2. AURKIBIDEA
MAKINAK,ETA ZERTARAKO ERAGILE MEKANIKOAK
BALIO DUTEN 3.1Hainbat eratako eragile
1.1Zertarako balio dute mekanikoak
makinak? 3.2Engranajeak
1.2Makina mekanikoak. 3.3Kremailera-eta pinioi-mekanismoa
1.3Makina termikoak 3.4Martxa aldagailuak
1.4Komunikatzeko eta AURRERAPEN TEKNIKOAK ETA
informazioa erabiltzeko GIZARTEA
makinak.
4.1Lan egiteko moduen aldaketak
MAKINEN ZATIAK
4.2Garraiobideen aldaketak
2.1Egitura eta karkasa
4.3Osasungintzako aldaketak
2.3Motorrak eta zati higikorrak
4.4Komunikabideetako aldaketak
2.4Zirkuito elektrikoak eta
4.5Komunikabideetako aldaketak
elektronikoak
4.6Kulturako eta aisialdiko aldaketak
2.5Sentsoreak eta
adierazgailuak eta pantailak
4. MAKINA MEKANIKOAK
Makina mekanikoak objetu astunak higitzeko eta
altxatzeko erabiltzen dira,bai eta higidura sortzeko
ere.Makina sinple horietako batzuek indar handiagoa
egiten laguntzen digute,guk indar gutxiago egin behar
izateko.
2 motakoak daude
Eskuzkoak Automatikoa
k
Pertsonek ematen Energia elektrikoa
duten energia eta erregaien
erabiltzen energia erabiltzen
dute.Grapagailuak, dute.Irabiagailuak,
hortzetako eskubil
karretilak... elektrikoak...
5. Makina termikoak
Makina termikoak deritze berotzeko eta hozteko erabiltzen
diren makinei.
Gas galdarek, eta bitrozeramizkazko plake beroak ematen
dute eta berotzeko erabiltzen dira. Hozkaikluek eta haire
girotutako tresnask,berriz,hozteko erabiltzen dira.
6. komunikatzeko eta informazioa
erabiltzeko makinak
Makinen bidez denbora gehiago daukagu eta
ahalegin gutxiago egin behar ditugu,lan
zehatzagoak egin ditzakegu eta energia
eraldatu dezakegu.2 motatakoak daude
mekanikoak eta termikoak komunikatzeko eta
informazioa erabiltzeko
7. Egitura eta karkasa
Makina batzuk bi zati dituzte egitura eta karkasa.
egitura:gainerako elementuak hartzen dituzten oinarria da.
Karkasa:makina babesten du,eta horren gainera, elementuak
makinara lotzeko balio du.
Karkasaren gainean jarri ohi dira makinaren funtzionamendua
kontrolatzeko elementuak
8. MOTORRA ETA ZATI HIGIKORRAK
Higidura sortzen duten makina automatikoek
motor bat behar dute:
Erregaiz dabiltzan motorrak:
Ibilgailu gehienak eta beste makina batzuek
erabiltzen dituzte:Motozerrek eta
zapalgailuek.
Motor elektrikoak:
Mota guztietako makinetan daude:Etxetresna
elektriko txikietan eta tren-makina
elektrioetan.
9. ZIRKUITU ELEKTRIKOAK ETA
ELEKTRONIKOAK
Energia elektrikoaren bidez funtzionatzen duten makinetan
daude.Zirkuitu horiek energia erematen dute energia erabiltzen
duten zatietara.Zirkuitu elektronikoen osagaiak txiki-txikiak dira
eta milioika osagai izan ditzake.
Bi modutan funtzionatzen dute:sare elektrikora konektatuta eta pilen
eta berriz kargatzen diren baterien bidez.
10. Sentsoreak Adierazgailuak eta
Sentsoren bidez makinak pantailak
informazioa jaso dezake. Makinaren funtzionamenduari
-Temperatura-sentsor baten
buruzko informazioa
bidez,makina bat piztu edo ematen duten elementuak
itzal ahal daiteke,kanpoan zer dira.Autoetan hainbat
temperatura dagoen hartuta. adierazgailu
-Argi-sentsoreak igogailua ez du daude.Igogailuetan zer
ateak isten sentsoreak zerbait solairutan gauden ageri da
pasatzean. pantaila batean.Sakelako
Telebista infragorri-sistema telefonoek eta beste
esker,urrutitik ahal dugu tresna batzuek pantaila
telebizta piztu mandoarekin. digitalak dituzte argazkiak
-Irratiak daukan antenari esker eta bideoak ikus daitezke
jasotzen du informazioa. pantaila horietan.
11. Hainbat eratako eragile mekanikoak.
Eragile mekanikoak makina mekanikoetan higidura eta indarra
transmititzeko erabiltzen diren pieza higikorrak dira.Hainbat
motatakoak daude:
-Gurpilak.Leunak edo hozkortutak dira.
-Ardatzak.Gurpiletan eta motorretan akoplatzen dira,eta haien noranzko
berean biratzen dute.
-Uhalak edo kateak.Gurpil batetik beste batera transmititzen dute
higidura.
-Palankak.Indar bat haunditu edo murriztu eta transmititu egiten du.
-Malgukiak.Energia metatzen dute.
-Biraderak.Eskuzko zenbait makinatan erabiltzen dira,makinak higitzeko.
-Kremailerak.Hortzak dituzten pieza luzangak dira.Gurpil horzdunak eta
beste eragile batzuk sartzen dira pieza horietan.
Mekanismo hainbat eragilez osatutoko multzoari esaten zaio.
12. Engranajeak
Engranajeak bi eragilez edo gehiagoz osatutako mekanismoak
dira.Engranajeak higidura trasmititzen dute.
Engranaje simple bat bi gurpil hortzdunez osatuta egon daiteke.
-Bi gurpil zuzenean akoplatzen badira, kontrako noranzkoak biratzen
dira.
-Gurpilak kate batean lotzen badira,norazko berean biratzen dira.
Gainera gurpilak biraketa-abiadura alda dezakete:
-Gurpilak hortz kopuru bera badute,abiadura berean biratzen dira
-Gurpilak hortz desberdinak badituzte txikiena handiena baina
azkarrago biratzen da.
13. Kremailera-eta pinoi-mekanismoa
Higidura zirkularra higidura lineal bihurtu nahi baldin
badugu,engranaje berezi bat erabili behar dugu:pinoia-
eta kremailera-mekanismoa.
Pinoia kremaileran akoplatzen da,eta pinoia bueltak ema-
tean kremailera mugitzen da,pinoiak bueltak beste
aldera ematen dituenean kremailera ere beste aldera
mugitzen da.
14. MARTXA-ALDAGAILUAK
Martxa-aldagailu edo transmisio-aldagailu esaten zaie
abiadura aldatzeko engranajeei.Bizikleten
martxek,gurpil hortzdun batzuk dituzte.Atzekoak
txikienak dira,eta pinoi deritze.Aurrekoak handiagoak
dira,eta plater deritze.Pinoiak eta platerak kate baten
bidez engranatzen dira.Txirrindulariak,indarra egiten
du pedaletan eta plateratik higidura horrek bizikleta
mugitzen du.Txirrindulariak hainbat aginte ditu,platera
eta pinoia birarazteko.
15. aldaketak
Makinek asko aldatu dute lan-moduan.Esate baterako:
-Makinei esker errazago egiten dituzte lanak.Makinarik
gabe lanak oso gogorrak izango lirakete.
- Bestalde, makina batek habinbat pertsonen lana egin
dezakete. Uzta-makinek baten pertsonen hainbat lana
egin dezake eta fabriketan berdin. Horregatik hainbeste
jende galdu du lana.
- Informatikak edo elektronikak ere asko aldatu dute
zerbitzu-sektorean lan egiteko moduan.
16. GARRAIOBIDEEN ALDAKETAK
Garraiobide berrienei esker,hainbat eratan mugitzen gara gaur
egun.Duela ehun urtetik asko aldatu dira garraiobideak,eta
aldaketa horrek gure bizitzako hainbat aspektutan du
eragina.
-Pertsonak lanbideetatik urrun bizi daitezke,eta
trenean,autobusean,autoan edo beste garraiobideren batean
joan daitezke egunero lanera.
-Oporretan,urrutiko herrialdetara joan gaitezke hegazkinez
eta beste mota bateko tokiak ikus ditzakegu.
-Salgaiak mundu osoan zehar ibiltzen dira itsasontzietan eta
hegazkinetan.
-Erregai fosilak erabiltzen dituzte eta hortaz,berotze globala
eragiten dute.
17. OSASUNGINTZAKO ALDAKETAK
Duela mende bat inguru osasungintza ez zegoen ia garaturik,baina
gaur egun asko garatu da eta hobea da.
Osasungintzaren aurrerapenei esker luzaroan bizi gaitezke eta osasun-
baldintza hobeetan.
Hala ere aurrerapen horiek ez dira munduko toki guztietara iritsi.
18. Komunikabideetako
KULTURAKO ETA
aldaketak AISIAKO ALDAKETAK
Elektrizitatea asmatu
aurretik,oinezko edo zaldiko Inprentaren sorrerak asko aldatu
mezularien bidez bidaltzen
zuen kultura transmisioa,
ziren mezuak.Gaur egun,
telefonoa,telebista eta internet duela 500 urte baino gehiago.
ditugu,eta munduko edozein Geroago,zinema,irratia,telebista
tokitako pertsonekin komunika eta internet asmatu zuten,eta
gaitezke. horrela aldatu egin ziren
Posta elektronikoak,posta arrunta kultura sortzeko
baino azkarragoa da. moduak,kultura banatzeko
Telefono-linea finko edo mugikor moduak eta ongi pasatzeko
bat,eta ordenagailu bat edo moduak ere.
interneteko konexio duen
sakelako telefono bat behar
ditugu horretarako.
19. EKERRIK ASKO ZUEN ARRETAGATIK.
EGILEAK: ASIER,XABIER,SAIOA,ZURIÑE ETA BEÑAT.
AGUR!!!!!!!!!!!!!!!
