ ‫حقوقی‬ ‫له‬ ‫سازمان‬ ‫چی‬ ، ‫سوی‬ ‫زیاته‬ ‫کښی‬ ‫پریکړه‬ ‫دی‬ ‫په‬ ، ‫کاوه‬ ‫ټینګار‬
‫سی‬ ‫کوالی‬ ‫او‬ ‫دی‬ ‫برخمن‬‫چی‬ ، ‫وه‬ ‫کړی‬ ‫زیاته‬ ‫راز‬ ‫دغه‬ ‫محکمی‬ ‫کړی‬ ‫اقامه‬ ‫دغوا‬ ‫چی‬
‫ځان‬ ‫حق‬ ‫شخصیت‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬ ‫سی‬ ‫کوالی‬ ‫اساس‬ ‫پر‬ ‫حقوقو‬ ‫همدی‬ ‫خپل‬ ‫د‬ ‫سازمان‬‫ته‬‫خوندی‬
.‫کوی‬
‫و‬ ‫محکمه‬‫سره‬ ‫دولتونه‬ ‫او‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫پلوه‬ ‫حقوقی‬ ‫له‬ ‫چی‬ ‫زیاتوی‬ ‫ړاندی‬
‫مسؤلیتون‬ ‫او‬ ‫حقوق‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫او‬ ‫دولت‬ ‫یوه‬ ‫د‬ ‫ځکه‬ ‫لری‬ ‫توپیر‬، ‫دی‬ ‫بیل‬ ‫سره‬ ‫ه‬
‫دی‬ ‫خوندی‬ ‫ورته‬ ‫حق‬ ‫اقامی‬ ‫دغوا‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫تابع‬ ‫حقوقو‬ ‫المللی‬ ‫بین‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬
‫استناد‬ ‫هغه‬ ‫پر‬ ‫لپاره‬ ‫اثبات‬ ‫د‬ ‫هویت‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫د‬ ‫محکمه‬ ‫نړیواله‬ ‫چی‬ ‫دالیل‬ ‫هغه‬
:‫دی‬ ‫ډول‬ ‫الندی‬ ‫په‬ ‫کوی‬
‫مزایاوی‬ ‫او‬ ‫اهلیت‬ ‫حقوقی‬ ، ‫مکلفیتونه‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ‫وړاندی‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫د‬
‫چی‬ ‫ده‬ ‫یادونی‬ ‫د‬‫سوو‬ ‫ټاکل‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫اساسنامه‬ ‫په‬ ‫یوازی‬ ‫هویت‬ ‫نړیوال‬ ‫سازمانونو‬ ‫د‬
‫کوالی‬ ‫نظره‬ ‫له‬ ‫محکمی‬ ‫نړیوالی‬ ‫د‬ ‫بلکی‬ ، ‫کیږی‬ ‫ټاکل‬ ‫نه‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫واکونو‬ ‫صریح‬ ‫او‬
.‫کړو‬ ‫پیدا‬ ‫هم‬ ‫صالحیتونه‬ ‫ضمنی‬ ‫ځینی‬ ‫کښی‬ ‫اساسنامه‬ ‫په‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫سو‬
‫اساسنا‬ ‫خپلی‬ ‫له‬ ‫معموال‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫یادونی‬ ‫د‬‫تفسیر‬ ‫پراخ‬ ‫د‬ ‫څخه‬ ‫می‬
‫زمینه‬ ‫استنباط‬ ‫ضمنی‬ ‫څخه‬ ‫موادو‬ ‫له‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫تفسیر‬ ‫پراخ‬ ، ‫لری‬ ‫حق‬
‫عمل‬ ‫پورته‬ ‫هم‬ ‫څخه‬ ‫حدودو‬ ‫له‬ ‫مقرراتو‬ ‫او‬ ‫اصولو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫وخت‬ ‫ځینی‬ ، ‫برابروی‬
‫ډیره‬ ‫تر‬ ‫لمن‬ ‫فعالیت‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫تفسیر‬ ‫ډول‬ ‫دا‬ ‫څخه‬ ‫اهدافو‬ ‫له‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ، ‫کوی‬
.‫پراخوی‬ ‫بریده‬
‫څ‬ ‫پورتنیو‬ ‫د‬‫خپلو‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫چی‬ ‫وکړو‬ ‫یادونه‬ ‫باید‬ ‫اساس‬ ‫پر‬ ‫رګندونو‬
‫حقوقی‬ ‫له‬ ‫څیر‬ ‫په‬ ‫هغوی‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫لری‬ ‫خپلواکی‬ ‫او‬ ‫استقاللیت‬ ‫بشپړ‬ ‫وړاندی‬ ‫په‬ ‫غړو‬
‫ته‬ ‫رول‬ ‫اغیزمن‬ ‫او‬ ‫ارزښتناک‬ ‫سازمانونه‬ ‫کښی‬ ‫وخت‬ ‫اوس‬ ‫په‬ ، ‫دی‬ ‫برخمن‬ ‫څخه‬ ‫هویت‬
‫ا‬ ، ‫لری‬ ‫هویت‬ ‫حقوقی‬ ‫دولتونه‬ ‫یوازی‬ ‫چی‬ ‫نظر‬ ‫دا‬ ‫سره‬ ‫پام‬ ‫په‬‫لویدلی‬ ‫پامه‬ ‫له‬ ‫وس‬
‫الملل‬ ‫بین‬ ‫د‬ ‫څیر‬ ‫په‬ ‫دولتونو‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫بلکی‬ ‫لری‬ ‫نه‬ ‫اساس‬ ‫هیڅ‬ ‫او‬
.‫دی‬ ‫سوی‬ ‫پیژندی‬ ‫توګه‬ ‫په‬ ‫تابعینو‬ ‫د‬ ‫حقوقو‬

16. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
‫اثار‬ ‫هویت‬ ‫حقوقی‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫د‬
۱:-‫چی‬ ‫کله‬ ‫لری‬ ‫امکان‬ ‫وخت‬ ‫هغه‬ ‫تاسیس‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫یوه‬ ‫د‬ :‫هویت‬ ‫نړیوا‬
.‫کړی‬ ‫خپل‬ ‫هویت‬ ‫نړیوال‬
۲:-‫پ‬ ‫په‬‫پوره‬ ‫له‬ ‫مهال‬ ‫پر‬ ‫نیونی‬ ‫تصمیم‬ ‫د‬ ‫سازمانونه‬ :‫خپلواکی‬ ‫کښی‬ ‫ریکړو‬
‫کښی‬ ‫سازمان‬ ‫په‬ ‫خوا‬ ‫له‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫پریکړی‬ ‫هغه‬ ‫راز‬ ‫همدغه‬ ‫دی‬ ‫برخمن‬ ‫څخه‬ ‫خپلواکی‬
!‫ته‬ ‫دولتونو‬ ‫نه‬ ، ‫کیږی‬ ‫راجع‬ ‫ته‬ ‫سازمان‬ ‫یی‬ ‫مسؤلیت‬ ، ‫کیږی‬ ‫نیول‬
۳:-‫سازما‬ ‫نړیوال‬ ‫څیر‬ ‫په‬ ‫هویت‬ ‫حقوقی‬ ‫هر‬ ‫د‬ :‫خپلواکی‬ ‫کښی‬ ‫چارو‬ ‫مالی‬ ‫په‬‫نونه‬
‫له‬ ‫هیوادونو‬ ‫غړو‬ ‫د‬ ‫لګښتونه‬ ‫مالی‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ، ‫دی‬ ‫خپلواک‬ ‫کښی‬ ‫چارو‬ ‫مالی‬ ‫په‬ ‫هم‬
‫له‬ ‫سازمان‬ ‫چی‬ ‫کیږی‬ ‫لګول‬ ‫کښی‬ ‫چارو‬ ‫هغو‬ ‫په‬ ‫لګښتونه‬ ‫دا‬ ‫او‬ ‫کیږی‬ ‫ورکول‬ ‫لوری‬
.‫وی‬ ‫کړی‬ ‫تشخیص‬ ‫مخکی‬
۴:-‫لری‬ ‫مسؤلیت‬ ‫وړاندی‬ ‫په‬ ‫کړنو‬ ‫خپلو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ :‫استقالیت‬ ‫کښی‬ ‫چارو‬ ‫حقوقی‬ ‫په‬
‫دولت‬ ‫کوم‬ ‫چیری‬ ‫که‬ ،‫او‬ ‫کیږی‬ ‫راجع‬ ‫ته‬ ‫سازمان‬ ‫یی‬ ‫مسؤلیت‬ ، ‫سی‬ ‫زیانمن‬ ‫تر‬ ‫کس‬ ‫یا‬
‫په‬ ‫سازمان‬ ‫یو‬ ‫چی‬ ‫سو‬ ‫ویالی‬ ‫نو‬ ، ‫لری‬ ‫نه‬ ‫مسؤلیت‬ ‫وړاندی‬ ‫په‬ ‫یی‬ ‫هیوادونو‬ ‫غړی‬
‫دی‬ ‫خپلواک‬ ‫کښی‬ ‫دعوو‬ ‫حقوقی‬ ‫خپلو‬
۰:-‫د‬ ‫توکی‬ ‫او‬ ‫تاسیسات‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ :‫توکی‬ ‫او‬ ‫تاسیسات‬ ‫سازمان‬ ‫د‬
‫دولتو‬ ‫غړی‬ ، ‫کیږی‬ ‫ګڼل‬ ‫ملکیت‬ ‫سازمان‬.‫وکړی‬ ‫پکښی‬ ‫تصرف‬ ‫چی‬ ‫لری‬ ‫نله‬ ‫حق‬ ‫نه‬

17. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
‫پنځم‬‫فصل‬
‫صالحیت‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوال‬ ‫د‬
‫کیږی‬ ‫ورکول‬ ‫ته‬ ‫سازمان‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫اساسنامی‬ ‫یوی‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫وایی‬ ‫ته‬ ‫اختیار‬ ‫هغه‬ ‫صالحیت‬
.‫ورسوی‬ ‫سرته‬ ‫فعالیتونه‬ ‫خپل‬ ‫کښی‬ ‫چوکاټ‬ ‫په‬ ‫هغه‬ ‫د‬ ‫څو‬ ‫تر‬ ،
، ‫کیږی‬ ‫ټاکل‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬ ‫صالحیت‬ ‫سازمان‬ ‫یوه‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫څه‬ ‫که‬‫څنګ‬ ‫تر‬ ‫دی‬ ‫د‬ ‫خو‬
‫ځله‬ ‫ډیر‬ ‫او‬ ‫کیږی‬ ‫غورځول‬ ‫پامه‬ ‫له‬ ‫صالحیتونه‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫ډګر‬ ‫عملی‬ ‫په‬ ‫هم‬ ‫بیا‬
‫په‬ ‫سره‬ ‫اساسنامی‬ ‫له‬ ‫چی‬ ‫کوی‬ ‫پوری‬ ‫الس‬ ‫اقداماتو‬ ‫داسی‬ ‫په‬ ‫سازمانونه‬ ‫شمیر‬ ‫یو‬
.‫وی‬ ‫کښی‬ ‫ټکر‬ ‫ښکاره‬
‫عدم‬ ‫په‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫صراحت‬ ‫عدم‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬ ‫ایا‬ ‫چی‬ ، ‫کیږی‬ ‫پیدا‬ ‫پوښتنه‬ ‫دلته‬
‫تعبیر‬ ‫صالحیت‬‫باید‬ ‫صالحیت‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫ایا‬ ، ‫چی‬ ‫دا‬ ‫بله‬ ‫او‬ ، ‫؟‬ ‫نه‬ ‫که‬ ‫او‬ ‫سی‬ ‫یدای‬
‫کښی‬ ‫صورت‬ ‫په‬ ‫صالحیت‬ ‫عدم‬ ‫د‬ ، ‫؟‬ ‫نه‬ ‫که‬ ‫او‬ ‫سی‬ ‫قید‬ ‫کښی‬ ‫اساسنامه‬ ‫په‬ ‫ډول‬ ‫صریح‬ ‫په‬
‫ونیسو؟‬ ‫کښی‬ ‫نظر‬ ‫په‬ ‫صالحیت‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫سو‬ ‫کوالی‬ ‫چارو‬ ‫الرو‬ ‫کومی‬ ‫له‬
:‫دی‬ ‫سوی‬ ‫وړاندی‬ ‫نظریی‬ ‫دوه‬ ‫لپاره‬ ‫موندنی‬ ‫ځواب‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫پوښتنو‬ ‫دغو‬
۱:-:‫نظریه‬ ‫صالحیت‬ ‫سوی‬ ‫تصریح‬ ‫د‬
‫په‬ ‫واکونو‬ ‫او‬ ‫دندو‬ ‫ټاکلو‬ ‫د‬ ‫یوازی‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ، ‫مخی‬ ‫له‬ ‫نظریی‬ ‫دی‬ ‫د‬
‫په‬ ‫یا‬ ، ‫سوی‬ ‫ورکړل‬ ‫دی‬ ‫نه‬ ‫صالحیت‬ ‫پورته‬ ‫دی‬ ‫له‬ ‫او‬ ‫لری‬ ‫حق‬ ‫فعالیت‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫چوکاټ‬
‫وکړی‬ ‫عمل‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫مقرراتو‬ ‫او‬ ‫اصولو‬ ‫د‬ ‫اساسنامی‬ ‫خپلی‬ ‫د‬ ‫باید‬ ‫سازمان‬ ‫عبارت‬ ‫بل‬
‫هیواد‬ ‫موسس‬، ‫کړی‬ ‫ترسره‬ ‫فعالیتونه‬ ‫خپل‬ ‫کښی‬ ‫چوکاټ‬ ‫په‬ ‫اساسنامی‬ ‫د‬ ‫باید‬ ‫هم‬ ‫ونه‬
.‫دی‬ ‫رویټر‬ ‫پروفیسور‬ ‫او‬ ‫کلسن‬ ‫هانس‬ ‫حقوقپوه‬ ‫نامتو‬ ‫اتریشی‬ ‫پلویان‬ ‫نظریی‬ ‫دی‬ ‫د‬
۲:-:‫نظریه‬ ‫صالحیت‬ ‫ضمنی‬ ‫د‬
‫صالحیت‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫دی‬ ‫باور‬ ‫دی‬ ‫په‬ ‫پلویان‬ ‫نظریی‬ ‫دی‬ ‫د‬ ، ‫عکس‬ ‫بر‬ ‫نظریی‬ ‫اولی‬ ‫د‬
‫اس‬ ‫په‬ ‫یوازی‬ ‫واکونه‬ ‫او‬‫دی‬ ‫نه‬ ‫محدود‬ ‫پوری‬ ‫مواردو‬ ‫سویو‬ ‫پیشبینی‬ ‫په‬ ‫کښی‬ ‫اسنامه‬
‫ورته‬ ‫چی‬ ‫ځایه‬ ‫کوم‬ ‫تر‬ ، ‫لری‬ ‫صالحیت‬ ‫او‬ ‫واک‬ ‫بریده‬ ‫هغه‬ ‫تر‬ ‫سازمان‬ ‫بلکی‬ ،
‫نه‬ ‫هم‬ ‫سوی‬ ‫پیشبینی‬ ‫کښی‬ ‫اساسنامه‬ ‫په‬ ‫صالحیتونه‬ ‫دغه‬ ‫که‬ ‫حتی‬ ‫کیږی‬ ‫لیدل‬ ‫اړتیا‬
.‫وی‬
‫وټاک‬ ‫توګه‬ ‫الندی‬ ‫په‬ ‫سو‬ ‫کوالی‬ ‫صالحیت‬ ‫ضمنی‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬:‫و‬
۱:-:‫اسناد‬ ‫اړونده‬ ‫نور‬ ‫او‬ ‫اساسنامه‬‫منځ‬ ‫تر‬ ‫هیوادونو‬ ‫غړو‬ ‫او‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ، ‫لکه‬
‫مصونیتونو‬ ‫او‬ ‫مزایاوو‬ ‫سویو‬ ‫پیژندل‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫تړونونو‬ ‫په‬ ‫مقر‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫اساسنامه‬ ‫په‬
.‫څیړل‬
۲:-:‫کړنی‬ ‫او‬ ‫رویه‬ ‫سازمان‬ ‫د‬‫داسی‬ ‫ځینی‬ ‫کښی‬ ‫موده‬ ‫کار‬ ‫خپل‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫یوه‬ ‫که‬
‫اساسنامه‬ ‫په‬ ‫چی‬ ، ‫وی‬ ‫کړی‬ ‫ترسره‬ ‫کړنی‬‫کوم‬ ‫یا‬ ‫چا‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫سوی‬ ‫قید‬ ‫ویی‬ ‫نه‬ ‫کښی‬
‫ضمنی‬ ‫په‬ ‫کښی‬ ‫حقیقت‬ ‫په‬ ‫اقدامات‬ ‫د‬ ‫یا‬ ، ‫سوی‬ ‫وی‬ ‫نه‬ ‫هم‬ ‫نیوکه‬ ‫پری‬ ‫خوا‬ ‫له‬ ‫هیواد‬
.‫دی‬ ‫ګرځیدلی‬ ‫وړ‬ ‫تائید‬ ‫د‬ ‫توګه‬
۳:-:‫موخی‬ ‫سازمان‬ ‫د‬‫هیوادونو‬ ‫غړو‬ ‫کول‬ ‫پلی‬ ‫دندو‬ ‫اساسی‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫دا‬
‫څ‬ ‫تر‬ ‫لپاره‬ ‫رسیدلو‬ ‫د‬ ‫ته‬ ‫اصل‬ ‫همدی‬ ‫نو‬ ، ‫ده‬ ‫موخه‬ ‫اصلی‬‫ته‬ ‫سازمان‬ ‫باید‬ ‫مخکی‬ ‫ه‬
‫د‬ ‫صالحیت‬ ‫سازمان‬ ‫یوه‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫سو‬ ‫ویالی‬ ‫اساس‬ ‫همدی‬ ‫په‬ ، ‫سی‬ ‫ورکړل‬ ‫صالحیتونه‬ ‫الزم‬
‫ډول‬ ‫څرګند‬ ‫په‬ ‫صالحیت‬ ‫دغه‬ ‫که‬ ‫حتا‬ ، ‫کیږی‬ ‫ټاکل‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫اهدافو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫نوموړی‬
.‫وی‬ ‫نه‬ ‫هم‬ ‫سوی‬ ‫قید‬ ‫کښی‬ ‫اساسنامه‬ ‫په‬
۴:-‫ټاکل‬ ‫صالحیت‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫چوکاټ‬ ‫به‬ ‫فعالیتونو‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫د‬:‫په‬ ‫چی‬ ‫سازمانونه‬ ‫هغه‬
‫کوی‬ ‫فعالیت‬ ‫کښی‬ ‫چارو‬ ‫روغتیایی‬ ‫او‬ ‫روزنیز‬ ، ‫کلتوری‬ ، ‫سیاسی‬ ، ‫لکه‬ ‫توګه‬ ‫تخصصی‬

18. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
‫صالحیت‬ ‫مخی‬ ‫له‬ ‫فعالیت‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫د‬ ‫کښی‬ ‫چارو‬ ‫اړونده‬ ‫خپل‬ ‫په‬ ‫چی‬ ‫سی‬ ‫کوالی‬ ،
.‫وټاکی‬

19. ‫پوهنتون‬ ‫خصوصی‬ ‫بست‬–‫هلمند‬
‫واکمن‬ ‫الدین‬ ‫محراب‬ : ‫ترتیب‬ ‫او‬ ‫راټولونه‬ ، ‫ژباړه‬
‫فصل‬ ‫شپږم‬
‫مصؤنیتون‬ ‫او‬ ‫مزایا‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬
‫بهیر‬ ‫تاریخی‬ ‫او‬ ‫پیژندنه‬ ‫مصونیتونو‬ ‫او‬ ‫مزایا‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬
‫تائید‬ ‫د‬ ‫پوهانو‬ ‫او‬ ‫علماو‬ ‫ډیری‬ ‫د‬ ‫مفهوم‬ )‫(خوندیتوب‬ ‫مصونیت‬ ‫د‬ ‫پلوه‬ ‫تاریخی‬ ‫له‬
‫وضعی‬ ‫په‬ ‫مصونیت‬ ‫سفیرانو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ، ‫وایی‬ ‫سیسرون‬ ‫عالم‬ ‫نامتو‬ ‫روم‬ ‫د‬ ‫دی‬ ‫ګرځیدلی‬ ‫وړ‬
‫نوموړی‬ ، ‫دی‬ ‫سوی‬ ‫تضمین‬ ‫کښی‬ ‫حقوقو‬ ‫دواړو‬ ‫الهی‬ ‫او‬‫سپیڅلی‬ ‫د‬ ‫سفیرانو‬ ‫چی‬ ‫زیاتوی‬
‫هیوادونه‬ ‫ټول‬ ‫ګډون‬ ‫په‬ ‫دښمن‬ ‫او‬ ‫دوست‬ ‫د‬ ، ‫دی‬ ‫وړ‬ ‫درناوی‬ ‫د‬ ‫او‬ ‫لرونکی‬ ‫شخصیت‬
.‫ولری‬ ‫درناوی‬ ‫ورته‬ ‫باید‬
(‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫کار‬ ‫د‬۱۱۱۰( ‫پوری‬ ‫جوړیدو‬ ‫تر‬ ‫ټولنی‬ ‫ملتونو‬ ‫د‬ ‫او‬ )۱۷۲۴‫د‬ ، )
‫ډیپلوماټانو‬ ‫نورو‬ ‫او‬ ‫سفیرانو‬ ‫د‬ ‫مصونیتونه‬ ‫او‬ ‫مزایا‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬‫لپاره‬
.‫وو‬ ‫مطرح‬ ‫توګه‬ ‫په‬ ‫حقوقو‬ ‫ځانکړو‬ ‫سویو‬ ‫پیژندل‬ ‫د‬
‫په‬ ‫مادی‬ ‫اوومی‬ ‫میثاق‬ ‫د‬ ‫ټولنی‬ ‫ملتونو‬ ‫د‬۴((:‫وو‬ ‫راغلی‬ ‫اړه‬ ‫دی‬ ‫په‬ ‫کښی‬ ‫فقری‬ ‫می‬
‫له‬ ‫مهال‬ ‫پر‬ ‫اجرا‬ ‫د‬ ‫دندو‬ ‫خپلو‬ ‫د‬ ‫کوونکی‬ ‫کار‬ ‫او‬ ‫غړی‬ ‫ټولنی‬ ‫ملتونو‬ ‫د‬
.))‫دی‬ ‫برخمن‬ ‫څخه‬ ‫مصونیتونو‬ ‫او‬ ‫مزایا‬ ‫ډیپلوماټیکو‬
‫او‬ ‫سازمان‬ ‫نړیوال‬ ‫کار‬ ‫د‬‫واقعیتونو‬ ‫هغو‬ ‫د‬ ‫تجربی‬ ‫پورتنی‬ ‫ټولنی‬ ‫ملتونو‬ ‫د‬
‫پر‬ ‫مصونیتونه‬ ‫او‬ ‫مزایا‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫کوالی‬ ‫سو‬ ‫نه‬ ‫چی‬ ، ‫کوی‬ ‫څرګندونه‬
‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫ځکه‬ ، ‫کړو‬ ‫تعبیر‬ ‫مصونیتونو‬ ‫او‬ ‫مزایاوو‬ ‫ډیپلوماټیکو‬
‫کیږی‬ ‫لیدل‬ ‫توپیر‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫مصونیتونو‬ ‫او‬ ‫مزایاوو‬ ‫دغو‬ ‫د‬ ‫امله‬ ‫له‬ ‫پرمختګ‬ ‫چټک‬.
‫په‬ ‫لپاره‬ ‫ځل‬ ‫لومړی‬ ‫د‬ ‫مفهوم‬ ‫مصونیتونو‬ ‫او‬ ‫مزایا‬ ‫د‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬۱۷۴۰
‫د‬ ‫سازمان‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ،‫سو‬ ‫وکارول‬ ‫کښی‬ ‫کنفرانس‬ ‫په‬ ‫سانفرانسیسکو‬ ‫دی‬ ‫کال‬ ‫ز‬
‫کمیټه‬ ‫مقدماتی‬ ‫یوه‬ ‫موخه‬ ‫په‬ ‫تنظیم‬ ‫د‬ ‫مقرراتو‬ ‫د‬ ‫اړه‬ ‫په‬ ‫مصونیتونو‬ ‫او‬ ‫مزایا‬
‫په‬ ‫راپور‬ ‫خپل‬ ‫د‬ ‫کمیټی‬ ‫نوموړی‬ ‫او‬ ‫سوه‬ ‫جوړه‬‫اعالن‬ ‫داسی‬ ‫ته‬ ‫کنفرانس‬ ‫یاد‬ ‫کښی‬ ‫ترڅ‬
:‫کړ‬
‫کمیټه‬ ‫سوی‬ ‫ګومارل‬ ‫اړه‬ ‫په‬ ‫ټاکلو‬ ‫د‬ ‫مصونیتونو‬ ‫او‬ ‫مزایا‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ((
‫یی‬ ‫ځای‬ ‫پر‬ ‫او‬ ‫وسی‬ ‫ډډه‬ ‫دی‬ ‫څخه‬ ‫اصطالح‬ ‫له‬ ‫ډیپلوماټیک‬ ‫د‬ ‫چی‬ ، ‫ده‬ ‫باور‬ ‫دی‬ ‫په‬
.))‫سی‬ ‫غوره‬ ‫اصطالح‬ ‫مناسبه‬ ‫یوه‬ ‫باید‬
‫عمومی‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫وروسته‬ ‫راپور‬ ‫یاد‬ ‫له‬‫کمیسیون‬ ‫حقوقو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫اسامبلی‬
‫اړه‬ ‫په‬ ‫مصونیتونو‬ ‫او‬ ‫مزایا‬ ‫د‬ ‫سازمان‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫وسپارله‬ ‫دنده‬ ‫ته‬
‫سازمان‬ ‫د‬ ‫ملتونو‬ ‫ملګرو‬ ‫(د‬ ‫د‬ ‫هم‬ ‫کمیسیون‬ ‫نوموړی‬ ، ‫کړی‬ ‫جوړ‬ ‫مقررات‬ ‫ځینی‬
‫په‬ ‫چی‬ ‫کړ‬ ‫چمتو‬ ‫کنوانسیون‬ ‫یو‬ ‫الندی‬ ‫نامه‬ ‫تر‬ )‫مصونیتونو‬ ‫او‬ ‫مزایا‬۱۷۴۱‫د‬ ‫کال‬ ‫ز‬
‫په‬ ‫فیبروری‬۱۲‫هم‬ ‫څه‬ ‫که‬ ‫ده‬ ‫یادونی‬ ‫د‬ ،‫سو‬ ‫تصویب‬ ‫لوری‬ ‫له‬ ‫اسامبلی‬ ‫عمومی‬ ‫د‬ ‫مه‬
‫د‬ ‫یی‬ ‫مصونیتونه‬ ‫او‬ ‫مزایا‬ ‫خو‬ ، ‫وو‬ ‫سوی‬ ‫تاسیس‬ ‫نوی‬ ‫سازمانونه‬ ‫نړیوال‬ ‫دغه‬
‫د‬ ‫چی‬ ‫ده‬ ‫کښی‬ ‫حال‬ ‫داسی‬ ‫په‬ ‫دا‬ ‫ورسیدل‬ ‫ته‬ ‫پړاو‬ ‫تدوین‬ ‫قانونی‬ ‫او‬ ‫نړیوال‬
.‫ورګرځی‬ ‫ته‬ ‫پخوا‬ ‫کاله‬ ‫زره‬ ‫دوه‬ ‫تاریخ‬ ‫اړیکو‬ ‫ډیپلوماټیکو‬
‫او‬ ‫قونسلی‬ ‫د‬‫د‬ ‫کښی‬ ‫برخه‬ ‫په‬ ‫اړیکو‬ ‫ډیپلوماټیکو‬۱۷۱۱‫او‬۱۷۱۳‫د‬ ‫کلونو‬
‫د‬ ‫چاری‬ ‫ډیپلوماټیکی‬ ‫منځ‬ ‫تر‬ ‫دولتونو‬ ‫د‬ ، ‫پوری‬ ‫وخت‬ ‫تر‬ ‫تدوین‬ ‫د‬ ‫کنوانسیونونو‬
‫او‬ ‫مزایا‬ ‫په‬ ‫سازمانونو‬ ‫نړیوالو‬ ‫د‬ ‫حال‬ ‫هر‬ ‫په‬ ، ‫وی‬ ‫تابع‬ ‫مقرراتو‬ ‫عړفی‬
‫هیوا‬ ‫د‬ ‫چی‬ ‫سوی‬ ‫وټاکل‬ ‫کښی‬ ‫شرایطو‬ ‫داسی‬ ‫په‬ ‫قواعد‬ ‫اړونده‬ ‫پوری‬ ‫مصونیتونو‬‫دونو‬