3. Çîðèëò Монгол орны õ¿íñíèéургамлыг ангилан ялгаж мэдэх Тэдгээрийн хэрэглээг сурах Өөрсдийн àìüäðàëäàøèãòàéõ¿íñíèéóðãàìëûãашиглаæ ñóäëàõ 4. Төмс хүнсний ногоо Хүн ардын өсөн нэмэгдэж байгаа хүнсний хэрэгцээг хангахад хүний амьдралынхэвийн үйл ажиллагаанд зайлшгүй шаардагдах бүх төрлийн амин дэм,болон бусад шим ба эрдэс бодисуудыг агуулдаг төмс хүнсний ногоо ихээхэн ач холбогдолтой юм.Чанар сайтай хоол хүнсийг байнга хэрэглэвэл эрүүл саруул бие бялдартай өвчин эмгэггүй байна. 5. Төмс Дэлхийн олон орны 700 гаруй нэрийн хоолны найрлаганд ордог.Олон наст хүнсний чухал ургамал юм.1.м кв талбайгаас 4кг орчим ургац авдаг.Тариалах хугацаа нь 3.15-4.10ны хооронд тохиромжтой. 6. Байцаа Нилээд нарийн ажиллагаа нөхцөл шаарддаг гол төлөв үрслэгээр ургуулдаг таримал.С витамин илүү их агуулдаг. 1м кв талбайгаас 5кг орчим ургац авна.60-70 хоногийн дараа боловсроно. 3.15-4.10 хооронд байна. 7. Сонгино Хамгийн их хэрэглэдэг хоолны шингэц сайжруулах үйлчилгээтэй дулаан их шаарддаггүй 2 наст ургамал 1м кв газраас 3кг орчим ургац авдаг.5.5-5.15 хооронд тарьдаг мөн зэрлэг сонгиныг хүнсэнд хэрэглэнэ. 8. Улаан лууван Хөрс голдоггүй гэрэлсэг боловч хүйтэнд нилээд тэсвэртэй .Сонгино,цөцгийтэй хольж идэхэд витамины дутагдал амархан нөхөгддөг.Тариалах хугацаа 5.5-6.10 хооронд байна. 9. Шар лууван Элсэрхэг хөрсөнд сайн ургадаг.А витамин ихээр агуулсан хүнсний таримал 1м кв талбайгаас 4кг орчим ургац авдаг.30-40 хоногт бүрэн боловроно.Шарлуувандбайдагкаротиннь А аминдэмийгүүсгэдэгучирхүүхдийнөсөлтхөгжилтөндмашчухалүүрэгтэйбайдаг. Хэрэвхүндхоногтдунджаар 1,5мг А аминдэмхэрэгтэйгэжүзвэлөдөрт 1шар лууванидэхэд л хангалттайбайдаг. А аминдэмдутагдсанаасхүншөнийнхаралганболох, нүднийхараамуудах, тахиансохорхэмээхөвчнөөрөвчилдөг. Иймдхоолхүнсэндээшарлуувангиххэмжээгээрхэрэглэвэлдээрхөвчнөөсурьдчилансэргийлжчадна. 10. Өргөст хэмх Гэрэл дулаанд дуртай үржил шимт шавранцар хөрсөнд ургадаг.Хоол идэх дур төрүүлж,ходоодны хүчиллэгийг бууруулж зүрх бөөрний үйл ажиллагааг сайжруулдаг. 1м кв талбайгаас 3кг ургац авдаг. 6.1-6.10ны хооронд тармилжуулдаг. 11. Жимс жимсгэнэ Жимс жимсгэний мод,сөөг сөөгөнцөр нь орчныг чимэглэж эрүүл саруул таатай нөхцлийг бүрдүүлэхээс гадна төрөл бүрийн амин дэм эрдэс ба шим бодис,саахар зэргийг агуулсан үр жимстэй байдаг учраас хүнсний хэрэгцээг хангахад чухал ач хобогдолтой 12. Алим Чийглэг зөөлөн дулаан уур амьсгалтай нутгуудад сайн ургаж олон арван жилийн турш ургац өгдөг хүнс тэжээлийн чухал ургамлын нэг юм.Манай оронд алимны модыг хэвтээ байдлаар тарьж ургуулан хучиж өвөлжүүлдэг.1985 онд Жаргалантын сангийн аж ахуйд торниун алимны 20 настай нэг мод 126кг ургац өгч байжээ.Өглөөөлөнэлгэндээрээалимидээдбайхадходоодгэдэснийөвчиногттусахгүй. Байнгаалимиддэгхүнзүрхсудасныөвчиногттусахгүйбөгөөдзүрхнийшигдээсболоодтархиндцусхарвахзэрэгөвчнөөсайлтгүйболно. 13. Чацаргана 1,5 ì ºíäºðóðãàäàã, ìîäõýëáýðèéíòîìõîí ñººã óðãàìàë, 4-5 íàñíààñýõëýíæèìñýý ºã÷ 40-60 æèëàìüäàðíà .Õ¿éòýíäòýñâýðòýé -50 õýìèéíõ¿éòíèéãòýñâýðëýäýã¯íäýñíüõºðñíèé 20-25 ñìã¿íäòàðõäàãÆèìñíü 8-ð ñàðûí ñ¿¿ë÷ýýðáîëîâñðîõáîëîâ÷ 10-ð ñàðûíäóíäóóð ÷àöàðãàíûæèìñýíäàãóóëàãäàõòîñ, êàðîòèíûõýìæýýæèìñáîëîâñîð÷ ýõëýõ ¿åèéíõýýñ 2-3 äàõèííýìýãääýã. 1 òîíí ÷àöàðãàíààñ 20 êãòîñ 500 ë æ¿¿ñ, 50 ë ïîëèâèòàìèíûáýëäìýëãàðãàæàâäàã. 14. Гүзээлзгэнэ Гүзээлзгэнэ ньчихэрлэгболонисгэлэнгэхмэтөөрөөрбайдаг. Хамгийнихээртариалагданхудалдаа, хоолхүнсэндхэрэглэгддэгньЦэцэрлэгийнгүзээлзгэнэаж. С витаминаарбаялагбөгөөд 100 гргүзээлзгэнэ 35 ккалилчлэгтэй. Түүхийбайхдаацайварногоонөнгөтэйбаболовсоржгүйцсэнньулаанболно. Шарголтой, тавандэлбээтцагаанцэцэггаржунасныдарааургадаг. Анх 17 зууныүеэсгүзээлзгэнийгтариалжэхэлсэнбайна. Гүзээлзгэнэболамттайжимсгэнээсгаднаэмчилгээнийчанартайюм. Хоолныдуршлыгнэмэгдүүлжхоолболовсруулахадсайнаарнөлөөлж, хаванбуулгахболонтогтворжуулахүйлчилгээтэй, биенддэхьдавснысолицоогтогтворхуулдаг, амныцангааггаргадаг, цустөлжүүлэхэдсайнаарнөлөөлдөг. Ардынэмнэлэгттүүнийгэртдээрүеэсцусбагадалтболонхүүхдийнгэдэсгүйлгэхэдхэрэглэжирсэн. 15. Интоор Жимс нь олон талын зориулалтаар ашигладаг олон наст сөөг.Нас гүйцсэн интоор 20кг ургац өгдөг.Гэрэл дулаанд дуртай чийгсэг ургамал юм.Энэ жимсээр амттан бэлдэхээс гадна үнэртэн хийхэд хэрэглэдэг. 16. Улаан лооль Улаанлоольньжимс, эсвэлхүнснийногооныалиндхамрагдахньмаргаантайюм. Энэхүүургамалнь 1-3 м өндөр, модлогмөчирголтойбайхбанавчнь 10-25 смурт, шарөнгийнцэцэгцэцэглэдэг. Цэцэгунасныдараабиднийхүнсэндхэрэглэдэглоольгарчургадаг. Олоннастургамалболовчсэрүүнбүсийнхньнэгнастбайна.ӨмнөдАмерикийнПеруулсадодоогоос 400 гаруйжилийнтэртээанхулаанлоолийгнээж, хоолхүнсэндхэрэглэхболсонгэдэг. ХариниспаничуудАмериктивийгнээснээрулаанлоолийгдалайгаартээвэрлэнЕвроптивдавчирчтарималжуулсантүүхтэйюм.Улаанлоольньхүнснийногоонытөрөлдбагтдагбөгөөдуураг, сахар, каротинболон А, С, В1, В2, В3, К, Р, РР аминдэмээрбаялагтөдийгүйкали, кальци, магни, фосфор, төмөр, хүхэр, иодзэрэгбичилэлементээрбаялагбайдаг. Гүйцэдболовсорсонулаанлоолийгхүнсэндшуудхэрэглэнэ. 17. Гэрт 1.Хүнсний ногооны ач холбогдол,түүний найрлага,сонирхолтой баримтаар ханын сонин гаргах 2.Сурах бичгийн бие даах хэсгийг хийж гүйцэтгэх
