Hinh anh chia khoa trong sieu am san khoa (Key Images in OBS US) - BS Nguyen Quang Trong

HÌNH ẢNH CHÌA KHÓA
TRONG SIÊU ÂM SẢN KHOA
(KEY IMAGES IN OBSTETRIC US)
“Ngƣời ta chỉ thấy những gì ngƣời ta đƣợc chuẩn bị để thấy"
Ralph Waldo Emerson
Bs. NGUYỄN QUANG TRỌNG
Workshop Medigroup – GE
Bệnh Viện Đa Khoa Đăk Lăk, 21/04/2018
L. J. SALOMON et al. ISUOG - Practice guidelines for performance of the routine mid-trimester fetal
ultrasound scan. Ultrasound Obstet Gynecol (2010)
Michael Bethune et al. A pictorial guide for the second trimester ultrasound. AJUM August 2013 16 (3)

• Confirmation of the presence of an intrauterine pregnancy.
• Evaluation of a suspected ectopic pregnancy, a suspected
hydatidiform mole.
• Defining the cause of vaginal bleeding, evaluation of pelvic
pain.
• Estimation of gestational age (CRL).
• Diagnosis or evaluation of multiple gestations.
• Confirmation of cardiac activity.
• Assessing for certain fetal anomalies, such as anencephaly.
• Evaluation of the nuchal translucency (NT), nasal bone,
intracranial translucency (IT)...
Indication

Measurement of the crown-rump
length at 13 weeks of gestation.
Note the fluid between the fetal chin
and chest, confirming that the fetus
is not flexed.

Đo CRL theo quy ƣớc: cách đo này lấy tối đa
chiều dài theo đường thẳng (maximum
straightline length), không phải là chiều dài
đầu-mông thực (not a true CRL).
Đo CRL thực (measure the true CRL)
Đo CRL tối đa theo trục
(maximal axial length)

• Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trong suốt thai kỳ,
đo chiều dài đầu-mông (crown-rump length -
CRL) trong quý I (thời điểm 8 tuần – 13 tuần 6
ngày) có giá trị tiên lượng tuổi thai chính xác nhất
(sai số +/- 3 ngày).
• Thời điểm 11ws-13.6ws: CRL và BPD là 2 thông số
được dùng để ước lượng tuổi thai. SA qua ngã thành
bụng hoặc qua ngã âm đạo.
ĐO CHIỀU DÀI ĐẦU-MÔNG
(CROWN-RUMP LENGTH - CRL)
Thumb rule:
Gestational age (weeks) = CRL (cm) + 6 (CRL < 1cm).
Gestational age (weeks) = CRL (cm) + 6.5 (CRL > 1cm).
Salomon LJ et al. ISUOG Practice Guidelines: performance of first-trimester fetal ultrasound scan.
Ultrasound Obstet Gynecol 2013; 41: 102–113

Ta đo bề dày lớp trong mờ vùng gáy ở vào thời điểm khi thai có chiều dài đầu-
mông (CRL) trong khoảng 45-84 mm (tƣơng đƣơng 11-13.6 tuần tuổi).
Bình thƣờng, NT < 95th percentile tƣơng ứng với CRL.

C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rd Edition. 2005. p1039-1055
XƢƠNG MŨI (NASAL BONE)
- Khảo sát từ tuần thứ 11-13+6.
- Bất sản: không thấy xương mũi.
- Ý nghĩa: Nguy cơ cao Trisomy 21, 18 và 13.
CÁCH KHẢO SÁT NASAL BONE
- Lấy mặt cắt dọc giữa mặt thai nhi, cố gắng
chỉnh hướng đầu dò sau cho đường trán-cằm
tạo với chùm tia siêu âm một góc 450.
- Phóng đại hình ảnh sao cho đầu và ngực
thai nhi chiếm toàn bộ màn hình (giống
nhƣ đo NT).
- Bình thường ta thấy hai đường hồi âm dày
song song (dấu =: equal sign); đường trên là
da vùng mũi, đường dưới là xương mũi.
Đường thứ 3 ở cao hơn liên tục với da, đó là
chóp mũi (tip).

Absent Nasal Bone: A 2003 study performed NT screening on
5532 fetuses from 5425 pregnancies and found that the nasal bone
was absent in 70% of fetuses with Down syndrome versus in 0.2% of
euploid fetuses. In a study reported in 2003, in 3358 karyotypically
normal fetuses, absent nasal bone was identified in 2.8% of aucasians,
10.4% of African Caribbeans, and 6.8% of Asians.
Second trimester: In 2002, Bromley and colleagues used a
BPD/NBL (nasal bone length) ratio and compared Down syndrome
and euploid infants. They reported 100% sensitivity for the detection
of affected fetuses using a BPD/NBL ratio of 9 or greater. However,
this high sensitivity was associated with a false positive rate of 22%. In
2004, Odibo and colleagues reported that a ratio of BPD/NBL greater
than 11 identified 50% of Down syndrome fetuses and had a false
positive rate of 7%. Results from a prospective cohort study reported
that nasal bone MoM less than 0.75 was the best definition of NB
hypoplasia, with a sensitivity of 49% and a specificity of 92%, as
compared to a sensitivity of 61% and a specificity of 84% for
BPD/NBL ratio greater than 11.

- Phóng to hình ảnh sao cho đầu và ngực thai nhi
chiếm trọn màn hình máy siêu âm.
- Chọn vị trí lớp trong mờ lớp nhất, đo trong- trong

FMF: How to perform Nuchal Translucency Scan
- Có thể dùng đầu dò qua ngã thành bụng, lý tƣởng là đầu dò linear có độ
phân giải cao.
- Có thể dùng đầu dò qua ngã âm đạo, lý tƣởng là đầu dò 3-4D có thể tái tạo
hình ảnh lát cắt dọc giữa chuẩn.

FMF: Increased Nuchal Translucency

Beth M. Kline-Fath et al. Fundamental and Advanced – Fetal Imaging – Ultrasound
and MRI. 2015 Wolters Kluwer Health.

• Ở thai nhi bình thường, não thất tư được thấy như một lớp trong mờ nằm trong não
(intracranial translucency - IT), song song với lớp trong mờ vùng gáy - NT, trong lúc ở thai
nhi có gai đôi đốt sống mở (open spina bifida) thƣờng không thấy đƣợc IT.
• Đo vào thời điểm 11 tuần - 13+6 tuần. Lấy hình chuẩn tương tự để đo NT và khảo sát bất sản
xương mũi. Đo chỗ IT rộng nhất.
• Bình thƣờng, IT tăng dần theo chiều dài đầu mông (CRL), từ 1.5 mm với CRL = 45 mm
tới 2.5 mm với CRL = 84 mm.
ĐO BỀ DÀY LỚP TRONG MỜ TRONG NÃO
(INTRACRANIAL TRANSLUCENCY - IT)
Chaoui R, Nicolaides KH. From nuchal translucency to intracranial translucency: towards the early detection of
spina bifida. Ultrasound Obstet Gynecol 2010; 35: 133–138.

Saulo Molina-Giraldo et al. Normal Intracranial Translucency Values During the First Trimester of Gestation in a Latin
American Population. J Ultrasound Med 2016; 35:2231–2236 | 0278-4297.

Lát cắt dọc giữa mặt thai nhi 13 tuần tuổi (CRL = 69 mm), cho thấy xương mũi (nasal bone -
NB), lớp trong mờ vùng gáy (nuchal translucency - NT), đồi thị (thalamus), não giữa
(midbrain - MB), cuống não (brain stem - BS), bể lớn (cisterna magna - CM) và não thất tư.
Não thất tư hình thành lớp trong mờ trong não (intracranial translucent - IT) giới hạn bởi hai
đường hồi âm dày, bờ sau của cuống não và bờ trước của đám rối mạch mạc.

Siêu âm qua ngã thành bụng thai nhi 11–13 tuần. CRL =
48 mm ở thai (a), 63 mm ở thai (b), 75 mm ở thai (c) và 81 mm ở thai (d).

• Để lấy chính xác mặt cắt dọc giữa (exact mid-
sagittal plane), đầu dò qua ngã thành bụng dễ
thực hiện hơn nhiều so với đầu dò qua ngã âm
đạo.
• Tuy nhiên, để khảo sát tốt giải phẫu thai nhi quý I thì
đầu dò âm đạo lại cần thiết. Do vậy, với các chuyên
gia sản khoa, siêu âm thai quý I thường sử dụng cả
hai đường khảo sát.

• Siêu âm 3D, tái tạo mặt cắt dọc giữa là một giải
pháp hữu ích.
Siêu âm 3D qua ngã âm đạo thai nhi 12 tuần tuổi. Dễ dàng đo dược IT.

FMF: Intracranial Translucency Scan

FMF: Intracranial Translucency Tips

TỶ SỐ CUỒNG NÃO/CUỐNG NÃO-XƢƠNG CHẨM
BRAIN STEM/BRAIN STEM TO OCCIPITAL BONE RATIO
Robert Lachmann et al. Posterior brain in fetuses with open spina bifida at 11 to 13 weeks.
Prenat Diagn 2011; 31: 103–106.
Cách đo brain stem (BS) / brain stem to occipital bone (BSOB) ratio:
- Vẽ 3 đường, dọc bờ sau xương bướm (sphenoid bone – đường A), dọc bờ sau cuống não (đường B)
và dọc bờ sau xương chẩm (occipital bone – đường C).
- AB = BS; BC = BSOB.
- Ở thai nhi bình thƣờng, BS luôn luôn nhỏ hơn BSOB, BS/BSOB < 1.
- Ở thai nhi bị gai đôi đốt sống hở (open spina bifida – OSB), BS/BSOB ≥ 1.

D. ILIESCU et al. Neuroimaging parameters in early open spina bifida detection. Further benefit in first trimester
screening? Rom J Morphol Embryol 2011, 52(3):809–817

NT dày bất thường: Trisomy 21

Không đo được IT: open spina bifida
BS
BSOB

FMF: Brain stem/Brain stem to Occipital bone ratio

• Nuchal Translucency – NT: 11 – 13.6 Ws, CRL 45-
84 mm. < 95th percentile, 95-99th percentile, 3.5 – 4.4
mm, 4.5 – 5.4 mm, 5.5 – 6.4 mm, ≥ 6.5 mm.
• Absent nasal bone.
– BPD/NBL ratio > 11.
• Intracranial translucency – IT: 11 – 13.6 Ws, CRL
45- 84 mm. 1.5 – 2.5 mm.
– Brain stem (BS) / brain stem to occipital bone
(BSOB) ratio (normal < 1, Open spina bifida ≥ 1).
First-Trimester Ultrasound

Overview
• A routine mid-trimester ultrasound scan is often performed
between 18 and 22 weeks of gestation.
• Prenatal screening examination includes an evaluation of the
following:
– Fetal presentation and position.
– Cardiac activity.
– Fetal number (and chorionicity if multiple pregnancy).
– Fetal age/size (biometry).
– Basic fetal anatomy.
– Amniotic fluid assessement (AFI).
– Placental appearance and location.
– Assesement of the cervix.

• The application of Doppler techniques is not
currently recommended as part of the routine
second-trimester ultrasound examination. There is
insufficient evidence to support universal use of
uterine or umbilical artery Doppler evaluation for the
screening of low-risk pregnancies.
Doppler ultrasonography

• Mid-trimester sonographic measurements can be used to know
Fetal Gestational Age (FGA) and Estimated fetal weight
(EFW).
• Caution: A pregnancy should not be re-dated if a prior
appropriate US examination established pregnancy dates.
• The following sonographic parameters can be used to estimate
gestational age and for fetal size assessment:
- biparietal diameter (BPD);
- head circumference (HC);
- abdominal circumference (AC) or diameter;
- femur length (FL).

C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound.
3rdEdition. 2005. p1039-1055
AXIAL VIEW

C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rd Edition. 2005. p1039-1055

Anatomy.
• Cross-sectional view of the fetal head at the level of the
thalami;
• Ideal angle of insonation is 90◦ to the midline echoes;
• Symmetrical appearance of both hemispheres;
• Continuous midline echo (falx cerebri) broken in middle
by the cavum septi pellucidi and thalamus;
• No cerebellum visualized.
Caliper placement: outer edge to inner edge.
Biparietal diameter (BPD)

Diagram demonstrating anatomy at the level of appropriate measurement of the fetal
biparietal diameter (A) and head circumference (B). CP, choroid plexus; CSP, cavum
septum pellucidum; F, falx; T, thalami.
Mary E. Norton et al. Callen’s Ultrasonography in Obstetrics and Gynecology. 6th edition. 2017 by Elsevier

Biparietal diameter plane: 1 Biparietal diameter; 2 Cavum Septum
pellucidum; 3 Thalami; 4 Hypoechoic skull sutures; 5 Third Ventricle; 6
Choroid; 7 Posterior Lateral ventricle; 8 Corpus callosum.

CSP: cavum septae pellucidi; falx, T: thalami; 3V: 3rd
ventricle; insula; lateral ventricle.
Alfred Abuhamad et al. Ultrasound in Obsterics and Gynecology: A practical Approach. 1st edition. Alfred Abuhamad.

Head circumference (HC): the ellipe is tracing the outer edge of the
fetal cranium. OFD: occipito-frontal diameter, CI: cephalic index.

• This image is a cross-section of the head just above
the BPD-plane, at the level of the atrium of the
lateral ventricles
• The lateral ventricular measurement can be taken
from inner wall to inner wall at the level of the
glomus of the choroid plexus. The lateral ventricle
should be measured at right angles to the falx.
• Over the gestational range 15 to 40 weeks 10 mm
or larger is considered abnormal.
Transventricular plane

Transventricular plane: The lower right images demonstrate that angling the fetal head
can improve visualisation of the near field lateral ventricle; 1 Near field posterior horn
of lateral ventricle; 2 Choroid; 3 Far field posterior horn of lateral ventricle; 4 Cavum
Septum Pellucidum (CSP); 5 Corpus callosum (CC).

Lateral ventricle, occipital horn

• This plane is inferior to the BPD plane with the probe tilted
backward into the posterior fossa. The plane is correct when
one can visualise the thalami and cavum septum pellucidum
in the same plane as the cerebellum.
• The cerebellum is a dumbbell shaped structure, with
symmetrical lobes. The central vermis is slightly more
echogenic than the lateral lobes.
• The trans-cerebellar diameter is the widest measurement
across the cerebellum, perpendicular to the falx. Cerebellar
size in millimetres correlates with gestational age up to 20
weeks and is larger than gestational age after this time.
• A cerebellum measuring 2 mm less than gestational age is a
concerning finding.
Cerebellar plane

• The cisterna magna can be measured from the
posterior margin of the cerebellar vermis to the
inside of occipital bone in the midline (following an
imaginary continuation of the falx). A measurement
of 2–10 mm is normal in the second and third
trimesters.
• The nuchal fold is a measurement taken from outer
skin line to outer bone in the midline (following an
imaginary continuation of the falx). Less than 6 mm
is considered normal up to 22 weeks.
Cerebellar plane

Cerebellar plane: 1 Cavum Septum Pellucidum; 2 Cerebellar lobes; 3
Cerebellar vermis; 4 Cisterna Magna; 5 Nuchal Fold; 6 Cerebral
peduncles; 7 Falx; 8 Thalami.

Profile and nasal bone: 1 Nasal bone; 2 Nose; 3 Mandible; 4 Hard palate.

Mặt cắt vành: sừng trán bình thường FH) và gối của
thể chai (CC). Mũi tên chỉ cavum septum pellucidum.

Dilatation of lateral ventricle,
posterior horn and Dangling
choroid plexus sign 
Hydrocephalus

Absence of CSP
Indirect sonographic findings of Agenesis of the Corpus Callosum: absence of the
cavum septi pellucidi and colpocephaly (teardrop-shaped appearance of the
occipital horn of the ventricle)
Absence of CSP

Mặt cắt dọc
Doppler mặt cắt dọc:
ĐM quanh thể chai
1. Mỏ (rostrum), 2. Gối (genu), 3. Thân (body), 4. Lồi (splenium). Các bó sợi của
thể chai chạy từ vùng bán bầu dục bên này qua bên kia.

Jean-Philippe Bault et al. The Normal and Pathological Fetal Brain - Ultrasonographic Features.
© Springer International Publishing Switzerland 2015
Sunburst sign  Agenesis of
the Corpus Callosum.

Mặt cắt vành: bất sản thể chai khiến sừng trán biến
dạng hình cánh dơi (bat-wing appearance), rãnh
liên bán cầu thông vào não thất III.
Aspect de tête de taureau.

BẤT SẢN THỂ CHAI
(AGENESIS OF THE CORPUS CALLOSUM)
- Mặt cắt ngang: Không thấy hộp vách trong suốt (CSP). Sừng
trán rất hẹp, sừng chẩm dãn rộng (colpocephaly, tear drop
appearance).
- Mặt cắt dọc: Dấu hiệu tia nắng mặt trời (sunburst sign) do các
rãnh não trên não thất III tạo thành.
- Mặt cắt vành: sừng trán biến dạng hình cánh dơi (bat-wing
appearance), rãnh liên bán cầu thông vào não thất III.
- Doppler mặt cắt dọc: Không thấy động mạch quanh thể chai
(absence of the pericallosal artery).

Mặt cắt dọc: sunburst sign,
không có ĐM quanh thể
chai hoặc ĐM có hướng đi
bất thường.
Mặt cắt ngang:
colpocephaly
Mặt cắt vành: hệ
thống não thất có hình
cánh dơi (bat-wing
appearance). Não thất
III dâng cao. Rãnh
liên bán cầu trải dài
đến não thất III.

Phình tĩnh mạch Galen
Nang màng nhện

Dãn các động
mạch của đa giác
Willis.
Phình TM Galen và
dãn TM dẫn lưu
(mũi tên).

PHÌNH TĨNH MẠCH GALEN
- Cấu trúc nang ở đường giữa (giống như nang màng nhện).
- Doppler: có phổ màu.
+ Dòng cuộn xoáy (turbulent flow).
+ Mạch máu đến (feeding) và đi (draining) khỏi túi phình (±).
- Suy tim thai (±), phù thai (hydrops) (±).

 Nhồi máu não thuộc vùng chi phối của ĐM não giữa đưa đến
khuyết não, làm cho não thất bên thông thương trực tiếp ra ngoài.
Tổn thương có thể một bên hoặc hai bên.
 Nhồi máu não có thể do hạ huyết áp thoáng qua.
 Chứng này thường kết hợp với tật đầu nhỏ (microcephaly).
 Trẻ sinh ra thường có khiếm khuyết và tâm-thần kinh hoặc liệt vận
động.
CHỨNG NỨT NÃO
(SCHIZENCEPHALY)

 Dị tật này được cho là do tắc nghẽn động mạch cảnh trong
hai bên gây nhồi máu cả hai bán cầu đại não.
 Bất thường xảy ra sau khi não và não thất đã phát triển (quý
II).
 Mô não hoại tử được hấp thu, thay thế bằng dịch lấp đầy đầu
thai nhi. Liềm não còn hiện diện.
CHỨNG NÃO NƢỚC
(HYDRANENCEPHALY)
Peter M. Doubilet et al. Atlas of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. 2003

ALOBAR HOLOPROSENCEPHALY
- Thất bại hoàn toàn trong sự chia tách 2 bán cầu đại não.
- Hoàn toàn không có liềm não (falx).
- Một não thất trung tâm lớn (do sự hợp nhất 2 não thất bên).
- Đồi thị hợp nhất.
Dario Paladini et al. Ultrasound of Congenital Fetal Anomalies. Informa. 2007

Cắt ngang đầu thai nhi 12 tuần cho thấy dấu hiệu cánh bướm được hình
thành bởi đám rối mạch mạc hai bên. Đường giữa chính là liềm não 
Loại trừ Holoprosencephaly.

Choroid plexus cyst and lemon sign in
Spina bifina and myelomeningocele.
lemon lime

4/19/2018 71
Cloverleaf skull  Craniosynostosis

Craniosynostosis refers to premature closure of the cranial sutures. The skull shape
then undergoes characteristic changes depending on which suture(s) close early.

Banana sign in Spina bifina and myelomeningocele.

Keyhole sign in
Dandy-Walker Malformation.

1
2
3
4
DANDY-WALKER MALFORMATION (Chẩn đoán từ quý II)
1. Nang Dandy-Walker ở hố sau (thường là rất lớn).
2. Bất sản hoặc thiểu sản thùy giun (vermis).
3. Hai bán cầu tiểu não bị đẩy sang hai bên và có thể bị đè bẹp.
4. Não úng thủy (80%).
5. Bất sản hoặc thiểu sản thể chai (corpus callosum) (70%).
5

A, Transverse view through the posterior fossa with placement of electronic calipers
demonstrating a normal cerebellum (1), cisterna magna (2), and nuchal skinfold (3)
measurement at 20 weeks’ gestation. B, Transverse view through the posterior fossa
demonstrating a thickened nuchal skinfold, measuring 9.6 mm.

Thickened Nuchal Fold: The association between a thickened
nuchal skinfold (NF) and Down syndrome was first described by
Benacerraf and colleagues in 1985 and remains one of the most
specific second trimester markers for Down syndrome. The NF
is typically measured between 15 and 21 weeks. 6 mm or greater
seems to be the most accepted standard value to define
abnormal.
The false positive rate for this sonographic marker is exceedingly
low (0.1-1.3%), making this one of the most specific second
trimester sonographic markers for Down syndrome.
Nuchal skinfold thickness has been found to increase with
advancing gestational age, leading many investigators to evaluate
gestational age–specific nomograms to extend the utility of this
measurement up to 24 weeks’gestation.

Ta phải phân biệt bề dày lớp mờ vùng gáy (nuchal translucency thickening - NTT)
và bề dày da gáy (nuchal fold thickening- NFT):
- Bề dày lớp mờ vùng gáy - NTT:
+ Thực hiện lát cắt dọc giữa thai nhi.
+ Đo vào cuối quý I (tuần 11-13+6).
+ NT dày bất thường: nguy cơ cao Trisomy 21, Trisomy 18, Trisomy 13.
- Bề dày da gáy - NFT:
+ Thực hiện lát cắt ngang qua tiểu não.
+ Đo vào đầu quý II (tuần 15-21).
+ ≥ 6 mm: nguy cơ cao Trisomy 21, Trisomy 18, Trisomy 13, Turner syndrome.
NT NF
4/19/2018 80

PHÙ BẠCH MẠCH
(CYSTIC HYGROMA)
• Cystic hygroma = Nuchal cystic hygromata = Cavernous
lymphangioma.
• Trong thời kỳ bào thai, hệ bạch huyết dẫn lưu về túi bạch huyết ở vùng cổ
(jugular lymphatic sac). Sự thông thương của cấu trúc nguyên thuỷ này với
tĩnh mạch cảnh (jugular vein) xảy ra vào ngày thứ 40 của thai kỳ (tuổi thụ
thai). Nếu sự thông nối không hình thành, dịch bị ứ đọng trong hệ thống
mạch bạch huyết sẽ đưa đến phù bạch mạch vùng cổ.
4/19/2018 82

• Tổn thương có thể thấy từ
cuối quý I với biểu hiện sớm
nhất là NT dày bất thường.
Tiếp đến, khi tổn thương tiến
triển sẽ xuất hiện cấu trúc
nang dịch với các vách ngăn
ở vùng cổ sau thai nhi.
• Bất thƣờng NST chiếm 50%
trƣờng hợp nếu Cystic
hygroma xuất hiện trong
quý I: thƣờng gặp nhât là
Trisomy 21.
• Nếu tổn thƣơng tiếp tục tồn
tại trong quý II, hoặc phát
hiện ở quý II thì bất thƣờng
NST có thể lên đến 70%:
thƣờng gặp nhất là Turner
syndrome.
4/19/2018 83

Cystic hygroma / Trisomy 21 Cystic hygroma / Monosomy X
4/19/2018 85

THOÁT VỊ NÃO DO KHUYẾT TẬT CỦA ỐNG THẦN KINH
- Thoát vị ở đường giữa, phần lớn ở vùng chẩm, ít hơn ở vùng trán hoặc đính.
- Nếu ở vùng trán có thể kèm theo tật hai mắt cách xa (hypertelorism).
- Não úng thủy thường kết hợp.

C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rdEdition. 2005. p1215-1234
Mặt cắt vành
Mặt cắt ngang: các mũi tên
chỉ gờ ổ răng. Gờ ổ răng
liên tục chứng tỏ thai nhi
không bị hở hàm ếch.
Mặt cắt dọc giữa
Ba mặt cắt chuẩn
4/19/2018 89

SỨT MÔI, SỨT MÔI-HỞ HÀM ẾCH
1. Sứt môi:
+ Mặt cắt vành (coronal view): khuyết một hoặc hai
bên hoặc ở đường giữa từ môi trên trải dài đến lỗ mũi.
+ Mặt cắt dọc (sagittal view): với sứt môi hai bên,
phần giữa của môi-hàm trên đôi khi lồi ra phía trước
(gọi là lồi hàm trên-maxillary prominence).
2. Sứt môi-hở hàm ếch:
+ Mặt cắt ngang (axial view): khuyết một hoặc hai
bên hoặc ở đường giữa môi trên và gờ ổ răng (alveolar
ridge).
4/19/2018 91

Peter M. Doubilet et al. Atlas of Ultrasound in Obstetrics and Gynecology. 2003
Sứt môi ở đường giữa
4/19/2018 92

Peter M. Doubilet et al. Atlas of Ultrasound in
Obstetrics and Gynecology. 2003
Sứt môi hai bên với lồi hàm trên
4/19/2018 93

Protrusion of the premaxilla (arrows) in a fetus with bilateral cleft lip and palate: A,
Sagittal view; B, axial view; C, postnatal image for comparison.

Four Chamber View
- Trục tim hƣớng về bên trái một góc 45±20◦.
- 1/3 diện tích tim nằm bên phải lồng ngực, 2/3 diện tích tim nằm bên trái lồng ngực.
- Diện tích tim chiếm 1/3 diện tích lồng ngực.

• Lát cắt này được xem là đạt khi thấy đƣợc toàn bộ lồng ngực, thấy trọn
vẹn một cung sƣờn và không bao gồm cơ quan thuộc vùng bụng.
Enrico M. Chiappa et al. Echocardiographic Anatomy in the Fetus. 2008
ISUOG Practice Guidelines (updated): sonographic screening examination of the fetal heart.
Ultrasound Obstet Gynecol 2013;41: 348–359
Lát cắt 4 buồng tim thai ở thai bình thường 21 tuần tuổi (a) tương ứng là hình vẽ mô tả
(b). Lát cắt này được xem là đạt khi thấy đƣợc toàn bộ lồng ngực, thấy trọn vẹn một
cung sƣờn (yellow open arrowheads), và không bao gồm cơ quan thuộc vùng bụng.

Echogenic Intracardiac Focus: in the early 1990s when Roberts
and Genest noted that this finding was present in 16% of Down
syndrome fetuses as compared to only 2% of normal fetuses.

Carvalho JS et al. ISUOG Practice Guidelines (updated):
sonographic screening examination of the fetal heart.
Ultrasound Obstet Gynecol 2013;41: 348–359
The five axial views for optimal fetal heart screening.
1. Bụng cao (situs).
2. Bốn buồng tim.
3. LVOT
4. RVOT.
5. 3V– 3VT.
5 AXIAL VIEWS

Dextrocardia
Tim bị đẩy qua phải.
L R L R
L
R
Dextrocardia? Thoát vị hoành trái.

THOÁT VỊ HOÀNH TRÁI (80%) (LEFT DIAPHRAGMATIC HERNIA)
1. Hiện diện dạ dày trong lồng ngực (90%), đồng thời không thấy dạ
dày trong ổ bụng.
2. Tim bị đẩy qua phải, nhƣng mỏm tim vẫn hƣớng về bên trái, nhĩ
trái và thất trái bị đè ép.
3. Sự đứt đoạn của cơ hoành qua đó các cấu trúc trong ổ bụng đi lên
lồng ngực.
4. Chuyển động nghịch thƣờng (paradoxical motion) của các cấu
trúc trong ổ bụng với hô hấp của thai nhi.

Lát cắt dọc: sự đứt đoạn cơ hoành, các cấu trúc
trong ổ bụng đi lên lồng ngực.
Thoát vị hoành trái.

Paradoxical motion
Normal motion

THIỂU SẢN PHỔI
Tỷ lệ phổi/đầu (lung/head ratio) = DAP(mm)x Dtrans(mm) /HC(mm)
- DAP(mm): đường kính trước-sau.
- Dtrans(mm): đường kính ngang.
- HC(mm): chu vi vòng đầu.
Ý nghĩa: ở quý II-III (24-34 tuần), tỷ lệ phổi/đầu:
- < 1  tiên lƣợng xấu (không có thai nhi nào sống sót).
- 1 – 1.4  tiên lƣợng trung bình.
- > 1.4  tiên lƣợng tốt (100% thai nhi sống sót).
Lung/head ratio = (21x10)/200 = 1.05
In 2003, Laudy et al demonstrated that a fetus with CDH and LHR < 1 had 100%
mortality, whereas those with a ratio >1.4 predicted 100% survival.

Thai 26 tuần, thoát vị hoành bên (T), tỷ lệ phổi/đầu=0.8. Karyotype
bình thường (46XY). Mổ lấy thai lúc 38 tuần tuổi, 3.050g. Trẻ chết
ngày thứ 2 sau sinh (chưa kịp phẫu thuật) .

SP
R
L
H
Li H
Li
Cắt ngang ngực: cấu trúc đồng nhất
(các mũi tên) đẩy tim qua (T).
Cắt dọc: gan nằm trên và dưới vòm
hoành.
TM rốn chạy lệch qua phải
4/19/2018 112
Thoát vị hoành phải.

Anatomy.
- Transverse section of the fetal abdomen (as circular
as possible);
- umbilical vein at the level of the portal sinus;
- stomach bubble visualized;
- kidneys should not be visible.
Caliper placement. The AC is measured at the outer
surface of the skin line,
Abdominal circumference (AC)

Peter W. Callen et al. Callen’s Ultrasonography in Obstetrics and Gynecology. 5th edition. 2008 by Saunders
A. Plane is too caudal for AC measurement; B. The correct level for AC
measurement; Plane of section alignedalong the course of the LPV.

Diagram demonstrating anatomy at the level of appropriate measurement of the
fetal abdominal circumference. PV, right portal vein; Sp, spine; St, stomach;
UV, umbilical vein.

Abdominal circumference: 1 Umbilical vein; 2 Middle portal vein; 3
Stomach; 4 Spine; 5 Rib.

A and B. AR, anterior division of right portal vein; DV, ductus venosus; LC, left
diaphragmatic crura; LS, lateral segmental branch; MH, middle hepatic vein; PR, posterior
division of right portal vein; RC, right diaphragmatic crura; RH, right hepatic vein; RP, right
portal vein; S, stomach; SP, spleen; US, umbilical segment of left portal vein.

- Fluid-filled stomach and duodenum creating the double-bubble sign.
- Polyhydramnios.
 Duodenal atresia

Duodenal atresia in a fetus with Down syndrome. A,
A transverse axial scan of the abdomen in the third
trimester demonstrates the classic “double bubble”
sign. (B) Polyhydramnios was also present, as was
echogenic bowel (C) (arrow).

Hyperechoic Bowel: After thickened NF and absent nasal bone,
hyperechoic bowel is the next most sensitive sonographic marker
for the detection of Down syndrome. The association between
hyperechoic bowel and aneuploidy was first reported by Nyberg in
1990, when he observed a 7% prevalence of hyperechoic bowel in 94
fetuses with Down syndrome. This finding has been duplicated in
subsequent studies, with LRs ranging from 6 to 14 (the diagnosis of
hyperechoic bowel should always be confrmed with a low
frequency transducer, less than 5 Mhz, and without utilizing
harmonics).
Coronal view of the fetal abdomen
demonstrating an echogenic area of bowel
(arrow) adjacent to the fetal bladder.

In 1990, Benacerraf et al. demonstrated an association between fetal pyelectasis
and Down syndrome, with 25% of Down syndrome fetuses in their cohort having
pyelectasis, as compared to only 2.8% of euploid control subjects.
PYELECTASIS

• Tắc nghẽn hệ niệu dù cao
hay thấp đều gây ra dãn
đài bể thận (thận trướng
nước).
• Ở lát cắt ngang ta đo
đường kính trước-sau của
bể thận:
– ≥ 5 mm: ≤ 32 tuần.
– ≥ 7 mm: > 32 tuần.

Cắt dọc: Trong túi
thoát vị (mũi tên)
có gan (L) và ruột
Cắt ngang: Mạch máu
cuống rốn (đầu mũi tên)
cắm vào túi thoát vị.
4/19/2018 125

C.M.Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 3rdEdition. 2005. p1237-1366
THOÁT VỊ RỐN (OMPHALOCELE)
Doppler: Mạch máu cuống rốn đi xuyên qua khối thoát vị.
4/19/2018 126

• Bất thƣờng nhiễm sắc thể thấy ở 30% các trƣờng hợp
Thoái vị rốn (Omphalocele). Thường gặp nhất là Trisomy 18
(68%) và Trisomy 13 (20%). Nguy cơ bất thường NST gia
tăng khi gan không nằm trong túi thoát vị.
• Khoảng 70% trƣờng hợp Omphalocele có thêm những dị
tật khác.
• Dị tật cơ xương khớp thấy ở 23% trường hợp. Bất thường ở hệ
niệu chiếm khoảng 17%. Khoảng 15% trường hợp có dị tật
tim.
• Gọi là Giant omphalocele khi kích thƣớc > 5 cm. Giant
omphalocele có tiên lượng nghèo nàn, 75% sẽ bị suy hô hấp
trong 24 giờ đầu sau sinh; những đứa trẻ này sẽ có lồng ngực
hẹp, phổi nhỏ và dễ bị các bệnh về phổi như hen suyễn.
4/19/2018 127

Hội chứng Beckwith-Wiedemann:
Macrosomia (nephromegaly),
macroglossia, omphalocele.
4/19/2018 128

Katherine W. Fong, MD et al. Detection of Fetal Structural Abnormalities with US during Early Pregnancy.
Radiographics. 2004;24:157-174.
4/19/2018 129

TẬT NỨT THÀNH BỤNG (GASTROSCHISIS)
Doppler: Mạch máu cuống rốn đi vào bên cạnh khối thoát vị.
4/19/2018 130

Single Umbilical Artery (SUA): The association between SUA and major aneuploidies is
well established, with trisomy 18 being the most common aneuploidy in affected fetuses.
Trisomy 13, monosomy X, and triploidy have also been observed in the setting of SUA.
It would appear that the association between SUA and aneuploidy is strongest in the setting
of other major anomalies, and there is little evidence to support an increased risk of
aneuploidy in the setting of an isolated SUA.
However, this sonographic finding should prompt more detailed targeted examination to
evaluate for other markers of aneuploidy. In the absence of aneuploidy, SUA has also been
associated with other major anomalies, specifically cardiac and renal abnormalities,
as well as fetal growth restriction.

• The transducer must be aligned to the long axis of
the diaphysis, perpendicular to the beam (an angle
of insonation between 45◦ and 90◦ is accepted), with
both ends of the ossified diaphysis appearing squared
off.
• The cursors should be positioned at the junction of
the echogenic bone with the hypoechoic cartilage,
and the thin, bright reflection of the cartilaginous
epiphysis should not be included in the
measurement.
Femur length (FL)

Femoral/Humeral Shortening: Benacerraf and colleagues
first reported that 68% of fetuses with Down syndrome had a
shortened FL.
Shortened humeral length appears to be a superior marker,
with reported Down syndrome detection rates of
approximately 50%.
In 2009, Gray and colleagues revisited the optimal definition
of short humeral length and demonstrated that an HL below
the 5th percentile for gestational age was the most
discriminatory definition.
Combining short femur and short humeral length yields an 11-
fold increase in Down syndrome risk and has a lower false
positive rate compared to using either marker alone.

Hình ảnh cột sống bình thường ở mặt cắt dọc, mặt cắt vành và mặt cắt ngang.

Spina bifina and myelomeningocele.

Hockey stick
Bình thường bàn chân hợp với cẳng chân một góc 900.
Clubfoot (bàn chân vẹo): sự di lệch vào trong vào đảo
ngược lòng bàn chân, các xương bàn chân nằm cùng
mặt phẳng với xương chày và xương mác, cho ra hình
ảnh giống như gậy chơi hockey (hockey stick). Gợi ý
Trisomy 21, Trisomy 18.

GAI ĐÔI ĐỐT SỐNG VÀ THOÁT VỊ MÀNG NÃO-TỦY
1. Cột sống:
- Mặt cắt dọc: các điểm cốt hóa sau bị đứt đoạn.
- Mặt cắt ngang: các điểm cốt hóa sau choãi ra tạo hình chữ V.
- Mặt cắt vành: các điểm cốt hóa sau cách xa ra.
- Túi thoát vị ở lƣng lồi ra sau tại vị trí tổn thƣơng, trong túi chứa
dịch và có thể chứa ít chất đặc (mặt cắt dọc và mặt cắt ngang).
2. Sọ não:
- Dấu hiệu quả chuối (banana sign): do thoái vị tiểu não, tiểu não
bị ép vào vùng chẩm, xóa mất não thất IV cũng như bể lớn tiểu não.
- Dấu hiệu quả chanh (lemon sign): do xương trán phẳng hoặc lõm
vào tạo nên. Hình ảnh này chỉ có giá trị trong quý II, ở quý III
hộp sọ vôi hóa nhiều, có hình oval bình thường.
- Não úng thủy (do não thất IV bị chèn ép).
3. Chi dƣới: thường thấy tật bàn chân vẹo hai bên (clubfeet).

Rocker horse
Bình thƣờng
Rocker-bottom foot
Bình thường gót chân không lùi ra
sau, lòng bàn chân cong lõm.
Rocker-bottom foot: phì đại vùng
gót và lòng bàn chân khiến cho bàn
chân có hình dạng giống như cái đu
lắc của trẻ con. Gợi ý Trisomy 18.

03/11/2006 149
“Rocker-bottom feet” are pathognomonic for trisomy 18, with
the fetal feet having the sonographic appearance of a rocking chair
bottom instead of the typical inward arch of the plantar surface
of the foot. This finding has been reported in 10% to 52% of
fetuses with trisomy 18.

Clenched hand (bàn tay nắm chặt): ngón trỏ
ôm chặt lấy các ngón khác, ngón cái khép vào
trong. Khi hình ảnh này không thay đổi trong
suốt quá trình khảo sát siêu âm thì rất gợi ý
Trisomy 18.
Khoảng 30% thai nhi Trisomy 18 có bất
thường ở chi một hoặc hai bên, thường gặp
nhất là clenched hand và bất sản xương quay
(radial aplasia).

Nang đám rối mạch mạc hai bên, thiểu sản tim trái,
clenched hands  Trisomy 18.

TRISOMY 18
• 50% Trisomy 18 có nang đám rối mạch mạc.
• Hầu hết Trisomy 18 đều có những dị tật khác đi kèm:
– Thai chậm phát triển trong tƣ̉ cung (IUGR).
– Dị tật ở tim (cardiac defects).
– Bàn tay nắm chặt (clenched hand).
– Bất sản xƣơng quay (radial aplasia).
– Rockerbottom foot, club foot.
– Dandy-walker malformation.
– Thoát vị rốn (omphalocele).
– Single umbilical artery.

A: A strawberry-shaped calvarium in this 19-week-GA
fetus with trisomy 18. B: Choroid plexus cysts are noted
as well-demarcated anechoic spaces within the bulk
(arrows) of the echogenic choroid. C: Small omphaloceles
are additional features of this disorder. D: Bilateral femurs
and remaining long bones are abnormally short (<5th
percentile; femur length of 22 mm = 16 and 4/7 weeks =
±1.38 weeks).
E: Clenched hands may be observed by two-
dimensional ultrasound and easily seen with three-
dimensional ultrasound. F: A single umbilical artery in
isolation is usually of no clinical significance, but,
with other malformations, contributes to the likelihood
of a chromosomal anomaly. Here, an arrow indicates
the expected location of a nonvisualized umbilical
artery. G: Foot abnormalities include rockerbottom
foot, as seen in a different 23-week fetus on three-
dimensional ultrasound.

155
Jacob Mandell. Core Radiology. Published in the United States of America by Cambridge University Press, New York. 2013
It is evident that about 50% of individuals with Down syndrome do not show any
major or minor anomaly possibly detectable in utero.
Dario Paladini et al. Ultrasound of Congenital Fetal Anomalies. 2nd edition. 2014 by Taylor & Francis Group, LLC.
The nuchal fold is only measured from 15–21 weeks.
< 5 mm is normal.
5 – 5.9 mm is borderline.
≥ 6 mm is a major marker for trisomy 21.
TRISOMY 21

Chỉ tay khỉ - Simian crease: ở mặt cắt vành đôi khi ta khảo sát
được lòng bàn tay thai nhi.
4/19/2018 156

Chỉ tay khỉ - Simian crease
4/19/2018 157

Sandal gap deformity (kẽ hở ngón chân
mang dép sandal): ngón cái và ngón II tách xa
nhau. Gợi ý Trisomy 21.
4/19/2018 158

Down syndrome, 32 wks, very flat face, small nose, almost absent nasal bridge (nasal bones
don't exceed the tangent of the anterior poles of the eyeballs, indicating flat facial profile),
macroglossia, simian crease, foot with "sandal gap" and syndactyly of the 3rd and 4th toes.
4/19/2018 159

Trisomy 21: Atrioventricular septal defect (complete form); Bilateral choroid plexus cyst;
Short nasal bone; Prenasal edema.
4/19/2018 160

• Amniotic fluid volume can be estimated subjectively or using
sonographic measurements.
• Quantitative measurement techniques: deepest maximal vertical pocket
(MVP, DVP), amniotic fluid index (AFI).
• MVP < 2 cm  oligohydramnios; MVP > 8 cm  polyhydramnios.
• AFI ≤ 4 cm  oligohydramnios; AFI ≥ 24 cm  polyhydramnios.
• The degree of polyhydramnios can be described using the terms mild,
moderate, and severe.
- Mild polyhydramnios: AFI ≥ 24 cm or a DVP ≥ 8 cm.
- Moderate polyhydramnios: AFI ≥ 30 cm or a DVP ≥ 12 cm.
- Severe polyhydramnios: AFI ≥ 36 cm or a DVP ≥ 16 cm.
Amniotic fluid assessment

- Sagittal plane.
- Perpendicular to the floor.
- Amniotic fluid pocket at least 1
cm in width and free of cord and
fetal parts.
- Measuring the deepest vertical
pocket of fluid in each quadrant.

Sonogram of a pocket of amniotic ﬂuid in a patient with hydrops fetalis and
polyhydramnios. Two small segments of umbilical cord (arrows) are seen traversing the
measured pocket of amniotic ﬂuid. The placenta (P), which appears normal to prominent
in this case, is, in fact, abnormally thickened.
An example of a RUQ horizontal measurement of a
fluid pocket. The use of color Doppler ensures the
pocket is free of cord.

• Hydrop fetalis.
• Abnormalities of umbilical cord insertion into the
placenta, such as velamentous cord insertion, are
more common in multiple gestations and can be
associated with several pregnancy complications,
such as fetal growth restriction, vasa previa and
abnormal fetal heart rate patterns.
• Placenta previa.
• Placenta accreta (increata, percreta).
Placenta

The placenta should be less than 4 cm thick.
Doppler over the internal os:
No vasa praevia is seen
overlying the internal os.

• If a measurement of cervical length is requested (usually
because of a risk factor for cervical incompetence), or the
cervix appears short on abdominal views, the cervix should
be assessed trans-vaginally with an empty bladder. The
operator should aim to obtain a mid-sagittal view.
Withdrawing the probe a short way is useful to ensure it is
not pressing on the cervix (pressure on the cervix may
artificially elongate the cervical measurement and may
prevent opening of the canal with fundal pressure).
• The cervix should be measured with and without fundal
pressure. The shortest length measured with fundal pressure is
the most important measurement.
Transvaginal cervical length

19/04/2018 171
CHU de Rennes, mùa hoa anh đào 2005
CÁM ƠN SỰ CHÚ Ý THEO DÕI CỦA QUÝ BÁC SĨ

Hinh anh chia khoa trong sieu am san khoa (Key Images in OBS US) - BS Nguyen Quang Trong

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Hinh anh chia khoa trong sieu am san khoa (Key Images in OBS US) - BS Nguyen Quang Trong

Similar to Hinh anh chia khoa trong sieu am san khoa (Key Images in OBS US) - BS Nguyen Quang Trong (20)

More from Nguyen Lam

More from Nguyen Lam (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Hinh anh chia khoa trong sieu am san khoa (Key Images in OBS US) - BS Nguyen Quang Trong