хичээл 5

1. Газрын зургийн нэрлэвэр

2. • Төрөл бүрийн масштабын зургийг хувааж
дугаарлах тогтолцоог газрын зургийн
нэрлэвэр гэнэ. Зургийн нэрлэвэрийг олон
улсын хэмжээнд 1:1000000-ны масштабын
зургийг үндэслэн тогтооно.

3. • Зургийн нэрлэвэрийг тогтоохын тулд
дэлхийг бөмбөрцөг гэж авч үзээд, түүнийг
өргөргөөр нь 4 градусаар хувааж, түүгээр
олсон эгнээг экватороос эхлэн хойш нь
латин цагаан толгойн том үсгийн
дарааллаар, уртрагаар нь 6 градусаар
хувааж олсон багануудыг анхны голдочийн
эсрэг орших голдочоос эхлэн цагийн зүүний
эргэлтийн эсрэг чиглэлээр араб тоогоор тус
тус дугаарлаж тэмдэглэнэ.

4. Зураг Н1.9

5. • Үүний үр дүнд 1:1000000-ны масштабтай
зургийн нэг трапец үүсэх ба түүний
нэрлэвэр нь эгнээг заасан үсэг, баганыг
дугаарласан тооны хоршлоор
илэрхийлэгдэнэ. (Зураг III.9). Жишээ нь:
Зураг I-д тэмдэглэсэн L-48, R-52 нь
1:1000000-ны масштабын зургийн хоёр
трапецийн нэрлэвэрүүд болно.

6. Зураг III.10

7. • 1:1000000-ны масштабын зургийн нэг
трапецийн хэмжээ уртрагаар 6°, өргөргөөр
4° байна. Зургийн трапецийн дөрвөн
өнцгийн уртраг, өргөргийг тодорхойлж
болно. Үүний тулд эгнээний дугаарын тоог
түүний өргөргийн хэмжээгээр үржүүлж
трапецийн хойд зэргэдийн өргөрөг, бүсийн
дугаарыг трапецийн уртрагийн хэмжээгээр
үржүүлж трапецийн зүүн голдочийн
уртрагийг тус тус тодорхойлно.

10. • 1000000-ны масштабын зургийг хуваах
байдлаар 1:500000, 1:200000, 1:100000-ны
масштабын зургуудыг олж нэрлэвэрийг нь
тогтооно. 1:1000000-ны масштабын зургийн
нэг трапецад 1:500000-ны дөрвөн трапец
багтах бөгөөд түүнийг оросын цагаан толгойн
том үсгийн дарааллаар А,Б,В,Г гэж дугаарлах
/Зураг II /ба мөн трапецид 1:200000-ны 36
трапец, 1:100000-ны 144 трапец багтах бөгөөд
тэдгээрийг ром ба араб тоогоор дугаарлана

11. Газрын зургын
Масштаб
1:1000000-ны
масш-табын
трапецийн
хуваагдах тоо
Нэрлэвэр
Трапецийн хэмжээ
өргөргөөр уртрагаар
1:1000000
-
L-48 4°00' 6°00'
1: 500 000 4 L-48-Г 2°00' 3°00'
1 300ооо
9 1V-L-48 1°20' 2°00'
1: 200 000 36 L-48-XIII 0°40' 1°00'
1 100 000 144 L-48-140 0°20' 0°30'

13. • 1:100000-ны масштабын зургийн нэг трапецийг
4 хувааж, цагаан толгойн том үсгийн
дарааллаар А,Б,В,Г үсгээр тэмдэглэн 1:50000-
ны масштабын зураг, 1:50000-ны масштабын
зургийг 4 хувааж оросын цагаан толгойн
жижиг үсгийн дарааллаар а,б,в,г үсгээр
тэмдэглэн 1 : 2 5 0 0 0 - н ы масштабын зураг,
мөн зургийг дахин 4 хувааж 1, 2, 3, 4 гэсэн араб
тоогоор дугаарлаж 1:10000-ны масштабын
зургуудын трапецийг тус тус гарган авч эдгээр
зургуудын нэрлэвэрийг тогтооно

14. Газрын зургын
масштаб
Трапецийн
хуваагдах тоо
Нэрлэвэр
Трапецийн хэмжээ
өргөргөөр уртрагаар
1:100000
-
L-48-140 20' 30'
1:50000 4 L-48-140-Г 10' 15'
1:25000 4 L-48-140-Б-б
5'
7'30"
| 1:10000 4 L.48-140-А-а-3 2'00" 3'45"

15. • 1:100000-ны масштабын зургийн нэг
трапеиийг 256 хувааж, араб тоогоор
дугаарлан 1:5000-ны масштабын зураг
,1:5000-ны масштабын зургийн нэг
трапецийг 9 хувааж, оросын цагаан толгойн
жижиг үсгийн дарааллаар а,б, в, г ... и
үсгээр дугаарлаж 1:2000-ны масштабын
зургийн нэрлэвэрийг тус тус тогтооно

17. Газрын зургийн
масштаб
Трапецийн
хуваагдах тоо
Нэрлэвэр
Трапецийн хэмжээ
Өргөргөөр Уртрагаар
1:1 00 000
-
L-48-140 20' 30'
1: 5 000 256 L-48-140-(256) 1’15" 1’52.5"
1:2000 9 L-48-140-(256-ж) 0'25" 0'37.5"