Có những mối tình có duyên nhưng chẳng có phận. Dù là thoáng qua, dù là kéo dài lê thê nhưng họ vẫn đao đáo tìm nhau khi trái tim không còn chung nhịp đập
Có những mối tình có duyên nhưng chẳng có phận. Dù là thoáng qua, dù là kéo dài lê thê nhưng họ vẫn đao đáo tìm nhau khi trái tim không còn chung nhịp đập
1. Con Nhà Giàu 1 www.hobieuchanh.com
Con Nhà Giàu
Bi u Chánh
Quy n I
(01)
Ông K hi n To i, ch t ã lâu r i, mà trong qu n Ch G o t già chí tr ai c ng còn nh
cái tên c a ông.
Ông làm ch c K hi n là ch c c a. H i t trong làng xã t ng khi nào ình mi u h
, ho c khi nào cúng t thánh th n thì góp ti n cho d , ch không ph i ông c m quy n chính tr
hay là ông ban c r i nh n, nên thiên h c m oai h i, ngh a, mà ghi t c tên ông vào trí. n
bây gi ng i ta còn nh ông là nh ng i giàu to, song s giàu y không có ích cho dân trong
làng trong xóm chút nào h t, th m chí con trong nhà là ng i k nghi p n i dòng, mà c ng
không nh c. Ông sanh tr ng t i làng M H i, nhà ông d a bên l á M Tho xu ng Ch
o.
Ông làm b n v i bà Võ Th Hi n sanh c hai ng i con, m t ng i con tra l n tên là
Tr n Th ng Chí, v i m t ng i con gái nh tên là Tr n Th Ng c, ng i l n sanh tr c ng i
nh ba n m.
Khi con l n c a ông c 15 tu i, thì v ông m t. Lúc y, ông ã làm giàu r i, mà tu i
a ông l i trên b n m i, n u ông ngh công v , th ng ph n con, ông góa mà h ng s
nghi p nuôi con th , thì có l ông là m t ng i sung s ng h n h t trong làng trong t ng. Không
hi u t i tr i khi n gia tài c a ông ph i tiêu tan, hay là t i ông không mu n cho hai a con c a
ông c h ng nh công lao c a v ch ng ông, mà v m i ch t ít tháng thì ông l i lo toan ch p
i. Ch chi ông ch p n i mà ông l a ch hi n c x ng ôi v a l a, thì c ng cho là ph i. Ng t
vì ông nói s nghi p to mà con cháu ít là u vô ph c, nên ông tính ch n ng i tr tu i mà
i ng ki m con thêm.
i ó ai m ch cho ông không bi t, mà ông ra R ch Mi u ông c i cô Lê Th Nho
i có 18 tu i, ngh a là l n h n con tr ng nam c a ông có 3 tu i. Cô Lý Th Nho v n là con
nhà h i tr c c ng có n, nh ng vì b ki n th a sao ó mà ph i suy s p, nên c c ch ng ã, cô
ph i ng ng i l n tu i mà giàu có, ng n ng d a t m thân. Cô ã có s c mà l i lanh l i, b i
y ông c i cô v thì ông yêu cô vô cùng.
Cách m t n m, cô sanh cho ông c m t a con trai. Ông m ng húm, bèn t tên là
Tr n Th ng T . Ông càng ngày càng th ng yêu, càng tin c y v m i, các vi c trong nhà ông
u phú thác cho v h t th y, th m chí chìa khóa t s t ông c ng giao cho v gi .
Cô Lý Th Nho tr tu i mà cao trí; c ch ng già yêu tr ng mà cô không ng nh nh
gái khác, cô càng nh nh , càng cung k nh, càng lo s , ch ng nh ng là cô h t lòng xem xét vi c
trong nhà mà thôi, mà cô l i còn s n sóc con gh con ru t c ng nh nhau, ch ng mu n u chi
thì cô làm cho ch ng v a ý h t th y,
Ch ng Tr n Th ng Chí khôn l n, ông K hi n m i lo c i v cho con. Theo th th ng
thì con l n ph i chung v i cha, ng hôm s m lo s n sóc ph ng s cha, khi cha già y u thì
thay m t cho cha mà ph ng t ông bà. Không hi u cô Lý Th Nho nói làm sao, mà c i v cho
Th ng Chí r i, ông K hi n l i mua m t m u v n c ng d a l , song p d i, r i c t m t cái
nhà ngói nh ba c n vách ván mà cho con ra riêng.
ch ng Th ng Chí s n sóc mi ng v n, làm vài dây ru ng, tuy không làm giàu c, song
m nào c ng n, kh i c y nh cha. Ch ng Th ng Chí úng tu i, làng t ng v con nhà giàu
2. Con Nhà Giàu 2 www.hobieuchanh.com
nên c làm H ng ch c. Anh ta làm làng c 6 n m, k có vi c quan trên mu n c m t v Ban
Bi n giúp v i Cai t ng trong vi c tu n phòng. Th ng Chí tính ra tranh ch c y, ng t vì trong
nhà không có ti n d , nên ph i lên n n n v i cha mà xin 5 ngàn ng b c. Ông K hi n kêu v
mà nói r ng:
Th ng Hai nó xin 5 ngàn ng nó tranh ch c Ban Bi n. Má nó tính sao? Bà K hi n c i
mà áp r ng: Ông có b c d thì ông cho nó ch tôi có ti n b c gì âu mà ông h i tôi. Mà tôi ngh
d i n y ham tranh ua v i ng i ta mà làm gì. Làm Ban Bi n chém gi t ai c hay sao mà
ph i vác b c ngàn ra lo.
Ông K hi n ng i l ng thinh m t h i r i nói v i con r ng: “Tao n m nay m c c t nhà có
cd âu. Nh m y mu n làm Ban Bi n thì m y làm sao m y làm, ch tao không th giúp
c.”
Th ng Chí bi t cha không thi u gì b c mà t i m gh nên cha không cho. Anh ta bu n
ý, nên tr v nhà i vay 5 ngàn mà lo ch c Ban bi n. Ai c ng bi t ông K hi n To i là m t nhà
i phú, b i v y con tr ng nam c a ông i vay b c, ai l i không cho. Th ng Chí vay b c thi t
là d , mà có b c nhi u r i tranh ch c Ban bi n l i càng d h n n a.
Bà K hi n nghe Th ng Chí c c p b ng Ban Bi n thì bà c i mà nói v i ch ng r ng
: Tôi nghe nói th ng Hai nó gi n gay ông nên nó i vay ti n mà lo ch c Ban Bi n ó ó. Nó
không c n ti n c a ông, nó c ng làm c. Th ng thi t c ng c i quá! N u nó t p cái tánh ó, tôi
ch ng ông tr m tu i già ông ru ng t l i cho nó bao nhiêu, ch n h l y h t. Ông còn s
ây mà nó dám i vay; ch ng ông ch t r i thì nó còn k gì n a
Ông K hi n châu mày áp r ng; kh n n n, nó mu n m t thây k nó! Thôi, tôi lo
cho th ng T n h c, ng ngày sau nó n i nghi p cho tôi. Th ng Chí nó mu n ng ngh ch thì
nó làm sao nó làm.
Nhà giàu l n, con tr ng nam xin ít ngàn ng b c ng làm cho n m t n mày v i
ng i ta, mà ông không ch u cho, r i l i nghe l i v nh thêu d t mà t ý ghét con n a, bao
nhiêu ó c ng th y ông th ng v nh h n là con dòng l n, và s quán su t gia ình ã v
tay bà v nh lâu r i. Mà ông có thêm con trai nh , nên ông b t th ng con trai l n ã ành; có
t u ai c ng l y làm k là ông có m t chút con gái, là cô Tr n Th Ng c, ông g cho Hà
Trung H u, là con c a H i ng Th Ch G o, mà t ngày ông g l y ch ng r i, thì ông không
ngó ngàn gì t i n a. ã bi t bên ch ng c a cô n giàu có l n c ng nh ông, nên cô ch ng h khi
nào v rút r a nh con ng i ta, nh ng mà ông ành lòng làm ng , con r t i th m ch ng có m t
n nào ông c m m t ng b c mà cho chúng nó i xe.
Nói cho ph i ông K hi n To i b n s n v i m i ng i ch không ph i h p v i con dòng
n còn r ng v i con v nh . Ch ng Th ng T úng tu i ông g i lên h c trên M Tho, m i
ngày ông cho phép n bánh có 5 xu mà thôi, mà chi u th b y i v thì ông b t i b , ch ông
không cho ti n i xe. N u Th ng T không phi n, y là vì có m út nhét, cha cho m i tu n ba
c mà m lén a thêm ba ng b i v y bánh hàng ã ph phê mà chi u th b y l i m n xe
kéo mà v g n t i nhà r i m i ch u xu ng xe i b cho cha ng bi t.
Ch ng Th ng T c 19 tu i, ng h c trên Sàigòn, thì ông K hi n phát b nh, Bà
hi n th y ông ã quá 60, mà ng y u nh v y thì bà lo s , nên bà òn khóc lóc xin ông hãy
tính giùm vi c t ng lai cho bà, ch n u ông không tính tr c r i ông c i h c ch u tr i, thì ch c
th y Ban Bi nTh ng Chí dùng quy n tr ng nam mà thâu h t s nghi p r i m con bà không
có ch mà dung thân.
Ông K hi n l c u nói r ng:
3. Con Nhà Giàu 3 www.hobieuchanh.com
- Tôi ch a ch t âu mà bà lo. Nói cùng mà nghe, ví d u tôi có ch t i n a, bà là v th , có
hôn th hôn thú h n hòi, bà n huê l i mãn i r i các con m i có phép t ng phân tài
n c; th ng Chí nó nói gi ng gì c mà bà s .
- Tôi là àn bà, tôi không bi t lu t phép. Tôi s ki n th a l m. N u ông th ng m con tôi
xin ông tính giùm tr c cho yên. Thà là có gi y tr ng m c en v y cho d .
- Bây gi bà mu n làm sao?
- Th ng ghét c ng nh ông, ch tôi âu dám mu n s gì.
- Tôi ch t r i bà l y ch ng khác hay không?
Bà K hi n nghe ông h i nh v y thì bà khóc r ng lên, r i bà ng i t m t c t m t i mà nói
ng: “V cl ng v i nhau h n 20 n m nay, bây gi tôi m i bi t ông không th ng tôi. Tôi ti c
vì con tôi nó còn kh d i quá, ch chi mà nó có gia th t nh ng i ta, thì tôi ch t ph t cho r i,
ng làm chi mà ch ng nghi nh v y, thi t x u h h t s c”.
Ông K hi n nói r ng:
- Không ph i tôi không th ng bà. Bà n m nay m i có 38 tu i, còn tr quá, tôi s góa mà
nuôi con không c, b i v y tôi ph i h i cho ch c ng tôi có tinh ch .
- N u ông mu n tôi ch t thì tôi ch t li n bây gi cho ông coi, ng ông h t nghi n a!
- Ch t làm chi? Bà không hi u ý tôi. Vì tôi lo cho ph n con, nên tôi m i h i nh tôi ch t bà
v y mà nuôi con hay là c i giá. Tôi lo v sau ch nào ph i tôi ghen t ng gì hay sao?
Tôi ch t r i thì bà làm sao t ý bà, d u bà l y ch ng khác, tôi l i c n c hay sao mà
ghen.
- Tôi th trên có tr i d i có t, h th ng T nó h c xong, tôi c i v cho nó r i thì tôi
ch t theo ông li n. Tôi lo cho con, ch thân tôi mà k gì. Tôi có ph i nh ng i ta v y
âu. Tôi n c m v i mu i c ng c, tôi không ham vi c chi h t. Tôi s là s cho th ng
, ch ng ông nh m m t theo ông theo bà r i thân nó ói rách t i nghi p mà thôi ch .
Ch a gì mà tôi coi ý anh v i ch nó h m h m, cha ch , ch ng ông m t r i nó ch u sao
i.
Ông n m thiêm thi p không nói n a. Bà ng i m t bên thút thít khóc h i. Ông th y v y bèn
nói r ng: “Thôi, th ng th ng ít b a r i tôi s tính”.
Tuy ông nói ông tính mà không nghe ông tính v i ai h t, ch có nghe bà v c òn nói dây
ru ng n y t i dây ru ng kia x u, dây ru ng n y ph i chia cho con mình, dây ru ng kia ph i trí
ph n d ng lão. Bà òn ít b a r i ông sai tr i m i H ng chánh Dung, là ng i thông th o 2
tu ng ch , n t giùm t chúc ngôn cho ông. Bà K hi n th y H ng chánh Dung n thì bà
ni m n t t , bà lén h a v i H ng chánh h t t rành r thì bà s th ng công m t tr m
ng b c.
ng chánh Dung nghe có l i thì ham, không k chi là công lý, b i v y ông K hi n nói s
c i ý c a ông cho anh ta nghe r i anh ta t t , ch ng nh ng là t y theo l i ông d n mà
thôi, mà anh ta l i còn thêu d t thêm chút nh cho bà có l i n a.
chúc ngôn t tr n m t tu n l m i xong, i khái nói nh v y: “Các con tuy 2 dòng, song
n m t cha sanh ra, b i v y d u dòng chánh hay là dòng th c ng ng con h t th y nên h ng
gia tài ph i h ng ng v i nhau, ông K hi n ng b c ng h t th y c 500 m u n. Ông
trích ra 50 m u làm ph n h ng h a c a ông và bà v l n, trí cho Tr n Th ng Chí n huê l i
mà ph ng t . Ông trích ra 50 m u n a làm ph n h ng h a cho ông bà, trí cho Tr n Th ng
n huê l i mà ph ng t . Ông trích thêm 100 m u làm ph n d ng lão cho v th là Lý Th
Nho, h bà s ng thì bà h ng huê l i, ch ng nào bà ch t thì chia làm 2 ph n, m t ph n v Tr n
4. Con Nhà Giàu 4 www.hobieuchanh.com
Th ng T n mà cúng qu y m , còn m t ph n thì v hai ng i con dòng chánh. Còn l i 300
u ông chia ng cho ba con, trai gái m i a u c ng c h ng 100 m u”.
chúc ngôn làm nh v y coi c ng ch ng thi t h i hai a con dòng chánh cho l m. Nh ng
n sau ông l i bi u thêm m y câu r ng: Cái nhà ông ó l p làm nhà th giao cho Th ng T
mà ph ng t . Còn nh ng ru ng t ông chia cho các con ó, tuy m i ng i u c c i tên
ng b ph n c a mình, nh ng mà huê l i ph i cho v th là Lý Th Nho h ng tr n i
ch ng nào Th Nho ch t r i, các con m i c h ng, n u các con a nào không tuân ý cha,
ch ng cha ch t r i mà sanh chuy n ki n th a, thì ph i mang t i b t hi u và b c t ph n n”.
Ch ng t làm xong r i, ông K hi n m i cho kêu các con v ký tên và m i làng t ng n th
nh n. Ng i con gái, là Tr n Th Ng c, c t r i cô khóc lóc than phi n cha chia không công
bình; cô nói r ng công m cô c c kh m i g y d ng ra s nghi p, mà bây gi anh c a cô h ng
không b ng con dòng th . Cô l i nói m gh c a cô còn tr tu i, l i giao ch ng nào m gh qua
i r i anh em cô m i c h ng huê l i, th thì anh em cô không trông mong h ng c a cha
tr c, b i vì cô s anh em cô ch t h t, mà bà k m u c ng ch a qua i. Cô làm l y xin cha
giao h t ru ng t cho bà k m u làm ch , anh em cô không lãng làm chi.
Làng t ng ai nghe m y l i phi n y c ng cho là h u lý, duy có m t mình ông K hi n ng l i
cho là l i ng ngh ch, ng nhi c om sòm, làm gi n làm h n, r i l i r y lây n th y Ban bi n
Th ng Chí, ông nói r ng th y bày m u cho em kháng c v i ông.
Th y Ban bi n l y làm phi n trong lòng, nh ng vì th y cha có b nh, th y không dám cãi l v i
cha. Th y r y áp em, r i th y gi n l y, nên l y vi t ký tên ph t vào t chúc ngôn t ng phân cho
a lòng cha. Hà Trung H u, là ch ng c a cô Ng c, s mang ti ng xúi v tranh gia tài, l i th y
Th ng Chí ã ký tên, nên nói v i v r ng: “Cha m là tr ì bi n, mình làm con ch ng nên phi n
trách. Cha sanh mình và nuôi mình cho nên vai nên vóc, n y tr ng quá, mình ã có làm u
chi mà n b i chút nh hay ch a? Nay cha có b nh sao mình l i làm cho cha bu n nh v y?
May cha có ru ng t l i cho minh, mình chê nhi u chê ít, ví nh cha nghèo n l i cho
mình, r i mình nói th nào n a? Tôi khuyên mình ng có trái ý cha. i, giàu nghèo t i ông
tr i, mình ham cho nhi u mà n u ông tr i không cho h ng, thì mình c ng không gi c âu
mà ham”.
Cô Tr n Th Ng c c m vi t ký tên, mà cô khóc và kêu m cô nghe r t ghê g m. T ng làng ai
th y tình c nh nh v y c ng u ng lòng.
chúc ngôn t ng phân em óng bách phân c u ch ng c i b v a xong, thì ông K hi n
To i m t.
*
**
Ông K hi n To i ki n th c theo x a, c x theo x a, th m chí cái nhà c a ông ông c t
ki u coi c ng x a quá. N m tr c ông c t cái nhà t n h n m i ngàn ng b c. H i v g , ông
tính c t ba c n hai chái b t v n, nh có bà v ng n c n, nói r ng c t r ng minh mông nh nhà
ch sao cho h t, ông m i tóp b t cái vòng chung quanh, duy còn ba c n v i hai chái. N n
xây cao t i m t th c, c t gõ tròn n m tay, uôi kèo ch m bát tiên, c a cu n g ch bán nguy t.
Nhà coi thì cao ráo kho n khoát, nh ng mà trong thì r ng minh mông. Phía tr c d n ba bàn
th lót ba b ván gõ, g n c a cái m t b gh tr ng k . Phía sau c ng lót ván gõ, hai cái
bu ng hai bên thì hai cái gi ng cây v i cái t áo và m t cái t s t l n ch ch ng có ch ng
n v t chi khác.
khi ông m t r i, Th ng T m c h c trên tr ng, bà K hi n n i, phía sau, còn
phía tr c bà óng c a h i, b i v y ván gh b i óng l p lâu l p m i coi m c thích.
5. Con Nhà Giàu 5 www.hobieuchanh.com
Hôm n Th ng T g i th v nói cho m hay r ng lúc n y chàng s a so n thi b ng c p
t nghi p. Bà K hi n n m êm th m vái cho con thi u, ng có ti ng t m m t chút, r i bà lo
cho con. Bà vái và trông g n m i ngày r i bà không c tin t c chi h t.
t bu i chi u, bà K hi n n c m r i, bà ng n m trên võng a tòn ten mà trông tin
con, thình lình con Mang, là a c a bà, nó ch y vô th a cho bà hay r ng c u T v . Bà l t t
ng d y b c ra c a sau, thi t qu th y Th ng T ng i c a ngõ ng xâm xâm i vô, sau
ng l i có m t ng i vác r ng i theo. Bà c i ng n ngo n mà h i r ng: “Sao con v con
không ánh dây thép cho má hay tr c ng má sai b y tr lên M ón xe l a mà r c?”
Th ng T th y m ã không m ng, mà nghe m h i c ng không tr l i, c l m l i i vô
nhà. Bà K hi n và i theo con và h i n a r ng: “Hôm tr c con nói con thi, v y mà con thi u
hay không, sao con không g i th n a cho má hay, má trông d quá”. Thu ng T cùng qu n
áp r ng: “Thi r t r i, g i th làm gi ng gì”. C u và nói và qu ng cái nón lên ván, r i ch p tay
sau ít i qua i l i, ti ng giày Tây ch m trên g ch tàu nghe l p b p. Bà K hi n nghe tin ch ng
lành y thì bà ng ng n, li n b c l i ván ng i l y tr u têm n, mà m t mày bu n hiu.
Ng i vác cái r ng b c r i lum khum d a c a. Th ng T không thèm ngó t i,
anh n ng x r m t h i lâu r i m i nói r ng: “Má cho m t ng b c ng tr ti n xe chút
má”. Bà K hi n i m t l y b c mà trao cho con. Th ng T cho ng i vác r ng ti n r i
ng i y xá mà lui ra.
Th ng T n c m r i leo lên võng mà n m. Bà K hi n n m trên b ván g n ó, ch c là
trong trí bà lo lung l m, nên bà gát tay qua trán mà ngó ng n èn, bà không nói chuy n chi h t.
y a d n d p xong r i, bèn coi óng c a tr c c a sau ch t ch a ng i ng .
Ch ng hi u bà K hi n lo tính làm sao, mà cách m t h i lâu bà vùng ng i d y và nói r ng:
- Thôi, n u con không ch u h c n a, con mu n c i v , thì má ki m v cho.
- Má ki m âu? Nè, tôi nói tr c cho má bi t, tôi không thèm th con gái ng a má.
Má ph i c i con gái ch , bi t nói chuy n, thông ch ngh a, tôi m i ch u. Con gái ng
quê mùa quá, ai ch u cho n i.
- Mình ng thì c i con gái ng, ch ki m ch v r i nó bi t làm gi ng gì.
- Má tính c i v cho tôi ng má b t trèo cau hay là phát c hay sao?
- Ai mà tính k c c nh v y. Mà u mình ru ng v n, mình ph i ki m a bi t công
vi c theo ru ng v n, ng nó coi sóc vi c nhà, ch c i a ch , nó bi t ánh bóng
a dáng, có bi t vi c gì âu mà coi sóc. Má nghe nói ông H i ng Th ng trên ch
Ông V n còn m t a con gái út n m nay m i tám tu i mà ch a có ch ng. má m n
th y coi tu i, nh t t thì má i coi r i má c y mai nói mà c i cho con.
- Má th y con ó hay ch a?
- Má nghe h nói ch ch a ngó th y. H nói con nh ó gi i d n khéo léo l m.
- Không c âu má. Con gái v n quê mùa khó ch u l m. Tôi mu n má nói con ông
Phán H ng má c i cho tôi. Cô y ng mà d th ng l m.
- Ông Ph n H ng nào âu? Sao con bi t?
- ng trên Xóm Gà, phía trong Bà Chi u m t chút. Tôi có m t a anh em b n h c, nó
n nhà ng. Chúa nh t tôi hay vô nhà nó tôi ch i nên tôi th y con c a ông Phán.
- Ông Phán ó giàu hay nghèo?
- Má h i chuy n ó làm chi không bi t! Giàu làm chi, mà nghèo r i sao? H i tr c ng
làm vi c s Tr ng ti n. Bây gi ng h u trí r i v Xóm Gà. Tôi th y ng m t cái
6. Con Nhà Giàu 6 www.hobieuchanh.com
nhà lá ba c n, vách ván s ch s , th y v y thì hay v y, ch ai coi trong t ng c mà
bi t ng giàu hay nghèo.
- Con là con nhà giàu có, con ph i l a ch cho x ng áng mà c i v . Má nghe nói ông
i ng Th ng giàu h n mình nhi u l m, mà ng không có con trai, có hai a con
gái, a l n g l y ch ng r i, nó v theo bên ch ng nó, còn a nh , v ch ng ng
ng l m, tính g b t r , n u con sa vào ó con no l m.
- Tôi nghèo c c gì mà ph i chui u theo bên v ng n ch c? Tôi không thèm âu.
- Con ng có nói d i. Con giàu mà c v giàu l n n a thì càng quí ch .
- Ông H i ng ó g con mà mu n bát r , v y ch ng s c nuôi tôi hôn?
- Sao l i không s c! ng giàu l n l m mà; ng i ta nói ng giàu b ng ba mình l n.
- Tôi xài l n l m a má à. Tôi s ng ch u không n i ch .
- u con xài l n, mà sao con l i òi c i con ông Phán nào ó, ng nghèo r i ti n b c
âu có cho con xài.
- Thà là c i con ông phán nghèo, thì tôi xài ti n c a tôi, ch c i con ông H i ng giàu,
mà ng l i giành ph n nuôi r n a, thì ng ph i bao h t th y ch .
- c mà. Má nghe nói v ch ng ông H i ng c ng con nh ó l m, giao h t chìa khoá
cho nó c m, xu t phát trong nhà m t tay nó h t th y. N u c i r i mà con làm cho v
ch ng ông H i ng th ng con, thì ti n b c thi u gì mà con lo. Con n cho khôn khéo
thì ng i ta mua ru ng t cho v ch ng con ng b riêng n a a.
- Tôi có v mà tôi theo bên v thì má nhà m t mình r i má làm sao?
- ây qua Ông V n mà xa x c gì. Con ch y qua ch y l i d t, có sao âu mà lo.
- Sao h i nãy má nói má tính c i v cho tôi ng nó coi sóc vi c nhà? N u c i mà nó
bên nhà nó, thì có coi sóc vi c gì c?
- Nói thì ph i nói nh v y, ch vi c nhà mình c n gì ph i nó coi. C n cho nó coi vi c nhà
bên nó ó, thì c ng nh nó coi vì c nhà c a mình; b i vì nó không có anh em trai, gia tài
a cha rn nó ó t c th gia tài c a nó v i c a con.
- Tôi hi u r i. Má mu n c i gia tài c a ông H i ng Th ng cho tôi.
- con có v giàu thì t nhiên con ch ng nh ch sao.
- Má ham giàu qu !
- Giàu mà không ham, ch ham gi ng gì?
- Có ti n xài ch i cho s ng thân thì thôi, giàu mà làm gì!
- Thì ph i giàu m i có ti n mà xài ch !
- y ch mình không có ti n hay sao? Cha ch t cha ru ng t cho má h ng huê l i
i n m góp m i l m m i b y ngàn gi lúa thi u gì ti n mà ph i ham n a.
- Mình có chút nh, n u có thêm n a thì càng t t ch sao con.
- Có nhi u r i mà còn mu n có thêm n a, còn nh ng k nghèo kia h m i làm sao?
- làm sao h làm, h i âu mà lo cho h .
Th ng T n m l ng thinh m t h i r i m i nói r ng: “Tôi th y h nghèo tôi th ng quá, nh
c trên tr ng có th ng Kh , con c a ai Gò Công không bi t, cha m nó nghèo nên nó h c
mà coi b kh không bi t ch ng nào. Nó b n áo v i qu n v i mà rách r i ph i vá mi ng nào
7. Con Nhà Giàu 7 www.hobieuchanh.com
mi ng n y b ng bàn tay. T u n m n bãi tr ng không khi nào th y nó c m m t mi ng bánh
mà n. Chúa nh t c tr ng ai c ng ra i ch i, nó c l c th c trong tru ng mà h c, không dám
i âu h t, có ti n âu mà i. Hôm thi r i, nó c u mà nó không vui. Tôi th y v y tôi h i nó
thì nó nói nó không có ti n nên không bi t làm sao mà v , còn g i th xin cha m thì không bi t
cha m có mà g i lên cho hay không nên không dám xin. Tôi nghe nó than nh v y tôi ng
lòng, nên tôi còn tám ng b c tôi chia làm haì cho nó phân n a. Nó cám n tôi quá mà nó l y có
hai ng, nói r ng bao nhiêu ó thì cho nó v t i nhà r i, không c n nhi u h n n a. Không
bi t ch ng t i cha m th ng Kh nghèo, nên nó m i thi u ó a má a”.
Bà K hi n th ra mà áp r ng :
- Con bi t th ng ng i ta, sao con không b t ch c ng i ta? Ng i ta nghèo c c mà
ng i ta còn h c c, còn con h c t n hao c a cha m không bi t bao nhiêu, mà sao con
c không nên?
- i má a.
- Sao mà t i má?
- i má có ti n nhi u quá, má cho tôi hoài nên tôi m c lo n xài, có h c hành gì c.
- Thôi, t rày s p lên má không cho con ng nào n a h t, cho con ti n thì con h ch có
ích gì.
- Ý, sao c! T h i nào t i bây gi tôi xài quen r i, má không cho n a sao c. Mà bây
gi cha m t r i, ti n b c v m t tay má tr c sau gì má c ng ph i cho tôi ch cho
ai, chuy n gì mà hà ti n không cho tôi xài. Má mua cho tôi m t cái xe h i i ch i má,
mua xe nh nh , ch ng vài ba ngàn. Có xe ng tôi t p c m bánh r i chi u chi u tôi ch
má lên M ch i ch .
- È! Mua xe c làm gì nà.
- a, có ti n thì xài cho sungg s ng t m thân, ch hà ti n r i ch ng ch t em theo c
hay sao?
- xài h t ti n r i mà c ng ch a ch t m i kh ch .
- Thu nay tôi tính trong trí tôi hoài, h ngày nào tôi h t ti n tôi ch t li n, ch s ng mà
nghèo kh thì s ng làm chi.
- Con khéo nói b y! Con ng có se sua n xài l m, ng i ta nói.
- Ai nói? Nói cái gì?
- Con xài phí se sua l m r i anh Hai v i ch Ba con nó phân bì ch .
- a tôi thì tôi xài, ch tôi xài c a nh ch hay sao mà nh ch nói?
- a thì là c a chung, nh cha con th ng m con mình, cho má n huê l i mãn i
mà nuôi con, n u mình làm quá anh ch con nó phi n bi t hôn?
- Má cho nh ch xài chung v i thì có phi n gì c.
- Cha ch ! Ai có s c âu mà bao cùng h t v y cho n i.
- Ti n b c c a cha làm ra, anh Hai v i ch Ba c ng là con, thì ph i cho nh ch h ng chút
nh ch .
- Nói ch con v y sao c. V y ch t di chúc c a cha con ó, con không th y hay sao?
Ch ng nào má ch t r i, ai mu n làm sao thì làm, ch má còn s ng thì má góp huê l i, má
không cho ai h t.
8. Con Nhà Giàu 8 www.hobieuchanh.com
- Má làm nh v y thì anh Hai con nh l y gì nh xài?
- Nó làm sao nó làm, má bi t âu. mãn tang r i má giao 50 m u th ng h a cho nó.
Nó n cái ó m i n m c ng c g n vài ngàn gi lúa, còn gì n a.
- Còn ph n h ng h a c a tôi, má giao cho tôi không?
- Không c. Con chung v i má thì má góp lúa ng cúng qu y ông bà, giao cho
con làm gì?
- Má nói má c i v cho tôi r i tôi theo bên v . V y thì tôi có nhà âu mà cúng
qu y ông bà?
- t i ám gi thì v ch ng con v cúng.
- Thì má ph i cho tôi góp lúa ru ng ph n h ng h a, tôi cúng m i c ch . N u má
không cho tôi n ph n ó thì tôi l y gi ng gì tôi xài.
- Con bên v thì con xài ti n bên v ch .
- Coi k l m nà. Má không cho tôi thì tôi không thèm c i v âu. Mà không thôi ph i
i con, ông Phán H ng cho tôi thì tôi m i ch u, ch tôi không ng con ông H i ng.
- , thôi má c i v cho con r i má s cho con n ph n h ng h a.
- c nh v y thì tôi m i ch u.
Hai m con nói chuy n v nhau t i khuya r i m i i ng .
*
**
9. Con Nhà Giàu 9 www.hobieuchanh.com
(2)
Làm m ai c ng th ng con, mà bà m nào có m t a con mà thôi, thì s th ng d n
tr n v a con y, t nhiên c ng nó lung l m. Nh ng mà cái th ng nó có nhi u cách: ng i
th ng con thì lo r n d y cho nó bi t ph i qu y d i khôn, ng ch ng nó l n r i, nó thông th o
ng i, nó ham vui nh n ngh a, nó bi t th cha kính m , nó bi t s anh th ng em. Ng i
th ng con l i s con bu n lòng, b i v y nó mu n th nào c ng làm theo th n y, d u nó mu n
làm qu y c ng ch ng ch u la r y. Còn có k th ng con l i lo làm cho có b c ti n ru ng t mà
l i cho con, d u làm nh nhu c danh giá hay là kh kh c ng i ta c ng bít lai nh m m t mà
làm, mi n là cho có ti n c thì thôi, không k l ng tâm bây gi hay qu báo ngày sau chút
nào h t.
Bà K hi n Lý Th Nho thi t là th ng con, mà l i bà có m t mình Th ng T mà thôi,
i v y bà c ng thái quá. Con c a bà thì bà th ng bà c ng, cái ó là l t nhiên c a tr i t, mà
ng là th ng tình c a con ng i, mình không có ch nào mà trách bà c. Ti c vì bà th ng
con mà bà không bi t d y d con. T khi sanh con ra r i thì bà c lo m u n y tính k n ng
làm cho con ngày sau có s n gia tài l n mà h ng, song ch ng h khi nào bà d y cho nó bi t
cách h ng gia tài miên vi n.
Mình ã ngó th y Th ng T thi r t r i không ch u h c n a, bà K hi n ch ng r y con
t ti ng nào h t, mà bà còn xúi con c i v . Mà c i v cho con ch ng ph i bà tính ki m con
nhà hi n c cho con k t ôi b n ng h h v i bà. Không, không ph i nh v y. C i v cho
con, bà tính ki m thêm gia tài cho con n a, d u mà con ph i l i o ph ng t ông bà, d u mà
con ph i b bà nhà tròi tr i m t mình, ng chui nh i theo n ch c c a v , bà c ng không n ,
mi n là con c ru ng t thêm nhi u thì bà vui lòng.
Cách bà K hi n th ng con tuy không hi p v i o ngh a, song trùng theo cái thu t lý
tài. Mà cách c u Th ng T làm con c ng, tuy ch a th y l i ni m m con, song ã có mòi h i v
tài s n.
m i s a so n l p gia th t cho c u thì c u ã toan tính cách phá ti n. Ch a gì mà c u
ã òi s m xe h i, c u mong h ng huê l i ru ng h ng h a. M thì lo thâu con thì tính xu t,
tánh ý hai m con khác nhau nh tr ng khác v i en. Nh ng mà ngh cho chí lý thì c ng nên
khen th tr i khéo s p t, có ng i thâu thì ph i có ng i xu t ng ng ti n v n chuy n, ch
thâu mà không xu t thì ti n b c có ích gì, còn xu t mà không thâu thì l y gì mà xu t?
Mà ng i c ng con v i ng i con c ng i v i nhau thi t là ng l m, n trong nhà,
ng i n y x ng bày ra vi c nào thì ng i n nói trái li n, song trái thì m t chút mà thôi, ch
chung cu c r i vi c nào c ng xuôi thu n h t th y.
Bà K hi n c y mai i nói tr c v i v ch ng ông H i ng Th ng, r ì d t Th ng T
qua coi con gái út c a ông là cô Ba M nh. Tuy là con nhà giàu, nh ng mà cô Ba M nh so b
nhan s c thì kém h n nhi u cô gái khác. Cô to x ng l n vóc nên i không có dáng y u u. Cô
da en trán th p, mà l i không bi t trang m, nên g ng m t coi không c sáng láng.
Th ng T coi r i ch ng lên xe tr v thì c u nói v i m r ng: “Nhà ông H i ng t t,
mà con gái c a ng x u quá má à. C i v nh v y coi không c. Con n y sánh v i con c a
ông Phán H ng thì con kia m i còn n y không có m t”. Bà K hi n châu mày áp r ng: “Con
so sánh t m b y hoài. Nhan sác n c hay sao mà ham nhan s c. Ng i ta nh v y mà
ng i ta nhi u ti n; con xài già i c ng không h t, con c u cho c v nh v y, khéo làm b ”.
Th ng T thi t tình chê cô Ba M nh ch không ph i làm b , b i v y trong m y ngày
sau m h i thì c u c không ng hoài. Bà K hi n b o mai nh n h i d thì ý ông H i ng
Th ng ch u g , song nài xin nuôi r y nh l i thiên h nói b y lâu nay. Bà nghe ng i ta ch u
thì bà càng nôn h n n a, nên theo ép u ng con hoài. Bà dùng cách, bà vi n l mà nói
10. Con Nhà Giàu 10 www.hobieuchanh.com
i con. Ban u bà òn khuyên d . Th ng T không ch u. Bà ph i làm gi n làm h n. Th ng
c ng không ch u. Bà ham cái gia tài c a ông H i ng Th ng lung quá, bà không th b mà
i ki m làm sui ch khác c. Bà n ng không yên, bà lo tính hoài không bi t dùng ch c gì
mà làm cho con xuôi thu n. Cùng th r i bà m i nói v i con nh con ng ch ó d u con mu n
vi c gì bà c ng cho h t th y. Th ng T nói: “Nh má mu n cho tôi ng con ó thì má ph i
mua cho tôi m t cái xe h i li n bây gi i, ch ng tôi c i v r i má ph i cho tôi n ph n h ng
a ng tôi xài ch i, có v y thì tôi m i ch u”.
Bà K hi n c i và nói r ng:
- M ki p nó ng nh quá! C i v cho nó ch ph i c i v cho tôi hay sao mà nó theo
chún ch n v i tôi nh v y không bi t!
- Mà má ch u hay không nè? Nh không ch u thì thôi.
- Con th y c ng nó r i nó làm núng quá! Thôi má c ng chìu lòng con m t cái.
- Nh má ch u thì sáng mai má i Sài Gòn v i tôi ng l a mua m t cái xe h i.
- Mua thì th ng th ng r i s mua, ch mua làm gì mà g p d v y?
- Mua ng i ch i. X a rày v nhà bu n quá.
Mua xe h i ph i t n m y ngàn ng b c. Bà K hi n d c d c, nh ng vì bà ngh mình mu n
làm sui ch giàu có, thì ph i s m xe h i coi m i rôm r , và làm nh v y con mình nó m i vui
lòng. B i v y bà d d vài b a r i bà i Sài Gòn v í Th ng T mà mua m t cái xe h i m i, 10
mã l c, 4 ch ng i.
Mua xe r ì, Th ng T l y làm c ý, ki m m n m t ng i s p-ph , r i m con lên xe mà
. Bà K hi n ng i xe h i, bà c ng vui lòng, nên lúc i d c ng bà h i con r ng:
- Con òi xe h i má mua ó, con v a lòng hay ch a?
- Tôi ch u l m. v nhà r i tôi bi u s p-ph d y tôi c m tay bánh ch y ch i.
- Con th y má c ng con là d ng nào. Con mu n gì má c ng cho h t th y. V y má i
nói v cho con, con ng có chún ch n n a a, nghe hôn.
Th gT c i chúm chím.
Th ng T có xe h i thì mê m n v i cái xe, s m m i h c c m bánh, bu i chi u ch y lên
Châu Thành ch i.
Bà K hi n th y con thu n tùng r i, thì lo c i v cho con; bà c y mai dong nói ri t v i v
ch ng ông H i ng Th ng, bên gái giao u gì bà c ng ch u h t th y, n n i giao b t r bà
ng ch u n a.
i 3 b a r i, v ch ng Th ng T lo d n mùng m n qu n áo v bên nhà ông H i
ng Th ng, bà K hi n bi u con em luôn cái xe v b n ng v ch ng qua l i mà th m cho
.
Lúc n y Th ng T c m bánh xe h i ã gi i r i. M i bu i chi u, h n c m r i thì c u bi u
thay ng lên xe i ch i v i c u. Khi thì lên M Tho, khi thì qua Tân An, mà d u i n i
nào c ng là i ch i, ch không có ích chi mà c ng không th m ai h t.
Có khi bà H i ng th y lâu quá, bà. nh c con v mà th m ch sui, thì Th ng T m i d t
v nhà, mà v nhà thì m t giây m t lát r i Th ng T ki m chuy n i, ch ch ng h ch u
ch tr n ngày v i m .
Cô Ba M nh tuy kém ph n nhan s c, nh ng mà ph n c h nh cô có d . Có ch ng ch ng
t tháng thì cô th u áo tâm tánh c a ch ng, cô bi t ch ng cô là m t ng i ham du hí, a xài
11. Con Nhà Giàu 11 www.hobieuchanh.com
ti n, i v i v không có tình m n n ng, i v i m thi u sót ni m cung k nh. Cô l y làm bu n
trong lòng, nh ng cô ngh ph n gái 12 b n n c g p trong thì nh , g p c thì ch u, nên cô ánh
li u nh m m t a ch n, cô không than phi n mà cô c ng không i ý. Tuy v y mà cô không
mu n chi u theo ý ch ng n a, ch ng theo ch ng, cô theo cô. Ch ng i ch i, cô không i
theo, mà cô c ng không ng n c n. Cô c l c th c xem xét vi c nhà, lo c m n c cho m cha, lo
thâu ti n góp lúa.
không mà i ch i hoài, nh t là i ch i b ng xe h i, thì t nhiên hao t n lung l m Th ng
i ch i, ch ng nh ng là t n d u t n m theo cái xe h i mà thôi, mà i nhi u ngày r i l i còn
p bè c p b n d t vô khách s n, r c ra c u tàu, làm ch xe h i ph i xài theo b c sang giàu,
ng i ta kêu b ng “c u T ” ph i ch i cho úng n. Nh s ti n c a anh ch bà con cho trong
a hi p c n và nh có ph c p thêm vài tr m ng b c ng v bên v , nên trong m y tu n l
u c u ch i h i thong th không c n ph i ngó ch ng cái túi ti n. V cái túi ti n c a c u không
ng gì cho l m, mà cách n xài c a c u thì tháo h i h t, b i v y c u i ch i ch ng c bao
lâu thì túi ti n ã tr ng tr n. C u v nhà h i m xin ti n thì m nói r ng: “Con xài vi c gì m i có
t tháng mà tiêu h t b n n m tr m ng b c? Con theo bên v , thì con xin ti n bên v mà
xài, ch ph i v i má hay sao mà xin ti n má”.
Bà K hi n i c i v cho con, b n tâm bà mu n sang s t c a nhà sui em v nhà bà, có l
nào c i r i mà bà còn ch u t n ti n thêm n a, b i v y Th ng T nói h t l i mà bà c ng không
cho, bà c bi u v xin bên v mà xài.
Th ng T th t v ng, nên cùng qu n nói r ng:
- Má c a cho ai n mà má không ch u cho tôi xài h ng bi t! Thôi, má giao ph n ru ng
ng h a cho tôi.
- R ng ó con mu n b ng i âu thì b ng i, má có c n âu.
- B ng i âu! Tôi mu n l y huê l i ch l y ru ng sao c. Má giao huê l i cho tôi.
- Lúa m i tr , có huê l i âu mà giao. ra giêng góp ti n r i s giao ch .
- Bây gi không có ti n xài ây, ra giêng sao c?
- Thì má bi u con xin ti n cha m v con mà xài. nh ch giàu có, ti n b c thi u gì. Con
mu n xài thì h i nh ch , ch sao l i v rút r a má?
- M ic i v mà xin ti n nh v y m c c quá, ai xin cho c.
- Nh con không dám h i nh ch thì con h i con T mà xin. Nó gi chìa khóa, b c ti n
trong tay nó, nó mu n cho con bao nhiêu không c. Con d i quá, có v giàu mà không
dám m mi ng h i v , ch y v xin ti n nhà! Con v h i nó i, con o b nó, con mu n
y ngàn c ng có mà.
Th ng T nghe l i m , nên lên xe mà v ch Ông V n.
a y nh m r m tháng 10, bu i chi u tr i trong, gió mát, làm cho ai c ng h n h trong
lòng. Con nít Ông V n t nhau l b y oàn ba, t p thì lên c u s t ng coi ghe, t p thì l i sân
ch ánh áo l , ng i l n c ng không trong nhà, àn ông thì i d o xóm mà nói chuy n, àn
bà thì b ng con ra c a ng i út c m.
Thiên h vui v nh v y ó, th m chí v ch ng ông H i ng Th ng n c m chi u r i,
th y tr i t i c ng bi u tr nh c gh , ngoài sân ng ng i ch i. Có m t mình c u Th ng
, không bi t vui, c u vô trong bu ng n m dàu dàu không mu n nói chuy n v i ai h t.
Cô Ba M nh tình c b c vô phòng, th y ch ng n m tr tr thì h i r ng: “B a nay sao mình
không i ch i, l i n m nhà ó?”
12. Con Nhà Giàu 12 www.hobieuchanh.com
Th ng T l ng thinh m t h i r i áp r ng:
- H t ti n r i, làm sao mà i ch i cho c.
- i ch i mà c n gì ph i có ti n.
- Không có ti n làm sao d u x ng cho xe ch y.
Cô Ba M nh chúm chím c i. Cô b c l i c a s mà ngó ra v n m t h i, r i cô day vô
nhìn ch ng r t nghiêm ch nh mà nói r ng: “Tôi không hi u t i sao mà mình a i ch i quá. i
ch i làm chi v y? i ch i ã vô ích, mà có l còn b h i n a. i ch i t n ti n t n b c ch ng nói
làm chi, tôi s b anh em r ren r i sa mê bài b c, cái h i m i thi t là l n. Tuy th y má không n
nói ra, ch tôi coi ý th y má th y mình i ch i hoài th y má không vui chút nào h t. Tôi xin
mình ng có i ch i n a, nhà coi sóc giùm nhà cho th y má”.
Th ng T nghe v khuyên l n thì l m c m ng i d y h i r ng:
- Ai bi u mình d y khôn tôi ó? H ! i ã tr r i mà không hay n a ch ! Thu nay
ch ng d y v , bây gi v tr l i d y ch ng!
- Tôi nói chuy n ph i qu y cho mình nghe v y thôi ch d y gi ng gì.
- Tôi không có d i h n ai âu. Mình ng có làm th y tôi. Thu nay tôi i ch i quen r i,
nhà lúng túng tôi ch u không n i.
- Thu nay mình ch a có v thì i ch i. Bây gi có v r i thì lo làm n, ch ch i hoài r i
ti n âu có mà ch i?
- Làm n cái gì? Mình mu n tôi mang vòng hái i g t v i h , hay là ch d a ch chu i i
bán?
- Ai mà mu n k nh v y, nghèo kh gì mà n n i ph i i g t i hái, ho c bán chu i bán
a.
- y ch mình mu n làm n cách nào âu, mình nói cho tôi nghe th coi.
- Tôi tính ra giêng th a v i th y má l i cho mình ít dây ru ng g n nhà ng mình làm.
Mình m n b n mua trâu mà làm thì b nào mãn mùa c ng té ra c n m b y tr m ho c
t ngàn gi lúa. Mình làm nh v y trong ít n m có v n r i mình s làm l n h n n a.
- Thôi, thôi. Tôi không ch u âu. Ai bi t làm ru ng mà bày chuy n c c kh v y nà!
- t n y mu n có ti n thì ph i ch u c c. Ch n u không ch u c c thì ti n âu có mà xài.
Mà mình làm ru ng thì có b n bè, mình coi sóc mà thôi, ch cày c y gi hay sao mà s
c.
- Không có c. Tôi bi t góp lúa, ch tôi không bi t làm ru ng.
- Không ch u làm ru ng thì lúa âu có mà góp? Mình nói nghe k quá, mu n giàu mà
không ch u làm.
- y k nghèo thì h ph i làm c c kh ng có c m mà n. Mình là con giàu có, d i gì
mà ph i i làm cho m t.
- u v y, h con nhà giàu thì không nên làm n hay sao? Giàu cho m y i n a, mà n u
không lo làm, c không i ch i phá ti n hoài, thì d u ru ng t cò bay th ng cánh i
a, tôi s c ng ph i tiêu h t.
- Mình có gi i làm thì mình làm i. Tôi i ch i, ch tôi không thèm làm vi c gì h t.
13. Con Nhà Giàu 13 www.hobieuchanh.com
Cô Ba M nh h t mu n nói chuy n v i ch ng n a. Cô l c u r i xoay l ng mu n i ra.
Th ng T kêu cô l i mà nói r ng: “ a cho tôi ít tr m ng b c”. Cô ch ng h ng, ng ngó
u mà nói r ng:
- c âu có mà a? V y ch b c l y v i b c má cho hôm v bên này ó mình làm tiêu
t r i hay sao?
- t r i.
- Cha ch ! Xài gi ng gì mà b n n m tr m ng b c m i h n m t tháng nay ã tiêu h t l n?
- Tôi cho h m n.
- Cho ai m n âu? Sao tôi không hay?
- Mình không phép tra v n tôi trong cu c tôi n xài. Tôi không quen thói bo bo, có ng
nào c c ca c c c m b ng ng n y nh h v y c. i bày ng ti n ng b c ng
cho mình xài, b i v y h có ti n thì xài, d i gì mà hà li n.
- Xài thì xài, song xài ph i cho có có l ng, ch xài c m ng nó tiêu h t r i còn gì mà
n?
- Ch a h t âu mà lo!
- u bây gi ch a h t, thì m t lát n a nó c ng ph i h t.
- Thây k , ch ng nào nó h t r i s hay. Bây gi còn thì xài.
- Mình còn thì mình xài i, sao h i tôi n a làm chi?
- a tôi h t r i.
- t thì thôi. Tôi có ti n b c gì âu mà mình bi u tôi a cho mình?
- Mình gi chìa khóa sao l i không có ti n?
- c tôi gi ó là b c c a th y má, ch ph i b c c a tôi hay sao?
- c c a th y má t c th b c c a mình ch c a ai?
- Mình nói sao v y? B c c a th y má là b c c a th y má, ch c a tôi sao c? Mình coi
a thiên h là c a mình h t hay sao nên mình nói nh v y?
- Mình là con trong nhà; b c c a cha m là b c c a mình, tr c sau gì mình c ng xài, bây
gi mình l y m nh m mình xài l i h i gì?
- Mình mu n tôi n c p b c c a th y má mà a cho mình xài ph i hôn? Không c. Tôi
không ch u làm cái thói ó. Thu nay tôi gi ti n b c không h bao gi tôi dám ng t i
rn t ng xu. Nh mình mu n có ti n mà xài thì mình th a v i th y má mà xin. Ch ng
nào th y má bi u a thì tôi a cho.
- Ai mà xin k c c v y nà!
- Mình không dám xin thì tôi làm sao dám cho.
- Th i, mình xin gìùm cho tôi i.
- Ý, ai dám! Xin bây gi bi t nói sao mà xin.
- Làm sao thì làm, không bi t. Ph i có ti n cho tôi i ch i, b ng không thì tôi bu n ây tôi
ánh mình ch t.
- ánh thì ánh ch bi t làm sao cho có ti n.
14. Con Nhà Giàu 14 www.hobieuchanh.com
Th ng T x m t châu mày mà nói l m b m r ng: “ m i, bi u a ít tr m ng b c,
nhi u l m hay sao? Khéo làm b chó ch t”.
Cô Ba M nh th y ch ng tr mòi thô l thì cô ch ng h ng; cô ngó ch ng m t cách r t khinh
, r i cô b i ra ngoài. Tr i t i ã lâu r i, m t tr ng r m ã ló m c, v ch ng ông H i ng còn
ng i tr c sân mà ch i. Cô Ba M nh ng d a c a, ngó cha m r i ngó m t tr ng, cô l y làm
bu n cho m cha mà cô c ng l y làm th n v i bà Nguy t.
*
**
Cô Ba M nh là con gái nhà giàu thôn quê, h i nh có i h c t i tr ng trong làng, bi t
ch qu c ng v i b n phép toán mà thôi, ch cô không có h c Nhà tr ng hay là N h c ng
mà bi t nói ti ng Tây, bi t d i son ph n, bi t i giày cao gót, bi t xách bóp tòn ten nh con gái
khác. Nh ng mà cô nh có cha hi n c, l i nh có m chín ch n, ng i d y luân lý, k t p n t
na nên d u ch ki n th c c a cô không c r ng xa, ch lòng cô kính th cha m , cách cô giao
ti p ng i trong xóm trong làng, cùng là cách cô c x v i b n bè tôi t , m i m i u úng n
t th y. Trong gia ình ch ng có m t vi c nào mà cô không dòm ngó, cô coi n u n ng d i
nhà d i, cô coi quét d n trên nhà trên, b i v y t khi cô m i 15 tu i thì cha m ã giao h t vi c
trong nhà cho cô qu n su t. Ngày th ng thì cô c m chìa khóa t cây t s t h t th y, n mùa lúa
thì cô coi th mà thâu lúa ru ng vào kho. B c ti n bao nhiêu m t tay cô gi gìn; lúa thóc bao
nhiêu c ng m t tay cô c m s , thu nay nh ng ng i trong làng trong t ng th y ông H i ng có
con gi i gi n nh v y thì ai ai c ng cho ông là ng i có ph c.
ng m t ng i ó mà i v i cha m thì cha m có ph óc, còn i v i ch ng sao ch ng
i m ng là m i r .
Thu nay cô Ba M nh ch a t ng nghe ai nói v i cô m t ti ng n ng n . Cô có ch ng ch a
c m y ngày, l i cô c ng ch ng có làm vi c chi qu y m y mà ch ng m ng là “ m i”; cô
nh t i hai ti ng y thì cô au n t c t i trong lòng, ch ng khác nào nh chim b tên, nh hoa
héo n ng. S au n t c t i n y có nên t cho cha m bi t, hay là ph i gi u gi m than tr m
khóc th m? T cho cha m bi t thì làm bu n cho cha m , gi u gi m khóc th m thì càng nh c
cho trí mình.
ng s mình ph i g p ng i ch ng du hí du th c, phá c a phá ti n, không bi t l nghi,
n nói thô l , thì mình c ng nên c i mà ch u, ch t v i ai làm chi mà c ng ch ng nên than
phi n làm chi.
Cô Ba M nh t èn b ng vào phòng, cô th y Th ng T còn n m trên gi ng, cô bèn
móc túi l y hai cái gi y n m ng mà a và nói r ng: “Tôi có m i ng b c riêng c a tôi ây,
mình có mu n i ch i thì l y mà i, ch tôi không còn âu n a”.
Th ng T gi t hai t m gi y b c xé tan xé nát mà qu ng d i t và nói r ng: “Tao có
ph i n mày âu, nên xin n m m i ng b c. ng có khinh d tao. M t n y s ng l m mà,
i coi thì bi t”.
Ch ng v t ch t b b t nh v y mà cô Ba M nh không gi n, cô c i ng n ngo n và nói êm ái
ng:
- Tôi có bao nhiêu thì tôi a bao nhiêu. Tôi không có nhi u n a, tôi bi t làm sao.
- Nín. ng có t ng m t n y mê n c a v . Không thèm âu.
- Tôi có nói mình n c a v bao gi âu mà mình gi n tôi.
Th ng T ng i d y r i mang giày và l y áo qu n Tây mà m c. Cô Ba M nh th y b ch ng
qu u qu , s ng ó ch ng kh i b m ng n a, nên cô quày qu b i ra. Th ng T thay r i
15. Con Nhà Giàu 15 www.hobieuchanh.com
u i xu ng nhà sau, quây máy xe h i mà i, không thèm trình cho cha m v bi t c u i âu.
Bà H i ng ngó théo cái xe và nói r ng : “Th ng i âu mà b a nào nó c ng i hoài v y không
bi t”. Ông H i ng th ra mà ông không tr l i. Ông ng d y b i vô nhà, bà kêu tr bi u d p
gh r i c ng theo ông mà vô.
Bà b c t i c a, bà th y con ng ng i trên ván mà lau n c m t, thì bà h i r ng : “Th ng
Ba nó i âu v y con? B a nay t i r i t ng nó nhà, té ra nó c ng i n a”.
Cô Ba M nh ng khóc th m cho thân ph n, thình lình th y cha m vô và nghe h i nh
vây, cô l t t gi u bu n gi vui mà áp r ng:
- i v bên nhà hay là i ch i không bi t n a.
- Con làm gi ng gì mà b a nay b con bu n d v y? Th khi v ch ng gây l n v i nhau
ây ch gì, ph i hôn?
- Th a, không.
- y ch sao mà th ng ngoe ngo y lên xe mà i, còn con ng i ây con khóc? Hay là con
th y nó i hoài nên con bu n?
Cô Ba M nh ng i nín khe, không tr l i.
Ông H i ng ng i bên b gh gi a v n thu c mà hút, ông nghe bà h i nh v y thì ông day
qua ngó con mà nói r ng: “Th y nghe th ng ó c p bè c p b n, r i ch i b y b l m. Sao con
không khuyên d t nó? i n y ch i ri t r i h thân ch có ích gì”.
Cô Ba M nh thi t mu n gi u tâm s , ng t vì cô ng c trong lòng mà m cha l i theo b i
móc ch u t y n a, làm cho cô không th d n c, nên cô và khóc và nói r ng: “Con khuyên
t sao c. Con m i m mi ng thì m ng tr c con, có nói ph i qu y gì c âu. M i bi u
con m t l y a ít tr m ng b c ng i ch i, con không nghe l i, gi n. m ng con r i b i
ó. con trao chìa khóa cho má gi , ch con gi c theo bi u m t a ti n hoài, con ch u
không n i”.
Ông H i ng th ra r i b i ra c a mà ng. Cô Ba M nh móc túi l y xâu chìa khóa
tr c m t m r i cô i vô buông. Bà H i ng ng i ngó ng n èn r i l c u nói r ng: “Con vô
ph c quá, ai có dè âu!”
Th ng T h t ti n r ì, i ch i sao c. C u c m tay bánh xe ch y v M H i, tính òi ti n
.
Bà K hi n nghe xe vô c a bóp kèn te te, bà t ng con dâu th a tr ng thanh gió mát v th m
bà, nên bà h i m y a b n m c a t èn l ng x ng. Ch ng bà th y có m t mình Th ng T
c vô thì bà h i r ng:
- Không có c n v hay sao?
- Không
- Sao không d t nó v ch i?
- Th ó mà d t i âu kìa!
- Con ng có ánh phách, có v c nh v y còn kêu ng i ta th kia th n n a!
- Nó quí v i má, ch quí v i ai!
Bà K hi n ch ng h ng, trong lòng nghi con v i dâu gây l n r i, song bà ch a k p h i, thì
Th ng T nói r ng: “Má cho tôi n m tr m, má”. Bà càng ch ng h ng h n n a. Bà h i r ng:
- m tr m gì?
16. Con Nhà Giàu 16 www.hobieuchanh.com
- m tr m ng b c ch n m tr m gì.
- Tr i ôi! B c âu có mà cho d v y! Con xin mà làm vi c gì?
- Tôi có chuy n dùng.
- Chuy n gì?
- Chuy n gì thây k tôi, má h i làm chi h ng bi t.
- Tao không có b c.
- Má nói không có, thôi má a chìa khóa cho tôi m t coi có hay không.
- Chuy n gì l i ph i cho m y xét t n a! V m y thi u gì ti n, tao bi u h i nó l y mà
xài, d i không dám m mi ng thì thôi, ai có ti n âu mà xin.
- Nó nói nó không có ti n.
- Nó làm ngh gì mà có ti n? Ti n c a cha m nó trong t , nó c m chìa khóa, bi u nó
y nó a cho ch .
- Th ngu, nó nói nó không dám l y ti n trong t .
- Nó làm b v y ch gì. Ta bi u o b nó ch . Nó th ng m y bây gi bi u nó l móc ru t
nó c ng móc, ch ng lu n là l y ti n.
- O b cái gì! O b sao c. R t i tôi m ng nhi c, tôi òi ánh nó kia, nó còn ch a ch u
a tllay.
- Con thi t d i quá! Ai bi u con m ng nhi c nó? T i con r y nó, nên nó gi n nó ch ng
không a. Con v o b nó i.
- Thôi, không thèm. Má cho ti n tôi xài hè, l y ti n c a v h khi d .
- Con d i quá! Có nhi u ng i l n i mà h còn n ch c c a àn bà kia sao, th con là
con nít ai khinh d mà s . N u con s h c i, thôi con ng có i ch i.
- Không i ch i sao. c.
Bà K hi n không tr l i n a.Th ng T ng i ngó m m t h i r i nói r ng:
- Thôi, má cho ba tr m mà thôi.
- Ta nói không có ti n! S m xe h i làm ám c i, t n hao th t kinh. Ti n âu còn mà xin
m tr m ba tr m.
- Thi t má không ch u cho hay sao?
- không cho.
- Thôi, má dành ó ng ch ng má ch t má em theo nghé. Tôi không thèm xin n a
âu.
- Tr i i! Th ng T nó r a tôi ch ! Con quá r i!
Th ng T ngoe ngo y b leo lên xe mà i, không thèm nói n a. Cái thái c a con iv i
d ng y mà bà K hi n c i c, s c m t bà không l m t chút gi n nào h t.
Trong s b u b n c a Th ng T hay ch i b i trên ch M Tho, dúy có th y thông Hàng thì
Th ng T a h n h t. Th y thông Hàng tu i ã trên 30, th y có v có con, th y l ch lãm n
ch i, hút á phi n c ng bi t, bài b c th nào c ng bi t, mà b n bán ph n buôn h ng a nào
th y c ng bi t h t th y. Th ng T a th y là t i s thông th o c a th y ó, mà nh t là t i tánh
th y ôn hòa, trong m y cu c ch i, d u ng i u ng r u, hay là n m nghe n, th y u êm ái
17. Con Nhà Giàu 17 www.hobieuchanh.com
nghiêm trang, không c i l l i, không nói thô t c, mà l i hay ch ch khôn ch d i cho anh em,
ng kh i mang ti ng quê mùa và kh i b ng i l a g t.
Th ng T b a ó xin ti n v không c, r i xin ti n m c ng không c n a thì n i gi n,
i v y dông xe tu t lên M Tho mà ki m th y thông Hàng. C u v a ng ng, xe tr c c a, thì
th y th y thông Hàng mình m c l a, tay c m ba ton, mi ng ng m xi gà, u i nón n , trong
nhà b c ra mà i ch i. Anh em chào h i m ng r , r i Th ng T m i th y thông Hàng lên xe
ng ch y xu ng c u tàu ng i h ng mát.
Lúc y ã g n 9 gi . Trên tr i m nh tr ng v c v c, i sông dòng n c nao nao, tr ng d i
c lòa lòa, n c g p gió d n d n. Cái c nh gió tr ng tr i n c y, khách thanh tao ai nh m
vào c ng u h n h trong lòng. Th ng T m c có m t vi c riêng trong trí, b i v y c u ch ng
c nh, c u ch ng ng tình chút nào h t; xe v a u ngay c u tàu, c u li n nói v i th y thông
Hàng r ng:
- Tôi gi n v tôi quá, nên tôi xách xe tôi i ây.
- Sao mà gi n?
- Th y ngh ó coi, mình h t ti n xài, bi u nó a ít tr m ng b c, nó a 10 ng! Tôi
ghét tôi xé tôi qu ng r i tôi i.
- u xài quá, mà c u trách m n i gì. N u c u h i bao nhiêu m a b y nhiêu, tôi s
a kho b c ây c ng không mà a cho c u.
- Gi ng gì mà t i c a Kho b c l n! Ông già v tôi thi u gì ti n, t i nó khinh th tôi ch . Mà
bà già tôi c ng v y n a. Tôi v tôi xin c ng không ch u cho. Tôi nh t nh không thèm
xin ai n a, tôi vay tôi xài coi h làm sao. Th y bi t bên này co ai cho vay hay không?
Th y bi t x n ch giùm cho tôi vay m t ngàn.
- Có ti n xài ch i, không ti n thì thôi. Vay h i ng i ta làm chi c u.
- Thây k tôi mà.
- Không có c. Thu nay ch i v i anh em, tôi không ch u cho anh em làm nh v y.
Có ng i ta cho vay thi u gì. Nh t là c u giàu có, bên c u c ng giàu, mà bên v c ng
giàu, c u l i có ng b ru ng t riêng n a, bây gi c u mu n vay m t muôn c ng có
ng i cho, ch ng lu n là m t ngàn. Song c u ng có làm nh v y. T ng là mu n buôn
bán làm n thì vay ch ng nói chi ch vay ng xài ch i thì b y quá mà.
- Tôi c ng bi t vay ti n ng xài b y là m t u không t t. Nh ng mà tôi ngh s xài b y
a tôi ó c ng có ch h u ich l m ch .
- Xài b y mà h u ích n i gì?
- y, tôi c t ngh a cho th y nghe. Tôi còn nh tu i, mà tôi là con nhà giàu. Tôi ã có
t cái gia tài r i, mà v tôi m t ngày kia nó l i lãnh thêm m t cái gia tài bên nó còn l n
n c a tôi n a. Ai c ng th y trong n m m i n m n a tôi s tr nên m t ng i giàu l n.
ó ã ch c ch n r i, b i v y cho nên tôi lo l m. Làm m t anh chàng giàu ph i bi t
khôn bi t d i ch n u l kh thì h l t da còn gì. Mình c ng th ng th y có nhi u c u
nhà giàu ló n âu u b h hi p áp l a g t. Cái ó là t i không ch u h c tr c cái
ngh nhà giàu nên m i b h i. Tôi mu n tránh cái h i y, nên tôi tính bây gi còn nh
ph i ch i b i cho bi t d i bi t khôn v i ng i ta, ng sau kh i b ng i ta l a g t. Th y
ngh ó coi, bây gi mình ch u t n m t ôi ngàn mà mua cái khôn, r i sau mình kh i m t
m b y muôn, không ph i t n chút nh bây gi ó là h u ích hay sao?
- u nh tu i mà trí c u cao quá. Thi t tôi ph c c u ngay! Ph i! Câu nói ph i l m. Nhi u
ng i giàu có, vì không ch i b i, không giao ti p không thông th o, nên m i b h m u
18. Con Nhà Giàu 18 www.hobieuchanh.com
mà c p h t gia tài. C u tính khôn thi t, v y mà m v i bác không hi u, l i c n tr
u ch !
- Th y là anh em, th y ph i nói cho ngay, ng có v b ng tôi. Tôi ch i x a rày ó có qu y
ch nào hay không?
- Theo nh c u tính ó, thì c u ch i có ích v sau ch qu y cái gì.
- y thì th y ph i ki m ch vay b c giùm cho tôi.
- y thì c ng c, nh ng, mà tôi mu n c u v c t ngh a l i h i cho m ho c bác hi u r i
y ti n nhà mà xài, ti n h n là i vay c a ng i ta.
- Tôi ã nh t nh không thèm xin ti n nhà n a. H coi ng b c b ng cái bánh xe, h i
làm gì?
- ây có ông Giáo Chu t ng cho vay l n. Có ng i vay n n m b y ngàn ho c m t
muôn ng c ng cho n a, song ng hay bu c th b ng khoán t quá.
- Tòi có t mà tôi không có b ng khoán làm sao mà th ?
- Không. Tôi nghe nói ông h i tr c có làm chúc ngôn t ng phân r i. C u em b n t
ng phân c u a cho ng thì xong, có khó gì.
- Tr i i t t ng phân má tôi gi , tôi l y sao c. N u tôi h i thì b chuy n còn gì.
- c, c. Tôi tính c. C u li u t n ít ng b c, c u làm n em vô Tòa b mà xin
sao l c t t ng phân. H có b n t r i c u th cho ai c ng c h t th y.
- y thì xin sao l c ti n h n. Bây gi còn s m, thôi hai anh em mình l i nhà ông Giáo
Chu t mà nói chuy n coi ng ch u cho hay không. Nh ng ch u mà ng bu c ph i
ng khoán th ch n thì sáng mai tôi s làm n tôi xin.
- ng hút nên ng th c khuya l m. C u mu n t i nhà ng li n bây gi c ng c. Nè, ông
già ó có m t a con gái m i tám m i chín tu i coi b nh l m. Tôi d n tr c c u, h
vô ó thì ng có o nhãn con ng nghe hôn. N u c u o nhãn, ng ghét ng không
cho vay thì c u ch u a.
- Ai mà thèm.
- u nói ch c hôn? Câu nói gi i c u th y r i coi c u có thèm hay không mà!
Th ng T c i r i quây xe mà i vô nhà ông Giáo Chu t.
*
**
Ông Giáo Chu t làm th y giáo h i nào, d y tr ng nào âu không ai bi t. Cách ch ng
20 n m tr c, ng i ta th y ông l i h i m n m t mi ng t phía trên ch M Tho, d a mé sông
u Quây, r i ông c t m t cái nhà lá nh mà . Lúc y không th y có v con chi h t, mà nói
chuy n v i ng i trong xóm ông hay khoe tài ông d y b c gi i, b t lu n con nít sáng d hay là
i d , h giao cho ông d y trong ba tháng thì bi t c ch qu c ng l làng, b i v y ng i ta
ch c ông làm th y d y h c, nên kêu ông là “th y giáo”. Nay ông ã trên 50 tu i r i, tóc b c hoa
râm, r ng r ng h t m y cáì, mà ông l i mang b nh hút, làm cho hình d ng ông m, da
19. Con Nhà Giàu 19 www.hobieuchanh.com
(3)
Ông Giáo Chu t làm th y giáo h i nào, d y tr ng nào âu không ai bi t. Cách ch ng
20 n m tr c, ng i ta th y ông l i h i m n m t mi ng t phía trên ch M Tho, d a mé sông
u Quây, r i ông c t m t cái nhà lá nh mà . Lúc y không th y có v con chi h t, mà nói
chuy n v i ng i trong xóm ông hay khoe tài ông d y b c gi i, b t lu n con nít sáng d hay là
i d , h giao cho ông d y trong ba tháng thì bi t c ch qu c ng l làng, b i v y ng i ta
ch c ông làm th y d y h c, nên kêu ông là “th y giáo”. Nay ông ã trên 50 tu i r i, tóc b c hoa
râm, r ng r ng h t m y cáì, mà ông l i mang b nh hút, làm cho hình d ng ông m, da m t ông
dùn, coi b ông già nên ng i ta m i kêu ông là “ông Giáo”.
Khi ông m i v ó, thì nhà c a ông d n d p t m th ng, cách n ông không h i h t
cho l m. Ông ó c vài n m, r i ông d t m t ng i àn bà v v i ông, mà ng i àn bà y
i có b ng m t a con gái m i sanh ch ng m t vài tháng. Ng i l i xóm c ng không bi t
ng i àn bà y là ai, song cách ít ngày nghe ông kêu ng i y b ng “mình”, nghe kêu con y
ng “con” thì ng i ta m i hay là v c a ông.
ngày có hai m con ng i àn bà y v , thì ông mua s m t trong nhà l n l n;
cách ít n m ông tri t cái nhà lá mà c t nhà ngói ba c n, n n úc, c a cu n, vách t ng, ông cho
i bây gi ó. Còn a con gái tên là H u, c chín m i tu i, thì ng i m ch t, con nh
i cho ông nuôi. T y ông m i kh i cho vay t n , nhà ông khách m i th ng t i lui, song
không th y ông em ng i àn bà nào khác v nhà mà n a. n ngày nay cô H u ã c
i tám tu i r i, cô kêu ông b ng “ba”, ông kêu cô b ng “con”, cha con v i nhau, không
nghe ông tính g cô l y ch ng, mà c ng không nghe cô phi n trách ông vi c gì h t.
Th y thông H ng d t c u Th ng T vô nhà ông Giáo Chu t, i d c ng th y s ông Giáo
Chu t ã óng c a ng r i. Ch ng xe ng ng, th y dòm vô nhà, th y c a còn m , èn còn sáng,
th y bèn nói v i c u r ng: “May quá, ông già còn th c. xe ây, hai anh em mình vô”. Th ng
d c d c, mu n cho th y thông Hàng vô m t mình. Th y thông không ch u, th y ép c u
ph i i theo và th y h a h vô nhà th y lãnh nói giùm, c u kh i nói ti ng chi h t.
Hai ng i b c vô t i sân, th y cô Hai H u m c qu n l c so n tr ng, áo bà ba c ng b ng l a
tr ng, ng ng i trên m t cái gh mây d a b i cau vàng mà n mía. Th y thông Hàng t i lui
nhà n y th ng, b i v y th y ngó th y cô Hai H u thì th y h i r ng: “Có ông Giáo nhà hay
không cô Hai?”. Cô Hai H u ng d y cúi u mà chào và áp r ng: “Th a, có ba tôi trong
nhà”.
Tr ng t r ng, l i thêm bóng èn trong nhà d i ra n a, b i v y c u Th ng T th y m t cô Hai
u rõ ràng, thi t là qu c s c thiên h ng, cái ti ng “b nh” c a th y thông Hàng nói h i nãy ó
là úng ch không ph i nói d i.
Hai anh em b c vô nhà, th y ông Giáo Chu t n m vích c trên cái gi ng phía tay trái ng
làm thu c á phi n mà hút, mình m c áo lá, còn qu n thì vén ng lên trên b p v . Ông Giáo Chu t
th y có khách, l t t buông ng hút, ngóc u d y mà dòm.
Th y thông Hàng li n h i r ng: “Ông m nh gi i ông Giáo há?” Ông Giáo l m c m ng i d y, rút
p m t ki ng và ngó th y thông Hàng mà nói r ng: “ a! Th y thông! V y mà tôi không bi t
ch !”. Ông th y có m t th y l i theo th y thông, ông không bi t là ai, ông s th t l nên l t t
c l i giá áo1 l y m t cái áo l a tr ng mà m c, r i m i khách ng i l ng x ng. Th y thông
Hàng nói r ng: “Ông ng có làm ch n r n th t công. Ông n m xu ng ó mà hút i, hai anh
1
N i máng áo
20. Con Nhà Giàu 20 www.hobieuchanh.com
em tôi nh c gh l i ng i d a bên gi ng ây nói chuy n ch i c ng c mà”. Th y ba ton v i
nón n trên bàn, r i hai tay xách hai cái gh mây mà i l i ch ông Giáo hút.
Ông Giáo c i và nói r ng: “ , mu n nh v y c ng c. Thôi m i hai th y i ngay l i ây nói
chuy n ch i. Xin l i, cho tôi làm u thu c cho r i, k o lâu nó chai”. Th y thông Hàng áp
ng: “ c, c, ông c vi c làm i mà”. Ông Giáo leo lên gi ng, mang c p m t ki ng vô
i n m xu ng c m cây tiêm mà nh i ti p u thu c. Th y thông Hàng hai cái gh d a bên
gi ng, th y m i c u Th ng T ng i ó, còn th y leo lên gi ng n m ngang v i ông Giáo.
Ông Giáo tay c m thu c, mà mi ng h i r ng: “Th y ây m i i l i hay là âu l i th m th y?”.
Th y thông áp r ng: “C u T ây là em c a th y Ban Bi n Chí d i M H i, ông không bi t
hay sao?”.
Ông Giáo ngóc u mà dòm Th ng T r i nói r ng:
- y hay sao? Tôi bi t th y ban l m, th y ghé th m tôi hoài, còn c u ây thu nay tôi
ch a g p l n nào, nên tôi không bi t.
- u lên i ch i v i tôi; xe ch y ngang qua ây, th y ông còn th c, nên tôi r c u ghé
th m ông ch i.
- Tr ng b a nay t quá.
- Ông mu n i ch i hay không? Nh ông mu n thì hút h t ít u r i i ch i v i hai a
tôi. Có xe h i c a c u T ây.
- Tôi già c r i, theo m y ông sao k p. Hút ã r i thì lo ng , ch ch i b i gi ng gì.
Ông l ng u thu c úng r i, ông g n vô n i và m i hai th y hút. Khách c t hoài, ông m i
ng i vô èn mà kéo.
Lúc y có m t con nh trong nhà b ng hai tách n c em l i tr c m t Th ng T , còn cô
Hai H u thì i gu c l p c p phía ng kia. Th ng T t i nhà l , mà l i t i mà vay b c, b i
y c u b ng , không bi t chuy n chi mà nói, nghe cô Hai H u i gu c thì c u c day l i mà
ngó hoài.
Ông Giáo Chu t n m hút, mà ông li c m t th y Th ng T dòm con ông m y l n, ông nghi th y
thông Hàng d t c u này t i ng coi con ông, ông toan ki m ch c mà i i ph t cho r i, b i
y ông hút h t u thu c r i ông li n nói v i th y thông H ng r ng:
- Còn m t tr m ng b c c a tôi ó th y tính sao th y thông? Quá k ã g n n a tháng r i,
th y cho tôi ng tôi xài ch .
- Thua mu n ch t, làm sao mà tr c, ông! Xin ông ch u phi n u n m lãnh ti n vi t b
i tôi s tr , ch bi t làm sao bây gi .
- Lúc này tôi túng quá. Th y ph i lo cho tôi xài ch .
- Ông mà túng n i gì không bi t.
- Thi t ch .
- i! Ông nói ai mà tin cho n i! Ông a chìa khóa cho tôi m t s t, n u không có trên
i ngàn ng b c thì chém tôi, tôi c ng ch u.
- âu mà có. Tháng này mà ti n b c âu có nhi u d v y.
- Ph i. Tháng này h ch a tr b c cho ông. Mà tôi bi t trong nhà ông có b c nhi u l m mà.
y, ông Giáo, c u T ây có chuy n c n dùng g p, nên c u c y tôi nói v i ông làm n
giúp cho c u m t ngàn ng b c. Ông tính coi có giúp c hay không?
21. Con Nhà Giàu 21 www.hobieuchanh.com
Ông Giáo Chu t ng i d y, rót m t h p n c trà mà u ng, ông li c ngó Th ng T r i nói r ng:
“Tháng này tr quá, b c tôi cho ra h t r i còn âu mà giúp. Sao không h i Xã tri, nó có b c thi u
gì?”.
Th y thông Hàng c ng ng i d y áp r ng:
- i th Chà khó lòng quá, ai mà thèm h i. Ông giúp giùm cho c u T i mà. B ông s
hay sao? C u là con c a ông K hi n d i M H i. Ông K hi n m t r i, bây gi ph n
n c a c u t i m y tr m m u n, ch ph i ít hay sao. Còn bên v c u còn giàu h n bên
u n a; tr i i, cho vay ch nh v y mà ông d c d c, v y ch ông i ai vay ông m i
cho?
- uT ây có v r i hay sao?
- Ch sao! C u c i con c a ông H i ng bên ch Ông V n ã h n m t tháng nay, ông
không nghe hay sao?
- Ông H i ng nào? Ông H i ng Th ng ph i hôn?
- Ph i.
- À, à, hôm tr c tôi có nghe nói. B t nh n quá, v y mà tôi quên ch .
Ông Giáo Chu t ngó Th ng T m t h i r i h i c u r ng:
- u h i b c làm chi? nhà thi u gì ti n, c u c n dùng sao không l y b c nhà mà xài, l i
i vay h i?
- Tôi có vi c xài riêng, nên không mu n l y b c nhà.
- u h i r i có m ng gi y hay không?
- t mình tôi c ng ch c mà, c n gì ph i có v ng gi y.
- u h i b c tháng hay b c n m?
- Ông cho vay m t ngàn; qua tháng giêng tháng hai, h góp lúa bán r i, thì tôi tr cho ông.
- Tôi cho vay thu nay thì tôi bu c ph i có v ch ng ng gi y; mà h vay t m t ngàn
p lên thì ph i th ch n b ng khoàn t. N u v không ng gi y thì khó quá. Còn tôi
nghe nói ông K hi n có l p di chúc chia ru ng t cho các con r i, song trong t ông l i
giao huê l i cho bà K hi n n mãn i r i các con m i c h ng. N u v y thì c u
ng b ru ng t, mà c u có góp lúa c âu.
- Không. Má tôi ã giao huê l i ph n ru ng h ng h a 50 m u cho tôi r i. Mùa này tôi
góp huê l i ó tôi xài.
- Khó quá! Tôi mu n có m ng gi y v i c u thì t t h n.
- Không. Không c. Nh ông ng i, thì tôi l c t t ng phân tôi giao cho ông.
- Cái ó t nhiên ph i có m i c. Mà tôi còn mu n cho có v ch ng ng gi y n a
ch .
Th y thông Hàng nghe ông Giáo c nài v c a Th ng T ng gi y hoài, th y m i xen vô mà
can r ng:
- Ông Giáo né, không ph i c u T tính sang t c a ông nên c u không ch u cho m ng
gi y. Y vay mà d t v theo lòn thòn coi k quá, t i v y nên c u không ch u. Nh ông
ng i, thôi tôi ng b o lãnh cho, c hôn?
- Th y n ch u vào âu mà b t th y b o lãnh?
22. Con Nhà Giàu 22 www.hobieuchanh.com
- Ph i. Tôi không n ch u vào âu. Mà nh ông có s thì tôi ký tên giùm cho c u ng ông
tin.
Ông Giáo Chu t ng i suy ngh m t h i lâu r i ông nói ch m ch m ít ngày cho ông tính l i coi
i ông s tr l i. Hai ng i khách xin ông làm n tính giùm cho g p r i ng ng d y cáo t
mà v . Th ng T li c m t ki m cô Hai H u, mà không th y cô, thì c u l y làm th t v ng, nên
lên xe mà còn ngó ch ng vô nhà.
Xe ch y kh i nhà, Th ng T m i nói v i th y thông Hàng r ng: “Ông già có con thi t ng , mà
i b c ng làm khó quá, không bi t ch ng nói con ng, ng làm khó n b c nào n a”.
Th y thông c i mà áp r ng:
- u coi tôi nói láo hay nói thi t h ? Tôi nói cô Hai H u ng l m mà. C u mu n hôn?
- Tr i ôi! H i b c còn không xong, mu n con ng sao c.
- i b c thì h i, còn mu n con ng thì mu n, có h i gì mà s .
- Mu n l m ch , ng t vì tôi có v r i, s cô ó c không ch u.
- u th ng th ng r i tôi s tính cho. i n y h có ti n thì mu n cái gì mà l i không
c c u.
- Th y làm sao cho tôi trai gái c v i cô ó thì tôi khoái l m, tôi th ng th y m y tr m
tôi c ng th ng.
- Ch c hôn?
- Sao l i không ch c.
- Nói ch i v i c u, ch con ng i ta là con nhà giàu, l i là con gái m i l n lên, ai mà làm
mai cho c.
Th ng T nghe nói nh v y, có l c u th t v ng nên c u không nói n a, c c m tay bánh xe mà
ch y xu ng phía nhà ga xe l a. Th y thông Hàng bi u c u ng ng ng vô nhà hàng u ng r u
ch i. Trong túi c u T còn hai ng b c, song c u ngh hai ng i u ng hai ly r u không l trên
ti n y c, b i v y c u u xe d a l ng r i d t th y thông vô nhà hàng.
Th y thông kêu b i bi u em hai cái c-ten2 n c su i, Th ng T nói mình không bi t u ng
3
u nên bi u cho xi-rô . Th y Thông la l n r ng: “Ê! Cái gì l i u ng xi-rô! àn ông ph i t p
ng r u n i ng i ta ch . B i, c vi c em m c-ten ây”. Th ng T nghe nói nh v y thì
không t n a, ph i ráng mà u ng ng t p làm ng i th o i.
Th y thông Hàng th y Th ng T u ng mà châu mày thì th y c i và nói r ng:
- u m i u ng l n u, c u ch a bi t ngon. c u u ng ít l n ây r i c u coi, khoái l m.
- ng, tôi s say r i c m bánh xe v không c ch .
- À! Ph i a. Ch a bi t u ng thì t nhiên ph i say. i! Mà có say thì trên n y ch i r i
sáng mai s v , h i gì.
- a nay tôi ch i không c.
- Sao v y? C u c ng húy ph n a hay sao?
2
hi u r u Martel, r u m nh
3
sirop: n c c t ng t, khi u ng pha thêm n c.
23. Con Nhà Giàu 23 www.hobieuchanh.com
- Không ph i húy ph . Tr i i, tôi ch ph i ai hay sao. Th v mà tôi k gì, thây k 4 nó.
i b a nay tôi có vi c riêng ch i không c. ch ng tôi vay b c c r i th y coi
tôi ch i mà.
- À, cái chuy n h i b c ó, c u tôi lo cho. Ông Giáo Chu t làm b , b t quá ng n ti n
i m c, ng bu c tôi b o lãnh, ch gì. sáng mai tôi xin sao l c t ng phân5 giùm
cho c u r i tôi em cho ng coi. Trong vài b a c u lên ây r i tôi tr l i cho c u. Mà c u
nh t chúc ngôn t ng phân làm h i nào hay không? Ph i bi t ngày tháng xin sao l c
i c.
- Làm h i tháng giêng, tháng hai gì ó, tôi không nh ch c.
- c, c. Bi t tháng thì r i. H tôi chi ít ng b c thì h ki m nh ch i, có khó gì.
u ng lo, ó tôi tính cho.
- Th y làm n tính giùm mau mau nghé.
- Mau mà …
Hai ng i nói chuy n t i ó, k có ba th y i ngang, th y th y thông Hàng ng i trong nhà hàng
thì ghé vô mà b t tay. Th y thông Hàng ti n d n c u Th ng T cho ba th y y mà nói r ng:
“C u ây là c u T M H i, em c a th y Ban bi n Chí, m y th y bi t hôn? Thôi, ng i ây u ng
u nói chuy n ch i”. Ba th y chào Th ng T r i kéo gh mà ng i. Th y thông Hàng kêu b i
vang rân mà bi u em ly l y r u thêm.
Th ng T trong túi có hai ng b c, mà th y th y thông Hàng m i anh em b n u ng r u l ng
ng, thì trong lòng không an, b i v y c u nha nh m mu n cáo t mà v . Th y thông Hàng v i
ba ng i kia nói chuy n không d t, ã v y mà ng i này ti p v i ng i n theo x ng t ng s
giàu có c a c u hoài, h i c u m i n m góp lúa ru ng c bao nhiêu, mua xe h i m y ngàn
ng, ng b t m y tr m m u, làm cho c u không th ng d y c, mà ng i ó thì c u
chín ru t chín gan.
Ch ng b t nói chuy n, Th ng T ng d y cáo t thì th y thông Hàng nói r ng: “C u v thì
anh em tôi c ng i, ch ây làm gì. Thôi, u ng cho h t r i i”. M y th y b ng ly u ng c n r i
i nón ng d y m t l t. Th ng T li u không ti n mà tr ti n r u, nên c u làm l . Th y
thông Hàng ngó ch ng c u, không th y c u móc bóp ph i, th y bèn v túi và nói r ng: “Tr i t
i, cái bóp tôi m t r i! Báo h i d hôn! Ch c là r t âu ngoài xe”. Th y l t t ch y ra xe mà
ki m. Ki m có hay không không bi t, mà th y dòm s sài r i tr vô nói r ng: “Ch c là r t trên
nhà ông Giáo h i nãy. Có vài ch c ng b c, không nhi u nhõi gì. Thây k , sáng tôi lên tr n
tôi ki m. N u r t ó thì còn ó, ch không l m t. C u T , c u cho tôi m n 5 ng b c tr
ti n r u r i b a nào tôi s hu n l i cho”.
Th ng T l y làm h th n, b i v y c u nói r ng:
- Tr i i, b a nay i ch i tôi c ng quên em b p ph i theo. Tôi có 2 ng mà thôi, tr sao
. Th y nói v i ch ti m tôi vi t bông6 r i mai tôi lên tr c hôn?
- c mà.
Th y thông Hàng kêu b i h i bao nhiêu ti n r i bi u em gi y m c ng cho Th ng T vi t
bông. Th ng b i cùng qu n song c ng vâng l i; mà trong lúc Th ng T ng i vi t bông thi u 5
ly r u giá 4 ng b c, thì nó ch y ra coi s xe và tên ch xe, làm cho Th ng T gi n l m,
song không dám r y nó.
4
m ck
5
t chia gia tài
6
(bon): phi u, gi y n
24. Con Nhà Giàu 24 www.hobieuchanh.com
Vi c tính xong r i, m y ng i m i b t tay t giã nhau. Th ng T lên xe còn kêu vói mà nói v i
th y thông Hàng r ng: “Chuy n ó th y ráng giúp giùm mau mau nghe th y thông. Tôi trông
m a”.
Th y thông Hàng g c u; xe rút ch y lên c u quây.
25. Con Nhà Giàu 25 www.hobieuchanh.com
(4)
Th ng T ch y tr v nhà m mà ng . Mây a m c a gi ng mùng l p c p làm cho bà K
hi n gi t mình th c d y. Bà th y con s a so n ng thì bà h i r ng: “Sao b a nay không v b n,
mà l i v ây?” Th ng T không tr l i, c c i áo c i giày mà i ng .
Th ng T n m lim dim, nh cô Hai H u m t sáng r , má mi ng b u, m t láo liên, tóc láng
t, t ng i y u u, mi ng nói nh c i, gò má tr ng t hoa sen, n c da m n mà coi
mát r i, thì trong lòng c u khoan khoái, c th m ch chi có ng i ó n m m t bên mình, ch c
là mình vui v ch ng có chi b ng. C u nh cô Hai H u r i c u nh t i v nhà; c u so sánh hai
ng i, thì c u chê v nhà th , chê n c da không tr ng, chê c p m t không lanh, chê gi ng
nói không có duyên, chê tánh ý hay hà ti n. C u nh chuy n gây g v i v h i chi u, nh
chuy n không ti n mà tr nhà hàng h i nãy thì c u l y làm t c gi n, quy t th nào c ng ph i vay
cho c m t ngàn ng b c ng ch i b i v i anh em; mà xài h t s ó r i không bi t ch ng
ki m thêm n a. Mình ti ng con r nhà giàu, ng i ta kêu mình là “C u T M H i”, mình là
ng i có h c th c, mình ch i v i th y ký th y thông, mà trong bóp ph i không có n m ba t m
gi y x n7, thì còn gì là danh giá. Ph i có ti n, làm sao c ng ph i có ti n m i c. Còn có v thì
thây k v , làm sao c ng ph i trai gái v i cô Hai H u, nh cô nài ph i c i thì mình c i, làm
hôn thú b c nhì, v nói sao c mà s , mà nh v mu n sanh u thì mình p ít, không ti c
gì. C u suy ngh ri t m t trí nên m màng r i ng quên.
Sáng b a sau, Th ng T th c d y i ra i vô, vì c u có vi c lo tính riêng trong trí, nên c u
không mu n nói chuy n v i m , mà c ng không tính tr v bên v . Ch ng n c m r i, bà K
hi n m i nói v i con r ng:
- m n c r i, thôi con s a so n i v b n i. Con i t h i hôm cho n bây gi , anh ch
không bi t con i âu, ch c là anh ch trông l m.
- Trông thì trông, có h i gì mà lo.
- y ch h i hôm con i, con có nói con v bên nây hay không?
- Không.
- Con không nói cho ng i ta hay, con i bi t nh v y, ng i ta lo ch .
- lo gi ti n, ch có bi t lo gi ng gì.
- Con nói sao v y! D u mà h có lo gi ti n i n a, y là cái ph c c a con, ch sao con
i trách ng i ta. C u cho h gi ng ngày sau có mà l i cho v ch ng con ch .
- Má c ham ti n hoài! T i má ham ti n, nên tôi m i m c m t con v nh v y ó!
- sao? Cha ch ! V nh v y, con còn chê n i gì! Ph i, nó en úa thi t, nh ng mà coi
n mòi, ch không ph i x u xa gì ó!
- t v i má ch t t v i ai. i ra th y ng i r i dòm l i nó mà m c c .
- Sao mà m c c ? Tuy nó không có bóng s c, song nó hi n c, nó gi i vi c nhà, nó có
ti n nhi u, nó có ch gì mà chê c âu. Con ng có nói b y. i v x u m i ch c là
c a mình a con, ch bóng láng có ra gì âu.
Th ng T nghe m khuyên l n ã không cám n, mà l i rùn vai r i b i ra phía tr c, coi b
vô l h t s c. Bà K hi n vì th ng con nên không th y cái qu y c a con, con ng ngh ch mà bà
không gi n, l i c theo khuyên d bi u con v hoài. Th ng T th y v y bèn làm núng, xin bà
7
(cent) gi y b c m t tr m ng
26. Con Nhà Giàu 26 www.hobieuchanh.com
ph i cho n m tr m c u m i ch u v . Bà nghe nói ti n thì bà la ó; c u làm gi n, c u th không
thèm v v n a. Bà cùng th , tuy bà r y om sòm, song r t cu c r i bà c ng ph i lòi cho c u h t
t tr m ng b c.
Th ng T l y t m gi y x n b vào bóp ph i r i c u m i thay áo mang giày lên xe mà i. Bà
ng con bi t nghe l i nên th y con i trong b ng m ng th m, ch ng dè ra kh i c a ngõ r i, c u
không ch y v ch Ông V n, mà c u l i qu o lên M Tho.
Lúc y ã ba gi chi u, Th ng T bi t th y thông Hàng m c làm vi c, nên c u không ghé nhà
mà ki m. C u ng ng xe d u x ng y thùng mà i t m gi y b c, r i ch y theo ng mé
sông c u quây. Ch y ngang nhà ông Giáo Chu t, c u cho xe ch y ch m ch m ng có li c m t
ngó vô nhà mà ki m cô Hai H u. B n ch y qua thì không th y tâm d ng, mà ch ng tr l i thì c u
th y cô n ng tr c c a. C u d nón chào cô; cô c ng cúi u áp l , mà cô l i chúm chím
i, làm cho c u hân hoan, quên bóp kèn, g n cán con x m ghánh n c. C u xu ng nhà hàng
tr ti n r u h i hôm, r i ng i ó u ng s a á mà i 5 gi s i ón th y thông Hàng.
Th y thông Hàng ch i v i anh em, h th y h a giùm giúp vi c gì, thì th y h t lòng lo l ng. H i
hôm th y h a v i c u Th ng T m y u, thì sáng ra th y lo làm li n, ch không dám tr .
Bu i s m m i th y lên s b ng khoán mà xin sao l c t chúc ngôn t ng phân c a ông K hi n
To i. Tr a v n c m r i th y không thèm ngh , th y kêu xé kéo tu t lên nhà ông Giáo chu t mà
a t t ng phân cho ông coi.
Ông Giáo chu t ã m i m y n m chuyên ngh cho vay t n , ông lành ngh c a ông l m; ông
m t chúc ngôn t ng phân coi t u chí cu i r i nói r ng: “C u Th ng T bây gi ng b
100 m u ru ng th c, 50 m u h ng h a, r i ngày sau c u c 50 m u trong ph n d ng lão
a. C u có 200 m u n mà c u vay có m t ngàn, thì cho vay không ph i s gì. Ng c vì, theo
i chúc ngôn, ch ng nào bà Lý Th Nho qua i r i thì c u m i c h ng huê l i. C u có
ru ng mà không có huê l i, cho c u vay r i c u l y gì c u tr ? N m ngoái tôi th y th y Ban bi n
Chí là con nhà giàu, tôi làm b ng cho th y vay n m ngàn. Hôm tháng giêng th y tr ti n l i,
còn v n th y tr không n i. K tôi nghe ông già th y chúc ngôn chia ru ng t mà không cho n
huê l i, tôi ch t ng x a rày, không bi t làm sao mà òi v n l i. Tôi b ng i anh mà m c k t
t n m ngàn ng b c, tôi r u quá, giúp cho ng i em n a sao c”.
Th y thông Hàng c i mà áp r ng: “Tôi nghe nói ông th o ngh cho vay l m, mà sao ông l i s
nh v y. Ông c u mà cho anh em th y Ban bi n Chí vay ch . Phàm cho vay thì c t l y ti n l i.
Cho m y ch ch c ch n mình c u h ng tr v n, cho mình l y ti n nhi u n m. Ví nh ông
cho m t ngàn, ông l y ti n l i trong 3 n m thì s v n r i, mà s m t ngàn c ng còn ó, coi
không ph i là l i nhi u hay sao. ã bi t th y Ban bi n Chí v i c u Th ng T tuy ng b làm
ch ru ng t, song ch a n huê l i. Ru ng t nh v y m i ch c ch , b i vì có em bán cho ai
c, mà mình s m t n . Còn nh ông có mu n cho ch c n a thì ông cho vay nhi u nhi u r i
ông bu c ph i làm t treo cho ông. Ông v i tôi là anh em quen bi t nhau lâu r i, tôi t thi t v i
ông: c u Th ng T còn nh mà tôi coi c u ham phá nhà quá. Ông th nh mà a cho c u
ch ng m i ngàn ng b c thì ông l y ru ng t c a c u h t. Tôi h a tôi s làm m i giùm cho
ông. C u tin c y tôi l m, tôi nói gi ng gì c u c ng nghe h t th y. Ông cho l n m t ngàn mà nh
u i. Ông c tính ti n l i theo b c m i b n. N u ra giêng c u không tr , thì ông b t ch ng
n l i mà thay gi y. Ông ch ng nh v y trong n m ba n m và n u c u h i thêm thì ông a
thêm n a, thì ông s l y ru ng c a c u”.
Ông Giáo Chu t n m xu ng làm thu c mà hút ít u; ông suy h i tính l i ã c n r i, song ông
còn làm b d c d c mà nói r ng:
- u Th ng T còn con nít, tôi không n toan m u k mà gi t s nghi p c a c u. Thà là
u vay c a ai c u vay, ch thi t trong b ng tôi không mu n giúp cho c u ng nào h t.
27. Con Nhà Giàu 27 www.hobieuchanh.com
Mình l n, c u nh , mình dính d p v i c u s e mình ph i mang ti ng ch . Ng t vì c u là
anh em c a th y, th y nói giúp giùm mà tôi không ch u, thì th t th di n th y ch ng?
- Thôi i bác. Bác ng có ánh o.
- Không ph i ánh o. Thi t tình nh v y ch .
- Thôi, chi u nay nh c u qua, thì tôi d t c u lên làm gi y l y b c a.
- ng c. Mà th y ph i nói tr c v i c u, ti n l i tính b c 14 a, nghe hôn. Ch u nh
y tôi m i cho.
- Ch u mà. Ông c òi l i theo b c 14 i. tôi nói vô cho. Nè, mà ông ph i nói tôi ng
o lãnh n a, nghé.
- o lãnh làm chi?
- y! Ông c nài b o lãnh ng cho c u tin, r i sau làm công chuy n m i c ch . Ông
hi u hôn?
- Hi u, tôi hi u r i.
- Ông tr t t ng phân l i cho tôi, ng ch ng c u qua tôi trao cho c u r i tôi d t lên ây.
Thôi, tôi v cho ông ngh .
Th y thông Hàng x p t t ng phân mà b vào túi r i l y nón i lên u. Lúc th y n m tay ông
Giáo mà t giã, thì th y v a nheo m t v a c i mà nói r ng: “Ông ng có òi m t tr m ng
c c a tôi n a. N u ông bi t x ph i, thì tôi s làm cho ông có l i n m b y ngàn cho ông coi”.
Ông Giáo Chu t g c u mà áp r ng: “Bi t, bi t, tôi bi t x ph i mà”.
i nghi p cho “c u T M H i”, ng i ta s p t nh v y mà c u không dè, c u ng i nhà hàng
ng s a, khí s c hân hoan, khi thì nh g ng m t c a cô Hai H u tròn tr a b nh bao, khi thì ngó
ch ng ng h ng i ón th y thông Hàng mà h i th m chuy n vay b c.
ng h gõ 5 gi . Th ng T lên xe mà i. Xe ch y v a kh i nhà ga xe l a thì g p th y thông
Hàng trên ng hàng gáo ng l n t n i xu ng. Th ng T ng ng xe, anh em m ng r , r i
nhau ch y m t vòng ch i.
Th y thông Hàng v a b c lên xe thì Th ng T nói r ng:
- Tôi khoái quá, th y. Tôi m i g p m t cô Hai h i nãy.
- Cô Hai nào?
- Cô Hai H u.
- , . âu mà c u g p?
- Tôi ch y ngang nhà. Cô ng tr c c a cô chào tôi, mà cô l i c i n a ch , khoái quá!
- u n y a tình thi t mà! C u dám quá!
- Tôi ch y ngoài l , có ng t i ai mà không dám.
- Ông Giáo khó l m, nói cho c u bi t.
- Con ng khó thì tôi m i lo, ch ng khó hay là d , nh m c ng không h i gì.
- u mu n vay b c c a ng, mà c u làm l n x n ây ng ghét, ng không giúp b c cho
u ch .
- À! Th y xin sao l c giùm t ó r i ch a?
28. Con Nhà Giàu 28 www.hobieuchanh.com
- i, n i bu i s m m i. Mà r i c ng không ích gì, b i vì h i tr a tôi g p ông Giáo, tôi
a cho ng coi th . ng coi r i ng nói ru ng c u làm ch mà c u không c n huê
i; c u l y b c r i c u l y gì mà tr . Ông già thi t là khó ch u. Tôi n n n tr n m t bu i
tr a. Tôi nói ri t r i ng mu n xiêu lòng, song ng òi ti n l i t i m i b n m i l m.
t g m quá!
- ib nm i l m là sao?
- Ngh a là c u vay m t ngàn, ra ngoài ngày c u ph i tr v n l i m t ngàn t ho c m t ngàn
i.
- Tr i i! n l i gì mà nhi u quá v y?
- Thì h cho vay h n l i nh v y ch sao. Nh n ngh a l m thì ít n a c ng là b n tr m
ng b c l i. Vì lúc n y mu n r i, không ai còn b c mà cho, nên ng m i làm ng t.
- n n v i ng n ch ng b n tr m ng b c l i c hôn? Bây gi tháng m i r i, t
ây cho t i tháng giêng tháng hai, có ba b n tháng mà gì.
- tôi nói l i v i ng coi. ng còn bu c tôi ph i b o lãnh n a a c u.
- Không h i gì, th y làm n b o lãnh giùm cho tôi.
- Tôi v i c u không ng i gì. Lãnh thì lãnh ch sao. Không l c u b n cho tôi tr .
- âu có nh v y. Ch ng nào làm gi y l y b c c?
- mình n c m r i d t lên nhà ng nói l i coi. Nh ng ch u thì làm gi y l y b c li n.
- Ch c ng ch u mà. ng là cha v tôi, ng mu n n l i bao nhiêu ng n, tôi không c n.
Th y thông Hàng nghe nói nh v y thì th y c i, Th ng T t ng th y c i v m y l i nói
ch i c a mình có duyên, ch nào dè th y c i là c i mi ng m i th y th ra mà cá ã táp nu t.
Hai ng i ch y xe ch i ít vòng r i ghé l i nhà hàng n c m. Th ng T b a nay có s n g n m t
tr m ng b c trong túi, ã m i th y m t cô Hai H u, mà l i ch c s có thêm m t ngàn n a, b i
y c u hân hoan, nói nói c i c i không ng t. Th y thông Hàng c ng vui v vi c c a th y,
nên c ng nói c ng c i, mà th y ch ng nói vi c chi khác h n là vi c ông Giáo Chu t cho vay,
th y ch ng c i vi c chi h n là c i c u T mê Hai H u.
n c m xong r i, th y thông Hàng m i kêu b i bi u em cái bông thi u ti n r u h i hôm ng
th y tr luôn th . C u T nói c u ã tr ti n r u r i, mà c u l i giành c u tr ti n c m, c u
không cho th y thông hao t n v i c u. Th y thông làm gi n làm h n, ngoe ngo y b i tr c ra
xe mà ng i, ch ng c u T ra theo th y m i nói r ng: “M a gi n toa quá, m a mu n không thèm
t toa lên ông Giáo, toa nh cô Hai êm nay toa khóc cho bi t ch ng …”. C u T c i mà
áp r ng: “T i nghi p tôi mà, th y thông. Th y mu n tôi ch t hay sao? N u êm nay mà tôi
không ngó th y m t cô Hai c, ch c là tôi ph i t v n quá”. Th y thông c i ng t r i bi u
ch y xe vô nhà th y mà l y t sao l c t ng phân ng có lên ông Giáo cho s m.
Ch ng hi u cô Hai H u có bi t tr c b a nay s có khách t i nhà hay không, mà g n èn cô
u b i láng nhu t, cô d i ph n m t tr ng , cô m c áo màu tr ng gà, cô b n qu n l a tr ng
bông h ng, cô i dép quai nhung en, s c cô ã p mà cô còn tô m thêm n a, nên b m háo
c ai th y c ng ph i mê m n.
Khi th y thông Hàng v i c u Th ng T b c vô nhà, cô Hai H u m c d i nhà sau. Ông
Giáo ti p khách m i ng i, r i kêu a mà bi u em n c u ng. Vì ông phân c , ban êm
th ng tám gi ông m i hút, b i v y bên cái gi ng ch a th y n i èn. Ông ng i t i b gh gi a
mà nói chuy n v i khách. Con nh b ng n c trà v a trên gh , thì cô Hai H u trong c a
29. Con Nhà Giàu 29 www.hobieuchanh.com
bu ng b c ra, cô cúi u chào hai ng i khách r i cô vói tay m t gói thu c v i cái h p qu t
trên d a, d a hai tách n c ó.
Th ng T ph n thì kh p v h ng tr i s c n c, ph n thì s ông Giáo th u áo b ng c a mình,
i v y c u ng i trân trân, c u không dám ngó m t cô Hai H u khi cô gói thu c trên d a, c u
li c th y bàn tay c a cô tr ng nõn, ngón tay nh xíu, phao tay ng h ng, thì c u h i h p trong
ng c, l n x n trong trí, n u ai c c c h i ó h i c u t i sao mà v y, thì ch c c u c ng không bi t
sao mà nói c.
Cô Hai H u l i gh xít u mà n m, và nói chuy n nho nh v i con . Cái gh xít u nh m phía
sau l ng c u Th ng T , c u không dám day u l i mà ngó cô, c u l y làm t c vì s vô ý c a
u, ch chi h i m i vô c u ng i phía bên kia thì bây gi li c ngó d bi t ch ng nào. C u m c
ti c v s ó, nên c u quên t ng chuy n vay b c. May nh có th y thông Hàng lanh l i, th y
kh i u mà nói v i ông Giáo giùm cho c u.
Ban u ông Giáo làm khó, không ch u cho, ông nói r ng ông có coi t chúc ngôn t ng phân
i, ru ng t l n x n l m, làm ch mà không n huê l i, vay b c r i l y gì mà tr , n u ông ki n
ông l y ru ng, ông c ng không cho m n c. Th y thông theo n n n trót n a gi ng h ,
ông m i ch u cho, song ông bu c n i tháng giêng ph i tr v n tr l i, ti n l i tính b n tr m, mà
ph i có th y thông ng b o lãnh m i c. Th ng T nghe nói ng òi ti n l i theo b c m i
m, t ra bây gi ng tính theo b c m i b n, thì c u m ng nên c u ch u li n.
Ông Giáo bi u làm gi y ph i biên nói vay m t ngàn b n tr m ng, giao qua tháng giêng An
Nam n m sau thì tr , n u t i k mà không tr s , thì ch n ki n òi s y và òi ti n l i theo
phép k t ngày làm gi y. L i c ng ph i khai trong gi y r ng ng i vay có giao cho ch n m t
n sao l c chúc ngôn t ng phân c m làm b ng, n u ch a tr s n mà lén bán ru ng t
cho ng i khác thì ch n c phép ki n n tòa Hình mà bu c t i sang t.
Th ng T quy t l y cho c m t ngàn ng b c, nên bu c th nào c u c ng ch u h t. Ông
Giáo bèn kêu con l y gi y m c r i ông xin l i v i khách ng ông n m hút ít u.
Ông Giáo qua bên gi ng n i èn n m chinh chòng. Th y thông ng i vi t cái não gi y n . C u
Th ng T không, c u ng d y làm b coi th y Thông vi t, mà k thi t c u qua ng phía
bên nây ng li c ngó cô Hai H u ch i. Cô Hai H u n m trên gh xích u, cô t nhiên, không ái
ng i chi h t, c u ngó cô thì ngó, cô c lúc l c cái gh , ho c nói c i v i con nh nh th ng.
Th y thông làm não t xong r i m i em a cho ông Giáo coi. Ông b t b thêm b t m t hai câu
cho rành, r i ông a cho Th ng T chép l i và ký tên. Th y thông c ng ng b o lãnh m t
bên ó, th y và ký và nói8 r ng: “T nh t i bây gi tôi m i lãnh n l n n y là l n th nh t. V
tôi nó hay ây ch c nó c n nh n d l m. Cô có g p nhà tôi, cô ng có h c i h c l i, nghe
hôn cô Hai”. Cô Hai H u c i và áp r ng: “B m th y, th y làm n cho anh em, em t ng d u
cô thông có hay, cô c ng vui lòng, ch sao mà th y lo. Tuy v y mà th y d n tr c, thì em âu
dám h c.”
Th ng T nghe ti ng nói m m m ng, khôn ngoan, trong ng n, l nh lót, thì c u ng n ng trong
lòng, nên c u ng ngó cô mà mi ng chúm chím c i. Ông Giáo c cái gi y r i ông i m t
t l y m t ngàn ng b c mà trao cho Th ng T .
Th y thông Hàng bi t ý Th ng T mu n chà l t mà ngó cô Hai H u ch i, nên th y leo lên
gi ng n m i ông Giáo làm thu c cho th y hút vài u r i m i ch u t giã mà i. Th ng T
ra v , c u chào cô Hai H u mà c u c i a tình. Cô c ng áp l và c ng c i, song không hi u
cô có rõ th u ý t c a c u Th ng T hay không.
8
v a ký v a nói
30. Con Nhà Giàu 30 www.hobieuchanh.com
Th ng T lên xe mà i, c tr m tr cô Hai H u hoài, c mong làm sao ph i nói chuy n c
i cô m t l n m i ph d . Th y thông Hàng khuyên c u ch m ch m r i th y s li u giùm. Th y
ép c u ch i m t êm, r i th y bày t m n m t cái phòng, kêu hai cô ca nhi, d n mâm á
phi n, mua r u sâm banh s p t các cu c vui cho Th ng T . C u Th ng T vui thì vui,
mà m t lát c u nh c cô Hai m t l n, d ng nh cái hình c a cô ã ch m vào trí c u r i, ch ng có
giây phút nào mà c u quên c.
Ch i n sáng bét r i, Th ng T m i cho ti n s p ca nhi, tr ti n phòng, ti n r u và t giã
th y thông Hàng mà v .
*
*
31. Con Nhà Giàu 31 www.hobieuchanh.com
(5)
êm r m, c u Th ng T leo lên xe mà i, thi t c u gi n v cành hông, song gi n là gi n v
không m t a b c cho c u xài, ch c u không có trách v v chuy n gì khác n a. C u tính v
nhà xin ti n m , r i tr qua th nh c v ch i, nào dè xin ti n bà K hi n không cho, c u th t
ng, c u phi n luôn m , nên m i tính i vay b c mà xài cho m và cho v bi t ch ng.
Khi t i nhà ông Giáo Chu t, thì tâm s c a c u ch có bao nhiêu ó mà thôi; tr i khi n c u l i
p cô Hai H u, mà g p r i c u l i phát ái tình trong lòng, làm cho c u ng ng n ng n ng , r i
u so sánh cô n v i v nhà; h i t i c u m i h n v mà thôi, mà t i khuya cái h n y nó sâu
thêm r i hóa thành cái ghét.
Có c m t ngàn ng b c trong bóp ph i r i, c u ch a tính dùng mà xài cách nào, c u
quy t tr v nhà qu ng trên m t v mà nh c nó ch i ã, b i v y t giã th y thông Hàng t i
khách s n r i thì c u lên xe ch y th ng qua ch Ông V n, i ngang M H i c u không thèm ghé
nhà.
Bu i s m m i, cô Ba M nh tay b ng qu u9 lúa ra ng gi a sân mà r i cho b y gà n. Gà tr ng,
gà mái, gà m , gà con u ch y vù l i mà bao chung quanh cô, gà c v a l m lúa v a vè p
mái, gà m v a lo n v a túc túc kêu con. M y con chim dòng d c trên cây c ng áp xu ng r i
chen l n v i gà mà n lúa, vì m i b a c n nh v y ã quen r i, nên cô Ba M nh ng ó,
mà gà v i chim không s chút nào h t.
Có l cô Ba M nh c ng vui mà ãi cái ti c s m m i y, nên cô ng vãi lúa cho gà chim n mà
mi ng cô chúm chím c i. Thình lình cô nghe ti ng xe h i ch y phía ngoài l , ch c là cô ã
có ý trông xe ch ng v , nên cô ng ng tay, không vãi lúa n a, m t l i day ra ngoài c a mà ngó
ch ng. Cách ch ng bao lâu, thi t qu xe c a ch ng qu o vô c a ngõ r i ch y th ng vô nhà xe.
Cô Ba M nh l t t vãi cho mau h t qu u lúa ng có vô nhà.
u Th ng T c t xe r i, c u i x n x m vô c a, c u th y v ng ó mà c u không thèm ngó.
Cô Ba M nh không h n v s l t l o y, mà cô l i ngó ch ng mà c i, r i trút h t qu u lúa trên
ng m y con gà ng g n và xây l ng i vô c a nhà sau. Cô móc cái qu u trên vách, cô d n
y a s a so n nhúm l a n u c m, cô bi u g t trái b u mà n u canh, hái trái u mà làm
i, r i cô th ng th ng b c lên nhà trên. Cô th y cha m ng ng i u ng n c trà, không nói
chuy n chi h t, mà c ng không có ch ng cô ó, thì cô i tu t vô bu ng.
Th ng T ã thay mát r i, c u ng n m ng a trên gi ng. Cô Ba M nh v a ngó th y
ch ng thì cô h i r ng:
- m nay mình v bên nhà hay là i âu?
- Tôi mu n i âu tôi i, mình không c phép tra h i.
- Tôi h i coi có ph i mình v bên nhà th m má hay không, ch tôi tra làm chi.
Th ng T mu n gây, mà b v nói xuôi quá, c u không có c gây c, b i v y c u nín thinh
mà m t coi qu u l m. Cô Ba M nh mu n dã lã cho ch ng h t gi n, nên cô c i và h i r ng:
“Ch c b a h m mình bi u tôi a b c, tôi không a, mình gi n nên mình i ó ch gì, ph i
hôn?”.
Th ng T vùng ng i d y mà nói r ng: “Còn nh c t i chuy n ó n a à! Tôi nói cho mà bi t,
ng có t ng tôi m t, nên bòn ti n c a v mà n. Cái giàu c a mình ó tôi xài m t vài b a là
t, không giàu bao nhiêu âu, ng có làm phách. Mu n xin ti n ng thêm vô t hôn? Nh
mu n tôi cho”. C u và nói và m bóp ph i l y x p gi y x n li ng trên gi ng nghe m t cái x ch.
9
thúng nh , qu u g o: thúng nh ng g o, qu u may: thúng ng d ng c may vá