hệ nội tiết

1. ThS Nguyễn Văn Ba

3. Đại cương
 Gồm các tuyến nội tiết, tiết ra nội tiết tố (hormon)
ngấm thẳng vào máu, chuyển đi khắp cơ thể, tác
động lên các cơ quan khác nhau.
 Gồm các tuyến nhỏ nằm rải rác khắp cơ thể, không
liên quan về giải phẫu nhưng liên quan mật thiết về
sinh lý thông qua tác động của các nội tiết tố

4. Đặc điểm chung cơ bản của tuyến nội tiết
 Về giải phẫu:
+ Không có ống dẫn chất ra ngoài mà nội tiết tố bài tiết của
tuyến ngấm thẳng vào mạch máu, dồn về tĩnh mạch ra để
chuyển đi khắp cơ thể.
+ Tuyến nội tiết tuy nhỏ nhưng có rất nhiều mạch máu nuôi
dưỡng
 Về hoá học: phải tìm thấy một chất đặc hiệu ở tĩnh mạch ra
của tuyến.
 Về sinh lý:
+ Chất do tuyến bài tiết tiết ra phải có tác dụng sinh lý đặc hiệu.
+ Khi cắt bỏ tuyến đó phải có những rối loạn đặc hiệu.
+ Sau cắt bỏ, nếu ghép tuyến hoặc tiêm hay uống tinh chất của
tuyến đó thì sẽ hết các rối loạn

6. Hormon
 Các loại cấu tạo hormon
 Protid như Thyroxin của tuyến giáp trạng,
Adrenalin của tuyến thượng thận.
 Lipit như: Foliculin, Progesterol của buồng trứng,
Testosterol của tinh hoàn

7. Hormon
Đặc điểm tác dụng của hormone
 Tác dụng không có tính chất đặc hiệu cho một loài động vật
nào (Foliculin ở ngựa cái vẫn có tác dụng ở người phụ nữ
và ngược lại).
 Có tác dụng với một liều lượng rất ít, đơn vị tính hormon là
microgam.
 Thời gian tác dụng cua hormon không giống nhau. Có
hormon tác dụng thời gian rất ngắn (Adrenalin của tuyến
thượng thận). Có hormon tác dụng dài (Thyroxin của tuyến
giáp trạng).
 Đa số hormon bài tiết đều đặn thường xuyên để duy trì hoạt
động sinh lý bình thường, song cũng có hormon được sản
xuất tuỳ theo từng gian đoạn sinh lý của cơ thể (Prolactin
của tuyến yên).

8. Cơ chế tiết hormon
 Có 3 cơ chế
 Thể dịch – cơ chế đơn giản nhất
 Tiết trực tiếp để đáp ứng với sự thay đổi của nồng độ
ion hoặc dinh dưỡng trong máu
 Tuyến cận giáp tiết calcium

9.  Thần kinh
 Các sợi TK giao cảm kích thích tế bào cở tủy thượng thận
 Tiết epinephrine và norepinephrine
 Thể dịch
 Nhận kích thích từ tuyến nội tiết khác
 Nội tiết tố của tuyến nội tiết này là tín hiệu để tiết hormon cho
tuyến khác
Cơ chế tiết hormon

10. Cơ chế tiết hormon

11.  Luôn kiểm soát theo cơ chế feedback
 Nồng độ trong máu thấp
 Hầu hết hormone tăng tiết
 Nồng độ trong máu tối đa
 Hormone ngừng tiết
Cơ chế tiết hormon

12. 




 Liên quan
 Trên －
 －
 bên － Xoang TM hang
 －

15. 

16. 


6

 Tuyến giáp được bao bọc bằng một bao
xơ và cố định vào thanh khí quản bởi các
dây chằng nên di động khi nuốt. Đặc
điểm này giúp phân biệt bướu giáp với
các bướu vùng cổ khác


17. 



 Hormone tuyến
cận giáp tham gia vào việc
phosphat trong cơ thể

18. 
 Hình thể ngoài của hai tuyến
thượng thận hoàn toàn khác
biệt. TT phải hình tam giác có
ba mặt: mặt gan, mặt hoành và
mặt thận. Tên của ba mặt cho
thấy sự liên quan của tuyến
thượng thận phải. TT trái hình
bán nguyệt cũng có ba mặt:
trước, sau và mặt thận.
 Liên quan của thượng thận trái
chỉ khác bên phải ở mặt trước
(liên quan với tụy và mặt sau
dạ dày qua trung gian của túi
mạc nối).

hormon steroid

19. 






20. 






21. 
testosterone
