Hoe communiceer ik als bedrijf over duurzaamheid? Bij goede communicatie over MVO zijn een aansprekende stip op de horizon en een open stakeholderdialoog belangrijk. Om mensen mee te krijgen is psychologisch inzicht cruciaal. Formuleer positief, maak MVO concreet, werk met rolmodellen en toon voorbeeldgedrag.
Presentatie voor het Grote Bedrijven Netwerk door Celia Noordegraaf, Hoofd Communicatie MVO Nederland.
3. NIVEAUS VAN COMMUNICATIE
Duurzaamheid als cultuur
in een organisatie
Duurzaamheid als
strategie
Duurzaamheid als tactiek
(5P’s)
3 MVO NEDERLAND | INSPIRATIEBIJEENKOMST GBN 10/11/14
4. UITDAGING: HOE KRIJG JE MENSEN MEE?
4 MVO NEDERLAND | INSPIRATIEBIJEENKOMST GBN 10/11/14
5. DRIE TYPEN VERANDERING
Type verandering Slagingskans Realiteit
Invoering nieuwe
> 50% ?
technologie
Invoering nieuwe
processen
> 40% ?
Cultuurverandering > 30% ?
5 MVO NEDERLAND | INSPIRATIEBIJEENKOMST GBN 10/11/14
6. DRIE TYPEN VERANDERING
Type verandering Slagingskans Realiteit
Invoering nieuwe
> 50% ? 40%
technologie
Invoering nieuwe
processen
> 40% ? 30%
Cultuurverandering > 30% ? 19%
6 MVO NEDERLAND | INSPIRATIEBIJEENKOMST GBN 10/11/14
7. ALLES IS COMMUNICATIE
“Door cultuurverandering te duiden als
gedragsverandering voorkom je wollige
campagnes en cynisme op de werkvloer.”
Nancy van der Vin
7 MVO NEDERLAND | INSPIRATIEBIJEENKOMST GBN 10/11/14
8. CRUCIALE VRAAG BIJ GEDRAGSVERANDERING:
Automatisch gedrag?
Gepland gedrag?
8 MVO NEDERLAND | INSPIRATIEBIJEENKOMST GBN 10/11/14
12. DUURZAAMHEID ALS STRATEGIE
Mission Zero – Interface
Sustainable Living Plan – Unilever
People & Planet Positive – IKEA
Being a Responsable Company – Starbucks
.....
MVO 12 NEDERLAND | INSPIRATIEBIJEENKOMST GBN 10/11/14
13. ROL VAN COMMUNICATIE
• Creatieve procesbegeleiding om te komen tot de strategie
• Betrekken stakeholders
• Vertaling strategie naar doelgroepen
• Presentatie (visueel, wervend, aantrekkelijk, duidelijk; doelgroepgericht;
kennis, houding, gedrag – niet per se in die volgorde)
MVO 13 NEDERLAND | INSPIRATIEBIJEENKOMST GBN 10/11/14
16. PSYCHOLOGIE VAN DE MENS: DOMINANTE KENMERKEN
• EIGENBELANG
• PROBLEMEN NEGEREN
• BETER ZIJN/MEER HEBBEN DAN ANDEREN
• KORTZICHTIG
• NA-APEN/ERGENS BIJHOREN
MVO NEDERLAND | COMMUNICATIE EN MVO
17. PROBLEMEN NEGEREN
POSITIEF & VREUGDE:
MOGELIJKHEDEN ZIEN, HET GROTERE PLAATJE, OPEN VOOR VERNIEUWING
ANGST:
SCHERP, VERNAUWEN
>> 3 : 1
MVO NEDERLAND | COMMUNICATIE EN MVO
21. SOCIALE NORM
21 MVO NEDERLAND | INSPIRATIEBIJEENKOMST GBN 10/11/14
22. GEPLAND GEDRAG: ONDERSTEUNEN INTENTIE NAAR GEDRAG
Action planning in hanteerbare stappen
Aansluiten bij motivatie doelgroep
Aansluiten bij/aanleren juiste vaardigheden
Publiekelijk verbinden aan het doel
22 MVO NEDERLAND | INSPIRATIEBIJEENKOMST GBN 10/11/14
23. MOTIVATIE PROFESSIONAL
23
Erbij horen
Een goed gevoel hebben door iets goeds te doen
Erkenning en waardering, aanzien in de groep
Net zo zijn als iemand die men bewondert
Alles wat leidt tot een positief zelfbeeld: mensen willen
zichzelf graag zien als een goede professionals
MVO NEDERLAND | INSPIRATIEBIJEENKOMST GBN 10/11/14
25. BETER ZIJN / MEER HEBBEN DAN ANDEREN
• TOP-10 BESTE …
• INSPELEN OP SCHAARSTE (CIALDINI)
• BENCHMARK MEEST DUURZAME …
• KOPGROEP VORMEN / KOPLOPERS BIJ ELKAAR BRENGEN
• PODIUM BIEDEN (LEVERANCIERS, KLANTEN, TOP-INFLUENCERS)
MVO NEDERLAND | COMMUNICATIE EN MVO 11 SEPTEMBER 2014
27. KORTE TERMIJN
MAAK COMBINATIES:
- KORTE TERMIJN IMPULSEN
- LANGE TERMIJN DOELSTELLINGEN /VERHAAL ACHTER PRODUCT
MVO NEDERLAND | COMMUNICATIE EN MVO
28. HELP SAVE THE ENVIROMENT. You can show your
respect for nature and help save the environment by
reusing your towels during your stay.
JOIN YOUR FELLOW GUESTS IN HELPING TO SAVE THE
ENVIRONMENT. Almost 75% of our guests use their
towels more than once. You can join ….
MVO NEDERLAND | COMMUNICATIE EN MVO 11 SEPTEMBER 2014
35%
44%
29. NA APEN / ERGENS BIJ HOREN
• NORM: DE MEESTE KLANTEN KIEZEN VOOR … (CIALDINI)
• TOON VOORBEELD GEDRAG, BELOON GOED GEDRAG
• AMBASSADEURS / ROLMODELLEN
• LAAT DE MENSELIJKE KANT ZIEN: HAALBAAR
• CREËER EEN PLATFORM VOOR GELIJKGEZINDEN
MVO NEDERLAND | COMMUNICATIE EN MVO
31. WAT WERKT WEL/NIET: CREATIEVE VERPAKKING
31 MVO NEDERLAND | INSPIRATIEBIJEENKOMST GBN 10/11/14
32. WAT WERKT WEL/NIET: RECHTTOE-RECHTAAN
32 MVO NEDERLAND | INSPIRATIEBIJEENKOMST GBN 10/11/14
33. RESULTAAT AFSTUDEERONDERZOEK RADBOUD
UMC
Poster met woordspeling lieten mensen vaakste hangen omdat ze die leuk
vonden
Maar rechttoe-rechtaan campagne effectiever
Teamgerichte strategie met focus op leiderschap
meest effectief
33 MVO NEDERLAND | INSPIRATIEBIJEENKOMST GBN 10/11/14
34. CIALDINI – 6 GEHEIMEN VAN OVERTUIGEN
1. WEDERKERIGHEID: ALS IEMAND JOU OOIT GEHOLPEN HEEFT …
2. SOCIALE BEWIJSKRACHT: DE MEESTE MENSEN KIEZEN VOOR…
3. CONSISTENTIE: A ZEGGEN = MEER BEREIDHEID TOT B
>> IN STAPPEN AANBIEDEN
4. SYMPATHIE: POSITIEF GEDRAG NAAR ‘AARDIGE’ MENSEN
5. AUTORITEIT: SAMENWERKING MET VOORAANSTAANDE MERKEN
KEURMERKEN, INSTANTIES
6. SCHAARSTE: BEPERKT BESCHIKBAAR MAAKT INTERESSANT
MVO NEDERLAND | COMMUNICATIE EN MVO
Editor's Notes
Wat is jullie grootste uitdaging op het gebied van communicatie??
Gericht op het individu (burger, patiënt, medewerker), bijv. duurzame gezonde leefstijl
Gericht op de organisatie (veranderingsprojecten)
Gericht op het systeem; transitiemanagement
Veel veranderingsprojecten hebben als doel de systeemregels op te sporen, die daadwerkelijke verandering tegenhouden
Conclusie: hoe meer de mens betrokken, hoe moeilijker.
Technologische aanpassing om papier te verminderen door printers in te stellen dubbelzijdig af te drukken is makkelijk. Mensen bewegen om niet alles uit te printen is veel moeilijker.
Dan kom je bij de gedragsverandering uit.
Mens lijkt qua brein nog heel erg op de mens van 80.000 jaar geleden. In groepen levend op de savanne. Niet wetend wat je morgen te eten hebt.
Dus gericht op het nu. Langetermijn denken is moeilijk en vereist zelfbeheersing. Dagelijks blootgesteld aan vele verleidingen, eten, drank, op een gegeven moment is de wilskracht op.
Groep is belangrijk om te overleven, dus sociale norm ontzettend belangrijk. Als je niet weet hoe je je moet gedragen, kijk je wat de anderen doen.
Tegelijk behoefte om je te onderscheiden, de beste te zijn, het lekkerste hapje te krijgen.
Status belangrijk om de aantrekkelijkste partner te verwerven.
Mijn pleidooi is als volgt: stel jezelf niet de vraag hoe je cultuur beïnvloedt maar hoe je gedrag verandert; op het niveau van het individu, het team en de organisatie. De vragen welk gedrag veranderd zou moeten worden en waarom, gaan daaraan vooraf. Niet dat de zon dan definitief doorbreekt want het bereiken van gedragsverandering is net zo min eenvoudig. We weten in ieder geval dat persoonlijke communicatie gedrag beïnvloedt, en dat direct leidinggevenden een essentiële rol spelen. Ook sturen op performance beïnvloedt gedrag. Over de invloed van de top van organisaties verschillen de meningen maar voorbeeldgedrag van stafafdelingen en leiding wordt in brede kring als randvoorwaardelijk beschouwd. Recentelijk is er meer aandacht voor de effecten op gedrag van het ingrijpen in de context. Een veiligheidscultuur beïnvloeden is vele malen ingewikkelder dan het onmogelijk maken van onveilig gedrag!
Beïnvloeding van automatisch gedrag vraagt heel andere technieken dan van gepland gedrag
•Gepland gedrag: model Ajzenen Fishbein
•Argumenten belangrijk
Faciliteren van automatisch gedrag
Verstoren van automatisch gedrag
Daniel Kahneman Ons feilbare denken
Wij mensen laten ons grotendeels leiden door het ‘Systeem 1-denken’. Systeem 1 is ons intuitieve, snelle denken, dat sterk op ervaring en herkenning van patronen steunt. Dit in tegenstelling tot Systeem 2 dat veel analytischer is. Systeem 2 kost veel meer inspanning en wordt alleen ingeschakeld als het overduidelijk is dat Systeem 1 het niet redt.
Systeem 1 overschat zich geweldig en barst van de vooroordelen. Systeem 1 trekt zich niet zoveel aan van statistische waarschijnlijkheden en baseert zich vooral op informatie die toevallig voorhanden is, waarbij de nieuwste informatie vaak het zwaarste weegt.
Alleen als het risico echt te groot wordt, wordt Systeem 2 ingeschakeld. Is dit de oorzaak van mislukken grootscheepse IT-trajecten bij de overheid?
Stimuli zoals taal, beelden, geuren en geluiden hebben een sturende werking zonder dat mensen zich ervan bewust zijn
Mensen zijn sociale wezens, geneigd anderen te imiteren
Anecdote Peter Molengraaf Alliander
Ik ga zo verder op het hoe, eerst op strategie
Interface, Philips, Ikea gewerkt met The Natural Step, ook wel het Framework for Strategic Sustainable Development (FSSD) genoemd. The Natural Step heeft Interface een methode gegeven om een (duurzaamheids)visie te formuleren die zowel een strategische stip op de horizon zet, als een stap-voor-stap aanpak om daar te komen.
MVO Nederland heeft MVO steps
Het interieur is tot stand gekomen met hulp van 35 lokale kunstenaars. Een deel van het meubilair bestaat uit tweedehands stoelen uit scholen en een bibliotheek. Tafels zijn gemaakt van gerecycled hout. The Bank heeft een theaterruimte, dat als podium dient voor lokale bands, poëzielezingen en andere culturele activiteiten.
WAT IS UW STRATEGIE
Linkedin- en twitterworkshops
Kenniscafé
Social media belangrijk instrument om medewerker in te zetten als ambassadeur
Wel op basis van gedragscode: do niet online wat je ook niet off line zou doen
Linkedin en twitterworkshops om mensen ermee om te leren gaan
Inmiddels . Dokters online en verschillende medewerkers
Kenniscafe: intranetomgeving waar medewerkers zelf informative kunnen uploaden, chatten etc.
Interne communicatie is niet meer het informatie-eindstation, maar wordt het middelpunt.
Informatiemanagement, ICT, marketing/communicatie en HR werken intensief samen met interne communicatie
de productiviteit verbetert als medewerkers op intranet niet alleen over hun werk maar ook over hun interesses bloggen. Het creëert verbondenheid
Duurzaam gedrag zit niet in onze natuur. Ons brein is de laatste 10.000 jaar nauwelijks veranderd. Dat betekent dat wij met onze stenen tijdperkhersenen de uitdagingen van deze tijd te lijf moeten gaan.
We zijn geprogrammeerd om in ons eigen belang te handelen
We zijn geneigd om problemen die we niet direct kunnen beïnvloeden, te negeren
We ontlenen niet zozeer status aan iets doen of hebben, maar aan iets beter doen of meer hebben dan anderen
We hebben de aanleg kortzichtig te zijn, in korte termijn patronen te denken
We zijn geneigd om anderen onbewust na te apen
Ons brein is geprogrammeerd om de dingen te doen die vroeger goed voor ons waren.
Verwacht dus niet te veel van consumenten en klanten.
We hebben een fascinatie voor slecht nieuws. Het maakt ons scherp. Maar het vernauwt ook de gedachten. Het inspireert ons niet tot nieuwe zienswijzen, mogelijkheden, aanpak.
(De kans dat angst werkt is groter als de informatie nieuw is.)
Belangrijk: positieve boodschap: creëert ruimte voor verandering, creativiteit, aankoop nieuwe producten
bij bijeenkomsten of afspraken: positieve sfeer, mensen welkom en ontspannen laten voelen.
Kennis houding gedrag
Beeld van afval naast de container brengt onbewust over dat het kennelijk gewoon is om je afval erbij te zetten.
70% van je collega’s drinkt 0-4 drankjes bij het uitgaan, bracht het aantal excessieve drinkers terug van 70% tot 25%
Studenten gingen langs, handtekening zetten, sticker op de voordeur a la kinderpostzegels, daarna in contact met het bord
Cialdini: gedrag opknippen in kleine stappen, beginnen met committment
12.18 minuten begint het filmpje met Reint Jan Renes
Belangrijk: positieve boodschap. En bijv bij bijeenkomsten of afspraken: positieve sfeer, mensen welkom en ontspannen laten voelen.
Zelf het beste jongetje van de klas
G-star laat alles zien: eerste die alle productielocaties bekend maakt
Op een interactieve wereldkaart krijg je naast de fabrieksnaam te zien welke producten er worden gemaakt, hoeveel mensen er werken, wat de man/vrouw-verhouding is, welke MVO-certificaten het bedrijf heeft en met welke NGO’s de fabriek samenwerkt.
Verkeersbord: de gemiddelde snelheid aangeven werkt beter dan een verbodsbord op te hard rijden
Vertaling naar klanten: De meeste klanten kiezen voor … / XX aantal klanten gingen u al voor …
- Toon voorbeeld gedrag: imiteren is zien, doen, begrijpen
- 1 op 1 gesprekken meest krachtige middel om mensen te overtuigen. Voorbeeld tuinbouw sector, handelaren die elkaar betrekken bij project bodemvruchtbaarheid.
ambassadeurs, rolmodellen. Eigen voorbeeld: mvo boodschap over laten brengen door ondernemers. die luisteren alleen maar naar elkaar.
menselijke kant laten zien. Dan voelen mensen zich
platform voor gelijkgezinden. Zodat mensen iets kunnen met hun motivatie, zich onderdeel voelen van een groep. En van daaruit handelen
goed gedrag belonen (bijv. door positieve publiciteit)
Beter zijn dan de rest: podium bieden
Belangrijk: eerlijk verhaal. want dan wordt het menselijk, interessant (ook voor pers). En gevoel van haalbaarheid
Ziekenhuisbrede campagne
De campagne richtte zich onder andere op kennisoverdracht. Daarnaast werd het personeel via posters en andere communicatiemiddelen herinnerd aan de richtlijnen. De afdelingen kregen vervolgens teruggekoppeld hoe goed of slecht ze de richtlijnen naleefden.
Leiderschap
De andere, teamgerichte, strategie zette fors in op het leiderschap van het management. De leiding motiveert, coacht, controleert en wijst een teamlid zo nodig op diens verantwoordelijkheid. Het team stelt met elkaar als norm een duidelijk en haalbaar streefpercentage vast en werkt aan een cultuur waarin medewerkers elkaar kunnen aanspreken op slechte handhygiëne.
Het onderzoek was één van de grootste en meest gedegen studies rond handhygiëne ooit. Observanten beoordeelden op 67 ziekenhuisafdelingen 14.000 gelegenheden voor handhygiëne bij in totaal 3500 verpleegkundigen.